Þjóðviljinn - 14.04.1939, Blaðsíða 3

Föstudagur 14. apríl 1939
ÞJ ÓÐVILJINN
Öll verklýðsfélög landsins
verða að vera með í samtökun-
um gegn árásum
| m .
Hagsmunír verkalýðsíns og tílveruréttur
verklýðsfélaganna eru í veðí.
íslenzki verkalýðurinn er all-
ur andstæður þeim árásum,sem
auðvaldið hefur n'ú gert á hann
til að ræna hann kaupi ogstvifta-
hann réttindum. Allur þorri ís-
lenzkra verkamanna hefur tví-
mælalaust haft fullan hug og
vilja á að svara þessari árás
með mótmælaverkfalli iog
bjóða kúgunartilraun valdhaf-
anna byrginn. En það sýnir sig
nú, að til þ«s3 að tryggja ein-
ingu og sjgur verkalýðsins í
slíkri harðvítugri baráttu, sem
strax myndi verða að skörpum
átökum við valdhafana, — þá
vantar heildarsamtök verklýðs-
félaganna.
Síðan Alþýðusambandinu
með ofbeldi og rangi^dum var
rænt frá íslenzkum verkalýð,
vantar það samband verklýðs-
féláganna, sem ótrautt taki upp
baráttu gegn hverskonar kúg-
un auðvaldsins og þjóna þess.
Þetta samabnd er íslenzkum
verkalýð lífsnauðsyn, ekki sízt
á tímum eins og nú þegar vald-
hafar landsins ekki skirrastvið
að hneppa verkamannastéttina
í þrældóm með því að Iög-
festa kaup hennar, banna alla
kauphækkun og banna öll
vefkföll. Verklýðssamband er
þáð vopn í stéttabaráttunni,
sem verkalýðurinn alls ekki má
án vera — og erfiðleikarnir,
i siem koina í ljós við að
nógu skarpa vamar-og sóknar
baráttu, stafa einmitt af skort-
inum á þessum baráttusamtök-
um verkalýðsins á landsmæli-
kvarða.
Hvert einasta verklýðsfélag
þarf því strax að draga sínar
ályktanir út af þeSsu ástandi
og skapa sér það vopn sem
þarf til að geta háð stéttabar-
áttuna, baráttuna fyrir frelsi og
velferð verkalýðsins: verklýðs-
s'amband.
Ráðstefnan 10. apríl markar
hið stærsta spor fram á við til
einingar og sigursællar baráttu
íslenzka verkalýðsins, einmitt
vegna ákvarðanar sinnar um
stofnun landssambands.
Nú verður állur íslenzkur
verkalýður að sýna: í reyndinnil
að hann þekki sinn vitjunartímá
Hvaða verklýðsfélag getur ver-
ið þekkt fyrir að sitja hjá, þeg-
ar um frumstæðustu hagsmuni
hvers einasta verkamanns érað
tefla og tilveruréttur verklýðs
félaganna sjálfra er í véði?
Islenzka verklýðsstéttin verð-
ur að rísá upp sem heild og
með verklýðssamband, er hún
skapar sér að vopni, mim hún
losá verkalýðinn úr þeim hel-
greipum kúguhar og skorts,''
sem auðvaldið nú láesir
hann.
n
urn
Barnasnmargjafir s
Dúkkur, Bangsar, Bílar, Hrmdar, Kúlukassar, Kubbar. Boxar-
ar, Fískasett, Flugvélar, Smfðatól, Sagir, Hamrar, Naglbítar,
Nafrar, Skrúfjám, Blðmakönnur, Spariby^sur, Fötur, Rðlur,
Kaffístell, Húsgögn ýmiskonar, EldhúSjáhöId ýmiskonar, Tau-
ruílur, þvottabretti, Vagnar, Bamabílar, Skip, Kerrur, Dúkku-
vagnar, Byssur, Hermenn, Karlar, Héstar, Litakassar, Mynda
bækur, Lí&ur, S. T. myhdir og pústkort, Svippubönd, Kúst-
ar, Dátamót, Or, Undrakíkirar, Vogir, Sprellukarlar, Sverð,
Kúhikpil, Kanínur, Perhipokar, PerlufeStar, Töskur, Hárbönd,
Nælur, Armbönd, Hringar, Gön gustafir, Fuglar, Dúkkuhús,
Dúkkurúm, Bréfsefnakassar, P úslispil, Lúdó, FerSaspil Islands
Golilspil og ýms önnur spil, Diskar, Bollapör, Könnur, Greið-
ur og speglar, Saumakassar, T rommur, Otvarp, Munhhörpur,
Hringlur, Kassar með ýmsu dóti og ýmislegt fleira fyrirböm.
