Þjóðviljinn - 09.02.1939, Síða 2

Fimratudagmn 9 Jebrúar 1939.
ÞJQÐVILJl N3N
þJÓOVIUINN
Otgefandi:
Sameiningarflokkur alþýðu
' — Sósíalistaflokkurina —
Ritstjórar:
Eiuar Olgeirsson.
Sigfús A. Sigurhjartarson.
«»»«« »»»»»»»»» ........... tttttt
ÍÞBÓTTIB

Ritstjórnarskrifstofur: Hverfis
götu 4 (3. hæð), sími 2270.
Afgreiðslu- og auglýsingaskrif-
stofa Austurstræti 12 (1. hæð),
Simi 2184.
Áskriftargjöld á mánuði:
Reykjavík og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu kr. 1,50.
1 lausasðlu 10 aura eintakið.
Víkingsprent h. f. Hverfisgötu 4.
Simi 2864.
Vlnsfrí cda hæ§rí
Morgunblaðið er við og við
að „velta því fyrir sér“ hvort
Framsóknarflakkurinn muni
hallast að myndun þjóðstjórnar
á þingi því sem nú fefr í hönd,
eða hverfa að þingrofi, og efna
til kosninglai í vor.
Þótt undarlegt megi virðast
wrður ekki hjá því komizt að
ætla, að Framsókn sé með
vangaveltur yfir þessumtveim-
ur „fræðilegu möguleikum“,
þjóðstjórn eða kosningum.
Það er vissulega rétt, að
Framsóknarflokkurinn á nú um
tvennt að velja, og ekki nema
tvennt, og þetta tvennt ier ekki
þjóðstjórn eða kosningar, held-
ur samvinna til hægri eða
vinstri. Myndun þjóðstjórnar
þýðir raunar að velja annan
þennan möguleika, hún þýðir
að velja samvinnu til hægri,
hún þýðir samvinnu Framsókn-
ar og íhaldsins. Kosningar þýða
hinsvegar að skjóta málinu á
frest. Að þeim ÍDknum verður
Framsókn stödd í sömu vand-.
ræðunum, hún verður þá að
velja um samvinnu til hægri
eða vinstri. Það er sem sé aug-
Ijóst mál að kosningar í vor
mundu hvorki færa Framsókn
arflokknum né Sjálfstæðisflokkn
um hreinan þingmeirihluta,það
er einnig augljóst, að þær
mundu ekki færa Framsókn og
Skjaldborginni til samans hrein-
an meirihluta. Sem sagt Fram-
sókn getur frestað vandanum,
en ekki vikið sér undan honum,
hún verður að velja um hægri
eða vinstri samvinnu.
Ef litið er til baka til kiosn-
inganna 1937, þá getur engum
blandazt hugur um að kjósend-
ur vinstri flokkanna kröfðust
þess fyrst og fremst að allir
þessir flakkar ynnu saman á
þingi ogj í ríkisstjórn og fram-
kvæmdu ,vinstri“ stjórnarstefnu.
Vinstriflokkarnir hafa því full-
an lýðræðislegan og þingræðis-
legan rétt til þess að fara með
völd í íandinu, og gætu nú þeg-
ar hafið samstarf á þeim grund-
velli, sem lagður var af kjós-
endum 1937. Hinsvegar er að
sjáífsögðu ekkert við það að
athuga þó Framsóknarflokkur-
inn kunni að óska að bera slíka
vinstri samvinnu undir kjósend-
ur, við kosningar í vor, vegna
þeirra breytinga, sem orðið
hafa innan verklýðsflokkanna.
Velji Framsóknarflokkurinn
vinstri samvinnu eru kosningar
ekkl nauðsynlegar, len þó íalla
staði réttlætanlegt að stofnatil
þeirra.
Velji Framsóknarfíakkurinn
hinsvegar samvinnu til hágri,
þjóðstjórnarleiðina, þá gengur
hann í berhögg víð yfiríýstan
víja kjósenda frá 1937 og þá
ber honum tvímæíalaust að
«fúfa þing og ganga til kosningá
Fr«mhald * 3. «íttu
Innlendar
íþrólfafréftír
Skautafélag Reykjavíkur varð
að kyrrsetja skautameyna Anne-* 1
Marie Sætejr í Noregi, semann-
ars átti að koma með Lyra sein-
ast. Var það gert vegna ísa-
leysis og stöðjugrar þíðu hér.
Það er merkilegt, að á sjálfu
Islandi skuli ekki vera hægt að
fara á skautum fyrir ísleysi!
