Þjóðviljinn - 06.12.1940, Blaðsíða 4

IMÖÐVILIINN
Úr bocglnnl
Nœturlœknir i n6tt: Bergsveinn
Ólafsson, Ránargötu 20, sími 4985.
Nœturvördur er þessa viku í
ingólfS' og I^ugavegsapótekum.
REVÝAN 1940
í
Ásíands-úigáfa
Leikið í Iðnó í kvöld kl. 8,30.
Aögömgumiðar seldir eftir kl. 1 í dag. Sími 3191.
Lækkað verð eftir kl. 3.
75
uðurhaís-
œvintyri
Skáldsaga eítir MarkCaywood
Sundmót Armanns
hefst í kvöld kl. 8,30
Útvarpid í dag.
12,00 Hádegisútvarp.
15.30 Miðdegisútvarp.
18.30 Islenzkukennsla, 2. fl.
19,00 Þýzkukennsla, 1. fl.
19,25 Hljómplötur: Lög leikin á
Havajagítar.
19.50 Auglýsingar
20,00 Fréttir.
20.30 Útvarpssagan: „Kristín
Lafransdóttir“, eftir S. Undset.
21,00 Strokkvartett útvarpsins:
Kvartett nr. 17, F-dúr, eftir
Mozart.
21,15 ípróttaþáttur (Pétur Sigurð
son háskólaritari).
21,35 Hljómplötur: Harmóniku-
lög.
21.50 Fréttir.
Dagskrárlok.
Frá Ausíur-Asíu
Framhald af 1. síðu.
flotans þar austur frá. KvaÖ
hann þaö ætlun sína aö fara
bráölega í heimsókn til Ástra-
líu og Nýja Sjálands. Enda þótt
lönd þessi tilheyröu ekki yfir-
ráöasvæöi hans, heföu stjórnir
þeirra mikinn áhuga fyrir öll-
um hernaðarráöstöfunum
Breta í Austur-Asíu og Kyrra-
hafi.
Kveldúlfur
Framhald af 3. síðu.
gegn samsæri þvi,. sem valda-
mennirnir, sem komu á skattfrels
inu, nú hafa gert. Það er eitthvað
pað hættulegasta, sem komið get-
er fyrir sjálfstæði, persönufrelsi
og afkomu Islendinga, ef Kveld-
úlfi tekst nú að sölsa undir sig
mestallt auömagn þjóðarinnar og
drottinvald það sem þvi fylgir.
Afleiðing slíks einræðis lítillar
klíku á fjármálasviðinu verður
einræði hennar á stjómmálasvið-
inu, útþynnkun lýðræðis og mann
réttinda, eins og þjónar Kveld-
úlfs, þ. á m. báðir bankaráðs-
Jónasarnir heimta nú þegar. —
Sameining þjóðarinnar gegn ein
ræði og yfirgangi jafnt innlends
sem erlends auðvaids er því orð-
ið hið brýnasta nauðsynjamáí
hennar.
Sósíalistafiokkurinn er eini
flokkurinn, sem hiklaust heyir
baráttuna jafnt gegn Kveídúlfs-
sem Bretavaldinu. Þessvegna
vilja valdhafarnir Þjóðviljann,
málgagn Sósíalistaflokksins 'feig-
an.
En þjóðin mun sýna þeim að
hún ætlar ekki að láta beygja
sig undir, hvorki .gullok né
skuldaok Thorsaranna. islenzka
þjóðin vill fá að ráða atvinnu-
lífi sínu sjálf, en ekki verða
vinnuþræll braskaranna. Og sá
viiji hennar mun sigra.
Kl. 8,30 í kvöld hefst
sundkeppni í Sundhöllinni
milli beztu sundmanna Ár-
manns, K.R. og Ægis. Hafa
sundmenn æft af kappi undir
þetta síöasta sundmót ársins
og vilja nú sýna hvaö góður á-
hugi og góö kennsla geta áork-
aö þrátt fyrir öröuga aðstööu
þessa tíma.
Frá Ármanni eru skráöir 15
menn, K.R. 12 menn og Ægir
6 menn.
í 50 m. skriðsundi keppa 5
menn frá Ármann og K.R. Lík-
legastir til sigurs veröa GuÖ-
brandur Þorkelsson, Rafn Sig-
urvinsson og Gunnar Eggerts-
son. Synda þeir saman Guö-
brandur og Gunnar og má þar
búast við jöfnum og höröum
leik.
