Þjóðviljinn - 26.01.1939, Blaðsíða 3

P J6ÐVILJINN
Fimmtudaginn 26. jan. 1939.
Skjal'db'yrgingar reyna að
kljúfa Pöntunarfélag alþýðu
á Norðfirði
Togara-, verzlunar-, físhverkunar- og íðnaðar-
félag stofnað tíl þess að hressa upp á fylgíð
Reykjavíkurannáll h.f.
Fornar dyggðir
Þegar einum þætti í hinu árs-
ianga bæjarstjórnarstríði á Norð
firði hafði tokið með því, að
Éyþór vandræðabæjarstjóri var
ráðinn í starfið um stundar sak-
ir, þá ritaði Jónas, eitt sinn for-
stjóri á Norðfirði, að nú hefði
Skjalda hér unni9 fullnaðarsig-
ur. Öllum þeim, sem þessara
orða minntust, mun hafa dottið
í hug, þegar bæjarstjórastríð-
inu lauk, með hinu eftirminni-
lega falli Eyþórs, að þá hefðí
Nor ðf jarða r-Sk j alda sennil ega
beðfið fullnaðar ósigur.
Lífsmark Skjöldu hefur líka
verið lítið síðan stríðinu lauk.
Hún hefur varla virzt hreyfa
legg né lið.
En nýlega tók Skjalda kipp
einn allmikinn.
Peir Skjöldungar stofnuðu
sem sagt nýtt félag. Það á að
verða togaraútgerðarfélag og
verzlunarfélag, fiskverkunarfé-
lag og iðnaðarfélag, en er svo
hlutafélag. Félagið á að verða
risavaxið, strax skal kaupatog-
ara og verzlunarhús og drepa
hið gamla Pan (Pöntunarfélag
alþýðu Norðfirði). Petta á að
v-erða nýtt Pan, en bará miklu
stærra og sterkara. Til aðtúlka
hrikalefk félagsins og stærð,
þótti sjáUfsagt að láta það heita
eftir hinu snarbratta og hrika
lega fjalli, sem við Norðfjörð
stendur og heitir Nípan; félagið
heitir sem sagt Nípan, eins og
fær-eyska tagarafélagið, sem
istrax féll um koll. (Skjöldung-
ar skrifa nafn félagsins víst
Nýpan og bera það fram Nýja-
. Pan þegar hentugt þykir). Petta
nýstofnaða hlutafélag ,,Nípan“
,, -
er að sögn þeirra Skjöldunga
skilgetið afkvæmi Jónasar nú-
verandi Alþýðublaðsritstjóra og
Norðfjarðar-Skjöldu. Jónas h-ef-
ur þarna lagt á öll ráð og hef-
ur verið höfuðpersónan í leikn-
um.
Félag þetta á að verða póli-
tískt. Enginn á að fá vinnu við
fyrir-tækið, hvorki almennir
verkamenn né aðrir, nema yfir-
lýstir og flokksbundnir Skjald-
borgarar. Pað -er því allmerki-
legt í sinni röð og nokkuð tákn-
rænt upp á stefnu Skjaldborg-
arinnar almennt.
Pað hefur ávalt verið stefna
allra frjálslyndra manna, að
berjast gegn atvinnu- og skoð-
anakúgun. Hér á landi hafa
vinstri flokkarnir ekki ósjaldan
borið það á íhaldið að það
reyndi að beita þessum svívirði-
legu viopnum sér til framdrátt-
ar. íhaldið hefur alltaf harið á
móti þessu og reynt að benda
á að sumir vinstri flokkanna
-eins og Framsókn notaði að
mokkru vopn þessi. í augum
allra hefur skoðana og atvinnu-
kúgunin sem sagt verið ljótur
og svartur smánarblettur, sem
öllum hefur þótt skylt að þvo
sig hreina af.
En Skjaldborgin finnúr hins-
vegar ekki ljótt sé að fremja
atvinnukúgun. Hér hefur hún
stafnað félag, sem opinberlega
lýsir atvinnu- og skoðanakúgun,
sem sínu markmiði. Pað -er hinn
mesti misskilningur, ef einhver
kann að halda, að hér sé aðeihs
um tilgátu pólitískra,. andstæð-
irtjga Skjaldbargarihnar að ræða
ý í Allir ;hélztu menn Skjaldbarg-
m ■< ' ■
arinnar hér fullyrða, að engir
nema pólitískir fylgjendur
þeirra eigi að fá vinnu við þetta
nýja félag. Pannig er Skjald-
borgin hér verri -en nokkurt í-
hald, að hún prédikar það sem
sína st-efnu, að öll vinna eigi að
miðast við pólitíska skoðun og
að þeir sem ekki eru sanntrú-
aðir Skjaldborgarar eigi alls
enga vinnu að fá.
