Þjóðviljinn - 08.11.1939, Page 2

MIÐVIKUDAGINN 8. NOV. 198fl
ÞJ6ÐVILJINN
þjtannuiiui
tJtgeiandi:
Sameiningarflokkur alþýðu
— Sósíalistaflokkurinn.
Kitstjórar:
Einar Olgeirsson.
Sigfús A. Sigurhjartarson.
Bitstjórnarskrifstofnr: Aust-
urstræti 12 (1. hæð). Símar
5276 og 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Austurstræti 12 (1.
hæð) sími 2184.
Áskriftargjald á mánuði:
Reykjavík og nágrenni kr,
2.50. Annarsstaðar á land-
inu kr. 1,75. 1 lausasölu 10
aura eintakið.
Víkingsprent h. f. Hverfisgötu
4. Sími 2864.
Eíff verfelýðsfé~
lag i hverri
sfarfsgreín.
Verkalýðsfélögin hafa árum
saman barizt fyrir reglunni: eitt
verklýðsfélag í hverri starfsgrein
á hverjum stað. Að sjáfsögðu hafa
þau, í þessu sem öðru, því er til
hagsbótar horfir fyrir hinar vinn-
andi stéttir, mætt ali harðsnú-
inni mótstöðu frá atvinnurekend-
um, flokkum þeirra og félagsskap
Hitt fannst mönnum síður en svo
sjálfsagt, enda vakti það býsna al-
menna undrun, að flokkur sá, sem
um langt skeið hefur talið sig
flokk verklýðsfélaganna, og kendi
sig við nafn alþýðunnar tók að
berjast af alefli móti reglunni: eitt
verklýðsfélag í hverri sta-fígrein á
hverjum stað. Það var ekki laust
við að það þættu tíðindi, þegar Al-
þýðublaðið fór að boða að ekki
væri nema eðlilegt, að verkamenn
skiptust í verkalýðsfélög eftir
skoðunum á stjórnmálum, trúmál-
um og öðru því líku, og enn meiri
tíðindi þóttu það þegar skrifstofa
forseta Alþýðusambandsins gerði
þær réttarkröfur fyrir dómstólum
landsins, að skýlaust væri viður-
kenndur „réttur” verkamanna til
þess að vera í eins mörgum verk-
lýðsfélögum og verkast vildi. Rétt-
urinn varð við kröfum forsetans
og nú liggur fyrir skýr og ótví-
ræður dómur, sem veitir verka-
mönnum „rétt” til að vera í eins
mörgum verkalýðsfélögum eins og
þeim þóknast. Með því Félagsdóm-
ur féllst á þessar kröur frá skrif-
stofu forseta Alþýðusambandsins
voru opnaðar dyrnar að ótakmark
aðri sundrungu og eyðileggingar-
starfsemi innan verklýðsfélaganna
Æskilegast og eðlilegast héfði
verið að verkamenn hefðu með
mætti samtaka sinna getað gert
þessa hættu að engu, að þau þrátt
fyrir dóm Félagsdóms, hefðu get-
að framkvæmt regluna, eitt verk-
lýðsfélag í hverri starfsgrein á
hverjum stað. En öllum má vera
ljóst, að meðan Alþýðuflokksmenn
einir hafa rétt til að sitja þing
verklýðsfélaganna, og meðan sá
flokkur krefst þess að sundrungin
sé lögvemduð, þá megna verka-
menn ekki af sjálfsdáðum að
vernda einingu. Þessvegna hefur
Þjóðviljinn talið rétt að lögunum
um stéttarfélög og vinnudeilur
yrði breytt í það horf að skýrt
væri ákveðið, að aðeins e;tt verk-
lýðsfélag mætti starfa í hverri
starfsgrein á hverjum stað, enda
væri tryggt, að fullkomið jafnrétti
og lýðræði ríkti innan félaganna.
Bjarni Snæbjömsson alþingis-
maður hefur nú lagt fram fmm-
varp á Alþingi, sem felur í sér
Halldór Kíljan Laxncss
Vídsjá Þjóðvíljans 8.11. '39
Helmsvaldaslyr|81d og sðsíallsml
Hugleíðíngar á 22 afmælí nóvcmþerbylfíngarínnar.
Við, lifum enn einu sinni á þess-
konar tímum, að hin kapitalistiska
heimsyfirráðastefna, heimsvalda
stefnan svo kallaða, imperialisminn,
hefur mælt svo fyrir að hin sið-
ferðilegu grundvallaratriði skulilögð
á hilluna sem mælikvarði á mann-
leg viðskipti. Heimsvaldasinnar hafa
nú ákveðið að meirimáttarpólitíkin,
tungumál valdsins, eigi að vera hið
eina tungumál, sem gilda skuli í
viðskiptum pjóðanna. Siðferðileg
samskipti milli þjóða eru refsiverð-
ur glæpur. I þeim ríkjum þar sem
heimsvaldasinnar ráða nú lögum og
lofum varðar pað nú dauðarefsingu |
að Iwða frið og aðhyllast frið; styrk
leikur hnefans og bit sverðsins er
héðan af mælikvarði góðra hluta.