Kappleikaskýrsla frá knatt-
spyrnufélögunum í Reykjavík,
miðuð aðeins við þau mót, sem
há;ð ahfa verið í öllum flokkum,
lítur svona út.
K. R.
1. u. i- t. Sffi. fm. st.
I. fl. 6 1 3 2 11 : 11 5
I. B. 3 3 0 0 9 : 7 6
II. fl. 6 6 0 0 23 : 2 12
III . fl. 6 5 0 1 19 : : 4 10
Samánl. 21 15 3 3 62: 24 33
Vahir.
I. fl. 6 4 2 0 17 : 12 10
I. B. 3 2 0 1 7 : 4 4
II. fl. 6 1 2 3 7 : 15 4
III. fl. 6 4 0 2 8: 6 8
Samt. 21 11 4 6 39 : 1 37 1 ' I 26 t'
Fram.
I. fl. 6 1 2 3 16 : 17 5
I. B. 3 1 0 2 14 : 8 2
II. fl. 6 2 0 4 3 : 11 4
III. fl. 6 2 0 4 3 : 9 4
Samanl. 21 6 2 13 36 :45 15
I. fl. 6 Víkingur: 2 1 3 12:16 5
I. B. 3 0 0 3 2 :17 0
II. fl. 6 1 2 3 8 :14 4
III. fl. 6 1 0 5 2 :13 2
Samanl. 21 4 3 14 24:60 11
. Þess má geta hér, að I. fl.
Vals hefur ei tapað nema einum
leik síðan 1935, og unnið eða
gert jafntefli í um 20 leikjum
í röð, og er slíkt vel af sér vik-
ið. Verður gaman að sjáhvern-
ig þessi skýrsla breytist eftir
sumarið 1939. K. R. hefursam-
anlagt mikla yfirburði, þó að
það séu yngri flokkarnir, sem
eru ráðandi þar eða gefa 42
mörk á móti 6.
Reykjavíkurmót á skíðunt
verður haldið dagana 4.—5.
mars. Verður þar keppt í göngu
og svigi. I svigi munu konur
einnig keppa. Nánara fyrirkomu
lagi verður lýst síðar.
I Menntaskólanum í Reykja-
vík fer þessa dagana fram
bekkjakeppni í handknattleik.
Eru allir bekkir með í keppn-
inni nema 4. A. og 3. A, sem
hættu eftir að hafa tapað tveim
fyrstu leikjunum. Alls eru þettá
,um 36 leikir. Eru búnir um 10
þeirra, og mun 5. B-bekkur
standa sig bezt með 4 stig. Ef
vonandi, að skipulag þessarar
keppni sé þannig, að hún verði
þátttakendum og skóla til gagns
og sóma. Verður fylgzt með
þessu nánar hér.
V
Margir eru það ,sem láta Uppeidjsmálin til sín taka bæði
í ræðu og riti. Ritfærir menn fvna dálka blaðanna og tíma-
rita með skrifum um þau mál. Mælskumaðurinn kemur fram
á sjónarsviðið við ýms tækifærj Ggr ræðir um þetta vandamál.
Ríki. bæir og sveitarfélög fórna rniklu fé til þessarar starfsemi.
Áhugamenn og félög verja tíma og kröftum til eflingar
góðu uppeldi borgaranna, til þess ag þejr skapi aftur heilbrigð
ara þjóðfélag. Einn af þessum áhuga-aðilum er íþróttahreyf-
ingin — fyrst og fremst íþróttaféiÖRÍn Nli ,um þessar nrnndir
er elzta félag landsins að halda hátíðlegt 50 ára afmæli sitt
og innan skamms annað næst ,e{zta félagið sítt 40 ára afmæli.
Það starf, sem þessi félög hafa lagt fram til íslenzkra upp-
eldismála og heilbrigðismála, er ghki hægt að meta í krónumi
og aurum, og ætti nú að fara ag meta það, þá ,er ég viss um
að það skifti hundruðum þúsunja króna. Þarna er starfað al-
gjörlega af áhuga, endurgjaldsfaust parna hefur verið fram-
kvæmd þegnskylduvinna til að stuðla ag aukinni heilbrigði,
aukinni líkamsmenningu, auknum andlegum þroska, án nokk-
urs Iagaboðs.
