Þjóðviljinn - 28.11.1940, Qupperneq 4

I"' B (
Op bopgtnnl,
Nœtarlœknir í nótt: Halldór Stet-
ánssDn, Ránargötu 12, sími 2234.
NœtarvörVur er pessa viku í
Reykjavíkurapóteki iag Lyfjabúðinni
Iðunni.
Otvarpið t daff.
12,00 Hádegisútvarp.
15.30 Miðdegisútvarp.
18.30 Dönskukennsla 1. fl.
19,00 Enskukennsla 2. fl.
19,25 Hljómplötur: Þjóðlög fráýms
um löndum.
19,40 Lesin dagskrá næstu viku.
19.50 Auglýsingar.
20.00 Fréttir.
20.30 Erindi: Mál og málleysur, II
ÍSveinbjöm SigurjónssDn mag.)
20,55 Útvarpshljómsveitin: Lög eft-
ir Mozart. Einleikur á fiðlu (Þórar-
inn Guðmundsson): „Minning“ og
„Stefjahneimur“ eftir Sigfús Ein-
arsson.
21,15 Minnisverð tíðindi (Th. Smith)
21,35 Hljómplötur: Kirkjutpnlist.
21.50 Fréttir.
Dagskrárlok.
Mál \og, menning heldur kvöld-
ekemmtun í Oddfellowhúsinu n. k.
föstudag kl. 8,30.
Othlatun á kaffi og sgkurseSlum
fyrir mánuðina des., jan. og febr.
stendur nu yfir. Þegar hafa verið
afhentir 17,400 seðlar. Úthlutunin
fer fram daglega þessa viku í
Tryggvagötu 28. Afgreiðslutíminn er
frá kl. 10—12 f. h. og 1—6 e. h.
Sundfélagið Ægir heldur aðalfund
í kvöld í Varðerhúsinu kl. 8,30.
Skinfaxi tímarit U.M.F.Í. er nýkom
ið útý I þvi er aðalgreinin eitir Að-
alstein Sigmundsson: Vér mótmæl
um allir. Ennfremur lítil staka eft-
ir Gest: „Islandi riður á“. kvæði
eftir Halldór Kristjánsson: „Sveita
maður“, frásagnir frá 13. þingi U,
M. F. í. í Haukadal. Þá eru grein-
amar: „Manstu“ eftir Hallgrim Jóns
son, „Um tóbakstízku og Umf“, eft
jr Halldór Kristjánss.; Fallnir stofn
ar (minning um Bjöm Þorstems-
son frá Öseyri) eftir Bjöm Jónsson
Og svo nokkrar greinar eftir ritstj,
Aðalstein Sigmundsson. Síðasta
grein hans er kveðja, því með þessu
hefti lætur Aðalsteinn af ritstjórn
Skinfaxa eftir 11 ár, en ráðgert
mun að síra Eirikur Eiríksson sam
bandsstjóri U. M. F. í. taki við
henni.
Gerízt
áskrífendur
að
íímarítínu
,RétturÉ
Simi 2184,
þJÓÐVILJINN
Prófessor J. B. S. Haldane
svarar Herbert Morríson
Morríson faldí báráffu kommúnísfa fyrír öru$$
um loffvarnabyrgjum vera „bjóðhœífulega"
urha:
I blaðinu í gær var lýst árangri
þeim, sem náðst hefur í barát imni
tvrir auknu örvggi albýðufólksins
í London. Eitt þýðingarmesta atrið-
ið til öryggis í loftárásum eru
sprengjuheld djúpbyrgi. Prófessor J.
B. S. Haldane, sem nú er forsetirit
stjómar „Daily Worker“ aðalmál-
gagns brezka Kommúnistaflokksins,
hefur með óþreytandi áhuga bar-
izt fyúr því í blaðinu, bókum og
Líkn
Framh, af 1. síðu.
„ástandsins“ verður að notast við
þetta húsnæði, sem er að ýmsu
leyti ófullnægjandi og verður fyrir
sjáanlega of lítið áður en langt um
líður. Eru vinnuskilyrði ekki ákjós
anleg, þar sem vinna verður á tveim
hæðum.
En þörfin fyrir það. að berkla-
vamarstöð Líknar hafi stórt og gott
húsnæði er afar brýn.
1 gær var tekið á móti milli 70
og 80 sjúklingum á stöðinni.
Yfirberklalæknirinn lét blaðamönn
lum iog í té skýrslu um berklavam
arstarfsemina hér á landi og þar
á meðal nákvæmt yfirlit yfir starf
semi Berklavarnarstöðvarinnar Líkn
ar á síðasta ári. Verður þessara
skýrsina nánar getið síðar.
