Þjóðviljinn - 22.11.1940, Qupperneq 2

Föstudagur 22. nóvember 1940.
&JOBV1L.J1NN
Samfylking fólksins gegn
þjóðstlórnaraftnrkaldinn
Útdráttnr úr siðari hlnta framsðgnræðn Brynjólfs
Bjarnasonar á 2. þingi Sósialistaflokksins
þJÓOVIUINN
tJtgefamdi:
S æmeiningarfl*kktur alþýÖu
— SÓBÍalietaflokkurinn.
Bit«tJórar:
Einar OlgeirsBon.
Sigfús A. Sigurbjartarson.
Ritstjórn:
Hverfisgötu 4 (VGdngs-
prent) simi 2270.
AiptiMa og aoglýMngftslrrtf
stofa: Auffltarstrœti 12 (1.
basð) sími 2184.
AriuiStmgjmid á dmumK:
Reykjevík og nákgresmi kr.
2.90. AaEUUWtaðH* á land-
ím kr. 1,78. I kraaaaSla 19
aora sÉataJdS.
VOdBgapreuí k.f., Hverfisgötu
Framkvæmd lýð~
ræðísins verdur
ad vera verk
verka mannanna
sfálfra
SiijaldbDrgin hefur neyðzt til að
viðurkenna lýðræðið og jafnréttið
sem grundvöll Alþýðusambandsins.
En hún heldur um Leið dauðahaldi'
um völd áín! í því. „Flýtmr á með
an ekki sekkur‘‘, bugsar hún. Það
er sem fíún veit, að þegar kosið
verður lýðræðisLega til Alþýðusam-
bandsins, þá eru dagar hennar tald
ir. Húr. hugsar sér því að lafa í
síðasta hálmstráinu unz það slitnar
upp með rótum og Straumur tímans
tekur Skjaldborgina og ber hana út
í gleymskunnar sæ.. — Þessi afstaða
er skiljanleg hjá fLokksbroti, sem
finnur og veit sjálft að það er
dauðadæmt, en hvorki er hún karl-
mannleg né viturfeg.
En verkalýðurinn, sem knúið hef
ur nú embættismennina til að við-
urkenna rétt hans, nrun ekki hætta
við háífkarað verk. Það eru sam-
eiginlegar kröfur verkamanna, eT
fylgja Sósíalistaflokknum, Sjálf-
stæðisflokknum og Alþýðuflokkn-
um, sem nú hafa sigrað. Samfylking
þessara verkamanna, þó óskipulögð
sé, hefur unnið sigur í þessu máli.
Og sú samfjrlking þarf að halda
áfr.am að eflast.
Broddamir, sem nafa hugsað sér
að reyna að Iafa í völdum í AI-
þýðusambandinu tvö ár til, munu
vafalaust beita allskonar refjuin, til
að hindra þá einingu verkalýðs-
félaganna, sem grundvöllur heiar
nú verið lagður að. Þeir nnmu beita
lagakrókum og fjármálarefjum, til
að halda einstökum fölðgum utan
við. Þeir munu reyna að viðhalda
klofnjngi verkalýðsfélaga á ein-
stöku stöðum með einræðisákvæð-
um og yfirgangi. — Allt þetta þurfa
verkamenn að sameinast um að
hindra. Án tillits til pólitiskra skoð
ana verða verkamenn að standa
fast saman um að knýjá fram fulla
framkvæmd á því lýðræði og jafn-
rétti, sem nú hefur fengizt.
Fullnaðarsiguiriúp i barátíunni fyr
ir lýðræði, jafnrétti og einingu
vinnst aðeins með samstilltum á-
tökum verkamanna sjálfra. ■ Og
broddamir og atvinnurékendumir
þurfa að fá að vita það, að það
tekst ekki að kljúfa verkamenn,
þrátt fj’rir ólíkar stjórnmálaskoð-
anjr, í þessarJ baráttu, sem um
Ég >hef nú gert stutt yfirlit yf-
ir starf flokksifts og þróun.
Hvar erum við nú staddir og hvér
eru verkefni okkar í nánustu fram
tið?
