Þjóðviljinn - 10.06.1939, Qupperneq 3

ÞJOÐVILJINN
Laugardagurinn 10. júní 1939
Framkvæmdarstjóri AlDVðnsambands Islands og
allsheri r atkvæ ðagreiðslan í verhlýðsíél. Bjarmi
í Alþýðublaðinu 23. maí þ.. á.
er forustugrein, með feitletr-
aðri fyrirsögn ier hljóðar svo:
Framkvæmdarstjóri Alþýðu-'
sambandsins rekur ósannindi of
an í kommúnista.
Tilefni þessarar greinar mun
mun vera það, að laugardag*
20. ogsunnudag 21. maí þ. á.
fór fram atkvæðagreiðsla inn-
an verklýðsfél. Bjarmi á Stokks
eyri um það, hvort félagið
skyldi segja sig úr Alþ.samb.
eða ekkii, og var framkvæmdar-
stjóri Óskar Sæmundsson,"full-
trúi þess við atkvæðagreiðsluna.
Maður hefði nú getað látið
sér detta í bug, að ekki fyrir-
ferðarmeiri atkvæðagreiðsla
en þetta var, hefði varla *getað
orðið tilefni langra blaðagreina,
og sízt að þau blaðaskrif yrðu
tóm endileysa og tilbúningur frá"
upphafi til lenda, og það af
hendi þess manns sem ekki var
fjarstaddari þeirri atkv.gr. en
Óskar Sæm. var.
Ég hefði nú varla farið að eyðá
tíma í að reka vitleysumar í
áðurnefndri grein ofain í höfund
inn ef hann hefði ekki á svo'
kjánalegan hátt farið að vefja
á Stokksevrl
þýðuflokknum að málum, þátel
ég mér frjálst að láta í ljósi
skoðanir mínar og það við
Óskar Sæm. sjálfan, og ég er
ekki enn orðinn svo blindaður
• af pólitísku ofstæki að ég geti
ekki skrafað og skeggrætt, við,
kommúnista eins og aðramenn,
þó mér falli ekki í geð þeirra
skoðanir. Um Björgvin Sigurðs
son er það að segja, að fáir
hér hafa lent í harðari deilum
við kommúnista <en hann, og
ég er smeikur við að kommún j
istar vilji við hvorugan okkar
kannast sem sína flokksmenn
og verður Óskar að láta séf
það lynda.
Óskar segir að við B. S. höf-
um ætlað að útiloka 35 félags-
menn frá atkvæðisrétti. Sam-
kvæmt lögum félagsins hafa
þeir menn ekki félagsréttindi, erl
skulda eittár eða meiraog það
voru 28 <en ekki 35. Hinsvegar|
hefur félagið samning við út-
gerðarmenn, sem skuldbinduil
þá til að halda eftir af kaupi
þeirra manna, Sem skulda fé-
lagsgjöld sín. Hélt Óslcar því nú
fram að þeir skuldugu<, sem,
undir þann samning kæmu,
7
rv5fc>í;
sínum eigin vitleysum utan um j hefðu fullan rétt til að kjósa.
mig og samverkamenn mína í
kjörstjóminni. i
óskar Sæm. byrjar grein sína
á því að skýra frá því að kom-
múnistar vaði á milli verka-
lýðsfélaganna til að fá þau til
að segja sig úr Alþýðusam-
bandinu. Ég mun nú láta Óskar
Sæm. elta ólar við kommúnista.
um það, aðeins skal það tek-
|ð fram, að í þessu tilfelli kom
slíkt ekki til greina exns ogsíð
ar mun sýnt verða. Hvað stað
ið hefur íblaðinu Nýjulandium
þessa atkvæðagreiðslu veit ég
ekki, ég hef ekki séð það blað,;
og Óskar má óáreittur af mér
reka svo mikil ósannindi ofan í
kommúnista og aðra eins og
hann frekast getur, en gæta
verður hann þess um leið, að
með því .skapar hann sjálfum
sér engan einkarétt til að fara
með ósannindi.