Á vogarskál heimsvaldastefnunnar er
hver sú þjóð léttvæg fundin,
sem ekki er þess umkomin
að tala máli hnefans og sverðsins,
og sjálfsagt að pröngva kosti henn
ar eftir pví, sem hagsmunir heims-
valdasirma krefjast. Þannig er stríð
petta sem nú stendur yfir ekki hvað
sízt stríð heimsvaldasinna á hendur
smáþjóðum, í sama mund og það er
stríð gegn öllum, sem aðhyllast sið-
ferðilegan mælikvarða á mannleg
viðskipti. Það er traðkað miskunn-
arlaust á hagsmunum og rétti peirra
þjóða, sem aðhyllast siðferðileg við-
skipti, sjálfsbjargarviðleitni þeirra
|er höfð í fullri fyrírlitningu af heims
valdasinnum, kosti þeirra þröngv-
að, líf þeirra torveldað á allan hátt
Þannig erum við íslendingar ein
af þeim þjóðum, sem heimsvalda-
sinnar eru í handalagi um að gera
þessi tvö meginatriði, og er gott
eitt um það að segja eins og nú
standa sakir. Það er þó ljóður á
frumvarpi Bjarna að ekki er nógu
skýrt tekið fram, að félögin skuli
vera opin öllum verkamönnum í
þeirri starfsgrein, sem þau ná til,
Þessu ætti að mega breyta í með-
förum þingsins, og er ekki ósenni-
Jegt að Bjami sé fús til að ganga
inn á slíkar breytingar. En megin-
gallinn á frumvarpinu er þó sá
að í því er svo ráð fyrir gert, að
hlutfallskosningar fari fram innan
félagsins, í vissum tilfellum, ef
fimmti hluti félagsmanna krefst
þess.
Með því að lögleiða hlutfalis-
kosningar í verkalýðsfélögunum,
er beint stefnt að pólitískum átök-
um innan félagsins í h\ ert skipti
sem slíkar kosningar fara fram
Hér er sannarlega stefnt í öfuga
átt. Allir einlægir verklýðssinnar
vilja að því stefna að skapa ein-
ingu verkamanna um stéttarmálin
en fjarlægja flokkadeilur út fvrir
vébönd þeirra.
Frumvarp þetta er sem sagt í
meginatriðum í samræmi við þær
skoðanir, sem Þjóðviljinn hefur
haldið fram um þetta mál, og er
hann því samþykkur nema ákvæð-
inu um hlutfallskosningar. En
verkamenn skulu á það minntir, að
þeim ber að koma stéttarsamtök-
um sínum í það horf, að þau verði
vald sem ekki þarf aðstoðar rikis-
valdsins.
allt til miska og bölvunar, sem þeir
megna. Lífi og eignum Islendinga
er stofnað í hættu á hafinu, afkomu
þjóðar okkar teflt í voða, yfirvof-
andl viðskiptateppa og skortur,
varla sá maður í landinu, sem hinn
grái leikur heimsvaldasinna bitm'
ekki á að einhverju leyti. Það er
því eðlilegt að við Islendingar höt-
um þetta heimsvaldastríð, —
sem er stríð á móti okkur, stríð,
á móti öllum siðuðum mönnum og
siðuðum þjóðum, og það er því
engin furða þótt við biðjum heims-
valdastefnunni forbæna og óskum
af hjarta að þeir aðilar, sem að
þessum leik, standa mættu ganga
hver af öðrum í því ástandi, að
þeir rísi ekki upp aftur til að kalla
þjáningar og tortímingu yfir heim-
inn.
Maðurinn er siðferðileg vera,
mannlegt félag stendur og fellur
með nokkrum siðferðilegum grund
vallaratriðum, og þessvegna liggur
það í hlutarins eðli að allar þjóðir,
eins þær sem eru ofurseldar yfir-
ráðum heimsvaldasinna, hata heims
valdastefnuna. Mannkynið stynur
undir oki þessa valds og óskar þess
eins, að það skipulag í heiminum,
sem á fárra ára fresti framkallar
heimsstyrjöld og gereyðingu mann-
legra ver^mæta, megi líða undir
lok, megi útþurrkast af jörðinni.
