Þjóðviljinn - 14.04.1939, Page 1

Láfíð ekhí undír hdfuðgleggíasf að
sýna valdhðfunum óánœgju yðar,
Mæfíð á mófmælafundínum i Iðnó
hl. 8.30 í kvðld.
Aldrei hefur reynt meira á sam-
takaþrótt íslenzkrar alþýðu en nú.
Hvert einasta heimili í landinu
finnur til þeirra byrða, sem hinir
„ábyrgu flokkar” lögðu á herðar
liins vinnandi f jölda á einni nóttu.
Þeir, sem finna þunga þeirra
byrða, þeir, sem skilja það hnefa-
högg, sem samtökum alþýðunnar
hefur verið rétt, þeir sem hafa
komið auga á þá staðreynd, að
þrotlaust áratuga starf, sem að
Þjóðsfjórnar-
braskíð held-
ur enn áfram
Héðinn Valdimarsson bar fram
fyrirspurn í þinginu i gær um
hvað liði bollaleggingum þjóð-
-stjórnarflokkanna um stjórnar-
myndun og hvort likur væru fyrir
því að samkomulag næðist um
þessi mál við Sjálfstæðisflokkinn
og Alþýðuflokkinn.Þá spurði Héð-
inn ennfremur, hvort kosningar
væru fyrirhugaðar, ef ekki næðist
samkomulag um „þjóðstjórn”.
Eysteinn . Jónsson varð fyrir
svörum og skýrði frá því að
samningum væri enn ekki lokið
um mál þessi og allt í óvissu um,
hvað gert yrðr ef ekki tækist að
mynda „þjóðstjórn”, þó kvaðst
Eysteinn vænta þess, að bráðlega
yrði úr því skorið, hvort samn-
ingar tækjust eða ekkí.
Sá orðrómur hefir flogið um
bæinn undanarna daga, að ríkis-
, stjómin ætlaði að fresta þinginu
til hausts, og jafnvel án tillits til
þess, hvort stjóm yrði mynduð
eða ekki.
Erumvarp Brynjólfs Bjarnason-
ar um breytingar á jarðræktar-
lögunum var til fyrstu umræðu í
efri deild í gær. Var því vísað til
annarrar umræðu og nefndar. f
sambandi við umræður um mál
þetta upplýsti Páll Zophoniasson
það, að endurskoðun jarðræktar-
laganna stæði fyrir dyram.
því hefur miðað, að skapa alþýð-
imni almenn mannréttindi og bætt
lífskjör, er lagt í fjötra, þeir, sem
sjáandi era og sjá, að það er verið
að leika ríkisvaldinu gegn þjóð-
inni, verða að sameinast til mót-
mæla. Mótmæli borin fram af
djörfung og festu eru vopn fjöld-
ans, vopn þjóoarinnar gegn „þjóð-
stjórnar”-bröskurunum.
Máttur slíkra mótmæla verður
eftir því metinn hve margir
standa að þeim. Þess vegna má
enginn, hvorki karl né kona, sem
er óánægður með gengislækkun-
ina, réttindaránið- og þjóðstjóm-
arbraskið hugsa sem svo: Það
skiftir engu máli þó ég sitji heima
þegar kallað er til mótmælafunda,
mótmælin verða samþykkt og það
er nóg.
I kvöld er tækifærið til að mót-
mæla. Mætið í Iðnó og sýnið vilja
yðar. Muníð að gengislækkunar-
herramir líta á slíka mótmæla-
fundi sem mælikvarða á styrk-
leika óánægjunnar.
Aðeins óstöðvandi alda andúðar
og fyrirlitningar frá fjöldanum
getur stöðvað þá á ofbeldisbraut-
inni.
Allir í Iðnó kl. 81/2-
IV. ARGANGUR
^Föstudagur 14. apríl 1939.
85. TÖLUBLAÐ
Bretland og Frakkiand lofa Balk-
anrfk|nnnm slnðnlngl f sfyrjðld
Bretland, Frakkland, Holland, Belgfa, Brikkland,
Rnmenia og Tyrkland gera kernaðarráðstafanir
Holland og Pélland ern talin í yfirvofandi hættn
LONDON í GÆRKVÖLDI (Fu)
Chamberlain forsætisráðherra
Breta gaf yfirlýsingu í neðri mál-
stofu brezka þingsins í dag um á-
standið í alþjóðamálum og af-
stöðu Bretastjórnar til þess. Höf-
uðatriði yfirlýsingarinnar var það,
að hann lýsti yfir fullkomnum
stuðningi Bretlands við Grikkland
og Rúmeniu, ef á þcssi ríki yrði
ráðizt. Samskonar stuðning kvað
hann Frakkland mundi veita
þeim.
