Þjóðviljinn - 04.05.1940, Blaðsíða 4

Næturlasknir í nótt: Þórarinn
Sveinsson, Ásvallagötu 5, sími
2714.
Næturvörður er þessa viku í
Reykjavíkur apóteki og Lyfja-
búðinni Iðunn.
„Einkaritarinn” er nafn á leik-
riti, sem flutt verður í útvarpið í
kvöld. Leikendur eru frú Soffía
Guðlaugsdóttir, Alda Möller og
Brynjólfur Jóhannesson.
tJtvarpið í dag:
12.00 Hádegisútvarp.
18.20 Dönskukennsla, 2. fl.
18.50 Enskukennsla, 1. flokkur.
19.15 Hljómplötur: Létt kórlög.
19.35 Auglýsingar.
19.45 Fréttir.
20.15 Leikrit: „Einkaritarinn”,
eftir Dagfinn bónda (Soffía
Guðlaugsdóttir, Alda Möller,
Brynjólfur Jóhannesson).
21.20 Útvarpshljómsveitin: Göm-
ul danslög.
21.50 Fréttir.
22.00 Danslög.
24.00 Dagskrárlok.
Félagsprentsmiðjan hefur gefið
út mjög vandað myndaliefti í til-
efni af 50 ára afmæli sínu.
Styrjöídín
Framh. af 1. síéu.
það ekki að koma á óvart, eftir
ummæli Chamberlains í fyrradag.
Þýzkar fregnir skýra svo frá að
her Bandamanna hafi verið flutt-
ur frá Namsos í miklum flýti, þar
sem hann hafi verið í alvarlegri
hættu vegna sigra þýzka hersins
norður af Þiándheimi. Hafi mörg
brezk herskip og flutningaskip
komið snemma í morgun inn til
Namsos til að sækja herinn, en
hann hafi orðið að. skilja eftir
mikið af dýrmætum hergögnum.
1 brezkum blöðum koma fram
vonbrigði með brottflutning
Bandamannahersins frá Noregi,
og er talið að óánægjan með
stjómina og herstjómina fari sí-
vaxandi og geti leitt til stjómar-
kreppu.
Brezka blaðið ,Daily Telegraph’
leggur áherzlu á að hinum mikla
verzlunarflota Norðmanna sé nú
stjórnað frá London, og muni
liann verða þýðingarmikið atriði
fyrir Bandamenn í styrjöldinni.
Fatmiski sjílM-
istáninn liðir-
hinndur m siol-
imriðol
Þjóðviljanum hefur borizt fregn
frá sendiherra Dana þar sem segir
að samkv. tilkynningu frá amt-
manni Færeyja, er gefin hafi verið
út 25. apr. og strax gengið í gildi
skuli öll skip, er heima eiga í Fær-
eyjum framvegis nota fána, er sé
hvítur dúkur með rauðum krossi
og utan um krossinn bláar rer.dur,
þiÓÐVILIINN
Hátíðahöldin 1. maí
Framhald a£ 1. situ.
fengið var innan fyi-sta maí nefnd
ar Dagsbrúnar.
Sigurður Guðnason setti hátíða
höldin með ræðu, siðan talaffi Jón
Rafnsson, að því búnu hófst kröfu
gangan. Gengið var um Lækjar-
götu, Bankastræti, Laugaveg,
Frakkastíg, Kárastig, Skólavörðu-
stíg, Bankastræti og staðnæmst á
ný fyrir framan Menntaskólann.
Þar fluttu ræður Þorsteinn Löve
ritari Sveinafélags múrara, Björn
Bjamason ritari Iðju, Edvarð Sig
urðsson verkamaður, Stefán Magn
ússon verkamaður og Guðjón
Benediktsson formaður Lands-
sambands ísl. stéttarfélaga.
I göngunni voru um sjö hundr-
uð manns, eða um 160 raðir skip-
aðar 4—5 mönnum hver, og eru
þessar tölur samkvæmt talningu
þriggja manna, sem voru sérstak-
lega til þess fengnir að telja í
göngunni.
Langtum fleiri áheyrendur vom
í Lækjargötu.
Allar þær ræður, sem fluttar
voru hnigu í sömu átt, þ. e. að
sýna fram á hver nauðsyn bæri
til að verkamenn sameinuðust um
kröfur Dagsbúnar, um kröfumar
um atvinnu og frelsi, sameinuðust
í baráttunni gegn atvinnuleysinu
og neyðinni. Sýndu þeir með ljós-
um rökum hvernig „golþorskar”
þj óðf élagsins, hátek j umennirnir,
beinlínis lifðu á því að sundra al-
þýðunni og samtökum hennar.
Sá ljóður var á þessum útifundi
að hátalarinn, sem notaður var,
reyndist illa, og heyrði fólkið því
ekki vel til ræðumanna.
Þessi kröfuganga og útifundur
sýndi svo ekki verður um villst,
að til er kjarni, og hann fjölmenn-
ur, meðal verkamanna í Reykja-
vík, sem hvorki ofsóknir né fag-
urgali getur villt sýn, og sem mun
standa á verði um rétt sinn
hvað sem á dynur. Þessir menn
munu bráðlega taka forustuna í
úrslitabaráttu fyrir einingu, jöfn-
uði og atvinnu til handa hinum
vinnandi stéttum til sjávar og
sveita.
