Þjóðviljinn - 18.06.1938, Blaðsíða 3

P JOÐVILJINN
Laugardaginn 18. júní 1938.
lllðOViyiNN
Málgagn Kommúni&laflokks
Islands.
Ritstjóri: Einar Olgeirsson.
Ritstjórn: Hverfis'gata 4, (3.
hæS). Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Sími 2181.
Kemur út alla daga nema
mánudaga,
Askriftargjald á mánuði:
Reykjavík og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25.
I lausasölu 10 aura eintakio.
Vikingsprent, Hverfisgötu 4,
Sími 2864.
Kosningafalsanir
Því þótti bregða við hér á ár-
unum, ef þingkosningar fóru
fram, að íhaldið væri nokkuð
djarftækt til kosningasvika. Er
mönnum einkum í 'minni aðfar-
ir íhaldsins í ísafjarðarsýslu,
þegar það orð lá á að flokkur
íhaldsins hefði sent þing-
mann inn á löggjafarsamkundu
þjóðarinnar með falsaðri kosn-
ingu. Alþýðuflokkurinn for-
dæmdi þessa framkomu mjög
á sínum tíma, og í sam-
vinnu við Framsóknarflokkinn
hreinsaði hann til í hreiðri kosn
ingafalsaranna eftir kosningarn-
ar 1927.
Þó tók íhaldið aldrei svo
djúpt í árinni, að það treysti
sér til þess að falsa frá rótUm
kosningar og forsendur þeirra,
Það lét sér nægja að búa til
atkvæðin.
Áttmenningarnir í Dagsbrún
„trúnaðarmenn" félagsins völdu
hinn kostinn, að fals:i forsend-
ur kosninganna í Dagsbrún í
stað þess að reyna við atkvæð-
in. Þeir völdu þann kostinn að
dreifa út bréfi, þar sem þeir
sögðu þeim Dagsbrúnarverka.
mönnum, sem ekki höfðu fylgst
með undirbúningi kosninganna,
að kosið væri um alt annað
en það sem kosið var um.. Sem
írúnaðarmenn, starfsmenn og
stjórnendur félagsins svikust
þeir aftan að félagsmönnum
með bréfaskriftum sínum. Þetta
hefir Alþýðublaðið verið að
verja undanfarna daga, enda er
ritstjórum þess nokkur vorluin,
þar sem rökstuddur grunur ligg
ur á því, að þessir sömu rit-
stjórar eigi sinn þátt í bréfinu.
Ti'únaðarbrot áttmenninganna
er svo ótvírætt sem mest má
vera, og fals þeirr'a öllum aug-
ljóst. Alþýðublaðinu er þýðing
arlaust að þvo þá félaga af
þessu hvorutveggja.
Annars verður það að telj-
ast hláleg glettni örlaganna, að
Sigurður Guðmundsson ráðs-
maður félagsins, sem árum sam
an hefir viljað fá iðgjald Dags-
brúnar hækkað, skuli verða
fyrsti maðurinn til þess að und-
irrita falsbréfið. Sýnir það
meira en meðal óheilindi, að
hann skyldi ríða á vaðið og
má mikið vera, ef aðrir honum
verri menn liafa ekki átt þar
frumkvæðið og haft hann að
leiksoppi.
En Dagsbrún verður að læra
af þessari framkomu trúnaðar-
manna sinna. Hún verður að
Húsbyggingar eru vit-
urlegasta atvinnubótin.
Með þeim er bæti úr tvenskonar skorii í senn;
húsnæðisskorti og aivinnuleYSÍsskortinum.
Alpýöan krefst þess að pað sé byggt.
Af hverju vill auðvaldið ekki byggja?
Öllum, sem fylgjast með í
húsnæðismálum Reykjavíkur,
blöskrar . aðgerðarleysi vald-
hafanna. Síðustu skýrslurnar um
kjallaraíbúðirnar, sem Þjóðvilj
inn hefir verið að birta, hafa
vakið fjölda manna til vitundar
um að við svo búið megi ekki
standa.
Og ekki vantar hendurnar til
að vinna að byggingunum. —
Hundruðum saman ganga
verkamenn atvinnulausir, svo að
það sverfur að fjölskyldum
þeirra. Hvað væri sjálfsagðara
frá sjónarmiði allrar heilbrigðr-
ar skynsemi — og það er fyrst
og fremst sjónarmið verkalýðs
ins — en að þau hundruð
manna, sem hrakin eru í ólög
legar heilsuspillandi kjallara-
íbúðir, fengju að vinna rið að
'byggja yfir sig heilnæmar, ó-
dýrar íbúðir?
