Þjóðviljinn - 30.06.1939, Qupperneq 2

Föstudaginn 30. jiiní 1939.
MeCVILJINN
gMÓOVlUINII
Ctgefandi:
Samoiningarflokkur . alþýðn
— Sósíaiistaflokkurinn —
Bitstjórar:
Einar Olgeirsson.
Sigfús A. Sigurhjartarson.
Bitst jórnarskrifstof or: Hverf-
isgötu 4 (3. hæð), sími 2270.
Afgreiðsio- og auglýsingaskrif-
stofa: Austurstræti 12 (1.
hæð) sími 2184.
4skriftargjald á mánnði: .. .
Reykjavík og nágrenni kr.
2,50. Annarsstaðar á landinu
kr. 1,75. I lausasölu 10 aura
eintakið.
Víkingsprent h. f. Hverfisgötu
4. Sími 2864.
iMiiiiiiHiimiiiHiiiiimiimmuiiiiiii
iiiiui(iiiiiiuiiniiMiiiiiiiiiMiiiiii)iiiiuíuUiii>iiiiiiiiiMi!iiiiimiuiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiumuiuiiiiiii«iiiiwiiiiiiiiiijiiiiiiiiiiiiN'i!iiiiiuii:iiiiiiiiiiitiiiiiiiiiitiiiiii
iiiiiifiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiifii
iiiiiiiiiniiiiiiiiii
|
DNBA FÓLKIB
llllllllUlllltltllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllltJ
11111111111mi1iii11n11111111111111111111111111.nl
„Islenzka kennarastéttin á hraðri
framfararbrant"
Vídíal víd Sígutrð Thorlacíus, skólasfjóra

U'
Einn af helztu göngugörpum
Æ. F. R. Myndin er tekin á
hátindi Súlna.
Engín kaup~
hackkun á þessu
ári
AUir muna hvað Alþýðuflokk
urinn og hinir „alþýðuvinirn-
jr“ í Breiðfylkingunni blésu sig
út, vegna afreka sinna til að
tryggja hagsmuni verkalýðs-
ins og bændanna, um leið og
þeir samþykktu gengislækkun-
arlögin. Fátækir verkamenn áttu
að fá kauphækkun vegna vax-
andi dýrtíðar og bændurnir áttu
að fá verðhækkun á afurðum
sínum að sama skapi. Þessar
blessaðar náðargjafir áttu þó
ekki að koma fyr en 1. júlí,
Hinsvegar átti samstundis að
hleypa fjöri í alla atvinnuvegí
jpg taka þar með til óspilltra
maZrntia ad útrýma atvinnuleys-
inu. 'Tekju." .,Jlra 4ttu„
að liækka að u„a.";''tek"um Ef
til vill nokkurra heildsala.
Svo kemur 1. júlí og með
Morgunblaðinu, Alþýðublaðinu
og Tímanum er náðargjöfin
borin heim á heimili verkamann
.apna vg ^"danna' Hú-n er fóIg
ín i tllk'ynningu, sem hljóðar J
svo: Það verður engin kau;*:
hækkun, né verðh-'Kkun á
mjóik óg kjoti til bænda á þessu
árl, því framfærslukostnaður htf
ur ékki hækkað nema um rúm
2o/o, þar sem hann er mestur.
Peir hafa ráð undir ' rifi
hverju herrarnir í Breiðfylking-
unni. Vitað er nú fyrst og
fremst, að ýmsar helztu verð-
hækkanirnar á nauðsynjum
koma einmitt eftir 1. júlí og
hafa því engin áhrif þegar
reikna slcal út hvaða kaup verka
menn og bændur eiga að búa
við að lögum á þessu ári. —
T. d. hækkar allt rafmagn í
Reykjavík um 10o/o. Pess er
vandlega gætt að láta slíkar
hækkanir ekki koma fram fyrr
,en eftir 1. iúlí til bess að trvggt
verði, að það verði eingöngu.
á kostnað alþýðu. Svo er séð
fyrir því að hafa þá /aðferð
við útreikning framleiðslukostn,
aðar, sem valdhöfunum hentar
bezt, enda hafa Breiðfylkingar-
herrarnir sett sér sjálfdæmi
um þann útreikning. — Get-
ur nú hver verkamaður farið
í eigin barm og spurt sjálfan
sig, hvort 102 krótiur séu jafn-
drjúgar mú eins og 100 kr. voru
áður em gengið lækkaði. Bænd-
ur munu auðveldlega geta séð
það á búreikningum sínum.