Hefur nú áhugastarf þessara félaga verið þakkað sem
skyldi? Hafa menn ekki kallag þetta leikaraskap og stund-
um dregið dár að mönnum fvr'jr þettal? Jú, en sem betur fer
virðist vera að rofa til í þessum efnum. Markmið íþrótta-
hreyfingarinnar er: „að skapa heilbrigða sál í hraustum lík-
ama“. Er það ekki nákvæmlega það sama sem uppeldisfræð-
ingarnir meina með ræðum sínum og ritum? Þessvegna álít
ég, að þjóðfélagið standi í rnikílli þakklætisskuld við þá
menn, sem lagt hafa fram sjálfboðaVjnnu til þessa máls. Þetta
afmæli verður að teljast 5o ára afmæli félagsbundinnar
íþróttastarfsemi hér á landi. Su l>ezta afmælisgjöf, sem á-
hugamönnum íþróttanna gæti b0rizt við þessi tímamót, er al-
mennur skilningur á starfi þeirra, fullkiomin viðurkenning ráð
andi manna, Alþingis, sveita- og bæjarstjórna og kennara, og
að það sé sýnt í verkinu. Dr.
Dómari, snndvðrðnr og hlanpari
Knattspyrnudómari nokkur í
Tékkóslóvakíu hefur sýnt, að
hann er mjög alhliða íþrótta-
maður. Hann hafði nefnilega
vogað sér að stöðva leik vegna
hörkuleiks. Hinum villtu áhang-
endum heimaliðsins fannst þetta
órétt. Nokkrir af þeim ruddust
inn á völlinn, tóku aumingja
dómarann, báru hann að á, sem
,rann þar í nágrenninu og köst-
uðu honum í hana. Dómarinn
var ágætur sundmaður og náði
lieilu og höldnu að hinum bakk-
anum, óskqmmdur, nema aðeins
gegnvotur.
Þegar pfstækismennimir tóku
eftir því, að hann hafði sloppið
svona ódýrt, urðu þeir á ný
æfir og tókiu nú að elta veslings
dómarann. Hann tók til fótanna
og hljóp með miklum hraða 5
km. vegalengd, unz hann varð
óhulturf en þá höfðu hinir gef-
izt upp. En það er ekki oft,
að knattspyrnudómari reynist'
bæði góður sundmaður og
langhlaupari.
Antonin Mayne, Frakklandsmeistari í hjóireiðum.
Erlendar
íþróítafréttír
Hieimsmeistaramótið á skíð-
um, fyrir karla og konur, fer
fram um næstu helgi. Stend-
ur Pólland fyrir móti þessu, og
fer það fram í Zakppane. Pól-
verjar hafa gert mikið fyrir
skíðamenn sína í vetur, t. d.
fengið þýzkan svigþjálfara,
finnskan gönguþjálfara og
norskan stökkkennara. Af þeim
20 þjóðum, sem eru meðlimir
alheimsskíðasambandsins, hafa
15 tilkynnt þátttöku sína. Stærst
an flokk sendir Þýzkaland eða
35. NiDregur, ítalía og Frakk-
land senda 25 hvert, Sviss 21,
Finnland 20, Júgóslavía ogUng-
verjaland 14, Samtals verða
þarna um 220 þátttakendur.
íþróttamót fyrir málleysingja
verður haldið í Stokkhólmi á
komandi sumri, og er búizt við
um 300 þátttakendum frá 17
þjóðum. Þar á að fara fram
keppni í frjálsum íþróttum,
tennis, knattspyrnu, skotfimi,
hjólreiðum og sundi. Mótið fer
fram í ágúst.
Frakkar tog Pólverjar kepptu
nýlega í Patís í landssamkeppnf
í knattspyrnu. Fóru leikar þann-
ig, að Frakkar unnu með 4:0.
Um sama leyti vann B-lið.
Frakklands Luxemburgmeð4:2.
Bandaríkin hafa nú tilkynnt
þátttöku sína í Olympíuleikun-
um í Helsingfors 1940. Taka
þau þátt í öllum greinum ,sem
þar verða, og senda um 325 í-
þróttamenn. Búist er við að
flokkurinn verði með þjálfur-
um, fararstjórum, varamönnum
o. s. frv. um 400 menn alls.
Roosevelt forseti hefur Iofaðað
verða verndari flokksins. Er
það í fyrsta skipti að ÍDrseti
Bandaríkjanna tekur að sérslíkt
heiðursstarf.
Fegurðarverðlaun fyrir knatt-
spyrnu hefur verið ákveðið að
veita í Sviss. Er þetta gert vegnai
þess, að knattspyrna; í Sviss og
lenda í Mið- og Suðvestur-Ev-.
rópu er orðin mjög harkalegur,
leikur, og á þetta að vera til-
raun til að fá menn til að breyta
þessu og bæta. Fegurðarverð-
launin eru 1600 kr. og eruveitt
því félagi úr hvDrri deild (Di-
vision) um sig, sem beztan
leik eða leiki sýnir. Er fylgzt
með þessari keppni ekki síður
en venjulegum stigavinningum
eða mótavinningum.