K. Eínarsson & Björnsson
Bankastræti 11
V9rn Kínverja að
snúast til sóknar
Kínverkar hcrdeíldír o§ smáskæm-
hópar á naesfu grðsiim víð Kanfon
Peipíng, Tíenfsín og Nankíng.
Stotnlnndar
Sambandís eldri og yngri Iðnskólanemenda
verður haldinn laugardaginn 15. apríl kl. 8,30 í Baðstofu
iðnaðarmanna, að tilhlutun ,,Málfundafélags Iðnskólans“.
Rétt til að sitja stofnfund og gerast meðlimir sambandsins hafa
allir, seni rninnst hafa verið 1 vetur í Iðnskólanum.
Mætið á stofníundinum! Geríst meðlimir sambandsins!
Undirbúningsnefndin
Hvers eiga lýð-
ræðisrikin að
gialda ?
Þesjs hefur verið getið, að
forsjætisráðherra hafi haft boð
inni fyrir foringja af hinu þýzka
fasista herskipi „Emden“ ogj
að stjórnin hafi boðið þessum
sömu foringjum í skemmtiferð)
ir. Hér \‘ar á sama tíma statt
herskip frá lýðræðisríkinu
Frakklandi, Ailette, ien þess hef
ur hvergi verið ^etið að foringj
um þessa skips hafi verið sómí
sýndur af íslenzkum stjórnar-
völdum. HversVegna gerir ís-
lenzka r.íkisstjórnin sér þennan
mannamun? Hér komu umdag-
inn fjármálamenn frá lýðræðis-
ríkinu Englandi, til að bjóða
íslenzku ríkisstjórninni lánmeð
hagkvæmari kjörum en þeim
er hún verður nú að sæta. \
höfuðmálgagni íslenzku ríkis-
s|tjómarinnar birtist óðara 3
blaðsíðu ritgerð um þessa
menn, þar sem þeim var lýst
sem loddurum og svindlurum
éða jafnvel glæpamönnum og
jafnvel persónulegt útlitmann-
anna var ekki látið i friði. Um
sáma leyti voru hér sendimenn
frá einræðisríkinu þýzka íþeim
erindum að fá hér lendingar-
staði fyrir flugvélar Hitlers.
Hvernig stóð á því að þessum
mönnum var ékki lýst í höfuðn
málgagni ríkisStjórnarinnar og
ekkert haft út á erindi þeirra
eða útlit að setja? Hversvegna
þárf endilega að ráðast ásendi
menn úr lýðræðíslandi með
„grjótkasti í fjörunni“, en ekki'
má blaka við séhdimönnum ein
ræðisiríkja, sem kóma í þjóð-
hættulegum ' erindagjörðum ?
HversVegna gerir höfuðmál-
gagn ríkisstjórnarinnar sén
þennan mannamun?
Lýðræði&sinni.
SÓSIALISTAFÉL. RV4KUR.
SKRIFSTOFA fclagsíns
cr í Hafnarsiræfi 21
Sími 4824.
Opin alla virka daga frá
kl. 2—7 e. h.
Félagsmenn eru áminntir um að
koma á skrifstofuna og greiða
gjöld sín.
Þeir félagsmenn, sem ekki hafa
fengið skírteini geta vitjað
þeirra á skrifstofuna.
STJÓRNIN.
