Þjóðviljinn - 04.05.1939, Qupperneq 2

Fimmtudaginn 4. maí 1939.
ÞJðÐVILJINN
þiöoyiuiNN
Ctgefandi:
Sameiningarflokkor . alþýðn
— Sósíalistaflokknrinn —
Kitstjórar:
Einar Olgeirsson.
Sigfús A. Sigurhjartarson.
Ritstjórnarskrifstofur: Hverf-
isgötu 4 (3. hæð), sími 2270.
4fgreiðslu- og auglýsingasknf-
stofa: Austurstræti 12 (1.
hæð) sími 2184.
4skriftargjald á mánuði: .. .
Reykjavík og nágrenni kr.
2,50. Annarsstaðar á landinu
kr. 1,75. 1 laus#9ölu 10 aura
''eintakið.
Víkingsprent h. f; Hverfisgötu
4. Sími 2864.
FagsambandS'
málíð
Fyrsti maí sýndi, jafnvel bet-
ur en hinir bjartsýnustu höfðu
}>orað að vona, hve almennur
skilningur er nú þegar ríkjandi
meðal verkalýðsins, á nauðsyn
þess, að verkalýðsfélögin myndí
íagsamband án skipulags-
tengsla við stjórnmálaflokka.
Hinn mikli mannfjöldi, sem
þennan dag skipaði sér undir
merki verklýðsfélaganna í Rvík,
var fyrst <og fremst sameinaður
um þá hugsjón að hefja verka-
lýðssamtökin upp úr því ó-
fremdarástandi, sem þau hafa
verið í, um skeíð. í flestum
kaupstöðum og kauptúnum í
landinu var þetta á sama veg,
verkafólkið skipaði sér undir
merki baráttunnar, fyrir sam-
einingu allra íslenzkra verkalýðs
félaga, í eitt fagsamband, með
fullkomnu lýðræði og jafnrétti
allra félagsmanna.
Pessu marki ætlar íslenzkur
verkalýður að ná í haust.
Það er mjög að vonum að
fylgismenn þeirra stjómmála-
flokka, sem sviptir hafa verið
almennum mannréttindum inn-
an verklýðsfélaganna, hafi mynd
að forustu í þessari baráttu, og
að sjálfsögðu hafa fylgismenn
Sósíalistaflokksins, haft forust-
una á hendi og verið fjölmenn
astir. En því ber ekki að gleyma
að flestir þeir verkamenn, er
fylgja Sjálfstæðisflokknum að
málum hafa einnig tekið virk-
an þátt í þessari baráttu, ogtil
em þeir menn, sem fylgja
Skjaldborginni að málum, sem
skilja þó full vel hver voði
verkalýðshreyfingunni er bú-
inn af sérréttindum þess flokks-
brots innan samtakanna.
Fyrir samstarf allra þessara
manna, er nú málum það langt
fcomið að gert hefur veriðupp-
kast að lögum fyrir hið vænt-
anlega óháða fagsamband, og
hefur það verið sent verklýðs^
félögum til athugunar. í haust
munu þau svo senda fulltrúa á
stofnþing, og láta þá flytja þang
að þær athugasemdir, sem þau
kunna að vilja gera við laga-
frumvarpið. En til haustsinsj
verður forusta þessara mála í
höndum fulltrúa þeirra félaga,
sem þegar hafa ákveðið aðger-
ast síofnendur sambandsins.
Þessir fulltrúar hafa kosið bráða
byrgðastjórn, og mun hún inn-
an skamms opna skrifstofu hér
í bænum.
Það hefur komið greinilega
fram í 'þlöðum Sjálfstæðisílokks
ins, nú upp á síðkastið, aðleið-
togar þess flokks, eru að reyna
að flýja frá þeirri afstöðu sem
verkamenn, er flokki þessum
ÍÞRÖTTIR
í
\
Á öðrum stað í íþróttasíðunni í ;dag er minnst á mót sem
í. R. R ætlar að gangast fyrirsíðla sumars og nefnir „öld-
ungamót“. Mót þetta á að veraeingöngu fyrir menn yfir 32
ára.
