Þjóðviljinn - 12.04.1939, Síða 1

IV. ÁRGANGUR
MIÐVIKUDAG. 12. APRÍL 193í).
83. TÖLUBLAD.
25 verklýðsfélög bindast samtökum
baráttu gegn gengislækknn og kaupkúgun
StoVnnn óhððs Vagsambands undirbúin
1. maílverðnr dagur verklýðsVélaganna
Fundur sá, sem Varnarbandalagið boðaði til ásamt stjórnum
verklýðsfélaganna í Reykjavík ag nágrenni hófst í Oddfellowhús-
inu kl. 2 á annan í páskum. Fuudinn sátu um hundrað stjórnendur
frá eftirtöldum félögum:
Verkamannafélaginu Dagsbrún, Iðju, Félagi bifvélavirkja, Sóku,
Rafvirkjafélagi Reykjavíkur, Þvottakvennafélaginu Freyja, Málara-
sveinafél. Reykjavíkur, Sveinafélagi múrara, Stýrimannafélagi Is-
lands, A. S .B., Félagi blikksmiða, Sveinafélagi skipasmiða, Bók-
bindarafél. Reykjavíkur, Sveinaíélagi húsgagnasmiða, Hreyfli, Fé-
lagi járniðnaðarmanna, Verzlunarmannafélaginu, Prentarafélaginu,
Bakarasveinafél. Islands, Klæðskerafélaginu Skjaldborg, Trésmíða-
fél. Reykjavíkur, Sendisveinafélag Reykjavíkur. Utan Reykjavíkiir
voru fulltrúar frá: Hlíf í Hafnarfirði og Drífanda í Vestmannaeyj-
um.
Ólafur H. Guðmundsson setti
fundinn, en fundarstjóri var kos-
inn Helgi Sigurðsson úr Hafnar-
firði og fundarritarar Ingólfur
Einarsson og Guðgeir Jónsson \r
Reykjavík.
Þorsteinn Pétursson hóf um-
ræður um verkefni fundarins. —
Héðinn Valdimarsson hafði fram-
sögu um gengismálið og Gu’i-
mundur Ó. Guðmundsson um fag-
sambandsmálið.
Eftirfarandi tillögur voru sam-
■þykktar:
„Fundurinn ákveður að beita
sér fyrir því að öll verklýðsfélög,
sem fulltrúa eiga á fundinum og
önnur styðji hvert annað og taki
svo sem kostur er sameiginlegar
ákvarðanir í allri þeirri barSttu
og um allar þær ráðstafanir, sem
unn verða teknar gegn gengis-
lækkuninni og réttindaráninu og
telur óhjákvæmilega nauðsynlegt
að þegar í stað verði komið á
traustu skipulagi.
Fundurinn er fylgjandi því að
stofnað verði, eigi seinna en á
komandi hausti, landssamband
stéttarfélaga launþega, er sé
skipulagslega óháð öllum stjórn-
málaflokkum og vill því eindregið
hvetja öll félög launþega til að
gerast stofnendur slíks sambands
og hefja þegar undirbúning þes3,
með því að taka þátt í starfsemi
Varnarbandalags verklýðsfélag-
anna, sem hefur sameiginleg mál
félaganna með höndum þar til
landssambandið er stofnað.
Ef stjórn eða þing Alþýðusam-
bandsins eða annarra sambanda
stéttarfélaga, vilja taka upp
samninga um einingu allra stétt-
arfélaganna í einu óháðu sam-
bandi, eins og að framan greinir,
er fundurinn því meðmæltur að
allt verði gert til að koma slíkri
Mötmælið gengislækkuninni, dýr-
íiðinni og græíalogin nl log:
pvingnn kanps og kjara.
Sýníð þíngmönnum affurhaldsíns að það eru
kjósendur sem eí$a að ráða o$ $efa ráðíð.
Krcfjízí þíngrofa og nýirira kosnínga
Mæfið á mófmælafundímim í Iðnó
Helgásti réttur hins vinnandi
manrvs? rétturinn til þess að
beita mætti samtakanna tilþess
að ráða nokkru um það við
hvaða verði hann seíur vinnu-
afl sitt og við hvaða kjör hann
býr, hefur verið frá honum tek-
inn með lögum, sem Alþingi
setti 4. þ. m.