Ennþá hefur Jónas bankaráðs
maður -ekki sent hingað tagar-
ann og fróðlegt verður að vita
hvort til eru þannig stjómend-
iur í íslenzkum bönkum, að þeir
þori að láta slíku félagl í hend-
ur heilan togara með þannig yf-
irlýstu rekstraráíormi. Það
þyrfti engum að koma spanskt
fyrir sjónir, þó að verkafólk
hér tæki ekki þessu of vel og
að möguleikar að rekstri togara
með þessum hætti yrðu fáir
og. erfiðir. Verklýðsfélagið hér
á ennþá eftir að segja álit sitt
og stefnu gagnvart þannig póli-
tísku fyrirtæki, og fyllilega má
Skjaldborgin vænta miður
góðra. undirtekta við sinn mál-
stað.
Pað er augljóst mál að
togarann á einkum að nota sem'
ágn í sambandi við þetta nýja
félag, en meira kapp á aðleggja>
á stofnun • verzlunarfyrirtækisv
Skjaldborginni er það fullkunn-
ugt, að hún hefur ekki meiri-
hlutá.J Pan og getur því ekki
komið fram hefndarverkum sín-
um yfir Alfons og aðra póli?
tíska ándstæðinga sína. og því
er gripið til þeirra rá|ða að
stjfna nýja verzlun til höfuðs
Pan, Nú strax er byrjað að
Tnoðfullt hús, skellihlátur,
sæmileg útkoma hjá „Reykja-
víkur annáll h.f.“. Er ástæða
fil að skrifa mleira en þetta um
frumsýningu „Fornra dyggða,
modell 1939“? Pað enu aðsjálf-
sögðu „fræðilegir möguleikar“
á að skrifa margt fleira, en hvað
sem þeim öllum líður, þá er eitt
víst, að tilgangurinn með því að
semja og sýna „Fornar dyggð-
ir“ var að fá fullt hús, að láta
fólkið hlæja, og gefa Reykjavík-
víkurannál h.f. tekjur.
Þetta hefur tekizt. Og með
því er sagt ,að höfundur, leik-
arar, hljómlistarmenn, ljósmeist
arar, senumenn og hvað þeir
nú allir heita, hafi liitt markið,
hafi leyst verkið af hendi eins
og til var ætlazt. Hver getur
beðið um betri dóm?
Einhvern tíma var sagt:
„Segðu mér hvern þú umgengst
og ég skal segja þér, hver þú
ert“.
Það rnætti alveg eins orða
þessa hugsun svona: Segðu mér
við hvað þú skemmtir þér, og
ég skal segja þér hver þú ert.
Reykvíkingar skemmta sér
við að horfa og hlusta á Fornar
dyggðir.
Fornar dyggðir eru samsafn
af bröndurum um menn ogmál-
efni. Flest eru það „fimmaura
brandarar“. í rrrörgum felst
meirffýsi, en ennþá fleiri kyn-
ferðis- og klámþankar nautna-
sjúkra og svallgefinna vesalinga
en góðlátleg létt kýmni er í al-)
gjörum minnihluta. Það mikið
er þó til af henni, að sannað er,
að höfundar geta einnig fram-
leitt þá vöru. En þeir halda
sennilega, og líklega með réttu,
að slíkt sé ekki góð söluvara á
Reykjavíkurmarkaði. Þeir hafa
að minnsta kosti reynslu fyrir
því, að hinar vörutegundirnar
Frh. á 4. síðu.
rægja Pan og véla menn úr fé-
laginu, og telja þeim trú um
að hið nýja félag geti gert allt
betra en Pan.
Hugsunarháttur Skjaldborgar
innar kemur hér því greinilega
fram gagnvart neytendasam-
tökunum. Hún hugsar sér, að
slík samtök eigi að vera pólitísk
klíkusamtök sín og að ef hún
ráði þar ekki öllu, þá séu þau
f réttdræp.
Nú kemur til með að reyna
á skiíning norðfirskrar alþýðu á
gildi neytendasamtakanna ? og
hyort. margir yerða þeir menn,
sem únnið hafa Pan upp með
dugnaði og atorku sér til ó-
metanlegs gróða, sem láta
Skjaldborginni takast að villa
sér sýn og dreifa sér í tvö fé-
lög og stofna þar með öllu því,
sem á hefur únnizt í hættu.
Um iðnað þann, er gefið er í
skyn, að Skjaldborgin ætli méð
félagi þessu að koma hér upp,
ier enn lítið vitað, en telja má
þá tilgátu mjög sennilega, að
fyrir þeim vaki sú' ein iðnaðar-
framleiðsla að framleiða Skjald-
borgara og mun því' sá þáttur
þessa merkis fyrirtækis fylli-
lega samsvara og hæfa öðrum
I þáttum þess og nytsemi.
I L. J.

Sala hlatamiða fyrir árið 1939 er hafiai
FyrírkomuIa$ vcrður að öllu Icyfí híð sama og siðasfliðsð ár.
Verð: 1/1 miði 60 kr. eða 6 kr. í hverjum flokki.
1/2 miði 30 kr. eða 3 kr. í hverium flokki.
1/4 miði 15 kr. eða 1.50 í hverjium ftokki.
