Þjóðviljinn - 16.12.1938, Blaðsíða 2

Föstudaginn 16. desember 1Q38.
ÞJÓÐVILJINN
liIÓOVIUINN
Otgefandi:
Sameiningarflokkur alþýðu
— Sósíalistaflokkurinn —
Ritstjórar:
Einar Olgeirsson.
Sigfús A. Sigurhjartarson.
Ritstjórnarskrifstofur: Hverfis-
götu 4 (3. hæð), sími 2270.
Afgreiðslu- og auglýsingaskrif-
stofa Austurstræti 12 (1. hæð);
sími 2184.
Áskrjftargjölrl á mánuði:
Rcykjavík og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu kr. 1,50.
í lausasölu 10 aura eintakið.
Víkingsprent h. f. Hverfisgötu 4.
Sími 2864.
Pegair vevka*
mensi síanda
sameínaðíir,
Dag eftir dag hafa verka-
menn komið saman á Skýlinu
og rætt um atvinnuleysið. Dag
icftir dag hafa þeir gengið frá
bæjarstjórn til ríkisstjórnar og
frá ríkisstjórn til bæjarstjórnar
og borið fram kröfur sínar um
að fá að vinna.
Á þessum fundum, í þessum
hópgönguin, hefur ekki verið
um það spurt, hvort þessi eða
hinn verkamáSiurÍnn væri sósíal-
isti, Skjaldborgari eða íhalds-
maður, það eitt hefur verið í
minni haft, að allur hópurinn
ætti við sameiginlegt böl að
búa. Þessvegna bar öilumverka
mönnum að standa saman sem
einn maður að kröfunum um
úrbætúf-
AtvinnUÍeysið og hungurvof-
an ógnar verkamönnum jafnt2
hvað sem líður stjórnmálaskoð-
unum þeirra, íhaldsmaðurinn og
sósíalistinn finna jafnt til skorts-
ins. í atvinnuleysisbaráttu síð-
ustu daga hafa verkamennirnir
kiomið fram sem einn maður,
þeir hafa komið fram sem stétt,
sem fyllilega skilur, að' í hags-;
munabaráttunni verður hún að
standa sameinuð, hvað sem öllu
öðru líður. Vegna þessarar ein-
huga framkomu sinnar hafa
verkamenn unnið sigur.
Vonandi verður þetta til þess,
að glæða skilning verkamanna
á því, að samtök þeirra verða
að breytast í hrein fagleg sam-
tök. Það má ekki lengur við-
gangast að ruglað sé saman
stéttarfélögum og stjórnmála-
flokkum, það má ekki lengur
viðgangast, að verkamenn hafi
ekki allir sama rétt í sínum eigJ
in stéttarfélögum.
Hvað halda menn að áunnizt
hefði í atvinnuleysisbaráttu síð-
ustu daga, ef verkamenn hefðú
í henni komið fram sem stjórn- |
málaflokkar, en ekki sem stétt?
Mundi það hafa verið vænlegt
til sigurs ef sósíalistar hefðu
borið fram sínar kröfur út af
fyrir sig, Skjaldborgin sínar og
íhaldsmenn sínar? Ef sú leið
hefði verið farin, þá hefði eng-
in atvinnuaukning fengizt fyr-
ír þessí jól.
**
í sambandi við þann sigur,
sem verkamenn hafa nú unnið
í baráttunni við íhaldssöm
stjórnarvöld ríkis og bæjar, má
ekki gleyma því að þótt verka-
menn krefðust atvinnubótavinnui
til að bægja yfirvofandi hungri
þá er atvinnubótavinnukák það,
sem ríki og bær reka nú, ekki
sú lausn, sem verkamenn vilja
íá á atvinnuleysismálunum.
