Þjóðviljinn - 24.09.1938, Síða 2

Laugardaginn 24. sept. 1938.
PJOÐVILJINN
Starfseml KBON f
KR0N hefir á þessia áirí heypf ívö sfórhýsí
og aukid
Eins og kunnugt er hafa þýskir
nasistar bannað hinn mesta fjölda af
pýskum bókum og gert upplögin
upptæk. Nú hafa Þjóðverjar grip-
ið til þess ráðs að flytja þessar,
bækur út í stórum stíl til þess að
afla sér gjaldeyris fyrir þær. Bæk-
ur þessar hafa verið fluttar til ým-
issa landa, en mest hefir þó farið tii
Englands. 3
**
Kvikmyndaleikarinn alkunni, Har-*
old Lloyd er nú kominn til Eng-
lands og ætlar hann þar að sjá
um upptöku á nokkrum gleðimynd-
um í félagi við enska háðleikar-
ann W. C. Fields. Jafnframt ætlar
Lloyd þó að halda gamalli venju
og láta taka eina mynd árlega, þar
sem hann sjálfur Ieikur aðalhlut-
verkið.
**
Sovétvinafélagið danska hefir á-
kveðið að koma upp í haust sýn-
ingu á rússneskum bamabókum og
teikningum rússneskra skólabama.
Sýningargripina fær félagið frá
Hollandi, því að í sumar fór fram
sýning á þeim í Amsterdam.
*
Fegurðardrottning Evrópu var
fyrir nokkru kjörin í Kaupmanna
höfn. I samkeppninni tóku þátt
flestar af fegurðardrottningum Ev-
rópulandanna og dvöldust þær um
tíma í Kaupmannahöfn áður en val-
ið fór fram. Finska fegurðardrotln-
ingin Sirka Salonen varð fyrir val-
inu og er nú fegurðardrottning Ev-
rópu.
**
Prestur nokkur í Noregi átti i
deilu við einn bóndann í sókninni,
sem var bæði auðugur og mikill
fyrir sér. Eitt sinn er þeir deildu
sló í svo hart á milli þeirra, að
bóndinn rak prestinum kinnhest. —
Prestur var að hugsa um að launa
fyrir sig, en í sama bili segir bónd-
inn.
— Það stendur í heilagri ritningu,
að ef einhver slær þig á hægri
vangann, þá áttu að bjóða honum
þann vinstri..
Prestur féllst óðar á það, og
bóndinn rak honum annan kinnhest,
— En heyrið þér maður minn;
— sagði presturinn — nú stendur
ekkert meira um þessi mál í heil-
agri ritningu.
Að því búnu greip presturinn
bóndann og lumbraði á honum svo,
að hann komst við illan leik heim
til sín.
**
Þýski sendiherrann í London, von
Dircksen sat fyrir nokkru síðan í
veislu þar sem ýmsir af helstu
mönnum Englands voru samankomn-
ir. Við hlið hans sat ung kona, er
hann vissi að var af ætt Rosebery
lávarðar.
Sendiherrann fór þegar að „viðra
sig 'upp“ við konuna og segir
— Hin fögru, dimmu augu yðáil
hljóta að vera arfur frá hinum
skosku forfeðrum.
Nei, yðar hágöfgi .svaraði konan
brosandi ,þau hljóta að vera arfur
frá gyðinglegum forfeðrum mínum.
Einn af forfeðrum mínum var nefni-
lega Meyer de Rothschild barón.
mfög sfarfsemi sina á öííum smötzm.
Nýlega er komið út blað, sem
Kaupfélag Reykjavíkur og ná-
gnennis gefur út til útbýtingar
meðal félagsmanna. I ritiþessu
eru ýmsar greinar, er fjalla um
starfsemi KRON á árinu.
Fyrst er gerð nokkur grein
fyrir starfsemi félagsins á und-
anförnum árum, hvernig Kaup-
félagið hefir jafnt og þétt sett
niður verð á nauðsynjavörum
almennings, uns matvöruálagn-
ingin hefir lækkað meira en um
helming frá því sem hún var
áður en neytendahreyfingin
byrjaði að starfa. Kaupmenn-
irnir spyrntu á móti til að byrja
með, en hafa nú orðið að fara
að dæmi KRON og lækka verð
á vörum sínum.
KRON hafði þegar við síð-
ustu áramót, náð þeim árangri,
sem hér hefir verið rakinn. Síð-
an hefir félagið vaxið til mik-
illa muna og eflt og treyst starf
semi sína á allan hátt.
Sfarfsemí KRON á
fyrstu hentugleika.
Árið 1936 byrjaði Pöntunar-
félag verkamanna að starfrækja
vefnaðarvöruverslun í Alþýðu-
húsinu við Hverfisgötu. Hús-
næði hefir verið þar mjög af
skornum skamti og hefir það
hindrað mjög allan viðgang
vefnaðarvöruverslunarinnar.