Eins og ég hef drepið á áður, eru
þau skilyrði, sem urðu þess vald-
andi að samfylkingaraldan reis sem
hæst um og /eftir sið-
tustu k'jsniUga»v efcki (Iengur
fyrjr hendi. Pólitísk samvinna
við FramsóknarfLokkinn og Alþýðú-
flokkinn eða einhvem hluta úr for-
ystuliði þessara flokka er þvi ekki
lengur möguleg. Rétt er að taka
til athugunaTi í þessiu sambandi hið
nýja flokksbrot — Héðinsliðið, og
hvert hlutverk því kann að vera
fyrirhugað á skákborði stjórnmál-
anna.
Það er alveg sýnilegt, að Alþýðu
flokkurinn er orðin léleg stoð fyr-
ir burgeisastéttina innan verklýðs-
hreyfingarinnar. Enda þótí foringj
uin hans hafi vel tekizt að sundra
og eyðileggja verklýðshreyfinguna,
þá hafa þeir að mestu eyðilagt
sjálfa sig um leið, iog þegar ffokk
ur eyðileggur sjálfan sig er hlut
verki hans þar með lokið. Það úti-
bú, sem íhaldið hefur komið sér
upp innan verklýðshreyfingarinnar,
beint undir sinni stjóm, er heldur
ekki einhlítt við hlið Alþýðuflokks
ins. Þegar íosnar um mútuböndin
og ekki er hægt að koma viðtækri
atvinnukúgun við fer allt á ringul-
reið. Það verður erfitt að láta Ölaf
Thors og meginið af verklýðshreyf-
ingunni rúmast lengi í sama flokki.
Þetta gefur Héðni Valdimarssyn.
mikla möguleika að taka við af
Alþýðuflokknum, sem erindreki borg
liranna í vierk lý ð shreyfin gunn i,
k'annske í ejnhverskonar samvinnu
við verklýðssamtök ihaldsins. Auð-
vitað verður Alþýðalflok'knum og
íhaidsútibúinu haldið við jafnframt
eins lengi og kostur er, og allur
leið er skilyrðið fyrir sigili i hags-
munabaráttu þeirra.
Verkamenn hafa unnið mikinn sig
ur í stétfiabaráttu sinni með skipu
lagsbreytingunm á Alþýðusamband
inu. Yfírstéttín hafði með aðstoð
erindreka sinna rænt þessu sam-
bandi af verkalýðnum og með ein-
ræðislögum girt fyrir það að þeir
gæfu ráðið því. Nú hefur yfirstéttin
orðið að afnema þessi einræðislög,
af þvi verkamannastéttin krafðist
þess sem heild, en yfirstéttin sjálf
iklofnaði i málinu af ótta um fylgi
sitt. En nú er eftir að framkvæma
hin fengnu lýðræðislög og nota á-
rangur þeirra til hagsbóta fyrir
verkamenn i hagsmunabaráttunBi.
Það hvorttveggja verður verka-
mannastéttin að gera með því að
efla og styrkja þá samfylkingU
stéttarinnar, sem nú færði sigur
inn heím.
sá gífurlegi herkostnaður, sem fer
i Alþýðuflokkinn, þykir borga sig.
En Héðinn kann að dreyma um
að verða hækkandi stjama. Hið rót
tæka fylgi sitt hefur hann misst
að mestu og á eftir að missa þær
leifar sem eftir eru. En það er
hægt að nota hann sem safnþró
fyrjr það fylgi, sem reitisí af 1-
haldinu og Alþýðuflokknum. Að
þessu verður að gefa góðar gætur.
Þetta á sjálfsagt eftir að koma
betur fram við Dagsbrúnarkosning
araar í vetur.
Hver eru svo höfuðverkefni
flokksins?
Þau skiptast í þrjá höfuðflokka.
1. Baráttan fyrir hinum daglegu
hagsmunum og réttindum alþýðunn
ar i landinu, gegn afturhaldinu,
spjllingunni og hinni fasistisku þró-
un.
2. Baráttan fyrir sjálfstæði lands
ins.
3. Að undirbúa alþýðuna undir
valdatöku og framkvæmd sósíalism-
ans.
