Þjóðviljinn - 05.11.1940, Blaðsíða 2

I
Þriðjudagnr 5. nóvember 1940.
J>J 0 8 V 1 L J 1 N N
þiömnumN
Otgefaadi:
Samemingarfl#kkiir alþýðu
— Sósíaliataflokkurinn.
Eitst jórax:
Einar Olgeirsson.
Sigfús A. Sigurhj artarson.
Ritstjóm:
Hverfisgðtu 4 (Víkings-
prent) simi 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif
stofa: Austurstræti 12 (1.
hæð) sími 2184.
Á skri ftargjald á mánuði:
Reykjavík og nágrenni kr.
2.50. Annarsstaðar á land-
inu kr. 1,75. 1 lausasðlu 10
aura eintakið.
Víkingsprent h.f., Hverfisgötu
Er ísfískgróðínn
mútur cnska auð-
valdsíns til ís~
ícnzku yfirstéttar
ínnar ?
1 enskum blöðum eT mikið rætt
um þessar mundir, um gróðann á
ísfiskinuni, sem íslenzku togararnir
selja. Kaupendum í Englandi
finnst það undarlegt, að þegar há-
marksverð er á flestum öðrum vör
um þar, þá skuli einmitt þessi
vara vera undanskilin og fá að
margfaldast í verði.
Það er ritað allskarplega. út af
þessu í enskum blöðum. í „Fishing
News“, málgagni fiskiðnaðarins
brezka, segir m. a. svo í grein
um ísfiskverðið:
„Andstaðan gegn hinu éeðblega
háa fiskverði eykst hægt og bítandi
um allt landið. Það er óskiljan-
legt hversu |það er vanrækt að
verja menn gegn þessum svivirði-
lega gróða.
.... Finnst mðnmnn það ékki
dálítið kynlegt, að eina matvaran,
sem ekki er háð eftirliti skuli að
næstum öllu leyti — 95«/o — koma
frá löndum utan heimsveldisins og
allur hagnaðuriTm fier í vasa útlend
inga, vegna þess að eftirlit ef
sama og ekkert . . . .“
1 þessu sama blaði er og vitnað
í kvörtunarbréf enskra fiskkaup-
manna, þar sem segir:
„Hversvegna hefur birgðamála-
ráðuneytið ekki eftirlit með fiskverð
inu, þegar 95% af iðnaðinum
krefst þess, til þess að kom'a íjveg
fyrir að hinir íslenzku togaraeigend
ur græði of fjár af okkur? . . • <
Þorskur, ýsa o. þ. 1. fiskur eru
nú 700% dýrari en fyrir stríð og
fiskur er eina matvaran, sem ekki
er undir eftirliti“.
Það er því ekkert undarlegt þó
við Jslendingar spyrjum líka.
Hvað veldur ■ þessu?
Hvað veldur því að ensk yfirvöld
skuli beinlínis -aðstoða íslendinga
við það að græða á ensku þjóð-
inni nú á hennar neyðartímum?
Er það óttinn við að Islendingar
muni ekki sigla til Englands, nema
þeir fái svona ofsagróða? Ensku
yfirvöldin vita að því rniður neyð
ast Jslendingar til þessara hætiu-
legu siglinga, þó verðið væri bara
3—5000 pund fyrir túrinn i stað 5—
11000 pund. — • Og sjómennirnir
hafa sama kaupið hvemig sem selst
svo ekki hefur það áhrjf á þeirra
Það er orðið ljóst að þjóðstjóm-
arliðið ætlar að halda áfram að
framlengja þrælalögin eftir áramót
in, þ óí nýrri mynd verði. Sarrtn-
ingar eiga að fara fram milli Vinnu
veitendafélagsins og Alþýðusam-
bandsins um kaupgjald í landinu
almennt. Öllum hlutaðeigandi er
þó ljóst, að Alþýðusambandið hef
ur ekkert umboð til að gera slíka
heildarsamninga, ekki einu sinni
frá þeim félögum, sem í því ;eru'.
Leiðin, sem fara á er því sú, að
lögbjóða, með bráðabirgðalögum, að
kaupgjald, sem sambönd þessi
korna sér saman um skuli gilda og
eiga leiðtogar Alþýðuflokksins enn
á ný „að fá að vera með“ i að
lögfesta kaup verkalýðsins, auðvit-
að' eftir hinni gamalkunnu og þraut
reyndu reglu St. Jóhanns, að ef
þeir fengju ekki að vera með, þá
mundi hafa verið sett enn verri
lög en þau er sett eru með að-
stoð þeirra, að því ógleymdu að
auðvitað fengju broddamir engin
laun, ef „þeir fengju ekki að vera
með“ í þvi að sefja þrælafjötrana
á verklýðssamtökin.
Áður en lengra er haldið skal
verkamönmmum bent á að búast má
við að hafður verði hinn mesta
hraði á. um allar framkvæmdir • i
þessu máli, blöð þjóðstjómarinnar
eru þegar farin að tala um, að
lausn þurfi að fást þegar í þessum
mánuði, iog er verklýðsfélögunum
því bezt að vera vel á verði, ef
þau ætla að reyna að koma ein-
hverjum vömum við.
