Þjóðviljinn - 24.09.1938, Qupperneq 3

PJOÐVILJINN
Laugardaginn 24. sept. 1938.
Baráftta Skjaldborgarlnn-
ar gegn endnrbötnm á Al-
þýðntrygglngnnnm.
fiiióoviyiNii
Mölgagn Kommúnistallokk8
tslands.
Ritstjóri: Einar Olgeirsson.
Rttstjórn: Hveríisgata 4, (3.
hæð). Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Sími 2184.
Kemur út alla daga nema
mánuda^a.
Aski iftargjald á mánuði:
Reykjav ík og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25.
1 lausasöiu 10 aura einlakiö.
Vlkingsprent, Hverfisgötu 4,
Sími 2864.
Með aðsfoð
íhaldsins.
Boðskapur Alþýðublaðsins í
gær eru nýjar kosningar á
Norðfirði. Hinsvegar er það
dregið mjög í efa af öllum,
sem til þekkja, að Skjaldborg-
inni þyki ráðlegt að leggja út
á þá braut þegar til kastanna
kemur, og talið líklegra, að
hún reyni að finna einhverönn
ur ráð til þess að losna úr klíp-
unni, ráð, sem gerðu henni
vandalítið að taka upp sam-
vinnu við íhaldið bak við tjöld-
in, þar sem hún þorði ekki að
efna til opinbers bandalags við
það ,eins og fyrst var ætlað,
og sést af bréfaskiptum þeim,
er fóru fram á milli þessara að-
ila, þegar að kosningunum lokn
um.. Annars mun Skjaldborgin
tæplega reikna með því að „út-
korna" hennar fari batnandi
við nýjar bæjarstjórnarkosning-
ar, með þeim endemum hefir
öll framkoma hennar verið síð-
ustu dagana.
Kommúnistar og sameiningar
menn Alþýðuflokksins reyndu
þegar á fyrsta fundi hinnar ný-
kjörnu bæjarstjórnar að leiía
samkomulags við Skjaldborgina
um að gera bæjarstjórnina starfs
hæfa. Peir hafa lagt sig alla
fram um að ná samkomulagi
við Skjaldborgina um einhvern
hæfan mann til þess að taka að
sér bæjarstjórastarfið,
Skjaldborgin hefir hinsvegar
staðið á því fastara en fótun-
um að enginn annar en Eyþór
Þórðarson tæki þetta starf að
sér. Þetta stafar ekki af því, að
hún treysti Eyþóri betur en
öllum öðrum,. heldur hinu ,að
þeir vita, að enginn verkalýðs-
sinni með nokkurri ábyrgðar-
tilfinningu getur greitt því at-
kvæði að sá maður takist jafn-
vandasamt starf á hendur. —
„Hæfileikar“ Eyþórs til bæjar-
stjóra eru þeir einir, að enginn
verkalýðssinni treystir honum
til'starfsins og um hann er ekki
hægt að ná neinu samkomu-
lagi milli verkalýðsflokkanna.
Alþýðublaðið þykist vera stór-
hneykslað á því í gær, að sam-
einingarmenn hafi ekki greitt
atkvæði með Eyþóri. Hitt und-
anskilja þeir, af skiljanlegum á-
stæðum að Eyþór þórðarson
hefir lýst því yfir að hann sé
án undantekningar og verði án
undantekningar á móti öllu,
sem sflmningamenn vilji. Svo
Af veikum mætti eru veslings
piltarnir við Alþýðublaðið að
verja baráttu Skjaldborgarinnar
gegn einróma kröfum allrar al-
þýðu í landinu um endurbætur
á alþýðutryggingunum.
I Alþýðublaðinu frá 7. des.
1937 stendur á forsíðu eftirfar-
andi risafyrirsögn:
„Sjúkrasamlag Reykjavíkur
getur lækkað iðgjöldin niður
í 3 kr. á mánuði strax um
áramótin“.