Með því að lækka gengi krón
unnar hefur verið stofnað til ó-
bærilegrar dýrtíðar. Allar lág-
launastéttir landsins stynja nú
undir þeim byrðurn, sem hinir
„ábyrgu flokkar" hafa á þær
lagt, til þess að bjarga óreiðu-
fyrirtækjum eins og Kveldúlfi.
Allt þetta er gert gegn alþýð-
unni, meginþorra þeirra manna,
sem léðu hinum „ábyrgu“ aft-
urhaldsflokkum atkvæði sitt við
síðustu kosningar. Þingmenn aft
urhaldsins hafa leyft sér að
setja lög sem þeir vita, aðlang
flestir umbjóðendur þeirra eru
á móti. Þeir hafa brotið þá
s;jálfsögðu þingræðislegu og
lýðræðislegu skyldu, að snúa
siér til kjósendanna og spyrja
um álit þeirra áður en þeir stigu
hið öríagaríka spor.
Slíku gjörræði, slíkum fas-
isma verður að mótmæla.
Reykvískir borgarar, komið’
í Iðnó á föistud. og mótmælið
og gerið þingm. Ijóst að það eru
kjósendur, sem hafa réttmn og
máttinn til þess að ráðia, > jþjóð-
félaginu en ekki þingklíkur.
Sjá auglýsingu á 4 síðu.
einingu á, sem ekki bindur stétt-
arfélögin pólitískt, eykur þeim
fjárhagslegar byrðar, né dragi úr
því, að þau geti sameiginlega nú
þegar beitt samtökum sínum”.
1. málsgrein samþ. með samhlj.
atkvæðum.
2. málsgrein samþ. með öllum
atkv. gegn 3.
3. málsgrein samþ. með samhlj.
atkv.
„Fundurinn mótmælir gengis-
lækkun íslenzku krónunnar, þar
sem hún hefur óhjákvæmilega þær
afleiðingar að dýrtíðin í landinu
vex og skerðir lífskjör allrar al-
þýðu, enda þótt þau væru áður
þannig, að í fjölmörgum tilfellum
væri brýn nauðsyn breytingar í
gagnstæða átt.
Þá mótmælir fundurinn þeirri
árás á athafnafrelsi verklýðsfé-
laganna og lýðræðið í landinu, er
gerð hefur verið með lögunum un
gengisskráningu o. fl„ þar sem
tekinn er af félögunum, fyrst um
sinn í eitt ár, rétturinn til að á-
kveða og semja um kaupgjald
meðlima sinna og að halda uppi
þeim lífskjörum, sem gengislækk-
unin ' skerðir, enda þótt kostað
hafi félögin harða og langvarandi
baráttu að afla 'sér þeirra”.
Samþ. með samhlj. atkv.
FRAMHALD Á 3. SÍÐIJ
Brezkt herskip á Miðjarðarhal'i.
Bretar og Frakkar óttast stríð
LONDON I GÆRKVÖLDI (FÚ).
Utanríkismálanefnd brezku
stjórnarinnar kom saman á fund
í dag ,og ennfremur áttu fund
með sér allir ráðherrar, sem með
hermál eða landvarnamál fara a
einn eða annan hátt. Voru það
gepouin uiOlænsliaslieFiaoarOiDD
Sænskí flotínn í Karlskrona og Vaxholni
kvaddur iíl varnar.
þeir Chatfield lávarður, Stanhope
ávarður, Mr. Hore-Belisha og Sir
Kingsley Wood. Halifax lávarður
og Sir Kingsley Wood, sem er
flugmálará,ðherra, áttu síðan tal
við Chamberlain í Downing Street
nr. 10, og síðar í dag átti Halifax
lávarður tal við sendiherra Sovét-
Rússlands og Frakklands í Lond-
on.
Bæði Frakkland og Bretland
hafa gert ýmsar varúðarráðstaf-
anir á Miðjarðarhafi. Fjórir
brezkir tundurspillar, sem verið
hafa við Túnis, létu í haf í gær,
og er ókunnugt um, hvert þeir
áttu að fara, og á Malta hafa
strandvarnasveitir og loftvarna-
sveitir verið auknar eins og á ó-
friðartíma væri. Þá er það nú orð-
ið kunnugt, að fltamálaráðuneytið
Framh. á 4. síðu
EINKASKEYTI TIL ÞJÓÐVILJANS. KHÖFN I GÆRKV
Nokkur hlufí sænska ffofans cr hefutr adsef-
4
ur i Karfskrona var kvaddur á vetfvan$ s. 1,
Iau$arda$ í fifefní af ferðafagí þýskrar fíofa^
deífdar meðfram saensku sfröndínní.