Vjð getum nú til bráðabyrgðfi
farið að gera upp árangurinn af
valdaferli Breiðfylkingarinnar,
og blessun gengislækkunarinn-
ar.
Atvinnan er minni en á undan
förnu ári.
Gjaldeyrisvandræði hafa ekki
verið verri en nú.
Dýrtíðin hefur vaxið stór-
lega.
Hvað getið þér sagt mér um
mýafstaðið kenmaraþing?
Pingin voru tvö, fulltrúaþing
og uppeldismálaþing. Fulltrúa
þingið sóttu 52 fulltrúar kenn-
arafélaga úr öllum sýslum og
kaupstöðum landsins nema úr
Suður-Múlas. Á uppeldismála-
þinginu voru flutt fjögur er-
indi og öllum útvarpað. Lands
sýning barnaskólanna, sem er
enn opin í Austurbæjarskólan-
um, var einn þáttur uppeldis-
málaþingsins og ekki sá ómerk-
asti. Hafa þegar mörg hundruð
manna sótt hana og dagblöðin
lokið á hana Iofsorði.
Hvaða árangri hefur kenn-
arastéttiri náð í uppeldismálum
þjóðarimnar?
Svarjð við þessari spurningu
fer eftir því við hvað er miðað.
Sé til dæmis starf kennara met
ið eftir siðgæði og þekkingu
æskunnar eins og hún kemur
úr skólunum og samanburður
gerður við það, sem áður var,
þá kemur þar margt til greina,
sem ómögulegt er að henda
reiður á, svo sem áhrif ger-
breyttra heimilishátta og lifn-
aðarhátta yfir höfuð. Sé árang
WF skólastarfsins aftur á móti
mi;A>ður við víitnLLbrögðin og
viðhorf neiT?,eJ1<^a '°S kemTý13
náms og starfs, þa Ofkáf þao
ekki tvímælis að íslenzka kenn-
arastettin er á hfaðrT framTara- jj
brkut NSbgir í því sambandí i
að benda á IandBSýn.ihg'úua og
samanburð við- sýningurra 1934.
Ef áðbúnaður kensiárastéttar- t
innar svo góður, að hún geti •
hindrunarlaust unnið starf sitt I
í þágu uppeldismálamna?
Um þetta efni er mjög ólíku |
saman að jafna á ýmsum stöð-.
um á landinu. Allsstaðar eru
barnakennarar meðal lægst
launuðu starfsmanna hins opin-
bera, og aðbúnaði að öðru leyti
er víða mjög ábótavant.
Teljið þér, að kennaraþimgið;
marki mót í sögu uppeldismál- |
anrna, og að hert verði á bar
Engin kauphækkun. Aukþess
sem allt raunvérulegt kaup
hefur lækkað hafa allir opinber
ir styrkir og tryggingabætur
rýrnað að sama skapi og kaup-
máttur krónunnar.
Verkamönnum er bannað að
hækka kaup sitt og allir samn-
ingar, sem fela í sér hækkandi
kaup með vaxandi dýrtíð eru
ógildir.
! stað þess að bændur fái upp
bót á verð fyrir landbúnaðaraf-
afurðir hefur mjólkurverðið til
þeirra verið lækkað.
Athafnafrelsi og samtaka-
frelsi verkalýðsfélaganna og
samvinnufélaganna er verið að
brjóta niður með þeirn hætti,
sem fyrir skemmstu hefði ver-
ið talið óhugsandi á íslandi.
Samanber t. d. aðfarirnar í
Byggingarfélagi alþýðu.
Taumlaus atvinnukúgun og
andleg kúgun á öllum sviðum.
Þetta er stefnan. Það miðar
vel áfram á þessari braut. Hvað
kemur næst?
Sigurður Thorjacius.
áttunni fyrir velferð og menn-
ingu æskulýðsins?
Um jjað er efitt að segja fyr-
irfram. Sum málefni, sem kenn
araþingið tók til meðferðar, og
ennfremur sýningin, eru þess
eðlis, að þau gætu valdið tíma-
mótum. En hvort svo verður
fer eftir því hvernig kennararn-
ir sjálfir, löggjafarnir og fólk-
dðí í landinu snýst við þeim.