5000 vlnnlngar
Samtals 1 míllfón 50 þúsund króniir«
Þeir, sem í síðasta lagi 15. febrúar beiðast sama númers,
sem þeir höfðu í 10. flokki 1938, og afhenda miða sinn frá
10. flokki, eiga forgangsrétt að númerinu, svo framarlega
sem sami umboðsmaður hefir fengið það aftur frá skrif-
stofu happdrættisins.
Eftir 15. febrúar eiga menn ekki tilkall til ákveðinna núm-
era.
Þeir, sem unnu í 10. flokki 1938 og hafa fengið ávísun á
hlutamiða í 1. fl. 1939» athugi: Að ávísanirnar eru ekki
hluíamiðar, heldur verðjur að framvísa þeim log fá híuta-
miða í staðinn. Að ávísanirnar gefa ekki rétt til númera
þeirra, sem á þær eru skrifuð, lengur en til 15. febrúar.
• ‘ ' - • . . . ; i■ x, • . • _ - ■ ■•, ;••
Mhiigið: Viimingar í Happdrættinu eru með lög-
um undanþegnir tekjuskatti og útsvari, þ. e. þeir
teljast ekki til skattskyldra og útsvarskyldra tekna.
Umboðsmenn í Reykjavík:
Frú Anna Ásmundsdóttir og frú Guðrún Björnsdóttir,
Túngötu 6, sími 4380.
Pagbjartur Sigurðsson kaupm., Vesturgötu 42, sími 2814.
Einar Eyjólfsson kaupm., ^Týsgötu 1 (Mjólkurbúðin), síihi
3586.
Elís Jónsson kaupm., Reykjavíkurveg 5, sími 4970.
Helgi Sívertsen, Austurstræti 12, sími 3582.
Jörgen Hansen yngri, Laufásvegi 61, sími 3484.
Frú Maren Pétursdóttir, Laugavegi 66> sími 4010.
Pétur Halldórsson, Alþýðuhúsinu.
Stefán A. Pálsson & Ármann, Varðarhúsinu. sími 3244.
Umboðsmenn I Rafnarflrði:
Valdimar Long kaupm., sími 9288.
Verzlun Þorvalds Bjarnasonar, sími 9310.
Sókn
Sósíalístafélagsíns
í úfbreíðslu þjóðvíljans
3 0 0 nýír áskrífendur
fyrír í. marz næstk.

• ■
i
líT deild 2. deild 3. dei d 4. deild 5. delld
Hver reitur í töflunni
táknar tíu áskrifend-
ur. Fyrir neðan er nafn deild-
arinnar og tala þeirra áskrif-
enda sem hún hefur safnað.
Enn eru allir reitirnir auðir.
Hvernig verður á morgun?
25. jan.:
1. deild
2. --
3.
4. —
5 —
0
0
0
3
4
Samtals
Fyrsta daginn fóru aðeins
tvær af deildunum af stað —
4. log 5. deild eiga heiður skilið
fyrir að hafa riðið á vaðið. En
ótrúlegt er að 1., 2. og 3. deild
láti núllin standa nema þennan
eina dag. Tilkynnið afgreiðsl-
unni áskrifendur strax og þið
fáið þá. Tölurnar verða birtar
á hverjum degi.
Eríndrekar
Híflcrs
Fr-a-mh. af 2. síðu.
imir í_,-,Sjálfstæðisflokknum“(!)
heimta, er afnám lýðræðisins,
nægilega mikið til að hljóta vin-
áttu Hitfers að launum.
Um Ieið og landráðákröfíurn-
ar erú þannig settar fram, er
reynt að æsa útgerðarmenn til
að eyðileggja áfkomu þjóðar-
innar, , pg Vísir hótar (20.
jan.) því, að ýmislegt „óvænt
geti skeð“ ef ekki sé íátið und-
an.
Þessi landráðalýður í .anda
Knúts Arngrímssonar veit. hVað
hann getur leyft sér, með ó-
svífnasta kúgunarvald Evrópu á
bak við sig. gagnvart varnar-
lausu landi. Pessvegna tala þess-
ir herrar svo digurbarkalega.
En yfirgangur þessara and-
legu frænda Franoos og Hén-
leins ætti að kenna íslenzka
lýðræðinu að hika ekki lengur
við að tryggja sjálfstæði lands-
ins, ef þess er nokkur kostur.
(ísland er langt frá því að vera
þýðingarlaust frá sjónarmiði
Ameríku — og ísland semþ}'zk
flugmiðstöð er hætta, sem
Bandaríkin gjarna vilja forð-
ast).
Þó Hitler sé búinn að kefla
dönsku blöðin og gagnsýr*
dönsku lögregluna njósnurum
sínum, þá þurfum við íslend-
ingar ekki þessvegna að „dep-
endera af Danskinum“ — eins
og vissir inenn hér heima virð-
ast hafa ómótstæðilega löngun
til að gera. E. O.
ÐtbreWlð biíðYiljaDn