Fregnín um þefta hefír nú verid sfaðfesf af
sænskum yfírvöfdum.
í þýzku flotadeildínní voru þrjú beítískíp o§ nokk-
ur mínní herskíp. Héit flotadeíldín norður með strönd-
ínní. Sænsk flotadeíld, eítt beítískíp, tveír tundurspíllar
og nokkur mínní herskíp. veíttu þýzku skípunum eft-
írför, og gáfu þeím hvað eftír annað merkí um að
nema staðar en þvi var engu svarað.
Víð norðurodda Olands fór þýzka flotadeildín
fyrsta sínn ínn í sænska landhelgi og hélt þaðan tíl
Stockhólms-skerjagarðsíns. og braut þar öðru sínní
landhelgísréttínn.
Sænska flotadeíldín skaut þá aðvörunarskotum,
en Þjóðverjar svöruðu með því að senda þrjár sprengju-
flugvélar ínn yfír sænsku skípín, og flugu þær lágt
yfír skípunum, en hurfu siðan tíl hafs.
Mál þetta er i Sviþjóð talíð mjög alvavlegt, og
hefur sá hlutí flotans, er líggur í Yaxholmsflotastöð-
ínní víð Stockholm, eínníg veríð hafður tíl taks,
FRÉTTARITARI.
2. dráttur i Happdrætti Háskólans
í gær var dregið í 2. flokki og
tomu upp þessi númer:
10.000 kr.
20834
5000 kr.
1635
2000 kr.
12199
1000 kr.
4502
500 kr.
350 1645 13882 17749 17823
23718
200 kr.
539 1302 1442 1816 2150 2632
FRAMH. A 2. SÍÐU
SiglnfJSrðnr getnr feng-
fð I milij. kr. erlenfi lán
án ríMsábyrgðar
Láníð cr frá Bergens Prívafbank o$ á að vera
tíl by$$ín$ar síldarverksmíðju er vinní úr
5—6000 málum á da$,
Samkvæmt símtali við SiglufjörÖ i gær.
Sigluijarðarbær hei'ur i'engið lilboð frá Bergens Privat-
bank, um að lána hcnum ema milljón norskra króna, iil a’S
byggja nýtísku síldarverksmiðju í stað síldarverksmiSj-
unnar „Rauðku”, sem bærinn á. Á verksmiSjan að geta unn
ið úr 5—6000 málum síldar-á sólarhring og verður því ein
stærsta síldarverksmiðja landsins.
Pessi 1 milljón norskra króna nægir lil þess erlenda gjald
eyris, sem til byggingarinnar þarf. Ríkisábyrgðar er ekki
krafizt fyrir láninu, aðeins bankaábyrgðar og mun Siglu-
íjarðarbær hafa tryggt sér ábyrgð Útvegsbanka íslands. Vext-
irnir ai láninu eru um 6%, en afíöll engin. Pað fé, sem þarf
innanlands, mun bærinn ia að láni hjá útvegsbankanum og
getur það orðið upp undir hálfmilljón króna.
Ilélt allsherjarnefnd Siglufjarðar, fund um málið í gær og
var þar falið Áka Jakobssyni bæjarstjóra og Erlendi Þor-
sleinssyni þingmanni að gánga frá samningum um lánið fyrir
bæjarins hönd.
Gangi alll að óskum veröur byrjað að rífa gömlu ,Rauðku’
í haust og að byggja nýju verksmiðjuna, svo hún verði full-
búin fyrir síldarverlíð 1940. Parf leyfi ríkisstjórnarinnar lll
að byggja síldarverksmiðju, en vafalaust stendur ekki á því
að fá að auka þannig framleiðslugetu landsins.
Eru þessi tíðindi hin beztu og liafa jafn rnikla þýðingu
fyrir viðgang síldveiðanna sem atvinnuvegar og Siglufjarðar
sem bæjar. Jafnframt sýnir lietta hvílikir möguleikar eru á
að fá lán erlendis lil þarflegra framkvæmda hér á landi, ef
réll er að farið.