Það er ekki gott að segja, hvert
þessara verk'efna er í freimstu röð.
Þau fléttast öll hvert inn i annað’.
Ef eitt er aðgreint frá öðru i s,ta!iTfi
flokksins er hann á villigötum.
Þó verðum við að gera okkur
Ijóst, að hinn sóSÍalistiski áróður
og undirbúningiur valdatökunnar er
miklu raunhæfan pólitík, miklu
mein dægurmál en áður. Við erum
nú i miðri heimsstyrjöl, sem er
upphaf að nýju byltingatírriabili.ör-
lög okkar verða miklu samtvinn-
aðri örlögum annarra þjóða en fyrr.
En það ríður á að þetta skapi ekki
þann hugsunarhátt, að við verðum
að berast með straumi, og getuim
sjálfir ekkert að gert. Við verðum
að sýna fram á að við öðlumst aldr
ei sósíalismann sem gjöf frá útlönd-
um. Framkvæmd sóSíalismans verð-
ur að vera verk okkar sjálfra, og
það er algerlega undir okkur kom-
ið hversu vel og fljótt hún tekst,
enda þótt við verðum að sniða
okkur stakk eftir ástandimu í um-
heiminum.
Því næst taldi Brynjólfur út>p
nokkur einstök atriði i tegsmunabar
áttunni, sem flokkurinn verður að
leggja áherzlu á og hélt svo á-
fram:
Þegar við leggjum til baráttu fyr
ir þessum stefnuimáhim undir kjör-
orðinu, samfylking fólksins gegn
þjóðstjórninni, sameining þjóðarinn
ar um málstað íslendinga, — þá er
það í 'siamræmi við þann grundvöll,
sem fyrjr hendi er í þjóðlífinu.
Spurningin verður þá: Hvaða prakt-
iska möguleika höfum við til þess
að afla okkar bandamanna i þess-
ari baráttu.
Við höfum i starfi okkar hing-
að til næstum eingöngu lagt áherzlu
á verkalýðinn, starfið meðal milli
stéttanna hefur verið líttð. Við er-
um sjálfsagt sammála um það, að
verkalýðinn. En við erum alltaf,
með litlum árangn að naga okkur i
handarbökin fyrir það að starfa
ekki á svo þýðingarmiklum vettvangi
Og meðal bænda. Það er hverju
orði sannara, að það er illt að við
skulum ekki geta starfað meðal
bænda. En ég er ansi hræddur
umi að það þýð'i lítið fyrir i-okkur
að semja langar ályktanir þar sem
við skömmum okkur sjálfa fyrir
frammistöðuna og ásetjum okkur
að láta verða á þessu gagngerða
breytingu. Ég held bara að reynsl-
an verði sú, að við verðum • að
semja aðra ályktun á næsta þingi
með enn meiri skömmum. Við verð
iu:m að horfast í augu við þessa stað
reynd, að við höfum ekki afl til
að starfa nema lítið meðal bænda.
Og meðan verkalýðshreyfingin er
í molum finna bændur ekki nægan
styrk í bandalagi við hana. Lyk-
illinn að bændunum er stork verka
lýðshreyfing ’og sterkur verklýðs-
flokkur. Starf okkar verður því
fyrst iog fremst í verklýðshreyf-
ingunni eftirleiðis eins og hingað
tiL Þetta þýðir þó ekki, að við
verðum ekki að kappkosta eftir
megni að gefa bændunum meiri
gauin en áður, og jafnframt öðr-
um millistéttum, ekki sízt smáút-
vegsmönnum, sem við eigum að
sumu leyti greiðari aðgang að.
|Það eru ekki miklar líkur til
þess, að upp komi á næstunni
skipulagðir andstöðuarmar innan
þjóðstjómarflokkanna, sem við gæt
um haft samband við, t. d. við
næstu kosningar. Til þess eru völd
in yfir flokkstækjunum, og yfirleitt
öllum þeim tækjum, sem til þess
þurfa að halda uppi pólitískri starf
semi, of föst í höndum þjóðstjóm-
arafturhaldsins. Það er við ramman
reip að draga, þar sem er tveggja
flokka kerfið hér á lslandi, sem
margar stoðir renna undir, m. a.