Engum er Ijðsara en þeim, að
atvinnubótavinna í núverandi
mynd. er vahdræðaúrræðf, ogl
verði ekki leitað annarra úr-
Samnlngar Alþýðnf lokks-
lns og SðsiaUstafílagslns
á SlglnUrði um samvlnnu
i bæfarstlðrninnl
Effíir Áka lakobsso^ bæjavstíéva
Þriðjudaginn 29. nóv. s. 1,
birtist gréin í Alþýðublaðinu
um hina nýju samninga, sem
Alþýðufiokksfélagið á Siglufirði
hefur undirritað við Sósíalista-
félag Siglufjarðar um samstarf
í bæjarstjórninni. Ég get ekki
látið hjá líða, að svara þessari
grein nokkru, þó hún sé annars
tæplega svara verð, því hún
er ekki annað en samanhnoðuð
illyrði um tvo menn, þá Arn-
þór Jóhannsson og Jón Jóhanns
son, form. verkamannafél Þrótt-
ar á Siglufirði.
Svo sem menn muna höfðu
Alþýðufl. og Kommúnistaflokk-
urinn samstarf í bæjarstjórnar-
kosningunum síðustu hér á
Siglufirði með þeim árangrí, að
þeir náðu meirihluta í bæjar-
stjórn eða fimm kosna bæjar-
fulltrúa. Sá, sem skipaðí 5. sæt-
ið var einmitt Jón Jóhannsson,
sem Alþýðublaðið segir, að hafi
verið í bæjarstjórn sem vara-
maður Jóhanns F. Guðmunds-
sonar, sem nú er fluttur búferl-
um frá Siglufirði. Það var eitt
vandasamasta .verkið þegar var
verið að stilla upp listanum hér
á Siglufirði fyrir síðustu bæj-
arstjórnarkosningar, að finna
main;n í 5. sætið á listanum eða
baráttusætið. Um það urðu báð-
ir fl. sammála og allir stuðnings
menn listans, að ekki væri hægt
að finna heppilegri mann til
þess að skipa baráttusætið en
Jón Jóhannsson form. Þróttar
bæði vegna vinsælda hans og
trausts meðal verkamanna í
bænum og alls almennings.
Úrslit kosninganna sýndu það
líka, að þetta var rétt og það
er óhætt að fullyrða að það
voru vinsældir og álit Jóns Jó-
ræða í atvinnuleysismálunum,
er stefnt út í hreinan voðabæði
fyrir ríki og bæjarfélag og fyr-
ir verkamennina sjálfa.
Krafa verkamanna er því fyrst
iog fremst Hfræn atvinna handa
ölkim, sem geta unnið. Fleiri
skip, fleiri verksmiðjur, meiri
ræktun eru úrræðin sem leita,
ber gegn atvinnuleysinu.
Einkaframtakið hefur gefizt
upp við að fjölga framleiðslu-
tækjum og auka framleiðsluna,
að sama skapi, sem þjóðinni
fjölgar. Félagsleg átök verða að
leysa það af hólmi, samtaka-
máttur fjöldans verður að skapa
mannsæmandi lífsskilyrði fyrir
öll landsins börn. Náttúran legg-
ur til möguleikana; það er
mannanna að hagnýta þá. S,am-
tök verkalýðsins eru eina aflið
í landinu, sem getur knúiðfram
kröfur um fleiri skip, fleiri verk-
smiðjur iog meiri ræktun. En
ef þau eiga að verða þess um-
komin, þá má lengmn verka-i
maður skerast úr leik. peir
verða að koma fram sem ein
djarfhuga stétt, sem veit, hvað
hún vill iog læfcur ekkert aftra
sér frá að ná settu marki.
S. A. S.
Áki Jakobsson.
hannssonar, sem reið baggá-
muninn og færði verkalýðnum
á Siglufirði völdin í bæjarfélagi
sínu. Mig furðar ekki þó Al-
þýðublaðið vilja draga fjöður
yfir þetta atriði og telja Jón
aðeins sem varamann Jóhanns
F. Guðmundssonar, það hlýtuf
að vera bundið nokkrum sárs-
auka fyrir þá Skjaldborgara að
sjá vinsælustu menn Alþýðufl.
snúa baki við sér.
