Þjóðviljinn - 09.06.1938, Qupperneq 3

Fimmtudaginn 9 júní 1938.
(SJÓQVIIJINN
Málgagn Kommúnislaflokks
íslands.
Ritstjóri: Einar Olgeirsson.
Ritst]órn: Hverfisgata 4, (3.
hæð). Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Sími 2184.
Kemur út alla daga nema
mánudaga.
Askriftargj ald á mánuði:
Reykjavík og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25.
t lausasölu 10 aura eintakid.
Víkingsprent, Hverfisgötu 4,
Slmi 2864.
Eiga sjómennirnir
að búa við þræla
haldið í sumar?
Síldarvertíðin fer að byrja.
Verið er að búa, skipin á veiöar.
En umi kjörin er óráðið enn,
nema hvað gerðardcmurinn ill-
ræmdi vofir yfir sjómönnunum.
Með gerðardómslögunum í
vet'ur sýndi íslenska, ríkið sjó-
mönnunumi hvað það var — ac
það var' tæki í hcndumi yfirstétt-
arinnar, tii að kúga,- þá. Viöur-
kent, frelsi sjcmannanna til að
ákvecla sjálfir kaup og kjör var
afnumið, þegar yfirstéttinni
lundust hassmunir sínir í hættu.
• .... v
Ríkisvaldið sýndi sjómönnun-
um klærnar, afturhaldshöflin í
Framscjkn og >>Sjálfstæðis-
flckknum« knúðu sitt fram,.
Aldrei var önnur eins þörf og
þá, að öll verklýðshreyfingin
stæði sem ein heild geg'n þeirri
stórhættulegu réttarskerðingu,
semi verið var að i rarnkva ma.
Kommúnistaflokkurinn lagði
strax til við verklýósfélögin og
Alþýðuflokkinn að mótmæla með
eins dags verkfalli. Því miður
tókst ekki að koma því á, jafn-
vel Sjómannafélagið lét undii
höfuð leggjast að taka ákveðna
afstöðu r.reð þeirri kröfu, heldur
visaoi henni til stjórnarinnar,
semi vitað var að myndi svæfa
ha.na.
En það er tvennt sem ís-
lenska verklýðslireyfingin þarf
að læra af þeirri árás, sem aud-
valdiið gerði á hana með gerðar-
dómslögummi:
1) Að svara þessari árás með
einlmga sókn, •— læra þaö af
vsigrimmi að standa saman.
Kommiúnistaflokkurinn reyndi
að koma, þeirri einingu á, en það
strandaði á hægri mönnunum,
sem enga baráttu vildu heyja.
2) Að skilja af gerðardóms
lögunum eðli ríkisvaldsins í a<uð-
valdsskipulagi -— að það er kú.g-
unartæki yíirstéttarinnar, sem
vægðarlaust er beitt gegn verk-
lýðshreyfingunni, nema hún
megni með harðvítugri baráttu
að lama það um tíma —
eða að lokum að svifta, yfirstétt-
ina þessu voldugasta tæki henr.-
ar, ríkisvaldinu.
Þetta hvorttveggja er að verða
íslenska verkalýðnum meir og
meir ljóst;, — og sá hlwti verka-
lýðsins, sem mest veltur á að
sýni það strax í verkinu að hann
skiíji þetta eru sjómennirnir.
ÞJÖÐVILJINN
Eiga Islendingar að
viðurkenna ofbeldi
gegn Jsmáþjóðum?
fslenska ríkisstjórnin hefir
látið sendiherya Dana í Róm
bera Mussolini kveðju sínaj og
þau skilaboð, að hún viðurkenni
yfirráð hans og valdarán i
Abessiniu. Það má ef til vill
segja, að ítalska fasismann
skifti það ekki svo ýkja miklu
máli, hvort fslendingar vióur-
kenni yfirráð Mussolinis yfir
Abessiniu. Flann ráði þar jafn
miklu eða litlu eftir sem áður.
Samkvæmt alþjóða lögum og
venjumi, er það mjög hæpið, að
nokkur ástæða sé til slíkra ráci-
stafana sem þessara. Eitt fyrsta
skilyrðið t.íl þess að hernám
lands sé viðurkent, er að þeir,
sem hernámu landið, ráði yfir
því og geti hagnýtt sér auðlind-
ir þesis, að meira eöa minna
ieyti. Hinsvegar er það vís,t. aó
ftalir ráða yfir stærstu borgum
landsins, og' þar með ef valda-
sviði þeirra í landinu lokic.
Lanclnemar þeir, er ftalir hafa
sent til Abessiniu eru flestir
snúnir til baka heim til ítalíu.