:t-Takist vel til um framkvæmd þessarar ágætu hugmyndar
er ég sannfærður um að íþróttirnar eiga eftir að hafa stór-
mikið gagn af þessari hugmynd. Á ég þar við að slík mót og
jafnvel fleiri yrðu haldin árlega. Að með því móti yrðu í-
þróttamennirnir með bæði í æfmgum óg keppni, þótt þeir
væru komnir yfir þann aldur að setja met eða taka verð-
'Iaun í sterkasta flokki. Ég hef oft verið að spyrja sjálfanmig
aö því hvað yrði af þeim íþróttamönnum, sem hætta keppni,
og þeir eru margir. Eru þeir sona þreyttir eða leiðir á þess-
um æfingum eða keppnum að þeir megi ekki sjá það framar?
Með suma mun það svo. Aðrir þykjast, og eru ef til vill önn-
um kafnir. Þessi flótti eldri mannanna frá hinni virku þátttöku
hefur að mínu áliti átt sinn þá'tt í þeim seinagangi, sem er á
fleslu; í pkkar íþróftamálum. Ástæðan er sú að einmitt þegar
þeir hafa náð fullum þroska og eru á bezta skeiði til aðtaka
í sínar hendur tilsögn, kenna öðrum það sem þeir hafa lært,
þá hverfa þeir. Þetta hefur víðta:kari áhrif. Þegar þeir eldri
hverfa úr félagslífinu verða hinir ungu og lítt reyndu að taka
að sér að stjórna jafnöldrum sínum og hlýtur það að vera
óheppilegt. Ég er því sannfærður um, ef þessir menn mynd-
uðu með sér sérflokka fyrir sig, innam félaganna, vegna ald-
urs síns, myndu þeir yngri fá meiri virðingu fyrir íþróttum
en nú er yfirleijtt. Enda er það svo þar í löndum, sem þeir
eldri taka þá yngri og kenna þeim um leið og þeir halda sér
í þjálfun. Vil ég þar nefna Finnland í frjálsum íþróttum, og
England í knattspyrnu. Takist í. R. R. að vekja upp þessa
ágætu menn og koma í veg fyrir að fleiri sofni þá .hefur
það unnið íþróttunum ómetanlegt gagn. Ég treysti því að
eldri mennirnir skilji þetta og geri sitt til að úr rætist. Frá
mínu sjónarmiði er þarna stærsti sigurinn fenginn, en með
móti þessu er líka lagður grundvöllur að miklu nauðsynja-
máli: sem sé undirbúningi aðOlympiuleikjunum, sem öllum,
og ekki' sízt þeim eldri, er mikið metnaðarmál. Kjörorðið
verður því: Með samstarfi og skilningi æskunnar og „hinn
ar öldruðu sveitar“ verða sigrarnir stærstir.
Dr.
Oldungaíþróftamóf
Erlendar
íþróffafréftír
Sonja Heníe hefur um
milj. hr, laun á árí.
Hin norska skautadrottning
Sonja Henie lék í svonefndrí
„Hollywood Ice Revy“ aðalhlut-
verkið, og fóru þar sýningar
fram í hinu fræga íþróttasvæði
í New York, Madison Square
Garden, og sáu hana um %
milljónir, er allir sögðu, að hún
væri yndislegasta íþróttakona í
heimi.
Vitundin um þaS hefur efa-
laust glatt hana og sú staSreynd
að hún er hæst launaða íþrótta-
manneskja í heimi, þólt karlar
séu meStaldir, hefur heldur
ekki hryggt hana.
í nóv. sl. lagSi hún upp í sýn-
ingarferSalag um Bandaríkin
meS stóran flokk meS sér, og
sýndi í 12 borgum, 58. sinnum.