Alþýðublaðið lætur svo, sem
það sé mjög ánægt yfir því,
að þeir Jón Jóhannsson og Arn-
þór Jóhannsson hafi „lagt niður
umboð sín“, eins og blaðið orð-
ar það. Maður finnur þó fljótt
á beizkjutóninum. í grein-
inni að þeir forkólfar Skjald-
borgarinnar eru enganveginn á-
nægðir með úrslitin, enda er
það vitað mál, að Alþýðublaðs-
klíkan ætlaðist til þess, að kraf-
an um að þeir Jón Jóhannsson
og Arnþór Jóhannsson vikju úr
bæjarstjórn leiddi tíF samvinnu-
slita.
Gangur málanna á Siglufirði
var sá, að við stofnun Sósíal-
istafélags Siglufjarðar gerðust
þeir Jón Jóhannsson og Arnþór
Jóhannsson meðlimir þess, svo'
að Alþýðuflokkurinn átti þá
ekki eftir néma einn mann í
bæjarstjórn, sem er Erlendur
Þorsteinsson alþingismaður. Al-
þýðuflokksfélagið hér setti þá
fram kröfu um það, að þeir Jón
og Arnþór vikju úr sæti fyrir
varamönnum AlþýðufloJ^ksins.,
og jafnframt lýsti það yfir því,
að það teldi samningana, sem
gerðir höfðu verið um sam-
vinnu í bæjarstjórninni fallna
úr gildi. Sósíalistafélagið vildi
hinsvegar gera allt, semi í þess/
valdi stóð, til þess að samvinn-
an héldist áfram, það vissi sem
var, að samvinna um bæjarmál-
in var hagsmunamál allrar al-
þýðu á Siglufirði. Engum duld-
ist, hve ósanngjörn krafa AI-
þýðuflokksfélagsins var. Meira
að segja að þeir sömu menn,
sem settu hana fram játuðu það
hreinskilnislega, að ef til nýrra
bæjarstjórnarkosninga kæmi,
væri mjög óvíst hvort Alþýðu-
flokkurinn fengi tvo fulltrúa,
hvað þá þrjá. Okkur Sósíalist-
um var það hinsvegar ljóst, að
frá Reykjavík var róiðj í AlþýðU
flokksmönnunum hér um að
rjúfa samvinnuna, því að það
er sem kunnugt sr stefna Al-
þýðuflokksins að hafa ekkineina
samvinnu við Sameiningarflokk-
inn í nokkurri mynd.
Innan Sósíalistaflokksins voru
þeir Arnþór og Jón Jóhannsson
frá upphafi þeirrar skoðunar að
rétt væri að þeir vikju sæti fyr-
ir fulltrúum Alþýðufl. gegn
því skilyrði, að Alþýðuflokkur-
inn skuldbindi sig á nýjan Ieik
til þess að standa við samning-
inn um bæjárstjórnarsam-
vinnuna og málefnasamninginn.
Þeir sögðu sem svo: „Við vor-
um kosnir í bæjarstjórn til 1
þess að framkvæma málefna-
samning flokkanna, nú hóta full-
trúar Álþýðuflokksins að rjúfa
málefnasamninginn ef þeir fá
ekki að sitja í bæjarstjórn, við
hinsvegar metum það meira, að
máíefnasamníngurihn verðífram j
klvæmdur, heldur en að fá að
mæta á bæjarstjórnarfundum“.
Á þessa skoðun þeirra Arnþórs
og Jóns féllst Sósíalistafélagið
aíveg einhuga, iog er sann-
færður um, að allir alvarlega
hugsandi vinstri menn á Siglu-
firði munu meta að verðleikum
þá ábyrgðartilfinningu, er þessi
afstaða þeirra Jóns og Arnþórs
og Sósíalistafélagsins í heildbeti
vott um. •
Alþýðublaðið getur þess í
nefndri grein, að Jón Jóhanns-
son hafi lengi legið undir þeim
gmn að vera óheill gagnvart
Alþýðufllokknum. Þeir eru nú
ekki fáir sem liggja undir slík-
um grun. Til dæmis er það al-
kunnugt að Erlendur Þorsteins-
son hefur lengi legið undir
samskonar grun og hafi þeir
Kristján Sigurðsson og Krisíján
Dýrfjörð ekki legið undir þess-
um grun áður, þá hefur hann
vafalaust fallið á þá nú, þegar
þeir undirrituðu samningana við
Sósíalistafélágið þvert ofan í
fyrirskipanir og yfirlýsta stefnu
svokallaðrar Alþýðusambands-
stjórnar í Re’ykjavík. Það er
frekar sómi fyrir þá Jón og
Arnþór að hafa legið undir
gmn klofningsmannanna í Al-
þýðuflokknum. Það sannar það,
sem raunar allir Siglfirðingar
vita, að þessir tveir menn hafa
um langt skeið barizt af einurð
fyrir bæði faglegri og pól*
tískri einingu alþýðunnar á
Siglufirði.