Báðar þessar staóreyndir' eru
staðfestar af öllum, sem þekkja
til í landinu cg eru ekki be:nlín-
is málpípur ítalsika fas'smans.
En slíkt skiftir auðvitað engu
máli, í tambandi við viðurkenn-
ingu íslensku stjórnarinnar á
valdaráni fasistanna, í Abessin-
iu. Hitt er aðalatriðið, eiga Is-
lendingar, sem smáþjóð, að við-
urkenna rétt, stórveldanna til
þess að ráða niðurlögum smá-
þjóöanna með vopnavaldi. Eiga
fslendingar að leggja blessun
sína, yfir innrásarstríð stórveld-
anna á -hendur smáþjóðunum.
Geta ekki íslensk stjcrnarvöld
sett sig í spor sljórnarvalda ann-
ara smáþjóða,, ,sem hafa verið
gi svjómennirnir að geta
velt af sér oki því, sem lagt ei
á.þá með gerðardómnum og kom-
ið í veg fyrir að oftar sé vegiö
að þeim með því vopni, þá verða
þeir að standa einlmga í sókn. og
ekki láta huglawsa og< dugtausa
f élagsstjórn standa í vegi fv.rir
þeirra velferðannálum..
Sjómannastéttin hefur venju-
lega verið hin harðskeytta&ta oq
sókndjarfasta af öllum vinnandi
stéttum Islands í baráttunni
fyrir rétti og hagsbótwm alþýð■
unnar. En hún heíur verið löm-
uð af lélegri. forustu upp á síö-
kastið, —óg, þessi lélega »for-
usta« hægri mannanna hefur
vakið vantraust hjá sjómönn-
um á sarntökumi þeirrá, jaínvel
örvæntingu. En ailar slíkar t.l-
hneigingar þarf að yfirvinna.
Með san skonar festu og karl-
mensku og sjómenn Islands sýna
í viðureign sinni við ægi, verður
nú a,ð taka, á frelsisbaráttu
þeirra sjálfra-, losa sig við það,
,sem fúið er og morkið í forystu
samtakanna og skapa þá ein-
ingu í sókn, er tryggi sigur sjó-
mannanna yfir ofbeldi og ó-
frelsi.
Ðegar Franco gerði loftárás franskan
landamærabœ.
brotnar á bak aftur af erlendu
hervaldi. fslenska þjóðin hafði
nærri því óskift samúð meö
hreystiverkum Abessiniumanna,
er þeir vörðust mónuðum saman
einu af rnesta herveldi Evrópu,
og hvaða samræmi finst stjórn-
inni vera í þeim samhug með
Abessiniu og ráðstöfunum þeim
er hún hefir nú gert.
Sókn fasismans hefir verið
fyrst og fremst borin uppi af
undanlátssemi lýðræðisríkjanna,
Þau hafa aifinlega hopað, þeg-
ar á. hólminn kom. Þau hafa i
einu og öllu látið undan frekju
og yfirgangi fasistaríkjanna.
Þau hafa hikað viö alt, sem gat
stöðvað sókn fasismans og veitt
henni v.ðnám. Enska íhalds-
stjórnin hefir haft íorustuna i
þessu sviði, og bæði, stefnt áliti
sínu í voða og Jiað sem meira er
hagsmunum enska heimsveldis-
ins. Vill íslenska ríkisstjórnin
ryðja steinum úr vegi á sigur-
braut fasismans eða heldur hún
a.ð það sé »fínt« af því að Eng-
lendingar gera ]>ad. Vilji þeirra
kjcsenda, ,sem, stendur að baki
ríkisstjcrnarinnar fer . áreiðan-
lega mjög á annan veg. Þeir
vilja a.ð ríkisstjórnin sitandi með
rétti smáþjóðanna, gegn y.fir-
g;a,ngi hinna fasistísku stórvelda.
Alþýðan í landinu veit að þeir
tímar geta verið skamt, undan,
að la.ndið verði hernumið af fas-
istísku stcrveldi, og hún væntir
sér samúðar annara þjóoa, ef til
slíkra ' rauna kæmi, og hún
mundi ekki heldur forsmá sam-
úð smáþjóðar, sem gæti engin
áhrif haft á gang málanna.
Franski landamærabærinn Cerbére, sem flugvélar þeirra
Mussolini og Francos gerðu loftárás á fyrir skömmu. Kross-
inn til vinstri merkir staðinn,þar sem sprengjurnar féllu.