Lings-fimleikamótið, sem Sví-
ar efna til 20.—23. júlí n. k. í
tilefni af því, að 100 ár eru
liðin frá dauða Pehr Henrik
Lings, sem Lings-kerfið er
kennt við, fer fram á íþrótta-
vellinum í Stokkhólmi. Danir
hafa tilkynnt að þeir muni mæta
þar með 2000 manna flokk og
mun það stærsti flokkurinn frá
einstöku landi utan Svíþjóðar.
Glímufélagið Ármann hefur
ákveðið að senda fimleikaflokk
á mót þetta. Er nú æft af kappi
með það fyrir augum, og eftir
sýningu flakksins. á afmæli fé-
lagsins spáir þessi för þeirra
góðum árangri. Þátttakan ier
mjög mikil fr;á flestum löndum
Evrópu. '
(m
Stefán Jóhann er kaldrif ja'óur
kaupsýslumadur, enda mundi paó
varla henta peim, er sneyddur vœrl
slíkri edlishvöt, ad leggja til svo
stórkostlegra spekúlasjóna aö reka
verklýöshreyfinguna sem dótturfyr-
irtœki harðsnúinnar málaflutnings-
skrifstofu. Aíeð kaldri yfirvegun
fjárplœgjandans hefur Stefán rann-
saJcað brýnustu eiginleika peirra
manna, sem áttu að vefóa málsvar-
ar fantabragðanna, er harui hefur
jinnleitt í samtök alpýdunnar, — og
komizt ad peirri nidurstööu aö höf-
uöskilyröin fyrir blessunarríkum ár-
angri vœru: rcetiö upplag, sjúkt
hatur og spillt siöferöi.
••
Menn höföu um nokkurt skeiö litiö,
svo á, aö, allir pessir „kostir'1 vœm
til staöfir i herbúöum Alpýöublaös-
ins, pótt ekki vœri sannprófaö hva
mikiö hver og einn heföi par til
brunns aö bera. Enginn haföi oröið
pess var aö Finnboga Rúti fataöist
i meöferö pessara eiginleika og var
hann talinn hafa sýnt par svo ótvl-
rœöa yfirburöi raö erfitt mundi eftir
komanda hans aö, feta í sömfi spor{
En „valt er petta veraldarhjól“ —
Rútur stóöst ekki pœr kröfur, sem
Stefán Jóhann gerir til manna sinna.
Og enginn skyldi efast um dóm-
skyggni Stefáns i pessum sökum,
**
Stefán Jóhann leit yfir mannvaliöt
sem hann haföi kynnst á llfsleiöinni
og fann einn — aöeins einn, er
sameinaöi öll höfuöskilyröi hans i
rikulegum mœli og stóöst prófiÖ
meö dgœtiseinkunn í öllum grein-
um. Jónas heitir hanit — kenndur
viö Noröfjörö. Ungur ,jnissá“ hann
sig á góövild og hjdlpfýsi vel-
unnara sinna, manndómsdrin fóm
i heilabrot slunginna svikabragöa,
viö pd, sem fátœkastir voru og ekki
uggöu aö sér. Einn tryggöavin hef-
ur hann aldrei svikiö, Svartur heitin
hann, öllum trúr til dauöans og
mun par af mega kenna auknefni
hans.
Verkalýðsfélag verksmiðju-
manna í sænska bænum Lidköp
ing samþykkti 6. þ. m. að veita
1000 kr. úr félagssjóði til Spán-
arhjálparinnar.
••
I tilefni af tilkynningu frá
Spánarstjórn að hún værí að
koma upp stórum heimilum fyr-
ir munaðarlaus börn samþykkti
sænska Spánarhjálpin að veita
til þeirra 30,000 kr. Þar af vonu
135,00 krónur veittar af Spánar-
hjálpinni í Gautaborg.
Sambandsstjórn jámsteypu-
verkamanna á Norðurlön d um
samþykkti á fundil í Stokkhólmí
að veita 5000 kr. ti! Spánar-
hjáíparinnar.
Stjórn Landssambands verka-
lýðsfélaganna í Svíþjóð sam-
þykkti 10. þ .m. að veita 75,000
kr. til kaupa á matvælum handai
íbúum lýðveldishéraðanna á
Spáni. Upphæðin er yfirfærð til
AJþjóðlegu Spánarnefndarinnar
í París. |