Þjóðviljinn - 24.12.1940, Síða 1

4
Þriðjudagur 24. desember 1940
294. tölublað.
Þfódvílíínn
5. árgangur.
Skjaldborg aífurhaldsíns hafðí fjögral
afkvasða meítrí hluta
Allsherjaratkvæðagreiðslunni í Dagsbrún lauk kl. 11
á sunnudagskvöld og voru atkvæði ^alin á mánudagsnótt.
Atkvæði greiddu 1199, en á kjörskrá voru 2208 og er kosn-
ingaþátttakan þannig 54,4%.
Atkvæði féllu þannig um tillögurnar:
I, tillagan (um heimild til
vinnustöðvunar):
Já 1099
Nei 66
AuÖir 17
Ógildir 15
II. tillagan (um aö Dags-
brún skyldi fyrst um sinn
standa utan Alþýðusambands-
ins):
Já 65S
Nei 425
AuÖir 108
Ógildir 15
III. tillagan (um að reka
Jón Rafnsson og Svein Sveins-
son úr félaginu):
Já 565
Nei 561
Auðir 60
Ógildir 12
Tíllagan um vínnu-
stöðvun
Þess heföi mátt vænta aö
Dagsbrúnarmenn hefðu mætt
allir sem einn á kjörstaö til
þess að samþykkja þessa til-
lögu. Þaö ber vott um meira
sinnuleysi en sæmilegt er, að
aöeins 54 Dagsbrúnarmenn af
hverju hundraöi skuli mæta
til þess aö sýna að þeir ætli
sér aö koma fram sem einn
maður í baráttunni fyrir rétti
sínum og bættum kjörum, og
1 þeim fámenna hóp, sem
mættu, fundust 66, sem sögöu
með atkvæði sínu: kæru at-
vinnurekendur, skammtið okk
ur þaö kaup og þau kjör, sem
ykkur þóknast.
Svona illa er Dagsbrún kom-
in eftir stjórn þeirrar aftur-
halds-skjaldborgar, sem þar
hefur ráðið um hríö.
Afsfaðati iíl Alþýðu~
sambandsíns
Þaö er tvímælalaust illa far-
ið, aö tillaga stjómarinnar um
aö Dagsbrún skuli ekki ganga
inn í Alþýöusambandiö fyrr en
kosiö veröur til næsta Alþýöu-
sambandsþings skyldi vera
samþykkt. AuÖvitað heföi
Dagsbrún átt aö nota vald sitt
og aöstööu til þess aö starfa
í fulltrúaráöinu í Reykjavík,
og til þess aö vinna að því, aö
verkalýðsfélögin sameinist á
þeim stööum, þar sem þau enn
eru klofin, og gangi síöan inn
í AlþýðusambandiÖ.
Þrjár meginorsakir liggja til
þessa sigurs sundrungarafl-
anna 1 Dagsbrún.
Fyrst sú, að spurningin var
frábærlega heimskulega oröuð,
svo að' bæði þeir sem ei u með’
því að Dagsbrún gangi í Al-
þýðusambandið og þeir, sem
eru mótfallnir því, hlutu aö
vera í vandræðum meö aö
greiða atkvæöi um hana, þar
næst verðskuldaöar óvinsældir
Skjaldborgarinnar, og loks ó-
eölilega mikiö fylgi atvinnurek
enda innan stærsta verklýösfé-
lags landsins, aö því viðbættu,
aö Héöinnn Valdimarss. er nú
loks endanlega komin heim til
föðurhúsa atvinnurekenda og
íhalds, og mun eitthvað af
gömlum fylgismönnum hans,
frá því að hann var málstað
verkamanna trúr, hafa fylgt
honum í þessari atkvæöa-
greiðslu, hvaö sem verður, ef
honum tekst að semja viö í-
haldiö um samvinnu viö stjórn
arkosningar í vetur.
En sjálfsagt er aö benda á
að fyllilega réttmætt er, aö
láta á ný fara fram allsherjar-
atkvæðagreiðslu um afstööuna
til Alþýðusambandsins, hve-
nær sem ástæða þykir til þess.
Brotfvíknmg )óns
Rafnssonar og
Sveíns Sveínssonar
Þessi atkvæðagreiðsla var eins
og kunnugt er fyrst og fremst
til \t|pss igerð að losna við Jón
Rafnsson úr félaginu. Tillagianvar
runnin undan rifjum Skjaldborgar
anna en studd af Morgunblaöinu
Vísi, Nýju landi og Héðni Valdi-
marssyni.
Gegn henni stóð Sósíalistaflokk
urinn einn og blað hans Þjóð-
viljinn. Sósíalistar mega því vel
við una að hafa fylkt undir merki
sitt 561 Dagsbrímarfélaga, þegar
öll blöð þjóðstjórnarinnar með
aðstoð Héðins gátu ekki náð nema
565 atkvæðum. Enn ljósara verð
ur hve vítæk áhrif Sósíalistanna
eru raunveruléga í Dagsbrún, þeg
ar þess er gætt hvílíkur geysileg
ur aðstöðumunur var í kosninga
Jón Rafnsson.
baráttunni annarsvegar milli Sósí-
alista og hinsvegar þjóðstjórnar
Skjaldborgar þeirra, sem þeir
deildu við. Sósíalis'tar og þeir, er
þeim fylgdu að málum höfðu
enga aðstöðu til þess að fylgjast
með atkvæðagreiðslunni, því olli
ofriki og rangsleitni Haraldar Guð
mundssonar og Guðmundar ó.