Húsbyggingarnar eru lang-
skynsamasta og sjálfsagðasta at
vinnubótin, því með þeim er
bætt úr þeim tveim meinum í
senn, sem sárast þjá alþýðuna,
atvinnuleysinu og húsnæðisskort
inum.
En auðmannastéttin streitist á
móti þessari sjálfsögðu endur
bót. Af hverju?
Húsnæðisokrararnir vilja ekki
láta hið opinbera seilast inn á
„sitt svið“. Húsaleiguokrararn-
ir óttast lækkun á húsaleigu.
Byggingavöruverslanirnar ^tt-
ast að einokun þeirra verði
brotin á bbak aftur. Höfuðpaur-
ar húsnæðisvandræðanna, okr-
ararnir, sem lialda fjölda „hús
eigenda" í helgreipum sínum,
sjá fram á að okurrenturnar
myndu lækka og slakna á fanta
brögðunum. Og Landsbankinn
fylgir þeim sem fyrr, að því að
viðhalda hinu hneykslanlega á
standi í húsnæðismálunum með
því að hafa veðdeildina lokaða
svo allir séu ofurseldir okrur-
unum, hvað sölu veðdeildarbréf-
anna snertir.
læra meiri gætni í framtíðinm
um val þeirra og hafa betra
eftirlit með því að þeir bregð-
ist ekki trausti félagsins. Dags-
brúnarmenn eru nú sem óðast
að átta sig á þessum mönnum,
sem þeir hafa staðið hér að
verki. Þeir eru að átta sig á
flugumennsku áttmenninganna
og þeir munu standa öruggir á
verði fyrir þeirn í framtíðinni.
Alþýðan er hrekklaus og sein-
tæk til stórræða, en tæplega
þurfa áttmenningarnir að búast
við því að vinna fleiri „sigra“
með þömu vopnum og þeir
þeittu á sunnudaginn var.
Og þessi lýður á að fá að
hindra það, að byggt verði yf-
ir þúsundir manna, kvenna og
barna, sem nú er verið að seig-
pína til bana í rakafullum,
dimmum kjallaraíbúðum, sem
bannað hefir veriðj í 9 ár að búa
í, lögum samkvæmt.
Þessir herrar þjóðfélagsins
segja sem svo: Það borgar sig
ekki að byggja meir. — Ef það
er byggt svo mikið að allir hafi
sæmileg híbýli og enginn þurfi
uð hýras't í beilsuspillandi íbúð,
þá lækkar húsaleigan og gróð-
inn við að byggja minkar eða
hverfur. — Ef það á að vera
gróðavegur að byggja hús, þá
verður húsnæðisneyðin að hald-
ast við.
Með öðrum orðum: pað verð
ur að viðhalda rakasömum,
köldum gróðrarstíum fyrir
berkla og hverskonar sóttkveikj-
ur og láta barnflestu fjölskyld-
lurnar hafast þar við, — svo að
nokkrir braskarar geti haldið á
fram að græða!
Það er siðfræði og viðskifta-
fræði auðvaldsskipulagsins.
Alþýðan svarar því einu til,
að geti auðvaldsskipulagið ekki
þrifist nema samfara rökum
kjallaraholum, myrkri, kulda og
berklum fyrir börn og full-
orðna, þá má það hverfa með!
þessum óaðskiljanlegu förunaut-
um sínum.
Alþýðan heimtar dugnað og
framtakssemi í húsbyggingarmál
unum. Geti auðvaldsskipulagið
ekki þrifist nema með aðgerðar-
leysi og afturför, þá er það verst
fyrir það sjálft.
Kommúnistaflokkurinn hefir
margbent á hvar taka skuli pen-
ingana til að byggja. Verka-
mannabústaðirnir standa sem
óbrotgjarn minnisvarði um hvað
hægt er að gera.
Alþýðan krefst tafarlausra að-
gerða gegn atvinnuleysinu og
húsnæðisskortinum. Hún mót-
mælir því að örfáir braskarar
fái viðhaldið því óþolandi á-
standi, sem nú ríkir í þessum
málum.
Alþýðan sameinast til að
verða það vald, sem knýr fram:
þær aðgerðir í þessum lífsnauð-
synjamálum hennar, sem vald-
hafarnir nú neita henni um.
Atvlnnan flutt
út úr landsnn.
Útflutningur överkaðs salt-
fisks vex hæitulega
Útflutningur í janúar til apríl
1938 var alls 12,185,000 kr„ en
innflutningurinn á sama tíma
14,344,000 kr.
Hvað útfluttu vörurnar snertir
er sérstaklega eftirtektarvert
hvernig saltfisksútflutningurinn
er. Útflutningur hefir verið sem
hér segir í janúar—apríl.:
Á verkuðum saltfiski 1937
6945 tonn. 1938 3757 tönn.
