Þjóðviljinn - 04.04.1939, Side 1

Afturhaldsflokkarnir hrlr hafa í nðtt
H——jppff—————....
lagt um 12 millj. kr. byrði á alþýðuna
Sðsfalistafl. elnn gegn áráslnnl á kjðr almennlngs
Sósíaldemókraf"
ar i Bel$íu fapa
fylgí vegna affur-
haldsafsfðdu
hægrí foríngj~
anna, - Hrun fas-
ísfaffokkanna.
EUGENE SOUDAN
Einn af foringjum belgiskra sósí-
aldemókrata, sem reyndi árang-
urslaust að mynda stjórn á dög-
unum.
EONDON í GÆRKVÖLDI (FÚ).
Við þingkosningarnar, sem fram
fóru í gær í Belgíu, unnu frjáls-
lyndir og kaþólski flokkurinn all-
mikið á,, en liinn fasistiski Re.v-
istaflokkur og jafnaðarmenn haí'a
orðið fyrir miklum atkvæðamissi.
I fulltrúadeildinni hafa frjálslynd-
ir unnið 10 sæti, kaþólski flokkur-
inn 10 sæti, Rexistar hafa tapað
17 sætum og jafnaðarmenn tapað
6 sætum. Er þannig kaþólski flokk
urinn orðinn sterkastur þing-
flokka með 73 þingsæti. Jafnaðar-
menn hafa 64 sæti, frjálslyndir 33
og Rexistar 4. í öldungadeiklinni
hafa frjálslyndir unnið 5 sæti en
kaþóíski flokkurinn 4.
Þýzksínnaðír
frambjódendur
fylgíslausír
I héruðum þeim, sem Belgía
fékk frá Þý/kalandi c.f<ir stríðið
(Eupan-Malmedy), fékk belgiski
‘ ambjóðanlinri . meirinluta «;•
* \ » ða umfram Iil.i í þ/ < Irsiiu v.ó:
fiambjóðandi.
Engtn tryggíng er fengín fyrír að faprekstí útgerðarinnar
sé með þessu lokíð, né að núverandí gengí verðí fesf
LSgþvingnð ksnplælkan hjá öllnm lannþegnm
DEGAR á Alþíngí kom í gær, var lagt fyrír þíngíð frumvarp um gengísskráníngu, sem þeír bera fram
Skúlí Guðmundsson, Eysteínn Jónsson, Fínnur Jónsson og Pétur Ottesen. Var frumvarp þetta boríð fram
utan dagskrár og faríð sem laumulegast með það. Jafnhliða bynuðu lögregluþjónar að sjást á göngum Al-
þíngis, og aðrír voru kallaðír saman á lögreglustöðínní. Sýndí það bezt hve mórauð samvízka þeírra er, sem
að frumvarpínu standa. .
Samkvæmf frumvarpí þessu er verð sterlíngspunds haekkað um ca. 22%, og gengí Islensku
krónunnar laekkáð um 18%, þanníg að sölugengí erlends gjaldeyrís skal vera 27 kr, hverf sfpd. og
samsvarandí um mynfír annara landa,
Samhlíða gengíslækkunínní eru kaup og kjör verkamanna lögfesf um 1 árs skeíð eða fíl 1.
aprll 1940.
Með lagasetníngu þessarí er lagt 1 árs bann við öllum tílraunum verkamanna og almenníngs tíl þess að
bæta kjör sín. Hínsvegar er skípuð nefnd, til þess að ákveða, að eftír því sem dýrtíðín eykst skulí kaupgjald
hækka um nokkurn hluta þess sem dýrtiðín vex. Frumvarp þessa fjórmennínga er bírt í heíld á öðrum stað
hér i blaðinu.
Margföld afbrigði varð að veita frá þingsköpum til þess að
koma frumvarpinu í gegn um þingið, og réttu flestir þingmenn aftur-
haldsflokkanna þriggja upp hendumar með afbrigðUnum. Þó var ein-
staka þingmanni Skjaldborgarinnar og Sjálfstæðisflokksins lofað að
sitja hjá eða jafnvel greiða atkvæði á móti„ til þess að geta síðar'
haldið því fram, að þessir flokkar væru ekki ábyrgir fyrir árásinni á
verkalýðinn.