ÁhorfendasvæSin rúmuSu frá
8000—20000 áhorfendur, og aS-
göngumiðar kostuSu frá 1,10
dollar upp í 4,40 dollar og var
alll uppselt fyrirfram. Brutto-
tekjur af þessu ferSalagi eru á-
litnar vera um 1,500,000 dollar-
ar! Sonja fær sjálf 5000 dollara
fyrir hverja sýningu, en í stór-
borgum ieins og Chicago iog
New York, þar sem áhorfend-
ur fara yfir 20 þús. fær hún
mikið meira. Auk þessara
tekna fær hún tekjur af film-
um. Par, sem hún leikur í 2
kvikmyndum á ári og fær ca.
200 þús .fyrir hvora. Hér viS
bætist svo þaS, sem hún fær frá
fyrirtækjum, sem hafa réttindi
til aS nota nafn hennar i aug-
lýsingaskini. ÞaS eru t. d. Sonja
Henie peysur, Sonja H. skaut-
ar, Sonja H. skíSaföt o. fl. og
sennilega koma bráSum Sonja
H. brúður á markaðinn. Sonja
er mjög vinsæl um allan heim
og ekki sízt í Bandaríkjunum.
Jesse Owens hinn heims-
frægi spretthlaupari, sem á
Olympíuleikunum 1936, var
mest um talaði íþróttamaður
þar; gerSist þá strax atvinnu-
íþróttamaður, en hafði ekki
heppnina meS sér og er nú svo
komiS aS hann vinnur varla
fyrir sér, og má segja, að hann
lifi í fátækt. Harmar hann þaS
mjög aS hafa gerzt atvinnu-
maður í íþróttum.
Sagt og skrifað. Á ársþingi
cnska íþróttasambandsins sagði
forseti sambandsins Lord
Búí’ghley, fyrrverandi grind-
híaúpari, nú' dömari og í enska
þinginu: „Vér mégum ekki
undir nokkrum kringumstæS-
um blanda p.ólitík inn i iþrótt-
irnar. Eg er hra*ddur viS að
segja mína persónulegu skoðun
en ég vona að allir séu mér
sammála í þessu máli. ”Um-
mæli þessi komu vegna tillögu
um aS slita samningum viS
Þýzkaland* um áður ákveðna
landskeppni í íþróttufn.
fylgja ,hafa tekið í fagsambandst
málinu. Bæði Morgunblaðið og
Vísir hafa upp á síðkastið talað
fjandsamlega um fagsambandið,
en verður að gefa í skyn, að
flokkur þessi vildi vinna aðþví
FRAMHALD Á 3. SÍÐU
Eftir því sem hinn áhuga-
sami fonn. íþróttaráSs Reykja-
víkur, Stefán Runólfsson, sagði
mér nýlega, hefur 1. R. B. ákveS
iS aS gangasl fyrir íþróttamóti
þar sem eingöngu keppa
íþróttamenn (sfem eru yf-
ir 32 ára. VerSur þeim skipt
niSur í tvo flokka 32 Til 40 ára
og 40 ára og eldri. Hafa veriS
lilgreindar 4 iþróttagreinar )til
aS keppa í og eru þaS: 100 m.
hlaup og 800 m. langstökk og
kringlukast. Fer mót þetta
fram þegar öll önnur mót eru
búin. Eiga ungir Iþróttamenn
aS sjá um mótiS, „og hyggj-
úmst við meS þessu aS gera til-
raun til aS sameina þessa í
raun réttri, óaðskiljanlegu aS-
ila”, sagSi Stefán, „sem sé æsk-
una og hina eldri”.
Allui" ágóSi ai móti þessu
rennur lil undirbúnings íþrólta
mönnum, sem ef til vill yrSu
sendii’ til Helsingfors á olymp-
íuleikana næsta ár. Ætti vallar-
stjórn aS gefa eftir leigugjald
vallarins af móti þessu. Væri
þarna ef til vill fundinn fastur
árlegur tekjustofn fyrir Olymp
íusjóS íslands. Hafa hinir eldri
íþróttamenn lofaS þessari á-
gælu hugmynd fylgi og þátt-
töku í móti þessu.