Síðan hefst greinin á þessum
orðum:
„það er óhætt að fullyrða,
að ef breytingartillögur stjórn-
arflokkanna á lögunum um al-
þýðutryggingar verða sam-
þykktar, getur Sjúkrasamlag
Reykjavíkur þegar frá áramót-
um lækkað iðgjöldin ofan í a.
m. k. 3 krónur á tnánucli í stað-(
inn fyrir 4 kr núna“.
Nákvæmlega sama tugðu
þingmenn Skjaldborgarinnar
dag eftir dag. Hin mikla hlunn-
indarýrnun, sem ákveðin var í
sjúhrasamlögunum samkvæmt
tillögum Skjaldborgarinnar var
„skýrð“ með þessari miklu
Iækkun. ,„Að minnsta kosti“
niður í 3 krónur.
Nú er það viðurkennt, að
undrast Alþbl. að sameiningar-
menn skuli ekki kjósa þenna
mann fyrir bæjarstjóra. Petta
er ástæðan fyrir því að Eyþór
Pórðarson ier í kjöri og enginn
önnur. Svo virðist að frá Skjald
borgarinnar hálfu komi enginn
maður til greina, sem hægt er
að ná samkomulagi um, enda.
þorir Skjaldborgin ekki að bera
fylgi Eyþórs undir almenning.
Sameiningarmenn sneru sér
þegar að loknum hinum fyrsta
fundi nýju bæjarstjórnarinnar til
Skjaldborgarinnar og óskuðu
eftir að leitað væri samvinnu
um bæjarstjórakjörið. Svar
Skjaldborgarinnar var eitt gagn
ort nei, að slíkt kæmi ekki til
neinna mála. Sannast það hér
áþreifanlega, að Skjaldborgin
vill enga samvinnu við verkalýð
inn á Norðfirði í bæjarstjórn-
inni. En fyrst svo er ekki, er
aðeins ein leið opin fyrir hana,
samvinna við íhaldið.
Norðfjarðarfréttir í gær
hermdu, að Skjaldborgin mundi
helst hafa í hyggju að snúa
sér til ríkisstjórnarinnar, um að
hún skipi bæjarstjóra, og tæp-
ast mun það gert út í bláinn,
því að bæjarstjórnin yrði jafn
óstarfhæf og áður fyrir því.
Þykir því eftir atvikum líkleg-
ast, að samningar hafi náðst
milli Skjaldborgarinnar og
íhaldsins um samvinnu ef ríkis-
stjórnin vill taka þann beiska
bikar frá þeim, að opinbera
kærleika sína fyrir norðfirzkri
alþýðu við sameiginlegt bæjar-
stjórakjör.
þetta hafi ekki verið annað en
skrum og blekkingar.
Hlunnindi sjúkrasamlaganna
voru meðal annars rýrð með
því, að rétturinn til dagpeninga
fyrir venjulegt gjald var af-
numinn, að skyldutrygging fyr-
ir gamalmenni var afnuminn,
réttur manna með langvarandi
sjúkdóma til að vera trygðir
var afnuminn.
Alþýðublaðið reynir *að gerai
lítið úr þessari réttindaskerð-
ingu með því að benda á hve
sáralítilfjörlegir dagpeningarnir
hjá Sjúkrasamlagi Reykjavíkur
voru. — En úr þessu vildu
kommúnistar bæta, með því að
tryggja rétt til viðunandi dag-
peninga með lögum. Móti þessu
barðist Skjaldborgin með því
að gylla dagpeningaréttindin,
eins og þau voru í lögunum
áður. Þannig er samræmið.
Alþýðublaðið reynir að gera
gagnrýni kommúnista á breyt-
ingunum á ellitryggingunum
tortryggilega með fullyrðingum
um hvernig nýju lögin verði
framkvæmd, áður en séð er
hvernig framkvæmdin verður.