Óskar segir í grein sinni:
Kjörstjórnin var ekki í höndum
Alþýðusambandsins. Ég veitnú
ekki gfjörla hvað Óskar meinar,
með því að ve/ra: í höndum AI-
þýðusambandsins. Ef hann tel-
ur það höfuðskilyrði hvers
manns, sem teljast vill Alþýðu-
sambands vinur, ög þá um leið
sannur Alþýðuflokksmaður, að
hann segi já og amen við öllu
Síem frá Alþýðusambandinu kem
ur án þess að Iáta í ljósi sjálf-
stæða skoðun á málunum, þá
skal mig 'ekki undra þó Óslcar
stimpli okkur Björgvin Sig-
urðsson sem Alþýðuflokkssvik-
ara og kommúnista, því okkur
greindi á við hann í ýmsum
þeim málum, sem í tal bárust
þó fæst af þvf kæmi þessari at-
kvæðagreiðslu Vuí.
En ég skal uppliýsa Óskar urn
það, sem hann raunar ætti að
vita, að eg hef aldrei verið kom
múnisti eða aðhylfsi þeirra
skoðanir og hann má gefa eitt-
hvað rneira til nafnsins en grein
sína í Alþýðublaðinu 'ef hann
vill að ég gangi undir þá skírn
því ég hef aljtaf verið Alþýðu
flokksmaður og tel mig þáð
exm, þrátt fyrir það þótt Óskar
virðist leggja allt kapp á það
að koma mé.r í annan flokk, en
þótt ég hafi fylgt og fylgi A1-
Segist Óskar hará verið 2 títna
að koma okkur í skilning urn
þetta, en sarmleikurinn var sá
að 10 mínútur tók það að leiða
málið til lykta. Óskar hefði
mátt spara stóryrðin og vanda
sannleikann í frásögninni. Nemai
kannske þeim leiðist svo höfð-
ingjimum úr Reykjavík þegar
þeir koma til okkar að þeim
finnist 10 mfnútur vera 2 tím-
ar?
Þá segir Óskar í grein sinni
að B. S. hafi í kjörfundarher-
bergi beitt þeim áróðri, að Al-
þýðusambandið léti það afskipta
laust þó menn úr félögum utan
sambandsins ynnu með möinn-
um úr félögum innan þess og
af þeirri ástæðu hafi hann fest
upp aðvörun eða hótun um það
að Alþýðusambandið myndi j
banna mönnum úr sambands- j
félagi að vinna rneð mönnum j
úrfélagiutan sambandsins. Hér j
fer Öskar heldur ekki með rétt, j
að vísu kom þetta til tals milli j
okkar B. S. og Öskars, en að |
það hafi verið notað sem áróð
ur gegn Alþ.samb. er hrein fjar-
stæða, því fyrst er það þegar
þetta mál bar á góma milliokk1
ar var annaðhvort einn eðja eng-
inn maður á kjöi*stað utan okk
ar þriggja, svo um áróður í
því sambandi gat ekki verið að
ræða, og svo annað það að
við B. S. héldum því alls ekkij
fram að Alþýðusanrb. myndii
ekki skipta sér af þessum mál-
um, en við töldurn a’ð eins og
sakir stæðu gæti sambandið
ekki ráðið við slíkt eins og líka
hefur sýnt sig að Alþ.samb. hef
ur ekki skipt sér af slíku hvað
sem hér eftir verður. Óskar segir
að við B. S. höfum haldið þessu
fram af þægð við kommúnista.
Hverjir ætli þeir kommúnistar
séu hér, sem við B. S. hefðum
verið nauðbeygðir til að sýnaþá
lítilþægð að halda þessu fram
á móti skoðun okkar. Neiþetta
var og er skoðun okkar fþessu
máli og það hefur enginn kom-
múnisti gert minnstu tilraun til
að troða henni í okkur. Hvað
kommúnistar hafa náð mörgum
atkvæðum til sín fram yfir
srn hreinu flokksatkvæði skal
ósagt látið, býst við að þau hafi
ekki einusinni vei'ið 14, því þeir’,
eins og Alþýðuflokksmenn létu
atkvæðagreiðsluna afskiftalausa
þar til rétt í lokin að Óskar
sjálfur hleypti nokkru kappi í
atkvæðagreiðsluna með upp-
festingu viðvörunarinnar um
bann frá Alþýðusambandinu á
hendur félagsmönnum til vinnu
ef félagið segði sig úr samband
inu.