Áki Jakobssoin.
Skóviðgerðir
Nú eru síðustu forvöð að láta
gera við skóna sína fyrir jólin.
Viðgerðir smekklega og fljótt
af hendi leystar. ,
Sækjum. Sendum.
Skóvinniustofa
|ens
Sveisissosiar
Njálsgötu 23. Sími 3814.
c^mmtmKmmmmmmmK^mtm
Dtbreiðlð biiðvíliau
Blfreiðaverkslæði Egils
Vilhgálmssoiiar er. hið
stærsta af þeirri gerð í
landinn
Miðvikudaginn s. 1. bauð
Egill Vil'hjálmsson blaðamönrH
um að skoða viðgerðar- og
verzlunarhús sitt, Laugaveg 118.
Þar gaf að líta breiða, bjarta
sali, gólfflotur hússins er 2970
fermetrar. Verzlunin hefur alla
varahluti bíla. En miklu athygl-
isverðara er þó iðnaðarfyrirtæk-
ið að baki hennar, (inngangur
frá Rauðarárstíg). Aka má bíl-
um upp hringmyndaða brekku,
upp á efri hæð byggingarinnar.
Þar er málningarverkstæðið.
Verður þar fyrst fyrir manni af-
arstór loftræstilireyfilf, sem
sogar út allt ryk og málningar-
úða, sem stafar frá sprautum
þeim, er notaðar eru við málun
bifreiða. Hver maður, semvinn-
ur þarna, hefur sína grímu, sem
nauðsynlegar eru þegar sprautu
málun fer fram. Verkstæði þetta
er sniðið samkvæmt ströngustu
kröfum erlendis um slík verk-
stæði. Sömuleiðis er á þessari
hæð glerslípunar- og glerskurð-
arstofa, þar sem framkvæmt er
allt, sem að þeirri iðn lítur,
einnig geymsla fyrir 40—50 bif-
reiðar að vetrinum. Trésmíða-
verkstæðið er í byggingu, sem
fullgerð var í 'haust. Annast það
allar bílayfirbyggingar og við-
gerðir á þeim og er hið full-
komnasta verkstæði. Það hefur
nýlokið yfirbyggingu á nýjum
strætisvagni, sem fyllilega get-
ur staðizt erlenda samkeppni,
hvar sem á er litið. Verkstæðín
geta tekið til yfirbyggingar
málunar og viðgerða a. m. k-
40 bifreiðar í einu. Nýbúið er
að setja niður á verkstæðununi
nýtízku hitunartæki, þannig að
ofnum er komið fyrir hátt á
veggjum, og er lofti dælt í
gegnum tækin. það hitnar og er
því síðan blásið út-yfir verk-
stæðin. í kjallara hússins er
eimketill, sem hitar pípurnar í
hitunartækjunum. Bak við hús-
ið er smiðja. Áhöld og verkfær,-
eru af fullkomnustu gerð, svo
og vélar allar. Skrifstofur erU
einnig í húsinu. Við fyrirtækið
vinina að staðaldri um 45
manns. Egill Vilhjálmsson stofn-
aði fyrirtæki þetta árið 1930.
Var það fyrstu tvö árin áGrett-
isgötu 16—18. En 1932 byggði
hann hluta hússins á Laugav-
118, sem nú er orðið að þessu
stórhýsi.
Kjörorð verzlunarinnar hefur
ávalt verið: „Allt á sama staði“-
Það virðist heppnast ágætlega,
enda í samræmi við iðjuþró-
un nútímans.
fyrír hæjavbúa
í væhttmavmálum
f
Lúdvig Guaðmmiadssc n
sfeýríif Sírá fiíllögum slmsm
Hinn sístarfandi áhugamaður
Lúðvíg Guðmundsson, kallaði
fréttamenn blaða og útvarps á
sinn fund fyrir nokkrum dög-
um.
