Þjóðviljinn - 30.06.1939, Page 3

ÞJðÐVILJINN
Föstudaginn 30. júní 1939.
Verkamannabréf:
Bver framleiðir verðmœtia ?
Ég minnist fyrirtækis fiins,
sem uppi var hér fyrir nokkrum
árum. Að því unnu 100 menn í
100 daga. r>að gerir 10 þúsund
dagsverk. Að meðaltali fram- '
leiddi hver maður á dag 10 1
„dagleg brauð“, þ. e. verð-
mæti að jafngildi við allar lífs^
nauðsynjar eins manns á dag.
Mætti líka kalla þetta dagneyzlu
Parna voru líka framleiddar
100 þúsund dagneyzlur. Pað
var lýðum ljóst, jafnt alþýðu
sem yfirmönnum, að þatta var
arðvænlegt fyrirtæki, — væn-
legt til góðrar afkomu einstak-
lings og þjóðfélags. Með þess-
ari framleiðslu aflaði hver mað
ur, sem að henni vann, 1000
„daglegra brauða“, þ. e. nægi
legs viðurværis fyrir 5 manna
fjölskyldu í 200 daga, ef jafnt
hefði verið skipt. En svo var
ekki, því auk þessara ,100 manna
k ifíianiJ i'M íTí}/j:! cííijTíiuiíi
var einh ,rnaður í verki með,
og það ruglar þetta meðaltal
dálítið. Pessi eini maður var
kallaður stjórnandi fyrirtækis-
ins. Hann varð að sjálfsögðu að
fá sitt „daglega brauð“, enda
þótt hatvn legði sig á engan hátt
í hættu, sliti líkamlegum kröft-
um alls ekkert og andlegum
kröftum mjög lítið. Pessi eini
maður tók í !sinn hlut helming
inn af framleiðslunni, þ. e. 50
þúsund dagneyzlur. Peir sem
að framleiðslunni unnu fengu
þvl í sinn hlut 5 dagneyzlur á
dag hver. En það er sama sem,
að maður með 5 mannfsj í jheim-
ili fékk brýnustu nauðsynjar
sínar, meðan á verkinu stóð,
og ekki hætis hót þar fram-
yfir. En stjórnandinn, sem að
vísu hafði 10 manns í heimili
fékk 500 dagneyzlur á dag, eða
m. ö. o. hafði 490 dagneyzlur af
gangs á hverjum degi, sem
verkið stóð yfir. Petta vissu
,* flestir „yfirmenn“ og fjöldi
manns af alþýðu. Pó var ekki
um það fengist. Allur landslýð
ur hrósaði fyrirtækinu og veg-
samaði stjórnanda þess. Petta
ágæta fyrirtæki, sem hélt lífinu
ií 5 manna fjölskyldu, meðan að
því var unnið, var rómað serrj j
éítt hið ágætasta dæmí upp á
dugnað, þ. e. a. s. dugnað
stjórnandans. Nálega enginnl
maður minntist á dugnaðþeirra
100 manna, sem unnu, fram-
feiddu. Að vísu var því ekkí
neitað, að þeir hefðu verið í
verki með. Dugttaðarhfóðurínn
átti stjórnandinn, senr sama og
ekkert gerði, allan og ’óskiptan.
Þeir sem lengst teygðu sig til
lofs verkamönnunum skiptu
hróðrinum á sama hátt og
„stjórnandinn“ skipti arðinumj
til helminga. Einhver ræfillinn
varð þó til þess að segja, að
„stjómandinn" hefði hvorkf
fengið arð né lof, hefðu ekki
þessir 100 verkamenn gerztverk
færi hans. En þá reis upp vel-
metinn sæmdannaður og sagði:
Peir hefðu ekki aflað 100 þufi-
und dagneyzlna á þessum tíma
ef stjórnandinn hefði ekki stað
ið fyrir fyrirtækinu. Ræfillinn
hélt því aftur á móti fram, að
þessir 100 lvefðu ekki setiðauð
um höndum að heldur. Þeir1
hefðu kannske aflað 50 þúsund
dagneyzlum minna en þeir
hefðu verið jafnvel settir fyr-
i: það. Við þessi orð ræfilsins
risu upp 100 vitrir menn úr
hópi yfirmanna og alþýðu með
100 rök á vörunum fyrir því að
stjórnandinn ætti éinn allan heið
urinn, og í rauninni ætti hann
einri nálega allan arðinn. ÞeSsi
alþýðukonsert varð mikill og
langdreginn. Hann stendur yfir
íenn í [dag með fullum styrkleiki
I öllum þeim hávaða kafnaði
rödd ræfilsbs og hann hefur
ekki komið upp bofsi síðan.