Imperialisminn er svartidauði nú-
tímans. Það kemur ekki málinu við
hvort fulltrúar heimsvaldastefnunn-
ar eru kallaðir enskir eða þýzkir,
heiinsvaldastefnan kemur ekki þjóð-
erni við, heldur er hún i eðli sínu
alþjóðlegt samsæri ræningja, sem
æfinlega eru reiðubúnir að berjast
og bítast út af því hver eigi að hafa
forgangsréttinn til að ræna og rupla
heiminn, undiroka saklausar þjóð-
ir, sölsa undir sig verðinæti þjóð-
anna, þrælka þæ,!r í sina þágu; og
aðferð þeirra við að gera út um
þessi fögru áhugamál sín er sú að
drekkja þjóðunumj í blóði.
Að rneta heimsvaldasinna eftir
þjóðum er starf hugtakaruglara
einna: Þú spyrð ekki hverrar þjóðar
sá maður er sem setur h’níf fyrir
brjóst þér. Það er ekki til nein að-
ferð til að leggja gæðamat á glæpi
eftir þjóðernum. Ef ég ætti að skil-
greina þjóðerni heimsvaldasinna, þá
mundi ég segja að þeir tilheyrðu
fyrst og fremst þeirri þjóð, sem
hatar mannkynið, þeirri þjóð, sem
hefur það takmark að útþrælka
mannkynið, ræna það öllum verð-
mætum þess og myrða það. Með
öðrum orðum, ef nokkrir djöflar
eru til og nokkurt helvíti, þá til-
heyra heimsvaldasinnar fyrst og
fremst þjóð djöflanna, og það er
misskilningur á höfuðatriðum að
telja þá til annarrar þjóðar.
Ég vildi mega nota þetta tækifæri
til að leggja sósíalistum sérstaklega
á hjarta að varast að láta blekkjast
af fjarstæðu slikri seip þeirri, að
það sé lýðræði eða frelsi, eða við-
nám gegn ofbeldi, eða nokkurönn
ur þvílík hugtök stolin frá spek-
ingum og hugsjónamönnum, sem
þetta alþjóðlega samsæri gegn mann
kyninu, heimsvaldasinnar, eru að
berjast fyrir. Ekkert er fjær sanni.
Það er eins og hvert annað hlægi-
legt rugl og fásinna, að
slíkir rnenn heyi stríð fyr-
ir einhver mannleg verðmæti.
Heimsvaldasinnar heya stríð til þess
að drepa saklaust fólk, það er allt
og sumt. Það sem þeim er hug-
leikið er fyrst og fremst útþurrk-
un frelsis og lýðræðis, saurgun allra
mannlegra hugsjóna, tröðkun allra
mannlera verðmæta. öll hin heims
valdasinnuðu stórveldi gengu í
bandalag um að tortíma frelsi og
lýðræði Austurríkis, frelsi og lýð-
ræði Spánar, frelsi og lýðræði Ték-
kóslóvakíu Um afhendingu þessara
þjóða í hendur auðvaldsklíkum og
fasistum var blátt áfram samið milli
hinna auðvaldssinnuðu stórvelda.
Þessi þrjú lönd voru einhver þýð-
ingarmestu vígi borgaralegs lýðræð
is í Vesturevrópu eftir að Þýzkaland
ijféll í hendur fasistum. Aftur á móti
gera heimsvaldasinnar Pólland mið-
aldalegt Iénstímaríki, þar sem ekki
þekktist lýðræði né frelsi, að átyllu
til heimsstríðs. Trúir nokkur með
fullu viti því, að slíkt heimsstríð
sé háð til að bjarga lýðræði og
frelsi? Nei, slíku trúa ekki einu sinni
þeir stríðæsingamenn, sem undir
grímu pasifismans, „friðarvináttunn-
ar“, gráta nú krókódílstárum yfir
því, að ekki skyldi hafa tekist að
narra hin sósíalistisku ráðstjórnar-
ríki út í styrjöld heimsvaldasinna,
heldur skuli þetta ríki einmitt hafa
beitt áhrifum sínum til þess að tak-
marka styrjöld þessa við sem allra
þrengst svæði á meginlandi* Vestur
evrópu.
Heimsvaldasinnar stofnuðu ekkitil
styrjaldar út af Póllandi til þess
að bjarga lýðræði og frelsi í heim>-
inum, heldur ofur einfaldlega af
því að öðrum reyfaranum fannst að
nú væri hinn farinn að gerast of
frekur, og nú nota þeir stríðið
sjálft til þess að koma á algeru
frelsisafnámí í þeim ríkjum sínum,
þar sem fasismi var ekki ríkjandi
áður, þannig að engin rödd þjóð"
anna má framar heyrast í þessum
löndum, engin hugsun vera hugs-
uð upphátt nema hún sé í sam-
ræmi við stríðsdrauma heimsvalda-
stefnunnar.