Innlendar
íþróffafréffír
Nýstárlegt boðhlaup verður
háS hér í maí eSa júni, er þaS
svokallaS borgarhlaup. Eftir
því sem form. Ármanns, Jens
GuSbjörnssyni, sagðist frá,
verða vegalengdirnar sem
keppt verður í misjafnar. Verð-
ur hlaupinu deilt niðu,r í tvisv-i
ar sinnum 1500 m., tvisvar
• sinnum 800 m., 1 sinni 400 m.,
j 1 sinni 200 m. og 8 sinnum 100
m. LeiSin, sem farin verður er
Hringbraut — Skúlagala,
Tryggvagata, Vesturgata —
BræSraborgarstígur, Hring-
braut og endað á íþróttavellin-
um. Ekki verSur hlaupiS á
brautum eins og venjulega í
boShlaupi og ekki hefur enn
veriS ákveSiS hvar hinir ýmsu
sprettir eiga aS vera. Samtals
verður hlaupið um 6 km. Sagði
Jens aS þátttaka í hlaupi þessu
væri heimil öllum félögum
innan í. S. í. En svona kapp-
hlaup háS víSa erlendis og
þykja hin bezta skemmtun.
Mun hlaup þetta fara fram i
sambandi viS sýningar eða
glimukeppni.
Valur og Fram hafa ákveðið
aS keppa n. k. sunnudag. Má
búazt þar viS góðum leik.
Heyrst hefur að Lindemann
leiki meS Fram.
Utanfðr K. R.-
stúlknanna
Vídfal víð Bíarn-
disí Jónsdóffur
Bjamdís Jónsdóttijr
' iTíðlndamaður ÞjóÖvHí«na
náði tali af einni af hinni marg-
umtöluðu K.R.-stúlkum, sem
hlotið hafa svo góða dóma í
sinni fyrstu utanferð. Var það
ungfrú Bjarndís Jónsdóttir sem
mun vera þeirra elst eða 1Q
ára.
Hvenær byrjuðuð þér að
æfa?
—4 í jþessum flokki byrjaði ég
fyrir þrem árum, en var áður
I I. fl. kvenna í K.R., sem ekki
er sýningaflokkur, en tveim árumi
áður hóf þessi flokkúr starf
fyrir áhrif leikfimiskennaraokk-
ar, Benedikts Jakobssonar, sem
þá kom til K.R., en imargar
af þeim fyrstu eru nú hættar,
og nýjar komnajr í staðinn. Við
æfum 3—4 sinnum í viku mest
allan veturinn ,en á sumrin æf-
um við lítið fimleik^ en iðkum
aftur mikið handbolta. Þetta út-
heimtir reglusamt líf og nægan
svefn þegar maður vinnur svo
alla daga, því aldurinn er ekki
hár, líklega 16—17 ára meðal-
aldur.
— Hvaða vinnu hafið þið og
hvemig gengur að fá frí? Við,
vinnum allt mögulegt, við prent-
um, erum í brauðsölubúðum,
á skrifstofum, í bókabúðum og
svo stunda sumar nám. Svo við
höfum ekki mikinn tíma til að
stunda kaffihús og annað slíkt.
En við sjáum ekkert eftir því.
Frí til ferðarinnar gekk okkúr
vel að fá, þeir einu > allir
svo „sætir“ sem við vinnum
hjá.
— Hvað getið þér annars sagt
mér urn ferðalagið?
- Ef ég ætti nú að segja það
allt, þá kæmist ekki meira í
Þjóðviljann þann daginn! Jæja,
ég verð að byrja á ‘að segja
frá því ,að við vorum ,,agalega“
sjóveikar út, en betri heim.
Voru mótttökur hinar beztu, þó
okkur þætti heldur verra að
Vera' sitt í hverjum stað. Ég og
önnur lil bjuggum hjá J.Krabbe
og vorum þar í bezta yfirlæti.
Bauð hann síðan öllum flokkn-
um í „Konunglega Ieikhúsið“.
Okkur líkaði ágætlega við Dan-
ina. Margt hreif okkur ógmargt
hafði okkur ekki dreymt um
sem við sáum. En hvað mest?