Honum sagðist svo frá: 1 sam
ráði við forsætisráðherra og
búnaðarmálastjóra hef ég und-
irbúið starfsemi, sem hefst
næstu daga, og miðar að því
að auka þekkingu og áhuga
Reykvíkinga á ræktunarmálum.
Ýmislegt hefur verið gert í
þessu skyni áður, og er það
góðra gjalda vert, en ófullnægj-
andi. Fjöldi Reykvíkinga er nú
farinn að fást við garðrækt,og
þeir mundu vera ennþá fleiri,
ef ekki vantaði þekkingu á rækt-
unarmálum og lönd til ræktun-
ar.
Búnaðarskólarnir eru fyrstog
fremst fyrir sveitirnar. Reykvík-
ingar sækja þá lítið, og þó að
um 200 nýbýli hafi verið stofn-
uð á þremur síðustu árum og
tii þess varið urn Va milljón kr.
ríkisstyrk, hefur ' það kornið
Reykvíkingum að litlu haldi.
Af þessum ástæðum höfum við
ákveðið, segir Lúðvíg, að hefja
leðibeiningastarfsemi um rækt-
unarmál fyrir bæði unga og
gamla hér í bæ. Maður verður
bæði að auka þekkingu bæjar-
búa á þessu máli og að vekja
áhuga fyrir nýju landnámi. Tak-
ist betta:, gæti* svo farið, að
ráðin yrði von bráðar bót, bæði
á þekkingarskorti bæjarbúa a
ræktunarmálum og á landþörf
þeirra.
Vionandi veuita menn þessari
merkilegu tilraun verðskuldaða
athygli, þannig að hún geti náð
tilgangi sínum.
Lúðvíg Guðmundsson gefur
allar nánari upplýsingar.
Séra Aatami Kuortti hefur komið
á íslenzku ofsóknarhistóríu sinnn
„Og er þess að vænta“, segir í loi'
sainlegum ritdómi í Vísi, ,flT> hún
seljist vel (leturbr. hér), því að
marga langar til að kynnast and-
styggð kommúnismans og dýrslegn
framkomu hinna rauðu böðla“. "
„Krjstilegt bókmenntafélag 1
Reykjavík gefur bókina út, og| í PV1
á víst að felast trygging, ef ekki
fyrir sannleiksgildinu, þá fyrir næg1
legri „andstyggð“ og „dýrslegri
framkomu“ í bókinni, sem er ætluð
börnum í jólagjöf.
**
Anno 1587 dróst ein síld í Víkinni
í Noregi með undarlegum bókstöf'
um, hvar um voru aðskiljanlegar
meiningar, en norskir segja boðað
hafa þurrð þeirrar miklu síldveiðn
sem skeði árið eftir, að mörg skip
fóru þaðan forgefins og þetta hafJ
komið til af óguðlegu athæfi- *
Scanderborg hefur hertogi Matthías’
bróðir keisara Radolps, sem síðan 1
hans stað keisari varð, talað ^
kcng Friðrik. (Upptalning undravið'
burða).
**
Verdlaunin — legsteinn.
Ossietsky fékk verðlaunin í fyrra
og dó. Makleg sirmil, djarflega1
drengilega’ veitt, — en aðeins lcS'
steinn.
Að dómi nazista verðskuldað'
Hitler Ossietsky-verðlaunin (Hver
stal þeim svo?). Og fyrir MU®
chen-afrekið verðskuldaði Chamber
lain þau, en ekki Nansensskrifs*'"
Fn
að dómi Evrópuafturhaldsms. M
ef hann fengi þau nú seinna
heppnaðist að fá lausn í náð ffa
nfi"
stjórnarábyrgð, áður en hefndin e
ir Miinchensvikin nær Bretum?
Ekki yrðu þau friðarverðlaun
stejnn Qhamberlains eins og ó)sSI
etskys. Þau yrðu .legsteinn friðari115