Þetta er heldur hál braut fyrir
þá Alþýðublaðspilta, eftir að
almenningur er búinn að sjá
það svart á hvítu, hvernig fulÞ
yrðingar þeirra stangast við
alla reynslu og staðreyndir. —
Enda eru hinar nýju ákvarð-
anir tryggingarstofnunarinnar
heldur lélegur vitnisburður fyr-
ir málstað þeirra. Samkvæmt
lögunum í hinni nýju Skjald-
borgarútgáfu er úthlutun líf-
eyrissjóðs til élli- og örorku-
bóta skift í tvo flokka. Það
er skýrt tekið fram um báða
flokkana, að ekki er úthlutað
til þeirra sem njóta fátækra-
styrks, eða „næsta ár á undan
liafa notið almenns framfærslu-
styrks“ eins og orðrétt erkveð-
:ið á í lögunum um annan flokk-
inn. — 1 ákvörðunum trygginga
stofnunarinnar segir nú um
fyrri flokkinn að þar megi ekki
veita hærri upphæð en 100—
200 kr. á ári til einstaklings.
Þetta er það hámark, sem þeir
fá, sem komist geta af með
minna en hálfan lífeyri. Væri
þá eðlilegt að þeir, sem þurfa
allt að fullum lífeyri fengju
helmingi nieira, eða 200—400
kr. Er þetta svo fjarri því, sem
kommúnistar gátu til? En í á-
kvörðunum tryggingarstofnun-
arinnar segir að síðari flokkur-
inn megi ekki fá hærri styrk
en 600—900 kr. Annars tekur
Lífeyrissjóður ekki þátt í
greiðslunum, ef hærri styrkur
er veittur. Takið eftir, að þetta
er hámark, að öðru leyti er
sveita- og bæjastjórnum í
sjálfsvald sett, hversu lágt þær
fara, hvað þær skamta, eða
hvort þær skamta nokkuð eða
ekki neitt. Og hér er allt
upp talið, samanlagður styrkur
lífeyrissjóðs og bæja- og sveita-
sjóða. 600 kr. í sveitum (50 kr.
á mánuði) og 900 kr. í Rvík
(75 kr. á mánuði), segir trygg- |
ingastofnunin að sé „hámark
þess ,sem telja megi eðlilegan
meðalframfærslueyri.“
Væri ekki reynandi að láta for-
gtjóra tryggingarstofnunarinnar
hr. Harald Guðmundsson lifa
á þessu í tilraunaskyni eitt ár!
Geti gamalmenni ekki lifað af
þessu, getur það gengið að því
vísu að það verður að freista
að knýja út sveitarstyrk til að
lifa af, og kemur þá ellistyrkur
ekki til greina, því framlag Líf-
eyrissjóðs fæst því aðeins að
sveita- eða bæjarstjórn losi við-
komanda af fátækraframfæri,
með nægilega hárri úthlulun
ellilauna.
Eairáiían gegn utnbóia~
fíllögutn kommúnísía.
Það er hlægilegt, þegar Al-
þýðublaðið er að afsaka Skjald-
borgina vegna baráttu hennar
gegn umbótatillögum kommún-
ista á alþýðutryggingunum.
Kommúnistar lögðu til:
Að dagpeningar yrðu greidd-
ir eftir viku.
Að allir, sem eiga fyrir
skylduómögum að sjá njóti dag
peninga.
Að læknishjálp sé algeilega
ókeypis.
Að iðgjöldin verði lækkuð á
lágtekjumönnum og höfð stig-
hækkandi.
Að atvinnuleysingjar losnivið
iðgjöld eftir langvarandi at-
vinnuleysi meðan þeir ekki fá
vinnu.
Að skylt sé að veita öllum
gamalmennum, sem hjálpar
þurfa viðunandi lífeyri.
Viðunandi atvinnu’eysistrygg
ingar.
Öllu þessu börðust þingmenn
Skjaldborgarinnar á móti eins
og þeir gátu og greiddu at-
kvæði á móti, nema hvað tókst
að fá kröfuna um ókeypislækn
ishjálp að uokkru leyti tekna
til greina. Þetta vita allir ,sem
fylgjast með störfum Alþingis.