Bazarinn veröur á sunnu-
daginn. Tekiö á móti munum
á morgun kl. 4—6 síðdegis i
Góötemplarahúsinu.
Bazarnefndin.
■ooooooooooooooooo
Tílkynning frá
Málí og menníngu
Mál og menning heldur kvöld-
skemmtun í Oddfellowhúsinu
föstudaginn 29. nóv. kl. 8,30.
Skemmtiatriði:
Þórbergur ÞórÖarson les upp
úr Ofvitanum, næstu bók sinni
Einsöngur: Pétur Jónsson,
óperusöngvari. Við hljóðfæriö
Páll ísólfsson.
Halldór Kiljan Laxness les
upp úr Skipum heiðríkjunnar
eftir Gunnar Gunnarsson, og
Kveöju til vopnanna eftir
Hemmingway.
Einsöngur: Guörún Þor-
steinsdóttir. Við hljóðfærið
Páll ísólfsson.
Dans.
Aögöngumiðar á kr. 2.50 seldir
á afgreiðslu Máls og menning-
ar, Laugavegi 19, Sími 5055.
Aðeins fyrir félagsmenn og
gesti þeirra.
ooooooooooooooooo
bæklingum að djúpbyrgi yrðu gerð
í öllum helztu borgum Englands,
og hefur orðið mikið ágengt í þvf
að skapa það almenningsálit, seim
nú smámsaman er að neyða rfkis-
stjómina til að sinna þessum málum
betur en hingað til.
Herbert Morrison, einn af helztu
leiðtogum Verkamanna flokksins og
öryggismálaráðherra í núverandi
„þjóðstjórn“ (tók við af Sir John
Anderson) réðist nýlega á þá, sem
forustu hafa í baróttunni fyrir
traustum loftvamarbyrgjum og sak-
aði þá um „þjóðhættulegu undirróð-
ursstarfsemi.
Prófessor Haldane svaraði með
hvassorðri grein í „Daily Worker“
og hélt því fram, að þeir ihenn,
sem undanfarin ár hefðu hindrað að
viðunandi loftvamarráðstafanir væru
gerðar, væm sekir um þjóðhættu
lega starfsemi, en ekki þeir, sem
alltaf hefðu bari .t fyrir slikum ráð-
stöfunum. Og Haldane minnir á, að
að Morrison hafi sjálfur haldið fram
nauðsyn djúpbyrgja áður fyrr.
„Herbert Morrison lýsti því yfir“
segir prófessor Haldane, „að þeir
menn, sem krefjast djúpbyrgja til
öryggis gegn loftárásum, geri það í
pólitísku undirróðursskyni. Árið 1938
sátum við Herbert Morrison fundi
„loftvarnarnefndar Verkamanna-
flokksins". Árangurinn af starfi þess
%
-orar nefndar, var sá að flokkurinn
gaf út bækling árið 1939 er nefndist
„Stefna Verkamannaflokksins í loft
vamarmálum“. í bæklingi þessum
var þess krafizt að öflug vamar-
byrgi verði gerð handa öllum þeim
íbúum, sem neyðast til að dvelja
á hættusvæðunum, og því bættvið
„þetta geti orðið dýrt, þar sem
þurft geti djúp göng, sérstaka teg-
und byrgja, o. s, frv.“ En nú seg-
ir Herbert Morrison, að þeir, sem
krefjast slíkra loftvarnabyrgja, sáu
þjóðhættulegir undirróðursmc. \ eig
inlega eins konar fimmta herdeild.
Hann byrjar væntanlega á því að
senda sjálfan sig í fangabúðir!“
„Vér krefjumst þess“, heldur Hal-
dane áfram, „að yfirvöjdin snúi sér
að því, að láta gera djúpbyrgi. Víða
væri hægt að gera slk byrgi á
AOKRním vikum. Annarsstaðar verð
ur að gera ofanjarðarbyrgi, þannig
gerð, að hægt sé að gera þau
sprengjuheld síðar. Morrison svarar
engu þessari siðustu kröfu vegna
þess að hann finnur engar mótbár-
ur gegn henni“.
Haldane ræðst harðlega á þau
yfirvöld, er hafa hindrað gerð við-
unandi loftvarnabYrgja fyrir almtnn-
ing, „höfnuðu áætlunum um djúp-
byrgi með þeirri röksemd, að fólk
mundi ekki fást til að ganga 400
metra til þeirra“. Hann ræðst elnk
Um á þá sem töfðu í sjð mánuði
opinbera viðurkenningu á „tveggja
hæða“ byrgjunum en hrófuðu upp-
um allt land múrsteinsbyrgjum.
Það er þar sem er að leita hinnaf
eiginlegu ömmtu herdeildar“, segir
Haldane að lokum, „en ekki! í hópi
þeirra er krefjast öryggis fyrir alla
alþýðu.
