Þjóðviljinn - 22.02.1939, Blaðsíða 3

þjóðviljinn
Miðvikudaginn 22. febrúar 1939
■wwHHiiiiiuiuiriiiiiiimiimmiiiwiHiuiuuiiiiHmiiimiiiiiiiiiiimiiiiiiitniiiiiiiiinmHiniMiiiHiiiiiHiiiiiiiiiiintiiiiHHmHmiiiiimimmiiiiiiiiiHiiiiiiMiiiiimiiimniMiiiiiiiumiimraumM
Verzlua Sovetiikianna viö
fasistarlkin fet minnkandi
úr frá ári
Frásögn cnska fjárinála*
blaðsíns „Economíst"
Hvad vcrður um vcrkalýðs-
hreyfínguna í Hafnarfírðí?
Síðan l’jóðviljinn birti sam-
anburðinn á verzlun Sovétríkj-
anna við l3ýzkaland og verzlun
Danmerkur við sarna ríki, heí-
ur Alþýðublaðið séð þann kost
vænstan að hætta að afsaka
verzlunarplön íslenzku stjórn-
arinnar við Franco með því að
Sovétríkin skipti mikið við las-
istaríkin.
Til viðbólar skal birt hér
frásögn enska fjármálablaðs-
ins Economist og þarf enginn
að halda að það falsi staðreynd-
ir Sovétríkjunum í vil. v
„Samdrátturinn á utanríkis-
verzlun Sovétríkjanna við Jap-
an, Pýzkaland og ítalíu var eft-
irtektarverðasti þátturinn í
verzlunarpólitík Sovétstjórnar-
innar fyrstu 7 mánuði ársins
1938”.
Þannig skrifar „Economist ’
begar 22. október 1938. Blaðið
heldur áfram:
„Árið 1936 var Týzkaland
hæst allra landa af þeim er
fluttu vörur til Sovétríkjanna
í fyrra voru Bandaríki Norö-
ur-Amei'íku orðin hærri. Á
þessu ári (1938) hefur Eng-
land, Iran, Holland, Ástralía
og Belgía farið frám úr Pýzka-
landi með útflutning vara til
Sovétríkjanna. Innflutningur-
inn frá Pýzkalandi var virt-
ur á 308.463 000 rúblur árið
1936, en aðeins 35,037 000
fyrstu 7 mánuði ársins 1938.
Innflutningur Sovétríkjanna
frá Italíu var virtur 42 014 000
rúblur 1936, féll niður í 52000
rúblur fyrstu sjö mánuði árs-
ins 1938. Útflutningur til ítalíu
var virtur 5835000 rúblur 1936,
4207000 rúblur 1937, en árið
1938 jluttu Sovétríkin engar
vörur út til Ifaliu.
lnnflutningur Sovétríkjanna
frá Japan féll úr 61968 000
rúblum áriö 1937 í 11851000
rúblur fyrstu sjö mánuði árs-
ins 1938, en útflutningurinn til
Japan hefur fallið enn hraðar,
úr 27 697 000 rúblum 1936 í
354000 rúblur í jan.—júlí
1938,,.
Tannig hefur innflutningur
Sovétrikjanna frá Pýzkalandi
fallið um 80%, frá Italíu um
99,8%, 0g írá Japan um 99,1%
fyrstu sjö mánuði ársins 1938.
Alþýðublaðinu er velkomið
að vitna í þessar tölur næst
Þegar það reynir að afsaka sí-
vaxandi verzlun landa eins og
Danmerkur við fasistaríkin og
viðurkenningu islenzku stjórn-
arinnar á Franco.
^tcnguí vcrdur
Íyrií' bil inni á
Uugancsvcg^
Um hádegisbilið í fyrradag
vhdi það slys til inn á Laugar-
hesvegi, að 4 ára drengur hljóp
a strætisvagn og lenti á honum
aftan til. FélJ drengurínn í göt'i
^na Dg var meðvitundarlaus.