Á óverkuðum sltfiski 1937
5438 tonn, 1938 9339 tonn.
Þessi þróun sýnir að verkunin
á saltfiski innanlands fer stór-
minkandi. íslendingar eru að
liætta að verka saltfiskinn sjálf-
ir, h eldur flytja liann út óverk-
aðan og láta verka hann erlend-
is. Með þessu er atvinnuleysið
á íslandi stórum aukið, einkum
meðal kvenfólksins.
Það er nauðsynlegt að gert sé
allt sem liægt er til þess að
breyta þessari þróun, því með
henni er verið að gera íslensk-
ar verkakonur atvinnulausar og
gera ísland að hráefnalind, ný-
lendu, —■* í stað lands, er vinn-
ur að fullu úr hráefninu.
Brúarfoss
fer á Iaugardagskvöld 18. júm
vestur og norður.
Farseðlar óskast sóítir fyrir
hádegi í dag.
Dettifoss
fer á mánudagskvöld 20. jún'i
um Vestm.eyjar til Grimsby og
Hamborgar. '
Farseðlar óskast sóttir fyrir
hádegi á mánudag.
Iþróttamótinu
sem halda átti í gær, var
frestað vegna óhagstæðs veð-
urs.
Reumerts-hjónin
lesa upp í útvarpið í kvöld kl.
20.15.
Þekkirdu Iwfunda falsbréfsins, er
úrslitum réði í Dagsbrúnarkosning-
unum? III hafa mörg peirra verk
verid og pó verst hid sidasta. En
pó er pad i samrœmi vio fals peirra
í framkomu allri:
**
Einn úthlutar vinnu. Hann er álika
réttlátur í pvi og hann var sann-
ordur i falsbréfinu. Þaö parf ekki
sídur rannsókn á allt framferöi hans
par, en fölsunina hans gagnvart
Dagsbrúnarmönnum. Þoö pekkja
hann allir atvinnuleysingjar.
**
Annar fœst viö trgggingar og felst
aöalstarf hans í pvi aö nota sann-
fœringu sína til aö tryggja sig gegn
atvinnuleysi. Er hún almennt talin
oröin mjög slitin og óvist taliö hve
lengi hún muni endast, pvi henni
liefir veriö umsnúiö eins oft og veö-
urhani snýst, er veörabrigöi eru i
lofti. Öttast margir ad bráitt komi aö
pví med pennan mann, aö hann hafi
selt sig svo oft, aö hann viti ekki
sjálfur len.gur hver á hann, — og
fer hann pá óneitanlega aö verðd
kaupendum gagnslitill.
**
Þann priöja einkennir eftirfar-
andi atburöur. Þegar Stefán Jóhann
og Co. frömdu sín alrœmdú eidrof
á jyivita fundt hinnar nýkosnu bœj-
arstjórnar, sagöi pessi maöur: „Ald-
rei hef ég séö pvílíka pólitlska stigo
mennsku'". — Nú unir liann sér best
i pví samfölagi stigamennskunnar,
er hann pá fordanndi. M Jfurinn heit-
ir Haraldur Þétursson.
**
Ekki má gleyma garminum honuin
Katli, — ég vona aö Ketill fyrirgefi
aö ég nota lians nafn, paö er pc>
inn, sem lætur útbásúna sig sem
dyggasta pjón Dagsbrúnar og svikst
svo um aö innheimta gjöldin til aö
sannarlega of gott. Þaö er maöur-
spillci fyrir stjórninni. Madurinn,
sem kraföist pess á trúnaöarimnna-
ráösfundi aö gjöldin yrdu hœkkiiö,
og sendi svo út tvö falsbbréf til að
Ijúga pvi upp aö andstceöingar hans
œtluöu að hækka pau. Sitt félag
sveik hann — með kossi, félagtð
sem liafði borið\ hann á höndum s'<r
árum saman. En nú mun hann ráð-
inn hjá „Skj: Idboryi :ni“, sem Cðins-
hanarnir vaka yfir, og aðalstarfui
mun verða að bera róg. „Sjá hér
lwe . . .
**
Það skal nú ei fjölyrt um hina
Það gildir um pá hið fornkveðna:
„Segðu mér hverja pú umgengst
og ég skal segja pér hver pú ert“,
En um hersinguna alla mun sannast
pað, sem Þorsteinn kvcið um slika:
„Þrœlslund aldrei prýiur hann,
par er að taka á nógu,
hann gerði allt seni hundiir kann,
hefði liann aðeins rófu‘“.
FMksfélap r
og aðrir lesendur!
Skiptið við þá, sem aug-
lýsa í pjóðviljanum, og !át-
ið blaðsins getið!