I febrúar og marsanájiuði
kom til mikilla sóknartilrauna
af hálfu Japana á vígétöðvun-
lum í ,Kína. ÁráSir þessar gerðu
þó ekki kmversku herstjóminni
þann skaða, sem Japanir ætl-
uðu. Þó færðist leikurirm á
nokkrum stöðum lengra inn í
landið. Afleiðing þesS hefur þó
ekki verið önnur fyrir Japani
en að þeir eiga drjúgum verrá
með að koma við hernaðar-
tækni sinni. Jafnframt hefurvet
urinn orðið Japönum mjög
þungur í skajuti. í Norðuv'-Kípa
hafa verið grimmdarfrost eh
vatnavextir og stórrigningar í
Mið-Kína. Við þetta bætist að
japanski herinn er orðinn þreytt
ur eftir rúmlega hálfs annars
árs styrjöld. Þreytan heíur dregi
ið mjög úr öllum aðgerðum
hersins, en á sama tíma hefuh
her Kínverja eflizt mjög að æf-
ingu og tækni.
Japanir ætluðu sér að nota
veturinn, fyrst og fremst tit
þess að „friða“ landið að baki
víglínanna og búa þar um sig.'
Árangurinn af þessu var þó,
enginn, og kínverskir herflokW
ar hafa í sínum höndum mik-
ið af þeim héruðum, Sem Jap
anir voni einuslinni búnir að
taka. En sem dæmi um þreyt-1
una og hemaðarandúðina með
al japönsku hermannanna má
nefna það að yfirhersitjóm Jap
atia í TKína hefuir í vetur heyð7t
til þess áð senda heim aftur
mikinn fjöídá þeirra hermanna,
t' __1 4.1 ,1 __TI A • t/íiMO
s,em letigst Ivafa dválið t
í febrúar og marz snerust
hérnaðaraðgerðir Japana eink-
um um tvermt: I fyrstá lagi um
ýmsar þýðíngarlausar ögranir
gegn stórveldúnum, Bretlandi
Frakklandi og Bandaríkjimum
Svo sem taka eyjUnnár Háihan.
t öðm lagi um að ná fót-
festu á ýmsum StÖðum í Mið-
Kma, þar sem her þeirra yrði
torsottur. I þeim tilgángi gerðti
Japanir allharða hríð áð Kín-1
verjum í Antu og Nansjarig í
Mið-Kína.
En her Kínverja sat ekki að-
gerðarlaus. Sókn var undirbúin
á víglvnum þeim, ér Japanir,
höfðu komið sér upp eftir að
þeir höfðu tekið Kanton og
Hankow. Jafnhliða gerðu Kín-
verjar gagnárásir á nær öllum
vígsjtöðvum, og að baki jap-
önsku hersveitanria 'börðust
slmáskænihóparnir eins og
hetjur.
I byrjun marzmánaðar hófu
Japanir sókn vestur og norð-
vestur af Hankow. Var það
einkum takmark þeirra að ná
á sitt vald borginni Isjang og
beið fjöldi manna bana en Jap-
önum tókst aldrei að rjúfa víg-
línu Kínverja á þessum stóð-
um.
Fyrir norðvestan Hankow
æthiðu Japanir sér að sækja
fram til Han-fljótsins og taka
siér þar stöðu, vegna þess
hve þægilegt það er að hafa
þar yfirráðin fyrir hvem, er,
ætlar að halda völdunum í hér
aðinu umhverfis Hankow f
KjtríðTí,. I {þessu skyni söfnj
uðu Japanir saman miklu liði
og hófu svo sóknina. 10. mara
náðu þeir á sitt vald borginni!
Antu, sem er á leiðinni til fljótsi
ins. Lengra komust þeir ekki
því við Antu hófu Kínverjan
gagnsókn og hafa Japanir síð-
an verið þán í vöm.
í febrúarlok hófu Japanir*
sókn til Nansjang. Kínverjar,
vörðu borgina af hinni mestu
hreysti í mánaðartíma en urðu
þá að láta undan síga, og 25.
marz tóku Japanir Nansjang.