í 100 m. brngusundi keppa
6 menn, þar á meöal núver-
andi methafi Sigurður Jónsson
og fyrverandi methafi Ingi
Sveinsson. Er þetta í fyrsta
skipti sem þeir reyna tpeð sér,
síðan metiö var sett. Hafa báö-
ir æft af kappi, annar til að
vinna sig upp aftur, en hinn
til aö halda fengnum sigri.
Meö þeim keppa 4 ungir og
mjög efnilegir bringusunds-
menn, þar á meðal Björgvin
Magnússon, sem á æfingu hef-
ur gert 3 bezta tíma í 100 m.
bringusundi, sem hér hefur
náöst.
Á 200 metra baksundi keppa
2 ungir Ármenningar. A 50 metra
skriðsundi fyrir drengi keppa fjór
ir hraðsyndir strákar, sem allir
ætla sér að vinna. Á 50 metra
bringusundi er 3 drengir, einnig
kappgjarnir og duglegir sund-
menn. Síðast er 4x100 m. boðsund
fyrir karla. Þar keppa 4 sveitir
1 frá hverju félagi, K. R„ og Ægi
og tvær frá Ármanni.
Eru allar sveitirnar skipaóar
beztu sundmönnum félagannaog
eins og venjulega verður þar
mjög hörð og hrifandi keppni.
Boðsund eru alltaf mjög
skemmtileg og ekki sízt þegar
svo jafnar eru, sem nú er. Það
er góð og hressandi tilbreyttni
á skemmtanalífi Reykvíkinga áö
fá á þessum tima árs drengilega
en barða og skemmtilega íþrótta
keppni í hinni glæsilegu Sundhöll
Reykjavíkur.
Iþróttaunnendur ættu því að
nota þetta síðasta tækifæri árs-
ins til að horfa á sundkeppnina.
FrleMA Engds
F'ramhald af 2. síðu.
sínu, sósíalismanum, og verka-
lýðsbaráttunni. Hann búsetti sig
í London og skrifaði þar fjölda
verka og starfaði einnig að al-
þjóðlegri útbreiðslu sósíalismans.
Mest af því, sem hann skrifaði,
skrifaði hann í mjög náinni sam-
vinnu við Marx og þekkir sagan
tæplega ávaxtaríkari né heilla-
vænlegri vináttu tveggja manna.
Engels var glæsilegur rithöfund-
ur, fjörugur og snjall og tapaði
aldrei úr augsýn aðalkjarna efn-
isins. Hann dó 5. apríl 1895 í
London.
120 ár er ekki langur tími í
sögu þjóða, en á þessum 120 ár-
um, sem liðin eru síðan en Eng-
eis fæddist hafa gerzt stærri breyt
ingar á mannfélaginu, en nokkru
sinni áður i sögunni. Borgarastétt
in, sem kom til valda með iðnað-
arbyltingunni á byrjun 19. aldar
hefur lifað sitt fegursta aldurs-
skeið, hrun hennar virðist yfir-
vofandi. Spádómar Marx og Eng
els eru komnir fram að mestu
leyti, sjötti hluti jarðarinnar hef-
ur verið lagður undir ríki verka-
lýðsins, og borgarastéttin er að
ljúka síðasta andvarpi sínu. Það
sem var spádómur fyrir einni
öld, er nú orðið aö verúleika.
Nafn Engels heyrist ekki eins
oft nefnt og nafn Marx. En mik-'
111 vafi er á því, hvor þeirra
hefur haft meiri þýðingu fyrir
þróun sósialismans. Marx var
að vísu strangvísindalegur í öll-
um sínum verkum, en hann náði
þö aldrei til fjöldans jafn vel og
Engels. En allt var starf þeirra
þó svo samtvinnað, að eigi má
á milli sjá. Enda skiptir það ekki
svo miklu máli. En minning Eng-
els -mun lifa, sem einhvers giæsi
(_legasta skapara sósialismans, —
sem einhvers þýðingarmesta vís-
indamanns, sem verkalýðehreyf-
ingin hefur átt.
á—n.
að hafa nokkurt ljós uppi og fundiö felustað. Eg vissi,
að þeir á tundurspillinum mundu ekki elta okkur inn
sundiö, en ég gat búizt viö, að þeir mönnuöu út bát,
vopnum búinn, til þess aö leita okkar og því áleit ég
hyggilegast að halda kyrru fyrir. fyrst um sinn.