Sjálfsfæðísflokk**
urínn
Sjálfstæðisflokkurinn efndi til.
útifundar við Varðarhúsið. Safn-
aði hann þangað ásum sínum og
(skulda)kóngum, ásamt hljóm-
sveit.
Eftir því sem Morgunblaðið seg
ir sagðist Ölafi Thors svo frá, að
það væri hinn herfilegasti mis-
skilningur að milli atvinnurek-
enda og verkamanna væri nokkur
hagsmunaandstæða, heldur ættu
þannig að rauði krossinn sé átt-
undi hluti áf breidd fánans við
stöngina, og bláu rendumar helm-
ingi mjórri.
Þetta flagg á einnig að mála á
skrokk færeyskra skipa, og enn-
fremur á báðar skipshliðarnar
orðið Faróes, en auk þess má
einnig mála á skipin orðin Faerö-
erne eða Föroyar.
Samkvæmt Jæssu liafa Færey-
ingar nú lilotið rétt til að nota
sjálfstæðisfána sinn sem siglinga-
fána a. m. k. meðan á stríðinu
stendur. Er ótrúlegt að þeir láti
nokkurntíma taka þann rétt af
sér aftur.
verkamemi allt sitt undir því að
atvinnurekendur gætu grætt, og
væri þannig auðsætt að hagsmun-
ir beggja færu saman.
Áheyrendur hugsuðu um sjó-
mannadeiluna.
Margt manna safnaðist saman
til þess að hlýða á lúðraþyt í-
haldsins og ræður ,kónganna’.Það
var von að mönnum þætti rétt að
sækja þessa skemmtun, því það
er eins með hana eins og bækur
menningarsjóðs, að almennhigur
borgar hvort sem er, og þvi þá
ekki að njóta þess sem í té er lát-
ið, svo vita verkamenn, að það er
gott upp á vinnu, að láta sjá sig
við hásætisskörina við og við, og
það er nú einu sinni svona að
mai’gir láta frumburðarréttinn
fyrir einn baunadisk.
Þegar þessum þætti lauk hóf-
ust inniskemmtanir Sjálfstæðis-
flokksins. Þær áttu þátttakendur
að borga beint úr sínum vasa.
Húsin stóðu tilbúin, en veizlugest-
irnir komu ekki, skemmtanimar
fóru sem sagt í hund og kött.
Aufnasfír allra
Skjaldboi-ginni skal sagt það til
hróss, að hún vissi fyrirfram um
eymd sína. Hún leitaði því bragða
til þess að dylja sem verða mætti
eymdina. Hún hugsaði sér að
fiska á þá samúð, sem almennt er
rikjandi í garð bræðraþjóðanna á
Norðurlöndum og auglýsti að hún
færi í einskonar samiiðargöngu
með þessum hrjáðu frændþjóðum
og bauð til sín áhöfnum þeirra
Norðurlandaskipa, sem liggja hér
á höfninni, en þær telja um hundr
að manns.
Þrátt fyrir þetta tókst þeim
ekki að liefja hátíðahöld sín ,fyrr
en hálfum tíma eftir að auglýst
var, síðan röltu þeir af stað og
voru þá um þrjúhundruð að með-
töldum útlendingunum.
Skemmtanir reyndu þeir að
halda í tveim liúsum og máttu
bæði heita tóm.
Rétt er að taka fram að allir
ærlegir fslendingar munu hafa
skammast sín fyrir þann fámenna
hóp Skjaldbyrginga, sem gekk á
fund sendiherra Dana og Norð-
manna og vottaði þeim samúð.
Hver einasti fslendingur vill votta
þeim samúð, og engum sem efna
vildi til hópgöngu, sem ytra tákns
slíkrar samúðar, gæti tekizt að
safna eins litlum hóp um sig eins
og Skjaldborginni. Það er leitt
þegar góð mál gjalda lélegra
manna. En slíkt eru nú eitt sinn
örlög þeirra Skjaldbyrginga, og
fær víst enginn sköpum runnið.
Skemmfan Sósí~
alisfaflokksíns
Þjóðstjórnarflokkarnir sáu til
þess að Sósíalistar gætu ekkert
liús fengið til fundarhalda né
skemmtana fyrsta maí, þeim þótti
tilvinnandi að borga húsaleigu
fyrir tóm húsin, til þess að hindra
skemmtanir flokksins. Flokkurinn
fékk því húsnæði. fyrir skemmtun
í Oddfellowhúsinu 2. maí.
Steinþór Guðmundsson setti
skemmtunina, Einar Olgeirsson
flutti ræðu, Halldór Kiljan las
upp úr sögunni Fegurð himinsins
og tvöfaldur kvartett söng. Síðan
var dans stiginn.
Húsið var troðfullt og fór
skemmtunin prýðihga fram.