Gerræði Alpýðnssmbandsstiórnar
Félagið hóf samningaumleit-
anir við atvinnurekendur, þar
sem eldri samningum hafði ver-
ið sagt upp. Varð okkur nokk-
uð ágengt um ýrns atriði, svo
sem um forgangsrétt 35 manna
til vinnu í verksmiðjunni. Enn-
fremur hafði samist að miklu
leyti um forgangsrétt manna á
félagssvæðinu til vetrarvinnu á
staðnum. En um kaupið
sjálft náðist ekki samkomulag.
Við leituðum þá til Alþýðusam-
bandsins um aðstoð við sanin-
ingana. Neitaði Alþýðusamband
ið að verða við þessu nema
það fengi fullt umboð til þess
að haga samningum eftir eigin
höfði, og mætti slaka til um
ýms þau atriði, er samkomulag
hafði náðst um. Að þessu vild-
um við ekki ganga, en nu eru
samningarnir komnir. Hefir Al-
þ}'Ausambandsstjórnin lækkað
tölu þeirra manna, er hefðu
forgangsrétt hjá verksmiðjuuni
jtiður í 30 og sleppt burt ákvæð
inu um vetrarvinnuna. En auk
þess eru ýms atriði ennþá, sem
við erum óánægðir með.
— Hvað eruð þið að hugsa
1 um að gera í þessu máli?
— Hér á Djúpuvík ríkir crf-
tnenn óánægja með þessar ráð-
stafanir Alþýðusambandsstjórn-
i arinnar. Við munum mótmæla
þeim og reyna að áfrýja mál-
inu fil Alþýðusambandsþings.
uclri&ínijAr

1 Þýskalandi Hitlers er griða-
staður fyrir alla verstu glæpa ■
menn Evrópu. Og þei\m< finst
ekki nóg að brennuvargar séu
gerðir að æðstu mcnmimi rikis-
ins og dcermdir morðingjar að
lögreglustjórum, heldur grafa
þeir upp lik ganmlla morðingja
(svo sem Planetta þess, er myrii
Dolfuss), til að heiðra [xm og
byggja kirkjwr hinumi verstu
Imllum til dýrðar, svo sem Horst
Wessel. — En skari einhver
maður fram úr i listum eða vis-
indum, þá á hann þar ekkeri.
griðland lengur, heldur veröur
að flýja land. Þessvegna eru nú
Einstein, og Freud landflotta,
þessvegna hefur Elisabet Bergn-
er, einhver dásamlegasta kvik-
•miyidaleikkona heimsins, og
Tliomas Mann, skáldio heims-
frœga, orðið að flýja landið sem
tilbiður Horst Wessel og Plau-
etta, Hitler og Góring.
Þannig er afturförin til villi-
mennskunnar skipidögv í landi
Goetlie og Schillers.
KNATTSPYRNUMÓTIÐ
Framhald af 1. síðu.
Seinni hálfleikur var afar
spennandi. Strax eftir eina mín.
skoraði Jón Sig. liægri útfram-
herji Fram mark. 3:2. En nú
gerðu Valsmenn harða hríð að
marki Fram og lá mjög á þeim
um stund. En eftir 26 mínútna
leik skoraði Jón Magnússon
mark hjá Val. 3:3. Varð nú
leikurinn mjög fjörugur og léku
báðir aðilar vel.
Er 10 mín. voru eftir af leik
var Val dærnd vítaspyrna og
skoraði mark. 4:3. Það sem
eftir var leiks lá mjög á Val
og var mark þeirra oft í hættu,
en ekkert mark var þó skorað.
Leikur þessi var yfirleitt
mjög fjörugur og sýndu þessi
félög inun betri leik en K.R.
og Víkingur. x.
Sýníngar á mannamyndum.
Menntamálaráð sýnir næstu
3 daga mynd af Björgvin Guð-
mundssyni tónskáldi eftir Egg-
ert Guðmunddson málara, í
glugga KRON í Aíþýðuhúsinu.
Ennfremur sýnir það í
skemmuglugga Haralds mynd
af Sigurði Sigurðssyni fyrver-
íandi búnaðarmálastjóra eftir
Freymóð Jóhannesson.
Ný
Halldór Killan Laxness:
Hill swnludiiis
kemur út ettir ivo daga. Pessi bók Halldórs er fram-
hald af Ljósi heimsins, sögunni um Ólaf Kárason.
Samiímis koma út í 2. úigafu Ljós heimsins og
Dagleið á Fjollum, en þær seldust báðar upp á
skommum tín a.
BóbaversÍDDin fleiishriegk b. f.
LAUGAVEG 38 — SIMI 2184