Æ.F.R. efnlr til qBrngrar
ferðastarfseml í snmar
Það er óhætt að segja, að
Æskulýðsfylkingin er meðal
þeirra félagssamtaka, sem
1 eggja einna " m está áhdfzlut ál
heilbrigt útilíf unga fólksins.
Það sem af er þessu sumri hafa
deildir hennar bæði sunnan- og
norðan lands sem og samband-
ið í heild staðið fyrir sumar-
starfsemi ,sem er félagsskapn-
um mjög til sóma. Má þar fyrst
og fremst nefna æskulýðsmót-
in á Þingvöllum og í Vagla-
skógi um hvítasunnuna. Og á
öðrum stað hér í bjaðinu birt-
um við ferðaáætlun Æ. F. R.
fyrir mánuðina júlí og ágúst.
Þessi ferðaáætlun sýnir það, að
Æ. F. R. ætlar alls ekki að taka
sér „sumarfrí“ frá starfinu, held
mr ætlar að starfa af fullum
Brezka S. U. J. berst fyr
ir sfálfsfiæði sínn
(Eftirfarandi grein er þýdd
úr tímaritinu ^Rundschau“. Er
hún mjög lærdómsrík fyrirall-
an frjálslyndan æskulýð og ekki
hvað sízt ærið umhugsunarefni
fyrir meðlimi Sambands ungn
Jafnaðarmanna hér á íslandi.
Samband ungra jafnaðar-
manna í Stóra-Bretlandi fram
fylgir — þvert ofaní pólitík
Verkamannaflokksins — stefnu
sameiningar og samstarfs við
önnur félagssamtök verklýðs-
æskunnar og auk þess við öll
þau æskulýðssamtök Stóra-Bret
lands, sem vilja að fasistísku
árásarseggjunum sé veitt við-
nám og að hagsmunir brezku
þjóðarinnar verði vemdaðir.
Vegna þessarar stefnu sinnar
er æskulýðssamband Verkam.-
flokksins nú á meðal hinna
beztu barátfusamtaka brezka
æskulýðsins og það er m. a.
því að þakka að voldug lýðræð
issinnuð æskuliýðshreyfing gegn
fasismanum hefur risið upp í
Stóra-Bretlandi.
SUJ, berst ásamt öðrum
brezkum æskulýðsféljögum fyr-
ir myndun nýrrar ríkisstjórnar,
er veiti ofbeldi fasismans við-
nám. Það skipulagði ásamtþeim
víðtæka hjálparhreyfingu fyrir
spánska lýðveldið, fyrir hags-
munamálum og póíitískum rétt-
indum unga fólksins, fyrirsköp
un lýðræðislegs friðarbanda-
lags. Það tekur einnig þátt í
því að hjálpa æskulýð Póllands
Balkanllandanna og Norður-
landanna í baráttunni fyrir
sjálfstæði þessara landa.
En stjórn Verkamannaflokks
ins þótti öll þessi starfsemi
SUJ „mjög grunsamleg“ og,
„hættuleg“ og höf jrannsókn i
á SUJ“. John H'Oodelstonenokk ]
ur var skipaðuf tíl að stjórna
rannsókninnii Hann samdi ít-
arlegt álitsskjal um „hina hættu
legu starfsemi“ æskulýðssam-
bandsins án þess þó að ræða
við stjórn þess. Á grundvelli
skjals þessa ákvað forusta
verkamannaflokksins að setja
stjórn SUJ af — einnig án þess
að hafa rætt við hana.
Helzta röksémd Hoodelstone
—, sem stjórn Verkamanna-
flokksins virtist vera alveg sam
dóma — er sú, að SUJ skipti
sér af málefnum, sem „ekki
séu innan þess varkahrings“,
en þau eru þessi:
Barátta gegn fasisma og aft-
urhaldi, fyrir myndun ríkis-
stjórnar, sem veiti ofbeldinu við-
nám, fyrjr því að vernda Stóra- >
Bretland gegn árásarhættu fas-
ismans, fyrir hagsmunamálum
og pólitískum réttindum brezka
æskulýðsins og fyrir einingu
hans.
En stjórn Verkamannaflokks-
ins þverneitar .æskunni um rétt
inn til að sinna pólitískum mál-
efnum. Markmiðið, sem hún
stefnir að, er að afmá SUJ sem
baráttusamtök gegn fasisman-
um. Hún bannar því að vinna
á móti fasismanum og krefst
þess, að það hætti baráttu sinni
fyrir því að sameina brezka
æskulýðinn gegn afturhaldinu
Hún vill breyta SUJ í endur-
bótasinnaðan félagsskap, er sé
andstæðingur einlngarinnar og
pólitískt athafnalaus.