Þriðja höfuðatriði' yfirlýsingar
Chamberlains var á þá leið, að
brezka stjómin myndi ekki að svo
stöddu líta svo á, að brezk-ítalska
sáttmálanum væri lokið.
Chambcrfaín veit ekkí
enn hvað skeð hefur í
Albaníu
Annars hóf Chamberlain mál
sitt á því að gefa skýrslu um inn-
Foringja danska Ihaldsflokksins
boðiO sæti i dðnskn rikisstjörninni
Chrístmas Möller á manna mestan þátt
í nýju stjórnarskránní, segír sósíaldemó-
hratínn Hans Níelssen!
KIIÖFN « GÆRKVÖLDI (Ff)
Danski Alþýðuflokksmaðurinn
Hans Nielsen fólksþingmaður hef-
ur lagt fram tillögu um það, að
leiðtoga danska íhaldsflokksins
Christmas Möller, verði um stund-
arsakir boðið sæti í dönsku stjórn-
inni, til þess að honum gefist
„Þróttnrcc seglr sig nr
Alþýðnsamhandinn
Jón Sígurdsson hcldur að Dags~
brún vcrdí klofín fyrir hausfíð
Atkvæðagreiðslu Verkamannafélagsins Þróttar á Siglnfirði um
úrsögn úr Alþýðusambandinu og þátttöku í stofnun óháðs i'ag-
sambands lauk í gærkveldi: 213 sögðu já, 37 nei, 2 seðlar voru
auðir. \
Á kjorskrá félagsins voru 339 menn sem staddir voru í bænum,
en rúmlega hundrað voru fjarverandi .
Jón Sigurðsson erindreki mætti ekki á Þróttarfundinum þar sem
úrsögnin var rædd, en hann skipulagði smölun Skjaldbyrginga á
kjörstað og leitaði samvinnu við sjálfstæðismenn og framsóknar-
menn.
Á kjörstað skýrði Jón frá því, að DAGSBRÚN YRÐI SENNI-
LEGA KLOFIN FYRIR HAUSTIÐ.
kostur á að undirskrifa hin nýju
grundvallarlög Dana. Telur Hans
Nielsen, að nafn hans eigi tví-
mælalaust að standa undir lögun-
um, því að bæði eigi hann manna
mestan hlut í þeim, eins og þau
liggja nú fyrir, og auk þess hafi
hann sýnt frábæran drengskap í
allri samvinnu, meðan verið var
að koma lögunum gegnum þingið.
Stauning hefur látið í ljósi, að
hann fyrir sitt leyti gæti vel fall-
ist á þetta, en Christmas Möller
hefur lýst yfir því opinberlega, að
hann muni hafna slíku tilboði, ef
fram kemur.
Frá vopnaverksmiðju í Englandi.
Christmas Möller.
formaður danska íhaldsflokksins.
rás Itala í Albaníu, er hann sagði,
að valdið hefði stórkostlegum ugg
í álfunni og mikilli óánægju. Ann-
ars væra skýrslur Itala og Albana
um þessi mál mjög ósamhljóða.
ttala af atburðunum væri
á >a íeið, að Italía hefði verið
knúin til þess að taka Albaníu
hernámi vegna misfellna á stjórn-
arfari Zogu konungs og sam-
kvæmt beiðni frá Albaníu sjálfri.
Hins vegar hafi stjóm Albaníu
tjáð Halifax lávarði, að hún hefði
hafnað úrslitakostum, sem henni
hefðu verið settir af ítölsku stjóm
inni, og jafnframt skýrði Chamb-
erlain frá því, að albanska stjórn-
in hefði beðið Bretland um hjálp.
Með tilliti Lil þess, hversu mjög
greindi á í frásögnum þessara
tveggja aðilja, hefði brezka stjórn
in ekki ennþá tekið neina ákvörð-
un í málinu og biði eftir frekari
skýrslum frá ræðismanni sínum í
Durazzo.