A. J. CRONIN:
26
SYSTURNAR
látið í ljós ákveðna ósk um að einmilt þér yrðuð valin
og Dr. Prescotl virðist treysta yður. Sýnið nú í starii
yðar, að þér eingið þetta traust skilið. Og minnist þess,
að hvergi er meiri ástæða til að lcoma fram svo að spítal-
anum sé sómi að”.
„Já, Miss East”.
Anna fór út úr skrifstoíunni sigri hrósandi, innilega
glöð vegna viðurkenningar þeirrar er hemri hlotnaðist.
Hún gekk frá dóti sínu og á mínútunni klukkan tíu kom
bill að sækja hana, glampandi, dökkblár Rolls Royce,
með einkennisklæddan bílstjóra við stýrið.
Rað var heitur sólbjartur morgun, þegar Anna ók eftir
hinum rikugu götum þar sem hún var vön að fara fót-
gangandi með litlu töskuna sín a hendinni, iékk hún þeg-
ar hugmvnd um þau forréttini, se mmikil auðæfi gefa.
Sú hugmynd skýrðist, er hún kom á lieimili Boivleys.
Pað v7ar stórt og virðulegt hús mitt i viðáttumiklum garði
við Dene Hill, nokkra kílómetra frá Manchesler. Húsið
var nærri ofhlaðið dýrum húsgögnum, dýrindis teppum
og málverkum. Rað var of áberandi sýning á auðæfuni
eigandans.
En herbergin, sem önnu var vísað til, og lágu við híið-
ina á svefnherbergi frú Bowley’s sunnan megin í húsinu,
voru lireint og beint unaðsleg. Litla seLustofan hennar
var full af hlómum, þar var líka skápur með bókum og
og glugginn vissi út að stórri og vel hirtri grasflöl. Strax
er hún var komin í einkennisbúninginn fór hún inn til
sjúklingsins.
Frú Bowley var dökk yfirlitum, föl, á að gizka um
íiihmlugt, holdug og hábrjósla, andlilið hversdagslegt og
áhuggjufullt. Hún lá í stóru rúnii mitt í svefnstofunni,
er var mjög stór. Gluggatjöldin voru dregin niður og allt
var eins og við mátti húast hjá íorríkri, veikri konu. Við
rúmið stóð borð, með stærðar safni af meðalaglösum.
Frú Bowley þjáðist af ólæknandi sefasýki. Pegar liún
giftist Matt Bowley fyrir 30 árum, var hún fjöiTeg og
kát stúlka. en velgengni manns hcnnar hafði haft undar-
leg áhrif á taugar hennar. Auðæfin liöfðu gefið lienni tóm
til að rækta með sér alla þá ímynduðu sjúkdóma, sem
fátækt fólk fær aldrei tíma til að hugsa um. Henni þótti
jafnvænt um mann sinn, en hélt sig mest i rúminu, fékk
hvað eftir annað taugaáföll, er virtust eiga ról sína að
rekja til hinna fyrstu erfiðu hjónahandsára.
Hún horfði lengi athugandi á önnu, með áhyggjusvip,
en sagði loks: „Eg held að mér muni falla vel við yður,
góða mín. — Dr. Prescolt hrósaði yður líka. Eruð þér á-
nægð með herbergin? Náið mér í svolítið Floridavatn og
setjizt svo hérna hjá mér. Við skulum spjalla rækilega
saman. Þér getið strokið mér um gagnaugun meðan við
tölum saman”.
Anna gerði eins og hún sagði fyrir.
Iílukkan þrjú síðdegis kom Dr. Prescott að líta á sjúk-
linginn. Pó að hann væri skurðlæknir, stundaði hann frú
Bowley, bæði vegna kunningsskaparins við mann henn-
ar og af því að hún harðneitaði að láta nokkurn annan
lækni koma lil sín. Virðing önnu fyrir Dr. Prescott óx
enn, er hún sá hvernig hann meðhöndlaði þennan erfiða
sjúkling. Kyrrlátur og stillilegur sat hann á rúmstokkn-
um og hlustaði þolinmóður á þau sjúkdómseinkenni, er
fi’úin hafði orðið vör við frá því siðast. Ef hún fór út i
allt of miklar öfgar, hafði hann til að hrukka ennið örlít-
ið, en það vav áhrifameira en nokkur orð. Þegar hann
fór aflur, var frú Bowley iil muna hressari og trúði því
slalt og stöðugt að henni mundi batna.
Anna fylgdi lækninum niður breiða stigann er lá úr
ganginum í forstofuna, og hann lagði lienni lífsreglurn-
ar á leiðinni. „Munið þér, hvað ég sagði cinu sinni við
yður, hve þýðingarmikið það er, að hjúkrunarkona kunni
vel til verka sinna. Þetta er einmitt tilfelli, þar sem dug-
leg hjúkrunarkona getur áorkað miklu meira en læknir.
Eg líl inn til konuaumingjans tíu mínútur daglega, en
þér eruð með lienni allan liðlangan daginn. Þér gelið haft
mjög mikil áhrif á hana”.
Anna roðnaði lítið eitt. „Eg skal gera allt, sem í mínu
valdi stendur til að hjálpa henni”.
I