Kaupfélagið hefir því samið
við Útvegsbankann um leigu á
neðstu hæðinni við Lækjargötu
1. Er ríú verið að breyta inn-
réttingu h'ússins í samræmi við
þær kröfur, sem verður að gera
til slíks húsnæðis. Búist er við
að þetta húsnæði verði tilbúið
um áramótin, svo að þangað
megi flytja vefnaðarvöruversl-
unina og búsáhaldadeildina. —
Hefir verið áformað að byrja
skóverslun í húsnæði félagsins
við Bankastræti 2. Hitt hefir
ekki verið ráðið til hvaða starf-
semi húsrúm félagsins í Alþýðu
húsinu verður notað.
Ftresðsltisfaí-fsGrni KRON
munir Kaupfélagsins og við-
skiptamannanna í tvennum
skilningi. Viðskiptamennirnir fá
hærri vexti af sparifé sínu og
Kaupfélagið ódýrara rekstursfé,
sem skapar, því möguleika til
enn frekari verðlækkunar.
Pá má ekki gleyma því atrið-
inu, sem er mjög þýðingarmik
ið, þótt óbeint sé, og það er að
losa félagið sem mest undan
fjármálaáhrifum bankanna og
heildsalanna. Slíkt verður aldrei
metið til fjár, ef það heppnast.
Orborginní
Næturlæknir
í nótt er Kristín Ólafsdóttir,
Ingólfsstræti 14, sími 2161.
jjcssta árr.
Af störfum KRON á þessu
ári má fyrst og fremst nefna
það, að í júlímánuði keypti
KRON verslunarhús Valdimars
Long í Hafnarfirði. Kaupverð-
ið var 95 þús. kr. og telur fé-
lagið sér það miklu hagkvæm-
ara, en eins og áður var, með-
an félagið leigði í húsinu. Hús
þetta er vafalaust glæsilegasta
verslunarhús í Hafnarfirði og
ef til vill eitt fegursta verslunar
hús landsins.
Kaupfélagið hefir eins ogáð-
ur var sagt frá hér í blaðinu
keypt verzlun þá, er Alþýðu-
brauðgerðm hefir starfrækt í
Verkamannabústöðunum um
pokkurt skeið. í ársbyrjun hafði
KRON aðeins eina kjötbúð og
gerði þetta félagsmönnum mjög
erfitt fyrir um viðskipti við fé-
lagið á þessu sviði. Tók þá
KRON það til bragðs að inn-
rétta nýtísku kjötbúð á Skóla-
vörðustíg 12. Þá hefir og ver-
ið komið upp kjötbúð í hús-
næði félagsins í Hafnarfirði.
Loks má geta þess að fyrir
nokkru síðan keypti Kaupfé-
lagið húseignina á Vatnsstíg 6.
Er þetta stór bygging, sem í
framtíðinni verður notuð fyrir
vörugeymslu, pöntunaraf-
greiðslu, efnagerð og loksverð-
ur það sölubúð. Húseign þessi.
kostaði 65 þúsund krónur og
telur Kaupfélagið að hér hafi
verið um mjög hagkvæm kaup
að ræða.
Framfíðarsíörfín
Kaupfélagið hafði ætlað sér
að koma upp húsnæði fyrir út-
sölustaðina í Skerjafirði og í
Sandgerði. Af ófyrirsjáanlegum
orsökum hefir þó ekki verið
hægt að koma þessu í verk.
Kaupfélagið mun þó leysa úr
þessum viðfangsefnum við
KRON hélt uppi nokkurri
fræðslustarfsemi í fyrravelur,
og býst við að efla hana til
nokkurra muna í vetur. Var
starfsemi þess aðallega falin í
námshringjum, enda er það
mjög í samræmi við fræðslu-
starf neytendahreyfingarinnar í
öðrum löndum. Ekki hefir enn
verið tekin nein fullnaðará-
kvörðun um hvað gert skuli
í þessum efnutn, er frekast er
búist við að félagið leggi til
húsnæði og kennara eða leið-
beinanda. Gerir félagið ráð
fyrir að veila mönnum nokkrar
lei^beiningar um val námsefn-
is og samverkamanna, þar sem
þess er tæplega að vænta að
fólk geti valið slíkt aðstoðar-
laust, meðan þessi þáttur af
starfsemi félagsins er ekki kunn
ari en raun er á. Pá hefir félag-
ið og gert ráðstafanir að und-
irbúningi húsmæðrafræðslu.
Varla má þó gera ráð fyrir því,-
að þetta geti nú fyrst um sinn
orðið í stærra stíl en þarf til
þess að bæta úr bráðustu nauð
syn félagskvenna.
Innlánsdeíldín
Yngsti þátturinn í starfsemi
KRON er innlánsdeildin. Hún
tók íil starfa um síðustu mán-
aðmót. í innlánsdeildinni fá
rnenn hálfu prósenti hærri
vexti en hjá öðrum peninga-'
stofnunum. Meðal félagsmanna
er allmikill áhugi fyrir viðgangi
innlánsdeildarinnar. Hafa eink-
um margir, sem komu af síld*
veiðum í haust, lagt þar inn
hluta af fé sínu til síðari tíma,
þegar kemur fram á veturinn
og minna verður um peninga.