Óskar endar grein sína með
svolitlu sannleikskoi*ni, með
því aðj hrósa Stokkseyr-
ingumj fyírir stéttvísi und-
ir það skal ég strika með hon-
um. Pví Stokkseyringar munu
ekki láta hvorki einn eða ann-
an snúa sér frá skoðun sinni
um hvað þeir telja heppilegasf
fyrir sig og sitt heima og vita
vel hvar í flokki þeir eiga að
vera. Ró er nokkur snurða á
þessu hrósi Óskars, því hann
mælir stéttvísa Stokkseyringa á
þann mælikvarða að þeir hafi
fellt þessa tillögu fyrir komm-.
únistum, en þar sló hann vind-
högg því það stóð ekki einn
einasti kommxinisti að henni
eðþ veit Óskar ekki að tillagan
var borin fram af stjórninni og
er ég hræddui* um að komm-
únistar telji sig ekki eiga þar
mikil ítök, eða kannske Óskar
vilji telja þá Helga Sigurðpson.
Sig. I. Sigurðsson, Sig. Qríms-
son og Jón Quðmundsson kom
múnista, ef svo er þá er ekki
vandi að halda sér á línunni.
Hitt er rétt að kommúnistai'
bá/ru fram breytingatillögu við
tillögu stjórnarinnar, sem fór í
þá átt að félagið hefði frjálsar
hendur um að ganga í annað
samband hvenær sem væri og
jafnvel að vera þr(íttakandi í
stofnun nýs sambands. Þessi!
breytingatillaga var felld og
barðist Björgvin Sigurðsson
rnest á móti henni. Þetta var
þægðin sem við sýndum við
kommúnista, eða hvað finnst
Óskari.
j Ég tel mig nú hafa hrundið
I stæi'stu ósannindunum í grein
j Óskars og væri óskandi aðnæst
; þegar hann situr sem fulltrúi
í Alþýðusambandsins, við at-
j kvæðagreiðslur eða aðrar sam-
komur og skrifar um það blaða
greinar, að hann þá gæti þess
að fara nær sannleikanuml en
hann nú hefur gert, því það m'ál
efni, sem hann berst fyrir er
of mikils virði til þess að blanda
það ósöhnum fréttaburði.
Að endingu skal það tekið
fram að áðurnefnd tillaga og
atkvæðagreiðsla var ekki fram
komin af neinni óvild til Al-
þýðusambandsins eins og Ósk-
ar veit vel.
Við Stokkseyringar kunnum
vel að meta þajð starf, sem
það hefur unnið í þágu íslenzkr
ar verklýðsstéttar bæði til sjáv-
ar og sveita og við mundum
harma það mjög ef það afl,
sem það hefur haft yfir að ráða
lamaðist að einhverju leyti.
Sankti Jóhann gekk fyrir dyr
íhaldshöfðingja og bað þá ásjár.
Hann deildi við Byggingarfélög
verkamanna og sóttust mál hans
þunglega. Valtýr fjólupabbi tók
þunglega á málum hans. „Illt er
illum að veifa, og sýnist mér
sem engin gæfa muni af þér
stafa”, mælti hann, ,,og mun ég
eigi ljá þér fulltingi”. Slík svör
höfðu þeir upp Jakob fjármála-
maður og Árni Múli. Þá skundaði
Sankti Jóliann til búðar Hannesar
Laugavegskaupmanns og tjáði
honum að mál sitt væri í ónýtt
efni komið. Hannes tók honum
forkunnar vel, leiddi hann til önd-
vegis og mælti:
„Það ætla ég, að mjög sé jafnt
um mannkosti okkar og frama,
og mun ég veita þér allt hvað ég
má”. Gengu þeir síðan undir jarð-
armen og sórust í fóstbræðralag,
og er það mál manna, að aldrei
hafi verið meira jafnræði með fóst
bræðrum en þeim Hannesi og
Sankti Jóhanni.
Heimsókn i Moskva
Evrópa skiptist í tvær herbúðir,
— með og móti frelsinu.
Fasisminn, harðsvíraSasta aftur
hald, sem þekkst hefur, háir bar-
áttu sína fyrir því að afnema
frelsi og mannréttindi þjóða og
einstaklinga. Fasisminn reynir að
breiða yfir sig grimu and-kömm-
únismans, þykist vera að gera
þetta allt saman af því áð hann
sé að berjast á móti kommúnism-
anxim.