Sósíalistaflokkurinn einn tók ákveðna afstöðu gegn gengislækk-
unarfmmvarpinu.
Umræður þingsins um mál þetta voru skrípaleikur frá upphafi
til enda, frá þjóðstjórnarflokkanna hálfu. Sýndu þær glöggt, hve
hræddir þeir em við verk sín. Nokkrir af þingmönnum Alþýðuflokks-
ins og Sjálfstæðisflokksins fengu að tala á móti frumvarpinu, og Har-
aldur Guðmundsson lýsti því yfir, að Finnur Jónsson flytti frumvarp-
-ð sem prívatmaður en ekki á vegum Alþýðuflokksins. Finnur sagði
að ákvæðið um eins árs bann við kauphækkun væri fyrst og fremst sett
iil þ<=-&s að bjarga Dagsbrún úr öngþveiti því, er hann taldi Héðinn Valdi
marsson hafa leitt félagið í.
Ráðherrann þagði
Héðinn Valdimarsson gerði þá fyrirspurn í gær til Hermanns
Jónassonar, hvort ekld hefðu borizt fréttir til ríkisstjórnarinnar af
Vilhjálmi Þór og undirbúningi lántöku. — Ráðherrann svaraði neit-
andi. Héðinn ítrekaði spurningu sína og innti eftir, hvort ekki
hefði borizt hingað fyrirspurn um, hvaða ástæður séu fyrir því, að
enn hafi eltki verið leitað nánari lánstilboða í tilgreindum banka
í Nevv York.
Ráðherrann þagði..
Héðinn skoraði aftur á hann að svara, þar sem gild rök væru
fyrir, að ráðherrann hefði, ef ekki sagt ósatt, þá þagað um sann-
Ieikann.
Ráðherrann þagði enn.
Sósíalísfar bera fram van-
frausf á ríkísstíórnína
Við fyrstu umræðu um gengislækkunina talaði Héðinn Valdi-
ntarsson fyrstur og bar fram eftirfarandi rökstuddá dagskrá:
„Þar sem ntðri deild Alþingis hefur vantraust á núverandi rík-
isstjórn, tolm deiidin ekki rétt að afgreiða á þinginu mál, er gera
stórlellda röskun á fjárhags- og atvinnumáluin þjóðarinnar, meðan
liún situr við völd, og vísar þvi frumvarpi til Iaga um gengisskrán-
ingu og ráðstafanir í því sambandi frá og tekur fyrir næsta mál á
dagskrá”.
Var þessi rökstudda dagskrá felld með 24 atkvæðum gegn 8.
Greiddu nú Syálfstæðismennirnir hver um annan þveran atkvæði með
stjórn Framsóknar og Skjaldborgarinnar. Með dagskránni greiddu at-
kvæði, auk þingmanna Sósíalistaflokksins, þeir Garðar Þorsteinsson,
Gísli Svfinsson, Jakob Mölier, Sigurður Hlíðar og Sigurður Krist-
jánsson.
Þingmenn Sósíalistaflokksins
fluttu nokkrar breytingartillögar
og voru þær allar felldar og stóðu
sósíaistar yfirleitt einir með þeim.
Ennfremur voru hornar fram af
öðrum flokkum nokkrar smá-
vægilegar breytingai-tillögur, er
sumar voru samþykktar.
Mikill mannfjöldi sai'naðist
saman fyrir utan Alþingishúsið og
tóku nokkrir til máls og ávörpuðu
mannfjöldann.
Iiér fer á eftir útdráttur úr
ræðum þeirra Héðins Valdimars-
sonar og Einars Olgeirssonar við
fyrstu umræðu um frumvarpið í
neðri deild:
Úr tæöu Hédins Valdímarssonar
Nefnd sú, sem rannsaka átti a.>
komu sjávarútvegsins, lauk störf-
um nokkru áður en þing kom sam-
an. Þrátt fyrir það hefur skýrsla
hennar verið einskonar leyndar-
mál þangað til í dag, en nú er
henni útbýtt meðal þingmanna á-
samt frumvarpi um gengislækkua.