ar þvínæst farlð með hann á
l^adsspítalaiin. Hafði drengur-
„Sparkuðút“
Undir þessari fyrirsögn segir
Manchester Guardian m. a. um
bnottrekstur Staff-ord Crippsúr
Verkamannaflokknum ( í rit-
stjórnargrein 26. jan.):
„Verkamannaflokkurinn hefur
rekið Sir Stafford Cripps úr
flokknum og virðist heldur mont
inn af. Flokkurinn hefur auðvit-
að, slíka gnægð af „fyrirtaks
gáfumönnum (first-class
brains), að hann getur án nokk-
urs hiks varpað frá sér eftir-
sóttasta ræðumanni fLokksinsog
duglegasta þingmanni hans. Það
segir ekkert fyrir flokksstjórn-
ina, þó öfgafullir friðarvinar
(„pacifists") séu áberanditrún-
aðarmenn flokksins >og berjist
gegn opinberri stefnu hansbæði
út á meðal fólksins og á þingi.
Þeir eru iengin hætta; það tekur
enginn mikið mark á þeim. En
Sir Stafíord Cripps hefur hins-
vegar skynsamlegt sjónarmið,
sem fjöldinn af Verkamanna-
flokknum aðhyllist og velcur
ennfremur áhuga fólks, sem
Verkamannaflokkurinn hingað
til ekki náði til. Þessvegna burt
með hann!“
„Flestir okkar, sem ekki er-
um dáleiddir af orðatiltækjum
(„phrases") getum aðeins horft
á og hryggst yfir sjálfsmorði
Verkamannaflokksins. Of hrædd
ur til að taka að sér forystuna
fyrir framfaraöflunum á Bret-
landi, of þröngur og vélrænn
til að draga að sér og halda
nýju blóði, — mun hann mæta
þeim örlögum, sem bíða hans
við næstu kosningar. Það er
að segja, ef honum verður þá
ekki af þessum „sann-
færðu sósíalistum", verklýðsfé-
lagaleiðtogunum (trade union
leaders), hnýtt aftan í Mr.
Chamberlain sjálfan“.
SÓSÍALISTAFÉL. RVIKUR.
SKRIFSTOFA fclagsíns
er í Hafnarsfrœfí 21
Srnii 4824.
Opki álla virka daga frá
kl. 2—7 e. h.
Félagsmenn eru áminntir um að
koma á skrifsfcofuna og grelða
gjöld sln.
Þeir félagsmenn, sem ekki hafa
fengið sktrtelni geta vitjað
þeirra á skrifstafuua.
STJÓRNIN.
iim fengið heilahristing og er
jafnvel búist við að höfuðkúpan
hafi brákast.
Bifreiðastjórinn sem ók stræí-
isvagninum varð ekki varð við
þegar drengurinn rakst á
strætisvagninn.
Drengurinn heitir Hannes
Þórir Hávarðsson og á heima
á Laugjarnesvegl 66. '
Framhald af 2. síðu.
að margir borgarar bæjarins:
séu líklegir til að ljá sig til
verka, sem hæglega gætu haft
í för rneð sér blóðsúthellingar,
til þess eins að Ásgeir haldivöld
ium í bæjarfélaginu. Því að þeg
ar farið var að þrábiðja um lög-
negluna, varð það bert, sem
áður var vitað, að klofningsfé-
lagið var ekki aðeins stofnað
af þeim, sem að því standa, sem
félag afvinnurekenda. Hagsmun
ir stofnendanna sem atvinnurek
enda heimtuðu það ekki. Eu
það átti að varðveita völdþeirra
sem pólitískra æfintýramanna
yfir verkalýðnum, eftir að þeir
skipulagslega og málefnalega
voru orðnir viðskila við verka-
lýðshreyfinguna. í Hafnarfirði
eru Skjaldborgararnir gjörsam
lega berskjaldaðir, og þvíbiðja
þeir um ríkislögreglu. Barátt-
an fyrir einingu verkalýðsins í
Hafnarfirði hefur sýnt að stofn-
un óháðs fagsambands — ekki
hvað síst óháð atvinnurekend-
unum — er orðin óhjákvæmi-
leg nauðsyn.
Verkamennirnir í Hlíf, er
fylgja Sjálfstæðisflokknum að!
málum hafa barist ágætlega fyr-
ir því, að varðveita félagið.
Verkamenn, sem viðurkenna
verKalýðssamtökin og berjast
fyrir þau, eiga heimtingu á
fullum réttindum innan þeirra.