Þaö var um miðnættið, sem við höföum varpaö akk-
erum og þó aö ég færi niður í káetu mína (eða réttara
sagt Hogans, því aö þar var ég nú seztur að) þá gat
ég ekki fest svefn. Taugar mínar voru ekki jafn góð-
ar enn, eftir æsinguna viö aö sigla skipi, sem risti tíu
fet, á fullri ferð inn sundiö. Reyndar gerði þaó nú ekki
svo mikið til, þótt Narcissus væri þetta djúpsigldur,
því aö copraskipin ristu fjórtán fet, en þá höföum við
líka bát á undan, sem stööugt mældi dýpið, og ekki
var farið nema fetið, ef svo mætti segja. Narcissus hafði
ég siglt svo að segja alla leöiina meö a. m. k. tuttugu
og fimm mílna hraða. Af gamalli reynslu er ég viss
um, að viö höfum þotið fram hjá sumum kóralskerj-
unum svo, að ekki hefur munaö nema þumlungum,
aö ekki varö árekstur. Á hverju augnabliki, á meöan við
þræddum þennan neöansjávarkrákustíg, átti ég von á
að kóralrifin tættu sundur botn skipsins. Þá heföum
við ekki átt annars úrkosta, en halda okkur uppi á ein-
hverju rekaldi þangað til bátur frá tundurspillinum
tæki okkur upp og færi með okkur rakleitt í fangelsið
í Omatu. Á þeim stööum, sem ég var vanur aö draga
svo úr ferðinni, aö skipið geröi ekki betur en láta að
stjóm, á meöan lóöað var og botninn athugaöur, hafði
ég í gær tautaö bæn fyrir okkur og látið kylfu raða
kasti.
Fyrir hugskotssjónum mínum haföi ég ætíð séð Virg-
iníu, siöferðilega saklausa en lagalega seka, handtekna
af ruddalegum dátum og varpaö í Suðurhafseyjafang-
elsi. Þessi hugsun rak mig áfram án þess að taka nokk-
urt tillit til áhættunnar. Ég vildi allt fremur en þetta.
Síðustu mínúturnar, sem viö vorum að fara gegnum
sundið, bættist ein hætta viö. Tundurspillirinn, sem
var kominn fram hjá Lonely Atoll og aö mynni sunds-
ins, hóf nú ákafa skothríö á okkur, en til allrar ham-
ingju, bar hún ekki annan árangur, en aö eyöileggja
varastýrishjóliö aftur á og hlífarnar viö þaö, þó aö fær-
iö væri stutt. Síöan skall myrkriö á, en áður en það
varö svo dimmt, aö nokkurt gagn væri aö leitarljósum
tundurspillisins, gat ég dregiö úr feröinni og fariö það
sem eftir var sundsins á venjulegan hátt, eins og ég
haföi gert svo oft áður. Þannig komumst við undan.
Húrra! Nú var þetta, til allrar hamingju, liöið hjá.
Við vorum vel falin í víkinni. Borgarbúar höfðu ekki
oröiö okkar varir. Þilfarið var brennheitt af geislum
sólarinnar, sem var beint uppi yfir okkur. Úr stafni
snekkjunnar sást út á milli pálmanna, út á simdið, sem
allar fleytur, stórar og smáar, sem til Kilowa ætluðu,
þurftu að fara. Síöan í dögun lét ég mann vera á verði
og gefa sundinu gætur. Ef það yrði óhjákvæmilegt að
yfirgefa skipiö og leita á land upp, inn á eyjuna —
þar sem viö áttum á hættu aö falla 1 klærnar á mann-
ætum — jæja. þaö var þá ekki um annað aö ræða en
búa sig sem bezt úr garöi. En þaö var örþrifaráö, sem
ég ætlaöi ekki aö grípa til fyrr en allt annað þryti.
Sóltjaldiö aftur á var enn uppi. Við Virginía sátúm
undir því, rétt viö uppgönguna og ræddum um fyrri
dvöl mína hér. árs útlegö. Eg þekkti svo vel bárujáms-
skúrinn, þar sem viö höföum búið, ég og Graetz kaup-
maöur. Þarna var fjaran, sem ég hafði hlaupiö niður,
undan óöum og hljóöandi villimönnunum og stokkiö út
í sjóinn. Þarna glampaöi á Lonely Atoll úti við sjón-
deildarhringinn. Þangaö voru tíu mílur, eftir þeim
krókaleiöum, sem snekkjan þurfti að þræöa, en aðeins
fjórar eítir leiðum hákarlanna. Ég brosti. Það væri
gaman aö vita hvað Hogan er aö gera. Ef hann hefði
hálfar gáfur á við þaö, sem ég ætlaði'honum, þá væri
hann nú kominn heilp og höldnu til Omatu — og sönni-