Sænskt borgara-
blað nm samn-
inpna við Sov-
Bslinqton Gorinthians - Drvalið 2:3
Lýsíng á leíknum.
étríbin
í „Göteborgs Handels- och
Sjöfartstidning“ skrifar prófess
or Segerstedt um samninga
Breta og Rússa m. a. eftirfar-
andi:
„Það eru undaijlegir menn
þessir Rússar. Ef þeim er boðið'i.
að þeir geti fengið að verja
hagsmuni Bretlands, þá spyrja
þeir: Hvað fá|lim viðj í staðinn?
Óg þegar þeir spyrja: Hvaða
vernd viljið þið veita Eystra-
saltsríkjunum, sem okkur lang-
ar til að haldi sjálfstæði sínu?
þá láta þeir sér ekki nægja að
Chamberlain svarar: Alla þá
vernd, sem þau eiga heimtingu
á sem meðlimir Þjóðabandalags
ins. Rússarnir eru meira að
segja svo okurteisir að spyrja
hvort Chamberlain eigi við
samskonar vernd og þá, sem
Abessinía, Spánn, Austurríki,
Tékkóslóvakía og Albaníafengu
samskonar vernd og Mr. Cham
berlain hefur áður gert gys að,
er hann hæddist ^ð smáríkj-
unum og lét þau vita að ekki
þýddi að treysta á sameigin-
legt öryggi. , . ;
Rússarnir segja: Við viljum j
ekki samninga, sem Bretar geta
síðarmeii' notað til nýrra Mún- !
chensamninga. Við verðum að j
'fá tryggingu fyrir því að .
bandalag við Sovétríkin verði ‘
ekki notað á þann hátt. Við i
höfum verið áhorfendur að því, j
hvernig pólitík lýðræðisríki ■
Vestur-Evrópu hafa rékið á j
Spáni, í Tékkóslóvakíu, umall ;
an heim. Við höfum dæmt j
þessa pólitík óheiðarlega og
vesældarlega. Við munum ekki
Fimmti og síðasti leikur Eng
lendinga endaði með sigri Bret-
anna og kom úrslitamarkið úr
vítaspymu. öll mörkin voru
sett í síðari hálfleik, og setti
úrvalið fyrsta markið. Skaut
Björgvin óverjandi. Litlu síðar
kvitta I. C. með óverjandiskoti
frá Abbót, og eftir stuttastund
taka íslendingar forystuna. Aft
ur skallar Jóhannes í markið
eftir þvögu fyrir framan það.
Helzt þetta nokkra stund. Þá
kvitta Englendingar aftur. Frei-
day spymir úr ca. 30 m. færi
og verður mark úr. Penna bolta
hefði Hermann átt að verjaauð-
veldlega bæði með því að taka j
knöttinn þar sem eng-
inn var nærri, eða þó
heldur hitt, ;að slá hann
í horn. Þegar stutt er eftir, fá
Bretar horn, lendir knötturinn
mjög nærri markinu, svo að
Hermann hefði þá átt að slá
haan burt, en hann lendir í
þvögu oíP'þegar boltinn er að
renna yfir marklínuna, þáhindr
ar vinstri bakvörður, Sig. Ól-
afs og verður af vítaspyrna
sem var óverjandi. í þessum
hálfleik áttu Englendinagr lield-
ur meira, þó buðust þeim nokk-
ur tækifæri sem misheppnaðist
S, U. J.
í Bretlandí.
Framhald af 2. síðu.
ins, þar sem hún er hættuleg
fyrir pólitík uppgjafapostulamia
og andstæðinga einingarinnar í
stjórn Verkamannaflokksins. ■
En æskulýðssambandið hóf
baráttu fyrir vemdun hinnar
andfasistisku stefnu sinnar og
sjálfstæðis. Allur þorri meðlim
anna viíl að SUj sé samtok
baráttunnar en ekki uppgjaf-
arinnar fyrir fasismanum.