En að þessu sinni skal einkum
vakin athygli á hversu auðvelt er
að stmdra samtökum verkamanna,
með þvi að f ara leiðir heildarsamn-
vilja til að stofna lífi sinu í þessa
stöðugu hættu.
Það getur aðeins verið ein á-
stæða.
Enska stjómin vill hafa íslenzku
auðmennina sér vinveitta. Hún vill
lofa þeim að græða of fjár, til þess
að þeir standi raunverulega með
henni í viðureign hennar við ís-
lenzku þjóðina.
Hótunin um að setja hámarksverð
er vafalaust áhrifamesta hótunin,
sem ensk yfirvöld á kurteisan máta
geta k'Dmið fram með við valdhaf-
ana á Islandi, Kveldúlf & Go.
Með isfiskgróðanum er miljóna-
mæringum íslands mútað til að
svíkja þjóðina og ganga í lið með
enska auðvaldinu gegn henni. Þjóð
stjórnarbrioddamir, sem ætla að
rifna af þjóðrembingi og sjálfstæðis
ást, krjúpa glaðir við fótskör enska
auðvaldsins, meðan það lætur millj
ónunum rigna yfir þá.
Það fer margt að verða skiljan-
legra í fari þessarar þjóðstjómar,
ef þetta mál er athugað niður í
kjölinn.
En hinsvegar getur það auðvitað
komið fyrir þá og þegar að há-
marksverð verði sett á ísfiskinn.
Það væri tvímælalaust vottur um
að enska auðvaldið þarf ekki leng
ur á vináttu íslenzku auðmannanna
að halda eða álítur sig ekki þurfa
lengur að greiða svona mikið fyr-
ir hana. — Og þá getur verið aö
„umbreyting" sé hér í aðsigi.
Verða þeír gerdír til þess að
sundra verkalýðnum ?
inganna. Aðferðin, sem beitt verð-
ur er sú að gera mjög upp á milli
stétta og staða í samningnum. At-
vinnurekendur munar ekkert um að
gera vel við vissar fámennar stétt
ir, og ef til vill vissa fámenna staði
Þeir ná því aftur upp með því að
láta fjölmennar stéttir og verka-
menn á fjölmennum stöðum búa
við sultarkjör, er þetta býsna ör-
ugg leið til þess að koma inn
sundrung meðal verkamanna, þann-
ig að ekki þurfi að óttast samhuga.
stéttarlega andsiöðu þeirra.
Það hefur þvi miður sýnt sig
margoft að stéttarþroski verka-
manna er ekki meiri en það, að
líklegt er að þetta bragð atvinnu
rekenda takist. En ennþá einu sinni
skal verkamönnum á það bent að
lifsafkoma þeirra er undir því
komin að þeim auðnist að þurrka
burt alla stmdrung og að þeir læri
að koma fram sem einhuga stétt.
5 nýír áskrífend-
ur að Þjóðvíljan-
um á einum degí
120 kr. að gjöf frá
Húsavík og Raufar~
höfn
Þjóðviljanum hafa borizt 8
nýir kaupendur það sem af er
nóvember. Þar af komu 5 s.l.
laugardag. — Er nú um að
gera að þannig sé haldið á-
fram.
Þá hafa verkamenn á Húsa-
vík og Raufarhöfn sýnt í verki
áhuga sinn fyrir að tryggja
útkomu Þjóðviljans. Hafa
verkamenn á Húsavík sent
blaðinu 50 kr. að gjöf og verka
menn á Raufarhöfn 70 kr.
Þjóðviljinn þakkar gefendum
af heilum huga. Er fómfýsi
þeirra öðrum stöðum á land-
inu til fyrirmyndar.
I greinarflokki, .sem Amór Sig
urjónsson ritar í „Nýtt land“, er
skýrt frá einkatali milli mín og
Héðins Valdimarssonar á eftirfar
andi hátt:
„Þeim var það báðum ljóst, að
sjálfstæði Norðurlanda var hætta
búin úr þessari átt (frá Rússlandi
og Þýzkalandi). En tvennt bar
þeim á milli. Héðinn gerði ráð fyr-
ir að Rússar myndu ráðast á Finn
land. Brynjólfur-1 þóttist viss um
að svo mundi ekki verða og lést
jafnvel mundi endurskoða afstöðu
sína til Sovétríkjanna, ef til slíks
kæmi. Héðinn gerði ráð fyrir að
íslánd myndi falla í hlut Þýzka-
lands, ef Norðurlöndum yrði skipt
upp á milli þeirra'og Sovét, Brynj
ólfur og þeir kommúnistarnir virt-
ust vona að það félli heldur i hlut
Rússlands, ef til kæmi“.