Gegn fasismanum sameinast
þau öfl, sem varðveita vilja lýð-
ræði og menningu. Þau láta mis-
munandi skoðanir á öðrum málum
ekki hindra þá einingu. Um það,
hvort menn eru með eða móti fas-
isma, skiptast menn í heiminum.
Hvar finnst mönnum nú Jónas
Guðmundsson, St. Jóhann, Jónas
frá Hriflu og aðrir slíkir skipa sér
í flokk, eftir þessari skiptingu að
dæma? Er ekki aðal slagorð þess-
ara manna sama og Hitlers: gegn
kommúnismanum ? *
Þetta þurfa íslenzkir lýðræðis-
sinnar að íhuga.
Stokkseyri 5. júní 1939 i
Guðm. Einafrsson
Tafeíd þálf i
nýjtt
söfunínní!
Vilhjálmur Vilhjálmsson, blaða-
maður, skrifar í fyrradag eftirfar-
andi grein í Alþýðublaðið:
„Örvar-Oddur Þjóðviljans talar
mikið um ágang búfjár í landi
verkalýðsfélaganna í Rauðhólum.
Er það kannske vegna þess að
hann og piltungar hans hafi verið
einhversstaðar nálægt, þegar girð-
ingin var slitin og rifin upp, til
þess að hleypa fénaði inn í landið ?
Eða hefur hann einhverja hug-
mynd um innbrotið í skálann,
fyrst að orðið „þjófstolið” fellur
svo auðveldlega úr penna hans?”
Enginn býst við siðfágaðri blaða
mennsku þar sem Jónas Guð-
mundson stjórnar, og undirmenn-
irnir eru skoðanaumskiptingar að
atvinnu. En þetta er blaða-
mennska svo langt fyrir neðan
allt velsæmi, að flestum mun hafa
blöskrað. Ef slík skrif væru upp-
tekiii, ætti Þjóðviljinn næst þegar
Alþýðublaðið lýsir þjófnaði eða
öðrum glæpum, að væna blaða-
mennina um þátttöku í þeim, _____
anars hefðu þeir ekki getað sagt
! frá glæpunum! Nei, Vilhjálmi
Vilhjálmssyni hefur þarna loksins
tekizt að setja Islandsmet — í
sóðalegri og ódrengilegri blaða-
mennsku. Vonandi er, að hann fái
að halda metinu, stéttarbræður
hans munu ekki öfunda hann af
tigninni.
Leíðréítíng
Þjóðviljinn birti í gær leið-
réttingu frá Steinþóri Sigurðs-
syni skólastjóra Viðskiptahá-
skólans. Svo illa tókst til að
fyrir ofan þessa leiðréttingu
slæddust inn örðin KHÖFN í
QÆR, sem auðvitað átti ekkí
1 þar að vera. Skólástjórinn er
staddur hér í bænum. Lesend
ur Þjóðviljans eru beðnir afsölc
unar á þessum mistökum.
Framhald af 2. síðu.
sama þjóðfélagi, sem hefur
sýnt i verki, að sósíalisminn er
dugandi skipulag. Hvaða önn-
ur riki hafa kornizt hjá atvinnu
leysi öll kreppuárin? Eflaust
immdu Rússar ekkerl kjósa
fremur sjálfir en að nola stál
sitt, verlcsmiðjur og vinnandi
hendur aðeins í þjónustu við-
reisnarstarfsins, en ekki til
morðvopnaframleiðslu. En árin
eftir byltinguna kenndu þeim,
að drottnar auðsins bera enga
virðingu fyrir lögum og lands-
rétti annai'a þjóða, ef' þar gei'-
asl breytingar alþýðunni í hag.
— Nú hafa Spánverjar lært það
sama.
Hver heldur að Sovét-Rúss-
landi yrði hlíft, ef það væri illa
herbúið?