Skáldsaga ettir Mark Caywood
Mér hafði sannarlega tekizt aö gera Glám rækilega
hræddan, því nú heyröi ég hann viðhafa hinar hræði-
legustu formælingar og innilegustu fyrirbænir, sem til
eru í sjómannamálinu, til þess að sannfæra Hogan og
Abel um að hann segði satt. Á svip Abels sá ég að hugs-
anir hans tóku uggvænlegum breytingum.
Hver djöfullinn sjálfur, hreytti hann út úr sér. Var
harrn nærgöngull við hana?
(Eg vildi að ég hefði getað afstýrt roðanum, sem hljóp
í kinnar Virginíu).
Og er hún þar alein núna?
Þaö var Hogan, sem spurði, og hann gat ekki duliö á-
nægjuhreiminn í röddinni. Abel tók líka eftir honum,
því hann vatt sér að Hogan eins og mannýgur tarfur og
þrumaði:
Ojú! Hún er víst ein, stýrimaður. En gleymdu því
ekki aö það er ég, sem nú er skipstjóri, herra Ogan, og
að ég læt ekkert þvílíkt viðgangast á mínu skipi.
Eg meina ekki neitt, laug Hogan. Skiljið stúlkuna
bara eftir fyrir mér, við getum ekkert gagn haft af
henni hvort sem er.
Eg ráðlegg þér, að gelta ekki nema þegar þér er sig-
að, orgaði Abel. Og þú, vinur minn, sagði hann við
Glám, átt nú aö fá þínar fyrirskipanir frá mér. Nú
skaltu vísa okkur til vegar. Og þú, Gringo, gætir báts-
ins. Komiö þið nú. Ogan, þú kemur meö mér og gengur
þarna á eftir Larry. Mér dettur ekki í hug, aö skilja
hana eina eftir hérna — ekki svo mikið sem eina dag-
stund.
Þeir héldu nú af staö og ég held að Hogan hafi veriö
dálítið ólundarlegur.
Heyröu mig Ogan, sagði Abel. Fáðu honum Lorry
þarna byssuna þína. Þú gætir orðið þreyttur, af áð bera
hana alla þessa leiö.
Viö sáum að Hogan hlýddi skipuninni og mennirnir
þrír hurfu inn í þykkniö. Eg fór nú að beina athyglinni
að vélbátnum. Rottusnjáldur sat í afturskutnum og
góndi upp á ströndina, en byssan lá á þóftunni fyrlr
framan hann. Eg beið enn um stund, en greip svo í
hönd Virginíu og dróg hana með mér lengra inn í runn-
ann, svo ekki gæti heyrst til okkar. Þá hvíslaði ég:
Eg ætla að skríða út í lónið á bak viö litla tangann
þarna. Þaö er eina úrræðið, sem viö eigum. Svo syndi
ég aftan að honum og kem honum á óvart. Við verö-
um að ná vélbátnum á okkar vald. Það er auðséö að
Abel ætlar ekki að hafa okkur bæði meö sér. Guð má
vita, hvernig á því stendur. En ég treysti honum. Þú
veröur að bíða hérna, þangaö til ég er kominn upp í
bátinn.
Hún titraöi og leit óttaslegin framan í mig.
En hann hefur byssu, hvíslaði hún.
Og ég hef líka skammbyssu, sagöi ég. Eg mun synda
mjög hljóðlega aftan að honum og koma honum á ó-
vart.
En hákarlarnir! stundi hún.
Þeir eru ekki svona nærri landi, hughreysti ég hana,
en því fór fjarri að ég væri óttalaus sjálfur, því að ég
vissi vel að ég var að ljúga. Svo þrýsti ég hönd hennar
að skilnaði og skreiö út í volgt vatnið. Meö nokkrum
sundtökum komst ég langt út I lóniö og fór aö hugsa
um hákarlana. Þá varð mér þaö til hughreysingar aö
mér datt í hug, að hræðsla mín væri hreinustu smá-
munir á móts við ótta Virginíu, se mbeið í landi og gat
ekkert aðhafst. Annars valt mjög mikiö á heppninni í
þessu ævintýri, því sannast sagt hafði ég í fyrstu búist
við að maðurinn í bátnum yröi vopnlaus. En héðan af
varð aö taka hlutina eins og þeir voru, að hákörlum og
byssum meðtöldum, svo ég beit á jaxlinn og synti hratt
en hljóðlega í áttina til afturskutsins á bátnum.
Eg gægðist af og til upp úr vatninu og sá að Rottu-
.snjáldur sat enn í sömu stellingum og horfði upp á
ströndina. Það var allt eins og það átti að vera. Bara