Flutningsmenn þessa frumvarps
| eru úr öllum þjóðstjórnarflckkun-
um, en þó lítur út fyrir að flokk-
arnir þori ekki að standa við frum
varpið, heldur ætli að koma a-
byrgðinni yfir á einstaka þing-
menn.
Með þessari löggjöf á að ráðast
aftan að launþegunum og stela af
þeim 22 °f0 af launum þeirra. Því
er haldið fram, til þess að rétt-
læta þetta, að útgerðin hafi tap-
að ca. 1 miljón kr. á ári nú síð-
ustu árin. Hvernig þessi niður-
staða fæst vita menn ekki. Og til
þess að bæta úr þessu, á að velta
um 12 miljónum króna yfir á
launaþegana. Ekkert liggur fyrir
, um það, hvaða aðrar rá'ðstafanir
á að gera til þess að tryggja fram
tíð útgerðarinnar, en að steia
þessum 22% af launaþegunum.
Og það er ekki sjáanlegt að nokk-
ur stétt geti haft hag af þessu til-
tæki, nema gjaldþrota stórútgerð-
armenn.
Alla tryggingu vantar fyrir því,
að gengið falli ekki niður úr öllu
valdi. Engin ráðstöfun hefur ver-
ið gerð til þess að stofna gengis-
jöfnunarsjóð, þrátt fyrir það, þó
að víst megi telja að lán sé nú
fáanlegt til slíkra hluta.
Það er talað um sjávarútveginn
eins og einhverja „höfuðskepnu",
sem allt velti á að sé bjargað, en
það gleymist að tala um verka-
fólkið. Það er aðeins hugsað um
að koma upp ríkislögreglu íil
þess að koma í veg fyrir að verk:*.-
menn fái þá kauphækkun, sem
þeim ber. Það er eftirtektarvert,
að sömu mennirnir, sem settu
vinnulöggjöfina í fyrra, að því er
þeir sögðu til þess að tryggja rétt
Framlv á 4. síðu
Ákof kosn-
íngabarátta í
Danmorku
Einkaskeyti til Þjóðviljans
Khöfn í gærkv.
Þrátt fyrir slæmt veður var
mjög almenn þátttaka í kosning-
unum í Danmörku í dag. Almenn-
ingur virtist þess fullviss, hve
kosningarnar voru þýðingarmikl-
ar. ;
1 Suður-Jótlandi er talið að um
90 af hundraði hafi tekið þátt í
kosningunum. En það er einmitt
í þeim hluta. landsins, sem Þjóð-
verjar ráku ákafastan undirróður.
Virtist svo sem æsingastarfsemi
Þjóðverja þjappaði Dönum sam-
an um sín mál.
Lögreglan í Haderslev lokaði í
dag leynilegri kosningaáróðurs-
skrifstofu, er Þjóðverjar höfða
komið þar upp. Á skrifstofu þess-
ari var fylgst með kjörsólm þeirra
manna, er taldir voru þýzksinn-
aðir.
Chamberlain
vildi ekhi láta
stnðnisg Breta
við Pöiveria nð
til krðfnnnar nm
Danzin og pólska
hiiðið
EINIÍASK. TIL ÞJÓÐVILJANS,
KHÖFN I GÆRKVELDI
Beck ofursti kom til London í
dag til samninga við enska stjórn
málamenn. I fréttum frá London
hermir, að Ohamberiain hafi tjáð
Beck, að loforð það, er Bretar
gáfu um hjálp til handa Pólvérj-
um, hafi hvorki náð til krafna
Hitlers um Danzig eða pólska
hliðið.
Halífax ákvednarí,
Þegar þannig var allt útlit fyrir
að Beck færi erindisleysu til Lon-
don, er sagt, að Halifax lávarður
liafi tekið upp samninga við Beck
að nýju og heitið Pólverjum frek-
ari stuðningi.