Borg þessi er að vísu all þýð-
ingarmikil frá hernaðarlegu
sijónarmiði, en sóknin þangað
kosjtaði Japani 15000 mannslíf
og þegar þeir tóku borgina
höfðu Kínverjar sprengt í loftj
upp öll stórhýsi bæjarins.
Á Kanton-vígstöðvunum sæk-
ir reglulegur kínverskur her
fram og fjöldi óreglulegra her-
sveita. Fyrir austan Kanton
hafa staðið yfir margar stór-
orustur síðustu tvo mánuðina
og hafa Japanir víðast farið
heldur halloka. Smáskæmhóp-
arnir hafa sig líka mjög í
framm,i í grend við margar stór
borgir landsins, svo sem Peip-
ing, Tientsin, Suchow og Nan-
king. Smáskæruhópunum vex
stöðugt liðsfylgi og er talið að
nær þriðjiuigur alls kínverska
hersins berjist á þenna hátt.
Síðari hlúta febrúarmánaðar
er vitað um 404 orustur milli
Japana og Kínverja. Af þessum
orustum vom 259 háðar afsmá
skæruhópum, en hinar af reglu
legúm kfnverskum hersveitum.
Af þessum smáskærúorustum
voru 203 háðar, í Sjansi-fylkinui
undir beinni eða óbeinni for-
ustu 8. þjóðhersins. (Rauða
hersins.)
List í pjðonstH
sósialismans
I tilefni af mynd, sem birtist í
5. tölublaði „Sunnudags” datt mér
í hug að segja lesendum Þjóðvilj-
ans frá höfundi hennar, Alexand-
er Theophile Steinlein.
Hann fæddist 20. nóv. 1859
í Laus(ane í Sviss. Það eiga að
hafa verið lýsiijgar Zola á lífi
verkamanna, sem drógu hinn
unga SvisSlending til Parísar.
Þar opnuðust augu hans fyrir
því að líf og skapgerð manns-
ins er háð hinni þjóðfélagslegu
afstöðu hans. Og þetta er ein-
mitt sjónarmið verklýðslistar-
innar, sterkt tilfinningarríkt
form, samúðin með þeim undir-
okuðu og mótsietning þess ríka
og þess fátæka, sú hliðin á
vinnuskiptingunni, sem auðveld-
ast er að skynja. Og áfram,
verklýðíslistin verður pólitík.
Svartlistarmyndir Daumiers
vorustór liður barátlunnargegn
bankavaldinu, sem var afleið-
ing af byltingunni 1830. List
þessi var á tíma Steinleins svo
þnoskuð að hún var einn ráð-
andi liður í hinni andlegu menn,
ingu. Þá hafði hin sósíalistiska
barátta tekið ákveðnara form
en á tíma Daumiers. Gagnrýni
Steinleins á þjóðskipúlagið er
mjög ákveðið sósíalistisk. Mynd
ir hans eru biturt háð og þá
þrungnar alvöru. Eriginn hefur
betur en hann dregið fram bil-
ið milli hins ríka og hins fá-
tæka.
Myndirnar eru einfaldar og
látlausar en þó ávalt markvissar
þær hafa realistíska fegurð þrátt
fyrir raunalegan sannleika efn-
isjns, sjá t. d. mynd í 5. bl.
„Sunnudags“ frá 9. apríl
Steinlein var einn af beztu real
istum sinnar samtíðar, voru þeir
þo margir góðir eiris og t. d.
Degas og Toúlouse-Lautrec.
Realis — er latneska og þýð-
ir raunverulegur, þar af er
dregið nafnið á stefnunni, real-
isjmi, sem á sviði bókmennta ,0g
lista er heiti þeirra stefnu, sem
sýna vill raunverdleikann í sítnií
rétta og sanna ljósi, — sann-
leikan í aílri sinni nekt.
Framh. á 4. síðu
Kort af Kína.
Hnnlð hlnn almenna fnnd SðsialistafálaBstns
---------- f Iðnð f kvðld kl. 8:
/