Guðmundssonar, þeir gátu ekki
þegar komið var að lokum at-
kvæðagreiðslunnar gert fylgis-
mönnum sínum aðvart, sem ekki
höfðu neytt atkvæðisréttar. Skjald
borg afturhaldsins liafði hinsvegar
aðstöðu til þess að fylgjast með
þessu og hún hafðii í sinni þjón-
ustu allmiarga bíla til þess að
smala á kjörstað síðari hluta
sunnudagsins. Þessi aðstöðumun-
ur einn hefur áreiðanlega gefið
Skjaldborginni nokkra tugi at-
kvæða, og má því öllum vera
ljóst að með jafnri aðstöðu hefði
afturhaldið orðið að lúta! í lægra
haldi, en einingarstefna sósíalista
hefði hrósað sigri .
Hvad er framundan ?
Dagsbrúnarmenn jmrfa að gera
sér Jjóst, að innan félags þeirra
eru nú að verða merkileg straum
hvöri'. Allt það afturhald, sem
þar er til er nú að fylkja sér
í eina allsherjar Skjaldborg. Samn
Gíhuid NiiuiliHuninuHi
fierra í bmzlm siinrninni
Halífax lávardur læfur af embæffi
ufanríkísrádherra — Anfhony Eden
fekur víd
Það var opinberlega tilkynnt í London nú um helgina,
að Halifax lávarður hafi verið skipaður sendiherra Bret-
lands í Bandaríkjunum.
Jafnframt var tilkynnt að Anthony Eden, hermálaráð-
herra, taki við starfi utanríkisráðherra, en David Marges-
son verði hermálaráðherra. — Varautanríkisráðherra verð-
ur Cranborne lávarður, en hann lét af því embætti samtímis
því að Eden fór frá.
í brezkum blöðum er skipun Anthony Edens sem utan-
ríkisráðherra mjög vel tekið,og talið að hún muni þýða
stefnuhvörf í brezkri utanríkispólitík.
Breytingar þessar á brezku
stjórninni eru ekki hvað sízt þýð-
ingarmiklar af þeim ástæðum að
þær sýna hve þungt almennings
álitið gegn Miinchenmönnuinum
liggur á brezku stjórninni. Eftir
að Chamberlain varð að hrökklast
frá völdum hefur Halifax lávarð-
ur verið valdamestur þeirra
manna, sem eiga heimja í innsta
hring Chamberlain-klíkunnar.
Undanfarið .hafa þær raddir
stöðugt orðið háværari, sem heimt
uð,u að Halifax færi frá, Því hef-
ur verið haldið fram, einnigi i i-
haldsblöðunum, að í utanríkispóli-
tík Breta væri hættulegt aðgerða-
leysi og þar ríkti gamaldags
sleifarlag. Halifax lávarði var bein
línis kennt um alvarlegustu ósigr
ana á sviði utanríkismála, sem
Bretar hafa beðið undanfarna
mánuði. Sérstaklega hefur því
verið haldið fram, að hann og
klíka hans ynni markvisst gegn
bættri sambúð Bretlands og Sov-
étríkjanna.
ingar standa nú yfir milli Héðins
Valdimarssonar og leiðtoga Sjálf-
stæðisflokksins um samvinnu við
sitjórnarkosnimgar þær, er nú fara
í bönd. Ekki mun Alþýðuflokks-
Skjaldborgin eiga þess kost að
verða aðili að þessum samningi,
ef hann tekst, og er það vegna
þess að spor hennar hræða. En
fullvíst er að Skjaldborg Alþýðu
flokksmanna leysist upp og nrunu
leiðtogar hennar þá kjósa með
hinni nýju og sameinuðu Skjald-
borg afturhaldsins. Ekki er nema
gott eitt um það að segja, úr þvi
sem komið er, að málin leysist
þannig. Barráttan stendur þá milli
tveggja andstæðra afla, atvinnu-
rekendavaldsins í Dagsbrún og
hinnar róttæku verklýðshreyf-
ingar. Atkvæðagreiðslan um rekst
ur Jóns Rafnssonar sýnir að ekki
má á milli sjá um fyigi þeirra
tveggja arma, þar sem aðeins
Framhald á 4. síðu.
Halifax lávarður.
Anthony Eden varð að láta af
starfi utanríkisráðherra m. a.
vegna þess að hann vildi ekki að
eins langt væri gengið í unda'nláts
semi við fasistana og Chamberlain
heimtaði og knúði fram. Það þarf
ekki að búast við neinum stór-
felldum breytingum á brezku
stjórntnni, þó hann setjist nú
þftur í sæti utanríkisráðherra, en
það er tvímælalaust tilraun til að
mæta vaxandi þunga stjórnarand-
stöðunnar með vinsælli manni en
Halifax á þessum stað. Dauði
Lothians lávarðar gaf Churchill
kærkomið tækifæri til að losna
við Habfax án þess að það yrði
áberandi vansæmd, hann fær nú
það „göfuga“ hlutverk að leiða
Bandaríkin inn í blóðbaðiö í
Brefar skila sjómönn-*
uaum
Loks liefur borizt frétt um það
að sjómennirnir tveir, sem teknir
voru úr Esju er hún kom hingað
frá Petsamo, þeir Ragnar Karls-
son og Hafsteinn Axelsson, hafi
verið látnir Iausir, og geti nú kom
ið heim. Hinsvegar hefur ekkert
frétzt af Sigurði Finnbogasyni,
Þórhalli Pálssjmi og Bjarna Jóns-
syni.