Þegar stjórn æskulýðssam-
bandsins var sett af, birti hún
yfirlýsingu, þar sem segir svo
m. a.:
„Við látum ekki setja okkur
af. Við munum ekki hætta bar-
áttunni fyrir myndun hr&yfing-
ar gegn Chamberlain. Viðskor
um á meðlimina að hafna þessari
pólitík ofsókna og stuðningsvið
ríkisstjómina, og krefjast þess,
láta gabba okkur. Ef samning : að Verkamannaflokkurinn sýni
ar eíga að nást verða þeir að _ j þinginu og utan þess hfriri
vera hreinir og ótvíræðir. Pessi
krafa um hreina samninga hef-
ur alveg farið með Chamberlain
Hann skilur ekki, hvað Rúss-
arnir meina. Hann virðist alls
ekki geta sætt sig við, að samn-
ingarnir séu hreinir og ótví-
ræðir“.
I
Skrifstofa Æ. F. R. er opin
alla virka daga kl. 6—7 síðd.
Gjaldkeri félagsins er til við-
tals á hverju föstudagskvöldi
kl. 8—9. — Meðlimir Æ. F. R.
eru beðnir að koma á skrifstof-
una og greiða gjöld sín.
Æ. F. R. efnir um næstu helgi
tfl ferðalags út í Viðey. Nájnar
aug^ýslt í þjóðviljanum á morg-
un.
! raunverulega mátt sinn, tilþess
r að Chamberlain bíði sem fyrst
I ósigur. Við segjum skilið við
þá foringja, sem styðja Cham-
berlain, þá sem hrósa Múnch-
j *,
J eíi-stefnunni og skorast undan
: að koma af stað hreyfingu
| gegn Chamberlain.
| Áður hafði afbirhaldsmönnun
| um í stjórn Verkamannaflokks-
: ins nokkrum sinnum heppnast
1 að hefta æskulýðssambandið í
baráttu þess gegn fasisma og
afturhaldi. En hin núverandi á-
kveðna barátta æskulýðssam-
bandsins, fyrir sjálfstæði sínu<.
sýnir þó, að það muni standa
áfram: í fremstu röðum brezku
æskunnar í baráttu hennar gegn,
fasismanum. Æskulýðssamband
Verkamannaflokksins hefur allt
af Iýst því yfir, að þaðvilji vera
bezti samherji verkamanna-
hreyfingarinnar í Stóra-Bret-
landi. Og í þessum anda rækti
það alla starfsemi sína. 1 hinní
miklu baráttu, sem framundan
er, mun það geta rækt hlutverk
sitt sem bezti samhérji verka-
að nota, og óheppni var að fá
ekki mark úr skoti Björgvins í
stöngina.
Svo að segja allan fyrri hálf-
leik áttu Islendúigar og fengu
þá nokkur, sem kallað er, alveg,
opin tækifæri, en voru
óheppnir með skotin, og
hefði sá hálfleikur átt
að enda 2:0. Helztu veilurn-
ar í ljðinu voru í framSínunni,
enda var það ekki nema von
þar sem settir eru í línu fimm
menn, sem aldrei hafa leikið
hver við hliðina á öðrum, og
4 af þeim á stöðum sem þeir
sjaldan eða aldrei hafa leikið
á áður. Virðist það merkilegt,
mitt í umkvörtunum um að
ekki sé æft úrval, að ekki séu
settir saman þeir hlutar af lið-
um félaganna, sem eru samæfð
ir og þekkja hverir aðra. ^
ég þar við að hægri hlið fram-
línu Vals hefði verið heppilegri
Maggi, Gísli og Tubbi, en
Björgvin Schram hefði komið
sem vinstri innframherji, sení
þó lék mjög vel á þessumnýja
stað sínum og var eini heil-
steypti maðurinn í lílnunni. Sem
innherji hefði hann átt að geta
byggt upp og unnið meira en'
sem miðherji.
Pað er margt sem verður að
taka tillit til þegar sett er sam-
an lið, svo sem leikhæfni, að
þeir séu vanir stöðunni nema
um sérstök tilfelli þar sem um
er að ræða menn sem geta leik-
ið allsstaðar jafnt, ennfremur
að velja saman menn, sem eru
vanir saman, og það er stórt
atriði, að minnsta kosti kemur
það fram í samæfingartalinu.