Opnun fimleikahússins í K.B.-
höllinni; skrúðgangan var hríf-
andi sjón. Annars var það svo
i (ft
Hannes lilli á AlþýðublaSs-
horninu er nú önnum kafinn
við að reyna að tileinka sér sál-
1'ræSi „þjóS”stjórnarinnar. —
Iionum heíur alltaf veizl svo
létt um hamskiptin blessuðum!
Þankagangunnn er eftirfai'-
andi:
„Blessaður alvinnumálaráð-
herrann okkar, Ólal'ur Thors
er snemma á ferli niðri við
höfn á morgnana (hér verður
Hannes lilli éins og dálítið af-
brýöisamur, því að „auga-
steinninn okkar hann Harald-
ur” var svo morgunsvæfuij.
Ólafur vill alll vel gera og
gi'æ.tur blóöugum tárum yfir
atvinnuleysinu. Eg, Hannes lilli
á horninu, er yfirleitt „vaxinn
upp úr svoleiðis kjaftæSi” að
þessir menn berjist viljandi á
móti hagsmunum verkamanna.
Néi, það eru bara svolítiS ólík
sjónarmiS. Tilgangur lýSræSis-
áns er að AlþýSuflokkurinn og
SjálfstæSiS komi sér saman, en
berjist ekki. Tilgangur lýSræð-
isins er einmitt þjóSstjórn.
Auk þess er þaS líka tilgang-
ur lýSræSisins aS banna blöð
eins og ÞjóSviljann og Verka-
manninn, svo viS getum sjálfir
oiSiS dálítið kurteisari og hóf-
samari í okkar eigin skrifum”.
i Ójá, Hannes miiín, þetta er
ósköp virSingarverð viðleitni,
en framsetningin er heldur
svona barnaleg eSa „naiv” eins
og við segjum á útlenzkunni.
En ef þú æfir þig vel og kapp-
kostar að gleyma öllum stað-
reyndum eins og t. d. öllum
Kveldúlfsstoppunum, háseta-
fækkuninni á togurunum núna
i o. s. frv. gelurSu máske oröiS
gjaldgengur þjóSstjórnar-„skrí-
bent”, áSur en langt um líSur.
margt sem við sáum, margt,
— margt —.
— Voruð þið ekki „nervös-
ar“ á sýningunni?
— Rétt fyrir sjálfar sýningani
ar vorum við voða „nervösar“
og kvíðandi, en það lagast fljót-
lega þegar kennarinn er farinn
að skipa fyrir. Við fáum nefni-
lega svo mikinn styrk úr fyrir-
skipunum hans. Nú erum við
heima aftur, og erum ákveðnar
að halda hópinn og æfa af
kappi, því við vitum að við
eigum mikið enn ólært og get-
um fullkomnað okkur mikið
meira, og útþráin hefur aukist
um allan helming við þessa
fyrstu för okkar, og sennilega
dreymir okkur allar um að kom-
ast út aftur.
— Já, hvernig tókust sýning-
arnar í fiöfn og Svíþjóð?
— Um það er ég varla dóm-
bær, en hérna hef ég nokkrar
úrklippur úr blöðum:
Aftenbladet: — I kvöld var
það sérstaklega íslenzki kvenna->
flokkurinn sem vakti mestan
fögnuð. Þær voru líka merki-
lega duglegar — þessar tólf
litlu íslenzku úngfrúr.
B. T. — en fyrst og fremst
skal það nefnf, að hinn íslenzki
kvennaflokkur með hina sér-
stæðu leikfimi gagntók áhorf-
endurna. - íslenzki kvenna-
flokkurinn vann í annað sinn
sigur með sínum mörgu æfing-
um, sem eiginlega minna meira
á Akrobatik en fimleika, sem
samt sem áður tók sig ekki
ver út í hinni öruggu meðferð
flokksins.
Natíonaltídende: — sem auka
sýningu endurtóku íslenzku
stúlkurnar sínar næstum „Ak-
robatisku“ æfingar frá föstu-
deginum, og aftur vöktu hinar
ungu stúlkur frá sögueyjunni
ákaflega hrifningu. —
Politlken: — Einkennilegt var
Framh. á 4. síðu.-