Samtímis leitast hún við að
kljúfa hina ört vaxandi lýð-
ræðisfylkingu brezka æskulýðs
Framh. á 3. aíðu
krafti. Og það er gleðilegt að
félagið skuli bregða þannig út
i af vanwvíivgoniargLafO'jia.íinftr/a
I æskuíý^g|§^gfl[ J -iböbíiJ^ojIijIí
Það sean gefur.. ferðalcigum.
Æskulýðsfylkingarinnar sér-
stakt gildi, er ekki aðeins það
að fá að njóta unaðar og heil-
næmi náttúrunnar, og heldur
ekki aðeins það að kynnast hinu
mikilfenglega landi okkar, að
geta flúið að hjarta hins ís-
Ienzka bláfjallageims.
Það sem gefur ferðalögum
hennar ekki hvað sízt gildi er
félagslyndið, samheldnin. og
glaðværðin sem er til staðar.
Það er ábyggilegt, að hver sá
sem hefur tekið þátt í ferða-
lögum Æskulýðsfylkingarinnar,
hefur hitt þar fyrir einmitt það
sama félagslyndi, og þá sömu
glaðværð ,sem eírtk-enöir Æsku-
lýðsfylkingúna og sem hver
ungur maður sækist eftir.
Við viljum hvetja sem flesta
unga menn og konur til þess
að gefa sumarstarfsemi Æsku-
lýðsfylkingarinnar gaum ogtaka
þátt í þeim ferðalögum, sem
húrt efnir til. Látið Sumarið
ékki líða hjá án þess að hafa
ferðast með Æ. F. R. B.
Sumarferðír
í JÍB
Ferðanefnd Æ. F. R. hefur
ákveoið eftirfariandi áætlun
um ferðir þær, er félagið
mun standa fyrir um helgar
næstu tvo mánuði. Hefur
verið reynt að flétta saman
í áætlun þessari lengri og
skemmri ferðir, til þess að
gera sem flestum til hæfis.
Hver einstök ferð verður
auglýst, er að henni kemur.
2. júlí: Viðeyjarför.
16. júli: Ferð á Keili og
Trölladyngjur.
30. júlí: Ferð að Trölla-
fossi. Farið verður á
reiðhjólum.
5.—7. ágúst: útilega við
Álftavatn.
20. ágúst: Ferð í Botns-
dal.
Ferðanefndin áskilur sír
rétt til að færa ferðir til
vegna Vctnirs eöa bæta ferð-
um inn í, ef ástæða þykir til.
FERÐANEFNDIN.
Æskulýðúr í útilegu á Þingvöllum.
Sfofnun IjóS'
Eitt af því sem ómissandi er
í ferðalögum, og þá sérstaklega
á sumrin, er myndavélin. Enda
er áhuginn fyrir ljósmyndum
úr ferðalögum sífellt að auk-
ast. T. d. hafa hundruð mynda
verið pantaðar af Þingvalla-
móti Æskulýðsfylkingarinnar.
En til þess að sem mest gag.n
og ánægja geti orðið af mynda-
tökunni, þá þarf samstarf
þeirra, sem taka myndirnar. Og
það sem rneira er, margir ný-
byrjendur eiga mikið ólært til
þess að geta tekið verulegagóð
ar myndir.
Með hliðsjón af þessu ætlur
,1
Æ. F. R. að gera tilraun tií
að stofna ljósmyndaklúbb. Hef-
ur félagið fengið Kjartan
Bjarnason prentara, sem tók
kvikmynd af Þingvallamótinu,
til þess að vera leiðbeinanda r
slíkum væntanlegum ljósmynda
klúbb. Þátttakan í hinum fyrir-
hugaða ljósmyndaklúbb verður
ekki bundin við það, að menn
séu meðlimir Æ. F. R„ heldur
munu allir áhugamenn í þessu
efni geta gerst þátttakendur.
Næstu daga mun áskriftarlisti
fyrir væntanlega þátftöku liggja
frammi á skrifstofu Æ. F. R.
Hafnarstræti 18, sími 4824 og
fáist nægir þátttakendur, verð-
ur stofnfundur klúbbsins hald-
inn mjög bráðlega..