kjördæmaskipunin. Að þessui leyti
er ástandið ekki ólfkt og í Banda-
rikjunum. — Hinsvegax hefur það
sýnt sig, að það er hægt að hafa
samstarf á einstöku sviðum við
menn og hópa úr hinum flokkunum,
í andstöðu við flokksstjómimar,
bæð(i i verklýðsfélöguini, einstöku
samvinnufélögum 'og! i sumUim bæj-
arfélögum og kauptúnum. Á þetta
samstarf verðum við að Ieggja enn
ríkari áherzlu en hingað til, og
möguleikarnir fyrir því munu auk-
ast samfara þvi að upplausnin
eykst í þjóðstjórnarliðinu og flokk
arnjr neyðast til að fara í þár sam-
an vegna kOsninganna.
Við göngum til næstu kosninga
sem einu málsvararnir fyri'r hags-
muni alþýðunnar, sem emu fulltrú-
arnir fynr málstað Islendinga, sem
eini veriilýðsflokkurinn og eini sósí-
alistaflokkurinn. Við verðum því að
gera allt, sem auðið er til að hafa
frambjóðandá í hverju ieinasta kjör
dæmi. En það kostar mikið átak, og
það tekst ekki nema að allar deild
ir flokksins og allir hans trúnaðar
menn Ieggi allt sitt fram. Og það
kostar mikið fé, sem við verðum að
leggja mikið að okkur að afla.
Það er okkar verkefni að sýna
fram á, að í þessum kiosningum
verður aðeins kosið luim tvær stefn
ur, baráttan stendur aðeins milli
okkar og þjóðstjómarliðsins, hvem-
ig atkvæði skiptast milli þess, skipt
ir minna máli, alveg gagnstætt þvi
sem var i síðustu kosningum. I
samræmi við kjönorð okkar uin sam
fj'lkingu fólksins og sarneimingu ís-
lendinga um málstað sinn, munum
við leggja áherzlu á samstarf við
alla þá, sem með okkur vilja berj-
ast, gegn þjóðstjórnarafturhaldiinu.
Samfylking þjóðarinnar um mál-
stað sinn — gegn þjóðstjómaraftur
haldinu, — það er kjörorðið, sem
verður að marka stefnu iokkar í
næstu kosningum.
SMlr Mhannssw
Nokkur mínning-
arorð
Félagi Sigþór!
Eins og reiðarslag kom andláts-
fregn þin yfir vandamenn og vini.
Hraustur og glaður gekkstu til
vinnu þinnar, að vanda. Stundu
siðar varstu borin heim, liðið lík.
Lokið var á sviplegan hátt inni-
legum samvistum við ástvini. Slit-
inn var á svipstundu starfsþráður
hinns dygga og duglega verka-
manns. Lekið var látlausri baráttu
hugsjónamannsinis og mannvinarins,
sem öllum frístundum 'sínum
fórnaði til baráttiumar fyriir þvi,
að skapað yrði nýtt og fegurra,
bróðurlegt samlif manna og þjóða,
þar sem lífið þyrfti ekki að vera
neinum hörmung, log gæti ekki
verið neinum iinnihaldslgust óhóf,
reist á örbirgð annaria.
Sigþór Jóhannsson var einn af
geimsteinum stéttar sinnar — ó-
menntaður á borgaralega víisu, en
fróðleiksfús og bókhnieigður og
glöggur á lærdóma lífsreynslunn-
ar, eins og þeir birtust honum í
baráttunni fyrir eigin lífsþörfum,
— og stétt hans, í baráttu hans
með hennl, fyrir réttindum henn-
ar og bættum hag fjöldans.
Þegar við þessa eiginleika bætt-
ist starfsþrek og sívakandi fjör og
áhugi, leiddi af sjálfú sér, að Sig-
þór var ávallt þar, sem — í hans
umhverfi — var harðast sótt fram
að hugsjónamálum hans og hags-
munamálum stéttar hans.
I öllum þeim tiltölulega rnörgu
Wwnlwli á 4. rffo.