Þegar við komum aftur Lil
Slokkhólms og tiðindamaður
frá blaðinu ,Sovjetnytt’ vildi fá
að vita eitthvað um ferðina
sagði einn þeirra sannti'úuðu á
þá leið: „Það, sem hafði dýpst
áhi'if á mig, er að öll þjóðin er
með stjórninni”. „Hvernig kom
það nú í ljós?” spurði blaða-
maðurinn, sém líka var kom-
múnisti, en þótti nóg um samt.
Hvorlci Rússurn eða verklýðs
hreyfingu annara þjóða er það
neinn greiði, að sagðár séu fá-
i'ánlegar sögúr um paradísar-
ástand í Sovétríkjunum. Það er
lítill vafi á þvi að þar býr fá-
tækt fólk. En það er ekki stjórn
endum landsins nein minnkún.
Fyrir tuttugú árum vár rúss-
neska þjóðin soltnir og menn-
ingarsnauðir þrælai'. í slóð ó-
friðarins fylgdi erlendur her,
hungursneyð og villtbörn. Stór
fenglegar áætlanir voru gerðar
og þær heppnuðust.
Unx það rná auðvitað deila,
hversu langt viðreisnai'starfið
enn hefur náð. Aðalatxáðið er,
að mildð hefur verið unnið og
að þróunin heldur áfram hröð-
urn skrefum. Sænskur jafnaðar-
maður, Georg Branting, komst
nýlega svo að orði, að tilvera
Sovétrikjanna hafi, eins og nú
er ástatt í álfunni, sömu þýð-
ingu fyrir verklýðshreyfingu
annarra landa og .strendurnar
fyi'ir skipshöfn úti á hafi.
Rússneskt réttarfar hefur
siðustu árin vei'ið mikið um-
j rælt. Og ekki er því nein bót
mælandi að dauðadómar skuli
eiga sér stað í sósíalistisku í'íki.
En það rná ekki gleymast, að
þetta verkamannaþjóðfélag er
gröðurblettur á eyðimörk auð-
valds og fasisma, og hver mað-
ur, sem ann hugsjón jafnréttis-
ins hlýtur að fylgjast af alhug
með þróun Sovétrikjanna.
Stokkhólmi í janúar 1939.
Oddni'i Guðmundsdóttir.
Sjón
sýningiii og
konan
Meirhluti íslenzkra kvenn*
eiga nánustu vini sína á sjón-
um. Efst í hug þeirra er ekki
aðeins afkoma sjómanna og
skylduliðs þeiri*a, heldur fyrst
og fremst líðan þeirra og ör-
yggi. Hvemig er aðbúnaður
vina okkar við þessa erfiðu
vinnu og hversu tryggilega ei
um búið að þeir megi haldalífii
og limum við þessi hættulegu
störf. í vonskuveðrum halda
þessar spumingar vöku fyrir
mæðrum, konum, dætrum og
systrum þeirra, er sjóinn stunda.
Þessum spumingum svarar sýp
Íngin í MarkaðSskálanum að
töluverðu leyti, sérstaklega að
því er snertir öryggis- ogbjörg
unartæki. Hver kona hlýtur að
hafa áhuga á að kyhnast skip-
um ,vélum, öryggistækjum ve;ð
arfærum og híbýlum sjómann-
anna og öllum aðbúnaði. Koit-
um hefur fjölgað meðal sýn-
ingargesta, með hverjum d'?gi
sem sýningin hefur staðið.
Á sýninguna koma margar
mæður með drengjum sínum.
Þeir fara með þær borð frá
borði og útskýra af fljúgandi
mælsku hvern smáhl^it og segja
líka frá því sem þeir þekkja til
en ekki er á sýningunni. Kon-
urnar skoða veiðarfærin, reyna
að ímynda sér hvernig þaú
eru notuð hvað hvert ,,tó“ er
kallað og hvernig handbragð-
Framhald á 4. síðu.
S.
m
fi
á
Hraðferðir B. S. JL
Alía daga netna mánndaga
um Abranes og Borgarnes. — M.s. Laxfoss
annast sjóleíðína. Afgreíðsla í Reykjavífe Bif-
reíðastöð Íslands, símí 1540.
Beikningnr
~ h.f. Elmskipafélags Islands
fysriif áríd 1938 lí$$m
Ímmmí á sferifsfofn vorrí
frá i da$, fíl sýnis fyrír
hlufhafa
Reyhjavíb, 10. júni 1939
Stíórnín.