Er þetta mjög þægilegt fyrir
félagsmenn, en um leið aflar
það Kaupfélaginu ódýrara
rekstursfjár, en það annars ætti
kost á. Fara hér saman hags-
Næturvörður
er þessa viku í Reykjavíkur
apóteki og Lyfjabúðinni Iðunn.
Útvarpið í dag:
10.00 Veðurfregnir.
12.00 Hádegisútvarp.
15.00 Veðurfregnir.
19.10 Veðurfregnir.
19,20 Hljómplötur. Létt lög.
19,40 Auglýsingar
19.50 Fréttir.
20,15 Upplestur: „Gegnum
lystigarðinn“. Sögukafli. Guð
mundur Daníelsson rithöf.
20,40 Hljómplötur:
a. Kvartett í D-dúr, eftir
Mendelsohn.
b. Slavneskir dansar, eftir
Dvorák.
21,25 Danslög .
24,00 Dagskrárlok.
Dansleikur
verður í Iðnó í kvöld og
hefst kl. 9Vs. Húsinu er lokað
kl. 111/2. Aðgöngumiðar seldir
í Iðnó frá kl. 6, sími 3191.
Skipafréttir.
Gullfoss er á leið til Leith
frá Kaupmannahöfn, Goðafoss
fór frá Hull í gær áleiðis til
Vestmannaeyja, Lagarfoss er á
leið til Austfjarða frá Leith, Sel-
foss er á leið til Grimsby.
Ríkisskip.
Súðin var á Búðardal kl. 4 í
gær. Esja var væntanlieg til
Norðfjarðar kl. 8V2 í gærkvöldi,
Telpa verður fyrir bíl.
í fyrradag ók bifreið norður
Barónsstíginn og við gatnamót
Grettisgötu og Barónsstígs ók
hún fram hjá annari bifreið
sem stóð á götunni. í sama bili
hljóp lítil telpa fyrir bifreiðina
og sá bílstjórinn hana ekki
vegna bifreiðarinnar sem stóð
á götunni. Lenti telpan á bifreið
inni nálægt afturhjólunum, féll
Orðsendíng
fíl ung*>kommúnísfa*
Félagar!
Fyrsti haustfundur Félags
ungra kommúnista, sem hald-
inn var í fyrrakvöld, ákvað að
safna 300 krómum í tilefni af
þingi SUK.
Við skorum á ykkur ungu
kommúnistar að taka öflugan
þátt í þessari söfnun, þingi okk-
ar til heiðurs óg tilgangs fyrir
sameiningu æskulýðsirs.
Setjið stolt ykkar í það að
lúka söfnun þessarar upphæðar
£ sem skemstum tíma!
Fénu má skila á skrifstofu fé-
Iagsins, Laugaveg 10, alla virka
daga frá kl. 6—7 e. h.
Árangur söfnunarinnar verð-
ur jafnóðum birtur í Þjóðvilj-
anum.
Stjórn F. U. K.
Kaupendur
Þjóðviijans
eru áminntir um
að greiða áskrifí-
argjaldið skilvís-
lega
í götuna og skrámaðist nokkuð
á andliti. Bílstjórinn ók telpunni
þegar á Landsspítalann og svo
heim aftur er læknisaðgerð
hafði farið fram.
Telpan er þriggja ára og
heitir Agatha Kristjánsdóttir og
á heima á Njálsgötu 72.
Atvinna við siglingar.
Atvinnumálaráðherra hefir
skipað fimm manna nefnd til
að endurskoða lögin um sigl-
ingar, samkvæmt ályktun, er
gerð var á síðasta Alþingi.
Voru þessir skipaðir í nefnd-
ina: Kristján Bergsson forseti
Fiskifélags íslands, Pálmi Lofts
son forstjóri, Ólafur H. Jóns-
son framkvæmdastjóri (tiln.
af Félagi ísl. botnvörpuskipa-
eigenda), Jón Axel Pétursson
bæjarfulltrúi (tilnefndur af AI-
jiýðusambandi íslands) og Ás-
geir Sigurðsson skipstjóri (til-
nefndur af Formanna- ogfiski-
mannasambandi íslands), en
Þorsteinn Árnason vélstjóri á
að taka sæti Ásgeirs í nefndinni
þegar rætt er um atvinnu vél-
stjóra.
Kamelíufrúin ,
hin alþekta saga Alex-
ander Dumas, sem Gamla Bíó
sýnir nú kvikmyndina eftir,
Jcomi í bókaverslanir í gær. Er
]>etta allstór bók, vönduð að
frágangi. íslenska þýðingin er
eftir Karl ísfeld blaðamann, en
útgefandi bókarinnar er Kristj-
án Sæmundsson.