Allt er þetta uppspuni frá rót-
um edns og öllum hlýtur að vera
ljóst, sem þekkja skoðanir mjnar
og hafa yfirleitt nokkra nasasjón af
lífsskoðunum sósíalista. / Engum
sósíalista myndi hafa dottið í hug
að leggja svona fábjánalegar spum
ingar til úrlausnar hvorki fyrir
sjálfan sig né aðra. En Arnóri er
vorkunn þó hann flaski á þessu
og svona óhönduglega takist til
um þennan skáldskap hans, því
sósíalistiskur skilingur á hlutunum
er honum lokuð bók. Sannleikurinn
er einfaldlega sá, að Héðinn var
alltaf að velta því fyrir sér, hvort
rás viðbuTðanna ,myndi draga til
vináttu eða aukins fjandskapar á
milli Bretlands og Sovétríkjanna.
Fór hann ekki dult með það að
afstaða sín ylti eingöngu á því, og
um þetta ræddi hann oft við mig
aftur og fram. Ef Bretland væri
vinur Sovétríkjanna vildi hann einn
ig vera vinur þeirra iog okkar sósí
alistanna hér heima. En ef til frek-
ari fjandskapar drægi milli þess-
ara ríkja vildi hann taka upp fjand
samlega afstöðu til Sovét eins og
Bretar og segja skilið við okkur
félaga isína í Sósíalistaflokknum. —
Enda þótti honum bera bráðan að
að bjarga ''sér á þurrt land úr
flokknum, þegar Bretar tóku af
kappi að búa sig undir styrjöld
við Sovétrikin, eins og nú hefur
verið upplýst.
1 Þetta, sem hér er haft eftir Am-
óri er aðeins lítið sýnishom úr
þessari langloku hans. Þar úir og
grúir af Gróusögum og heilaspuna
á borð við þetta. Væri illa varið
tíma að elta ólar við slíkt. Fyr-
ir löngu var mér ljóst að Amór
hefur aldrei verið brot úr sósíal-
ista, eins og hann hefur raunar
oft viðurkennt sjálfur. En að hann
hefði lært svona mxkið í skóla Jón
asar frá Hriflfl vissi ég ekki fyrr
ieri ég las þessa grein.
Brynjólfur Bjamason.
!: Flokkunsm |
t r
Námskeið fyrir meðlimi flokks-
ins í sögu verklýðshreyfingariim-
ar og pólitískri hagfræði hefst um
25. þ. m. Er nánar auglýst um
námskeiðið á öðrum stað í blað-
inu. Ættu sem flestir flokksmenjn
að taka þátt í námskeiði þessu og
gefa sig fram á flokksskrifstof-
unni hið fyrsta.
Hversvegna er áfenga
ölið hættnlegast?
Bráðabirgðalög rlkisstjómarinnar
um bmggun áfengs öls, eru nú full-
gerð iog eiga aðeins eftir að kom-
ast á prent, til þess að öllum lands
lýð beri þar eftir að hegða sér. Sam
kvæmt þessum lögum verður leyft
að bmgga áfengt öl, til sölu handa
þeim erlendu hermönnum, sem hér
dvelja.
Það er hinsvegar engum efa bund-
ið að hér er um að ræða upphaf
að nýrri innlendri atvinnugrein, er
mun áður en langur tími líður fá
leyfi til að selja vöm sina á inn-
lendum markaði, en það spor er
tvímælalaust það hættulegasta, sem
stigið hefur verið i íslenzkum á-
fengismálum, og liggja til þess eft-
irfarandi rök:
1. Að með þessu skapast inn-
lent áfengisfjármagn.
2. Að framleiðsla og sala þessa
áfengis hlýtur að leiða til þess að
auka drykkjuskapinn meðal verka
manna, nnglinga og annarra þeirra
sem lítil fjárfáð hafa.
Um fyrra atriðið er það fram að
taka að stærsti þröskuldurinn á
vegi bindindisstarfseminnar, er áj
fengisfjármagnið. Þeir menn sem
ávaxta fé sitt með því að leggja
það í framleiðslu eða sölu áfengis,
gsra auðvitað al't, sjm 1 þeirra valdi
stendur til þess að vinna gegn
bindindissemi og banni, það er frá
þeirra sjónarmiði blátt áfram, bar
átta fyrir útbreiðslu og viðhaldi
markaða, og hver er sá framleið
andi, eða seljandi, sem ekki vill
hafa sem rýmsta og bezta markaði?
Barátta bindindis- og bannmanna
er því fyrst og fremst barátta við
áfengisframleiðendur og áfengis-
sala, — barátta við áfengisfjár-
magnið.
Islenzkir bindindismenn hafa til
þessa ekki þurft að berjast við á-
fengisframleiðslufjármagn helduT
aðeins við áfengisverzhmarfjármagn
eu nú fara þeir tí'mar í hönd að
þeir fá að kynnast þessu hvorn-
tveggja.
Um síðara atriðið þarf ekki að
fjölyrða.
'TÍÍK/NHM
ST. VERÐANDI nr. 9. Fundur
í kvöld kl. 8y2.
1. Inntaka nýliða.
2. Skýrslur embættismanna.
3. Vígsla embættismanna.
4. Erindi: Síra Jakob Jónsson.
5. 40 ára starfsafmæli hr. Péturs
Zophoniassonar iminnst. <<
ST. IÞAKA. Fundur í kvöld kl.
8y2. Kosning og vígsla embætt-
ismanna o. fl.
Útbreiðið Þjóðviljann