Og það er ástæðulaust að áfell-
ast þessa verkamenn þótt þeim
gangi illa að skilja, að foringj-
ar Sjálfstæðisflokkstns í Reykja-*
vík róa að því öllum árum á
bak við tjöldin að fá sent á þá
lögregluna. Er nokkuð að undra
.þótt til væru verkamjenn, sem
treglr væru að fylgja pólitík
manna eins og Ásgeirs og
Björns? Það verður eltt af
hlutverkum hinna nýju póli-
tísku samtaka alþýðunnar að
vinna þá til fylgis við sig, því
að þeir eiga ekki heimia í póli-i
tískum samtökum atvinnurek-
enda og heildsala.
Dálítill hópur verkamanna, —
flestir þeir, sem ieruj í ,V. H. og
nokkrir aðrir, sem lítið láta á
sér bera í þessari deilu, eru
I mjög daufir í máluuum. Þeir
segja að sér finnist svo mikil
„vitkysa“ komin í málin. Þetta
geti ekki gengið svona tillengd
ar. Atburðirnir hafa gerst svo
snögglega að þeir eru ekkiorðn
ir sér fyllilega meðvitandi
um, hvað raunverulega hefur
gerst. Þeir eru ekki enn bún-
lað átta sig á því í hvaða mynd
hinn byrjaðt fasismi hefur lík-
amnast. Þeir eiga erfitt meðað.
skilja að verklýðssamtökln
hafa verið svikin af trúnaðar
mönnum sínum, að samherjarn-
ir og leiðtogarnir frá því \
gær eru . fjandmennirnír og
bandamenn lögreglu og hvítliða
í dag. En þeir munu hafa skil-
ið þetta, áður en deilunni lýk-
ur. En þaðhafagerztþýðingar-
miklir „atburðir“ í Hafnarfirði
undanfarna daga, sem eiga eft-
ir að hafa mikil áhrif síðarmeir,
Það er sú breyting, sem hefur,
orðið á afstöðu fjjölda margra
verkamanna og verkakvenna til
sinna fyrri leiðtoga. Þeim er
lorðið það ljóst að leiðirnar
liggja sundur. En þó verðnr þess
vart að sumir spyrja: Þeit
menn, sem hafa haft forustuná
hjá okkur undanfarín ár, hafa
nú svikið okkur, hvað getum
við gert? Getum við annars ver
ið án þessara manna, þótt þelr
hafi svikið okkur svona?
Reynsla seinustu daga hefmr
einmítt sýnt, að verkalýðinn
vantar ekki fiorystu. Sameining
armennirnir, sem skipa stjórn
Hlífar hafa sýnt sig fullkomlega
færa um að stjórna baráttunni..
Upp úr röðum verkalýðsins
sjálfs hafa menn komið, semi
tekið hafa við forystunni.
Það mun einnig sýna sig að
hinn nýi flokkur alþýðunnar —
SósíalistafLokkurinn — á eftir
að leiða hina pólitísku baráttu
. hennar í Hafnarfirði til sigurs.
Hann er eini pólitíski flokkurinn
sem einhuga og djarfur hefur
stutt verkamenn í baráttunni
fyrir samtökum sínum. Verka-
lýðurinn getur því borið höf-
uðið hátt, þótt hin fámenna fior-4
ingjaklíka Skjaldborgarinnar sé
pólitískt gjaldþnota.
Hafnarfirði, 20. febr. 1939
pólitískt gjaldþrota.
Greinagerð Pétnrs Magnússonar
fyrir Félagsdémi i gær
Sagntræði
Alþýðnblaðsíns
1 ritstjórnargrein Alþýðsu-
blaðsins er m. a. talað um
„það ríkisvald, sem á síðasta
áratug hefur fyrir stjómar-
samvinnu Framsóknar- og
Alþýðuflokksins komið á 8
sfcuuda hvíldartíma á togara-
flotanium“ o. s. frv.
Ikyldi ekki verkamönnum í
Reykjavík og togarasjómönn-
um þykja þetta bágborin
sögufræði! Átta stunda hvíld-
artíma á togaraflotanum var
ekki komið á fyrir stjórnar-
samvinnu á síðasta áratug,
eins og ritstjóri Alþýðublaðs-
ins heldur í fávizku sinni.
lög um það vom barin í gegn
árið 1921, lög nr. 23, frá 27.
júní 1921, fyrir harðfylgi
verkamanna og sjómanna,
gegn ríkisvaldi íhaldsins.