Það er líka tilgangslaust fyr-
ir Alþýðublaðið að bera það
fram, að kommúnistar liafi ekki
undirbygt þessar tillögur. Þeir
gerðu það ítarlega. Þeir sýndu
meðal annars hvernig auka
mætti hlunnindi sjúkrasamlag-
anna og lækka iðgjöld lágtekju-
manna, með stighækkandi gjöld
um, með ráðstöfunum til ac<
draga úr lyfjakostnaðinum, með
því að lækka sjúkrahúskostnað-
inn með ríflegum ríkisstyrk til
sjúkrahúsanna, eins og alls-
staðar tíðkast ,þar sem sæmi-
legar sjúkratryggingar eru,með
sparnaði í rekstri trygginganna.
Það er t. d. kunnugra manna
mál að vel mætti spara hálauna
manninn Hárald Guðmundsson^
— En ekki er því að neita, að
Iðja befst pess
að Alpýðnsam-
bandið verði
ðháð nölitísknm
flokknm.
Fundur var haldinn í fyrra-
Jcvöld í Iðju, félagi verksmiðju-
fólks. Fyrir fundinum lá að
ræða samninga félagsins við
atvinnurekendur og auk þess
gjaldeyris og innflutningsmálin
og loks önnur félagsmál.
Samningar þeir, sem nú gilda
milli Iðju og atvinnurekenda
eru frá því um síðustu áramót.
Samþykkti fundurinn með öll-
um greiddum atkvæðum að
segja samningunum ekki upp
og láta þá gilda fyrir næsta ár
í sínu núverandi formi.
Þá skoraði fundurinn á ríkis-
stjórn, gjaldeyris og innflutn-
ingsnefnd að gæta meiri jafn-
aðar í úthlutun gjaldeyrisleyfa
á hráefnum til iðnaðar. Enn-
fremur að ekki yrði leyfðurinn-
flutningur á vélum til nýrra iðn-
fyrirtækja, þegar önnur iðnfyr-
irtæki væru starfandi í sömu
grein, er gætu fullnægt þörf-
um Iandsmanna um framleiðslu
á því sviði.
Þriggja manna nefnd var kjör
in til þess að fjalla um þessi
mál og hlutu þessir kosningu:
Björn Bjarnason, Ólafur Ein-
arsson og Snorri Jónsson.
Að lokum samþykkli fundur-
inn áskorun á Alþýðusamband-
ið, um að breyta sambandinu
í faglegt, óháð verkalýðsfélaga-
samband, þar sem félagsmenn
eru jafnréttháir og kjörgengir
á þing sambandsins. Fól félag-
ið fulltrúum sínum á sambands-
þ|ingi að beita sér fyrir þessu
máli.
þetta hlaut að koma eiíthvað
við pyngju hálaunamannanna.
Nú eru flestir foringjar Skjald-
borgarinnar hálaunamenn. Þeg-
ar þessa er gætt, verður það
kannske skiljanlegra, þegar Al-
þýðublaðið heldur Jiví fram, að
afskifti kommúnista af þecsuns
málum eigi „rót sína að rekja
til óslökkvandi haturs til Al-
þýðuflokksins“ (les Skjaldborg-
arinnar).
I gær var í Alþbl. grein eftir
Jón Blöndal um sjúkrasamlög-
in og sjúkrahúsin, þar sem
kveður við allt annan tón en í
hinum aulalegu nafnlausu skrif-
um Alþbl. um þessi mál. Þar
er hiklaust viðurkennt, að hin
háu íðgjöld sjúkrasamlaganna
sé ranglátur nefskattur, sem
kemur þyngst niður á lrinum
fátækari, ög sérstök áherzla
lögð á nauðsyn þess, að sjúkra-
húsin njóti ríflegs styrks frá
bæjum og ríki, til þess að hægt
sé að lækka sjúkrahúskos'.nað-
inn.
Væri vel, að hér yrði ekki
látið sitja við orðin tóm, en al-
varlega snúið sér að fram-
kvæmdum um þessi umbóta-
1 mál.