Þráff íyríf svíkín held«
ur brczka sffórnín enn
dauðahaldi i sátfmál«
ann víð Mussolíní.
Því næst sagði Chamberlain, að
hvernig sem háttað væri stað-
reyndum í málinu, þá mætti ekki
dyljast þess, að þessi innrás Itala
i Albaniu hefði verkað á almenn-
ingsálit.ið eins og grímulaust of-
beldisverk, þar sem voldugra ríki
hefði kúgað veikara og varnar-
lausara ríki með vopnavaldi. Þetta
hlýtur að skapa vaxandi óróa í al-
þjóðamálum, sagði Chamberlain,
og getur tæplega samrýmzt brezk-
ítalskasáttmálanum, er gerður
var í maímánuði síðastliðnum, þar
sem ítalía skuldbindur sig til þess
að halda óbreyttu ástandi við Mið
jarðarhaf. Jafnvel á föstudaginn
var hefði Ciano greifi tjáð sendi-
herra Bretlands i Róm, að þetta
ákvæði sáttmálans myndi verða
strengilega haldið. Nú er Adría-
hafið vissulega hluti a.f Miðjarð-
arhafi, og italía getur ekki með
nokkru móti haldið því fram, að
Bretlandi komi þetta mál ekki við.
Er árás á grísku cyj«
una Korfu yfírvofandí?
Þá lýsti Chamberlain yfir því,
að það væri ijarri sanni, að brezka
stjórnin hefði nokkrar fyrirætlan-
ir með höndum um að taka eyj-
una Korfu, en brezka stjórnin
rundi telja það mjög óvinsamlega
ráðstöfun, ef nokkurt annað her-
veldi gerði það. Á páskadag sagði
Chamberlain. að brezku stjórninni
hefðu borizt fregnir um, að Italir
mundu í náinni framtíð taka
Korfu, en fulltrúi ítölsku stjórn-
arinnar í London hefði þegar i
stað fullvissað brezku stjórnina
um það, að þetta gæti ekki verið
rétt.
Þegar hér var komið gaf Cham-
berlain þá yfirlýsingu sína, að
brezka stjórnin mundi veita Grikk
landi og Rúmeníu alla þá hjálp, er
í hennar valdi stæði, ef sjálfstæði
þessara tveggja ríkja væri ógnað.
svo að þau álitu nauðsnlegt að
Gcngíslækkun á
Skjaldborginní!
Alþýðui'lokksfélag Reykja-
víkur, Skjaldborgarfélagið,
sem telur næstum 1000 með-
limi (í Alþýðublaðinu), boðaðí
til fundar í gærkvöldi, og var
ekkert sparað til að gera
fundarsókn sem mesta.
En fundurinn sýndi foringja
klíku St. Jóhanns að gengís-
lækkunin hefur oi’ðið mest á
Skjaldborginni sjálfri.
Fundinn sóttu aðeins 39
hrseður.

grípa til vopna til þess að verjast
slíkum hótunum. Hann kvað sér
vera kunnugt um það, að Daladier
mundi gefa þessum ríkjum sams-
konar yfirlýsingu. Því næst kom
lChamberlain með þá yfirlýsingu
sína, að hann liti svo á, að ekki
bæri að telja brezk-ítalska sátt-
málann liðinn undir lok.
Evrópustyrjöld
gcíuir btoíízt út
hvcnær scm cr
Þrátt fyrir hina rólegu yfirlýs-
ingu Chamberlains gengur alls-
konar orðrómur í álfunni um yf-
irvofandi styrjöld, og styðst hann
mjög við það, að kunnugt er, að
f jöldi ríkja, þar á meðal Bretland,
Frakkland, Holland, Belgía, Pól-
land, ítalía, Grikkland, Rúmenía,
Tyrkland hafa gert aUskonar
liernaðarlegar varúðarráðstafanir,
sem sumar hverjar er farið með
Framh. á 4. síðu
Foringjar þýzkra nazista í Memel, Neumann (til hægri) og Bertu-
leit liðsforingi. Þeir skipulögðu npreisnir gegn litháísku stjórninni.
Nú er sami leikurinn leikinn í Póllandi, til að gefa Þjóðverjnni á-
tyilu til árása.