Hvað sem áróðursvélarnar eru
látnar japla, veit sérhver sósíalisti
alltof vel að þetta stríð er ofur ein-
faldlega stríð heimsvaldastefnunnar
gegn mannkyninu. Einkunnarorð
sósíalista í þessu stríði er þetta:
Heimsvaldastefnan verður að tapa
mannkynið verður að sigra, „hitler“
og „chamberlain“ verða að tapa,
þjóðirnar, sem þeir haldþ í helgreip
um sínum verða að sigra. Að taka
málstað „hitlers“ og „chamberlains“
er ekki aðeins hið saina og að taka
málstað gegn Bretum og Þjóðverj-
um, og óska að þessar ágætu vin-
þjóðir okkar inættu verða brytjað-
ar niður, það er einnig hið sama
og taka málstað hinnar alþjóðlegu
glæpastefnu á móti öllum hlutlaus
um þjóðum og minniháttar rikjuin,
þar á meðal Islandi; en þó gerir
hver sá er tekur svari þeirra „hit-
lers“ og „chamberlains" sig fyrst og
fremst sekan; i því að taka afstöðu
gegn verkalýð alls heimsins, sem
að níu tíundu hlutum er hafður að
sláturfé og fallbyssufóðri til að
þjóna lund heimsvaldasinna. Hversós
íalisti veit að öll heimsvaldastefna
táknar arðrán á heimsmælikvarða,
og að heimsvaldastyrjöldum
er stefnt gegn mannkyninu í heild,
en takmark sósíalismans og hlut-
verk er að bjarga mannkyninu úr
höndum ræningja og morðingja.
Sósíalisminn boðar rétt þjóðanna til
ættjarða sinna, en heimsvaldastefn-
an er málstaður ræningjans. Að
vera sósíalisti, þ. ‘e. fjandmaður
heimsvaldastefnunnar byggist ekki
á því að vera á móti neinni þjóð,
heldur á hinu gagnstæða: að vera
vinur allra þjóða, — en hata morð-
ingja og ránsmenn. Stefna sósíal-
ismans er að útrýma arðráni, ný-
Iendukúgun, einkaauðvaldi og styrj-
öldum, en gefa þjóðunum ættjarðir
sínar. Orsökin til þess að sósíalistar
og kommúnistar eru nefndir land-
ráðamenn í auðvaldsblöðunum er sú,
að stefna þeirra er að gefa þjóð-
unum ættjörð sína.
Byltingin í Rússlandi táknaði það
á sínum tíma, og táknar enn, að
hinujn ættjarðarlausu var gefin ætt
jörð þeirra. Hernám Rauða hers-
fins í Vesturúkraínu og Vesturhvíta-
rússlandi, eftir að pólska ríkið var
liðið undir lok, táknaði hið sama:
Fólkinu, sem byggði þessi héruð,
var afhent ættjörð þess, en aðallinn
og miljónamæringarnir, sem höfðu
haldið landinu, fengii lausn frá
starfi. Landareignum aðalsins í hinu
forna Ausíurpóllandi hefur nú ver-
ið skipt milli þeirra smáiiænda, er
áður voru frægir fyrir að lifa
í mestu bændaörbirgð Evrópu, gögn
landsins og gæði hafa verið afhent
því fólki, sem byggir það. Þeir
menn, aðallega stofusósíalistar og
stríðsæsingasinnaðir „friðarvinir“ er
halda þvi fram, að það sé heims-
valdastefna og landvinninga hjá
ráðstjórninni að afhenda Úkraínu-
mönnum og Hvítrússum lönd þeirra
til eignarog uinráða kunna vægast
sagt ekki mikil skil á stefnu sósíal
ismans og hugtökuin. 1 Ráðstjórn-
arríkjunum búa yfir 170 þjóðflokk-
ar, en það hefur enn ekki heyrst
að nokkur þeirra sé meðhöndlaður
, samkvæmt heimsvaldasinnuðu ný-
lendustjórnarfari, né arðrændar 1
þágu neins fjánnálaaúðvalds, og það
eru ekki miklar líkur til að Vestur-
úkraínumenn og Vesturhvítrússar
verði eftir sameininguna við móður
land sitt látnir sæta nýlendukúgun
og arðráni fremur ’en aðrar ráð-
stjórnarþjóðir. I Ráðstjórnarrikjun-
unr er ekki til nein sú stofnun
né verkfæri né lögmál né grund-
vallaratriði, sem hægt sé að hafa
til arðráns eða heimsvaldasinnaðrar
nýlendukúgunar, það er engin smuga
til fyrir neinar gróðrabrallsleiðirinn
Framh. á 4. síðu.