Þannig eru „röksemdir“
Alþýðublaðslns undlrbyggðar
Sókn
Sósíalístafélagsíns
i úibreíðslu Þjódviljans
—1—

1' 2. | 3. 4. | 5.
1 delld delld I delld delld I delld
(Frh. af 1. síðu.)
vinnurekandinn ekki meSlim-
ur í Vinnuveitendafé’aginu,
skal sá dómari víkja sæti og
tilnefnir atvinnurehandinn
annan í hans stað. Þeita hefur
átl sér slaS í máli þ :í, er hér
liggur fyrir. Atvinnrrekandinn
er ekki í Vinnuveitendafélag-
inu og hefur því h’.nn reglulegi
dómari vikiS sæti og stefnandi
útnefnt annan í lians staS. ViS
þetta er aS sjálf: ögSu ekkert aS
athuga. Hinn dómaiinn, sem
þessa sérstöSu hefur, er út-
nefndur af AlþýSusambandi ís-
lands og er hlutverk hans aS
gæta sérstaklega hagsmuna
verkalýSsfélags, er hlut á aS
máli. Lögin ganga sýnilega út
út frá því sem gefnu, aS Al-
þýSusambandiS sé bært um, aS
koma fram sem fulltrúi fyri •
verkalýSsfélögin í landinu. En
nú er þaS upplýst aS verka-
manna félagiS „Hlíf” hefur fyr-
ir skömmum tíma veriS rekiS
úr Alþýðusambandi íslands:
aS því er virSist án þess aS því
einu sinni hafi veriS gefinn
kostur á aS skýra mál sitt eSa
hera hönd fyrir höfuS sér. PaS
ætti því aS vera ljóst aS Al-
þýSusamband Islands er alls
eigi bært um aS koma fram
sem fultrúi í'yrir hiS stefnda
verkamannaíélag, eSa skipa
mann til aS gæta hagsmuna
þess í félagsdómi. Þetta hefur
og aSaldómarinn, sem skipaS-
ur er af AlþýSusambandinu,
fundiS og því vikiS sæti af
sjálfsdáSum Hitt liggur í aug-
um uppi, aS úr því aSaldómar-
inn er ekki bær um aS sitja
dóminn, getur varadómarinn,
sem skipaSur er af hinum sama
aSila, heldur ekki veriS þaS.
VerS ég því aS gera kröfu um
aS varadómarinn, Sigurgeir
Sigurjónsson, sem skipaSur er
af AlþýSusambandi íslands í
félagsdóm, viki siæti í máli
þessu og aS dómsforseti, skv.
41. gr. laganna, skipi dómara
i hans staS.
Skal ég svo víkja aS eíni
málsins. Kröfur rnínar í mál-
inu munu verSa þessar:
aðallega aS umbj. minn,
VerkamannafélagiS Hlíl', verSi
algerlcga sýknaS af kröfum
og skaSabætur fyrir ólögleg
samningsi'of. AS svo miklu
leyti sem svo kynni aS vei'Sa
litiS á, aS kröfum verSi beint
gegn stjói'nendum Hlífar pei'-
sónulega, ki'ei'st ég aS þeir
! vei'Si algerlega sýknaSir.
til vara aS málinu verSi
vísaS frá félagsdómi, sem hon
um óviSkomandi.
Hvor krafan sem tekin yrSi
til greina, krefst ég aS stefn-
andi verSi dæmdur til aS greiSa
málskostnaS eftir mati dóms-
ins.
Staðan 21. febr.:
5. deild . .
3. — . .
4. — . .
Ll » m
2. — . .
7. — . .
6. — . .
40
27
23
18
13
5
2
Samtals 128
Söfnunin má heita stöðvuð,
og er það illt. Nú er aðeins vika
eftir af febrúar. ! henni v.erða
deildirnar að taka öfluga skorpu
Safniú ðskrifendam!
Ég vil meS örfáum orSum
gera grein fyrir á hverjum
rökum kröfur minar eru reist
ar, en geymi mér aS sjálfsögSu
frekari málsútlistun og rök-
stuSning til hins munnlega
flutnings málsins.