Pað má segja, að maður geti
sagt allt á eftir, en þar sem
á þetta var bent áður, er það
í sínum rétti að minnast þess’
líka eftir á.
Jóhannes og Hans fundu
sjaldan hvorn annan og mis-
skildu beinlínis í mörgum til-
fellum. Var auðséð að þeirnutu
sín hvorugur í þessum félags-
skap. Steini og Haukur voru
heldur ekki samstilltir. Hauk
hættir til að fara út í of mikla
sérdrægni og „plat“, hefur
hann töluverða leikni í því at-
riði, en leikur hans verður fyr-
ir þær sakir ekki framvirkur.
Steini naut sín ekki á kantinum.
Vörnin var sterkasta hliðin hjá
þeím Grímar, Siggaog Frímanni
sem þá öruggustu. Hrólfur og
ÓIi B. voru góðir og gerðu
margar góðar tilraunir til að
byggja upp áhlaup, en framlín-
an gat ekki tekið við og skipu-
lagt áfram inn í markið. Til
þess voru þeir of mikið sitt úr
hverri áttinni. Ég bjóst ekkivið
því að Hermann yrði settur í
þetta lið vegna þess að hann
hefur ekki sýnt góða þjálfun
í leikjum sínumi í vor, og liggja
til þess ef til vill ástæður, en
þær gat K. R. R. ekki tekið
til greina, enda kom það á dag-
inn að sama veilan kemur fram’
og áður í vor, sem stafar af
því, að maðurinn er ekki kom-
inn í þjálfun. Mótsett við ís-
lendinga er það, að framlínan
sem er það bezta hjá Bretunum
og voru áhlaup þeirra vel skipu
Iögð, sérstaklega í síðari hálf-
leik, og sýndu þeir Bradbury,
Freiday og Abbot oft ágætan
leik. í vörninni var* Witheker
sá bezti og markmaðurinn.
Guðjón Einarsson dæmdi og
gerði það prýðilega vel, var
ákveðinn og riákvæmur og má
Nýr Lax,
Gútteur og
Rabaibafí,
Vcrzíunín
Kjðt & Fisknr
Símar 3828 og 4764.
I. O. Q. T.
Freyjufundur
verður í kvöld kl. 8.30. — Mætið
stundvíslega.
Til
helgarinnar:
Nanta-
k|9t
af ungu
Svlð,
Lax.
O^koupfélaqiJ
Kaupendur
Þjóðviljans
eru ámíxinf a um að
borga áskríffargjöld
sín skilvislega.
Prent my n dasi ófa n
L LI FT U R
býr íjf 1. f/okks prent
myndir fyrir /aegsta yeró
Hafn. 17. Sími 5370
Bygslngarfélag
alþýðn
Fundur verður haldinn í kvöld, föstudaginn 30. þ. m.
kl. 8 síðdegis í Iðnó.
Fundarefni:
Tillögur til lagabreytinga.
Aðgönguskírteini fyrir 1939 séu sýnd við innganginn. Þeir
gildir félagsmenn, sem ekki hafa þegar fengið þau, geta
fengið þau við innganginn eða á skrifstofu félagsins, sama
dag kl. 4—7 e. h.
STJÓRNIN
Hraðferðir Steindérs
Allaf okkar hraðferðir til Akureyrar eru um Akranes.
FRÁ REYKJAVÍK: alla mánudaga, miðvikudaga og föstu-
daga.
FRÁ AKUREYRI: alla mánudaga, fimmtudaga og laug-
airdaga.
M. s. Fagiranes annast sjóleiðina. — Nýjar upphitaðar bifreið-
ar með útvarpi.
STEINDÓR Sím'i: 1580, 1581, 1582, 1583, 1584.
Bílsöngvabókín
styttir leiðina um helming. Er seld á götunum og við brottför
bíla úr bænum.
matinahreyfingarinnar, ef það
heldur tryggð við þá stefnu, j eflaust þakka honum það að
er það hefur haft hingað tif. | Frasahald á 4. síðu.
ÞAÐ ER EINS MEÐ
Hraðferðir B. S. A.
og ÞJÓÐVILJANN
Alla daga nema mánudaga
Afgreíðsla í Reyhjavíh á
BIFREIÐASTOÐ ÍSLANDS . — Símí 1540.
Bífreíðasfðð Akureyrar.