Ilinn 13. sept 1937 .var í
verkamannafélaginu Hlíf gerS
fundarsamþykkt um kaup og
kjör verkamanna þar. 1 1. gr.
þessarar samþykktar segir
svo: „MeSlimir verkamannaíé-
lagsins Hlif og Sjómannafélags
HafnarfjarSar sitji fyrir allri
vinnu, enda sýni þeir félags-
rétt sinn”. SíSar í samþykkt-
inni komu svo ákvæSi um
kaupgjald, vinnutíma, vinnu-
hlé o. fl. o. fl. Þessi fundar-
samþykkt var skriflega til-
kynnt öllum helzlu atvinnurek
endum í HafnaríirSi, þar á
meSal stefnanda þessa máls,.
SíSar hafSi stjórn Hlífar tal af
aSalatvinnurekenduiiuin, þar á
meSal steinanda og létu þeir
munnlega í ljós aS þeir myndu
sætta sig viS samþykt þessa og
fara eftir henni. Þar meS var
samningur kominn á milli
stefnanda og stefnds og þeim
samningi hefir síSan veriS ná-
kvæmlega fylgt, þangaS til nú
fyrir nokkrum dögum, aS
stefnandi rauf hann. A5 stefn-
andi hafi viSurkennt sam-
þykktina meS samning, sést
meSal annars af því, aS liann
hefur sótt um undanþágu frá
henni. Þegar svo stefnandi, án
þess svo mikiS sem aS segja
upp samningi sínum viS Hlíf,
semur viS annaS félag, hiS svo-
nefnda Verkamannafélag Hafn
arfjarSar, og meSal annars
skuldbindur sig lil aS láta þaS
sitja fyrir vinnu (9. gr. samn-
ingsins), þá er þar um aS ræSa
hin i'rekustu samningsrof af
hálfu stefnanda, sem fullkom-
lega réttlættu harSar gagnráS-
stafanir af hálfu stefnda. Rétt
er þó þegar aS geta þess, aS
verkfalli Hlífar er beint, ekki
einvörSungu gegn stefnanda,
heldur og gegn kloíningsfélagi
því, sem stefnandi samdi viS.
Sú liliS málsins fellur aS vísu
fyrir utan verksviS ielags-
dómsins, en rétt þykir þó þeg-
ar aS benda á þaS, aS einmitt
þetta sjónarmiS getur haft mik
il áhrif á úrslit þessa máls. ViS
horfiS gegn klofningsi'élaginu
réttlætir þaS sem sé, aS verk-
i'alliS var gert án fyrirvara.
Frekari rökstuSning fyrir aS-
alkröfum mínum tel ég, aS
svo stöddu, ekki nauSsynleg-
an.
1 greinargerS sinni á rskj. 2,
neitar háttv. andst. því aS
nokkur samningur hafi veriS
gerSur milli stefnanda og
stefndu. MeS þessu virSist mér
hann í raun réttri vera aS
leiSa rök aS því, aS málinu beri
aS vísa frá félagsdómi. Ef ekk-
erf rétlarsamband hefur veriS
skapaS milli málsaSila áSur en
vinnudeilan hófst, fæ ég held-
ur ekki séS aS félagsdómur sé
bær um aS leysa úr henni. Ef
dómurinn því skyldi líta svo á,
aS ekki séu nægar sannanir
fram komnar fyrir því, aS
samningur hafi veriS gerSur
milli málsaSila, geri ég þá
kröfu, aS málinu verSi vísaS
frá dómi.
Umbj. minn telur sig liafa
mikla ástæSu til aS ætla aS
stefnandi hafi brotiS 4. grein
margnefndra laga nr. 80/1938
á þann veg, aS hann hafi reynt
aS kúga verkamenn til aS segja
sig úr Hlíf meS hótunum um
atvinnumissi. Takist aS fá gögn
fyrir þessu, áskil ég mér á síS-
ara stigi málsins, aS koma
fram meS kröfur út af þessum
lögbrotum, svo og aS láta fara
fram vitnaleiSslur til aS upp-
lýsa þau.
Kaupcndur
ÞjóOviljaiis
eru áaiínnt :t um að
borga áskríftargjöld
sín skilvislega.