Þjóðviljinn - 04.01.1941, Side 4

þJÓÐVIUINN
Or borglnnl
Nœturlœknir i nótt: Halldór
Stefánsson, Ránargötu 12, sími
2234.-
Nœturuördur er þessa viku í
Reykjavíkurapóteki og Lyfjabúð-
inni Iðunni.
Sósíalistiafúlag Rvíkur heldur
félagsfund í Alþýðuhúsinu við
Hverfisgötu á morgun (sunnud.)
kl. 4 síðdegis. Rætt verður. um
kaupgjaldsbaráttuna og félags
mál.
Útvarpið. í tlag:
12,00 Hádegisútvarp.
15.30 Miðdegistónleikar.
18.30 DönskukennsLa, J. fl.
19,00 Enskukennsla, 2. fl.
19,25 Hljómpl.: Kórsöngvar o.fl
19,50 Auglýsingar.
20,00 Fréttir.
20.30 Leikrit: „Loginn heigi",
eftir Sonunerset Maugham,
(Leikfélag Reykjavíkur. Leikstj.
Indriði Waage).
23,00 Fréttir.
Pétur á Nesí
níræður
í dag, 4. janúar er níræður Pét
ur Jónsson fyrrum hóndi á Sel
Iátranesi við Patreksfjörð. Hann
er fæddur í Hænuvik í Patreks-
firði 4. jan. 1851. Foreldrar hans
voru Hjálmar Jönsson bóndi í
Hænuvík og kona hans Ingibjörg
Bjarnadóttir. Pétur hefur dvalið
alla sína löngu ævi á sömu stöðv
unum, og á Sellátranesi hefur
liann búið síðan ég man fyrst
eftir. Hann mun hafa kvænzt
skönunu fyrir 1880, Kristrúnu,'
dóttut Jóns Torfasonar á Hnjóti,
og Valgerðar Guðmundsdóttur
konu hans, og er Kristrún dáin
fyrir nokkrum árum. Hún var
merkiskona hin mesta. — Man
óg það, að þegar ég stundaði
sjóróðra frá Patreksfirði rétt eft-
ir aldamótin, að ekki var nýlunda
að sjá þau Neshjónin á miðunum
ein á bát sínum. Pétur hefur nú
síðustu árin dvalið hjá skyld-
mennum sínum í Hænuvík. Var
mér sagt þar vestra í haust að
hann væri við góða heilsu og líð-
an.
Þau Neshjónin voru allan sinn
búskap sæinilega efnum búin, og
voru ávallt fús að greiða veg
þeirra sem með þurftu. Þau áttu
Alþýðublaðið sýnir iðrunar-
vott en gleymir auðvitað ekki
að afsaka Breta
Verkamenn eru nú auðsjáan-
lega brinir að gera Alþýðublaðinu
Ijóst, að því þýði ekki að taka
beina og opinbera afstöðu gegn
kröfum verkamanna, enda gerði
það í gær tilraun til iðrunar og yfir
bótar. Meginhlutinn af skrifum
blaðsins um verkfallið er þó bréf
brezku innrásarherstjórnarinnar,
Ekki finnst þar eitt einasta
hvatningarorð til verkamanna um
Hug í deilu þessari, ekki' lieldur
ein einasta áskorun til atvinnu-
rekenda um að ganga að hinum
sanngjörnu kröfum verkamanna,
blaðinu nægir-að taka fram, að
það sé ekki á móti kröfumverka
manna, það lýsir því meira að
segja yfir, að það sé með verk-
smiðjufólkinu, en vinnustöðv-
un Dagsbrúnar segir það að sé
„kapítuli útaf fyrir ag“.
Hlutverki sínu vtrútt, afsakar
það auðvitað Bretana, sem ógn
uðu trúnaðannönnum Dagsbrún-
ar með vopnuin og héldu hlífi-
skildi yfir verkfialls- og lögbrjót-
um. Þessi afsökun Alþýðúblaðs-
ins er svohljóðandi:
„í sambandi við þetta atvik,
verður |>ó að gætá þess, að eng
inn, sein ekki er í vinmumi mun
hafa leyfi til þess að koina á
vinnustað hjá brezka setuliðinu,
nema hann hafi sérstakt vega-
bréf og hafa varðmennirnir þvi
skipun um það frá yfinnönnum
sínum að framfylgja þessari
reglu".
Auðvitað gleymir blaðið að
geta þess, að Breturn þeim, sein
byssustingjunum beittu hlaut að
vena ljóst, að þeir voru að vernda
verkfallsbrjót, þó hitt hafi senni-
lega ekki verið þeim ijóst, að hér
var einnig um mann að ræða,
sem var að brjóta landslög.
Svar við
j j
rspurn u
og KRON“
Itai sioir uaHanálaráflHerra tgsti
M Mininiiar iir?
Brezki verkamálaráðherrann
Bevin lýsti því í ræðu fyrir
nokkru síðan að styrjöldin væri
han ar nálfu Bieta m. a. til þess
að tryggja verkalýðnum réttinn
til að myndíi samtök og ákveða
kaup sitt. Fasisminn hefði rænt
verkalýðinn þessum rétti og því
væri ún barizt fyrir að afla verka
lýðnum réttar hans á ný.
Frá Vestmajnnaeyjuin
Framh. af 1. síðu.
verið hærra í Vestmannaeyjum
en á Eyrarbakka.
„Drifandi“ hélt fund í gœr-
kuöldi og mr f>ar sampykkt ac
ómerkja „samninga“ ktofningsfé-
lagsins 'og leita samuinnu uíó
önnur uerkalýdsfélög í Eyjum,
sem ósamid eiga, um ad knýfa
fram kröfur uerkalýdsins. Er
gífurteg reidi ríkjandt i Eyjum
út af suikum Skjaldborgarforingj
anna.
saman þrjú mannvænleg böm og
eru tvö þeirra dáin. En á lífi er
Hjálmar sjómaður í ReykjavLk.
Heill þér Pétur, niræðum!
Rósinkranz Á. ívarsson.
Málarasveinar
Skrifleg atkvæðagreiðsla fer frarn á skrifstofu Sveinasambands
byggingamanna um hvort hefja skuli vinnustöðvun hafi ekki
náÖst samningar við Málarameis tarafélag Reykjavikur innan 7
daga frá því að atkvæðagreiðslu var lokið.
AtkvæðagreiðsLan fer fram sunnud. 5. jan. og mánud. 6. jan.
kl. 9—21 báða dagana.
STJÓRNIN.
Hvað segir nú hr. Bevin um að
farir brezku herstjórnarinnarhér?
Brezka herstjórnin lætur það
boð út ganga — líklega að undir-
lagi íslenzkra stríðsgróðamanna,
— að hún muni ekki greiða verka
mönnum þann taxta, sem sam-
tök þeirra hafa sett og þarmeð
er eina löglega kaupgjaldið í
Reykjavík fyrir verkamannavinnu.
Með hótunum ætlar svo enska
hervaldið að hjálpa íslenzkum
milljónamæringmn til að svifta
verkamenn þessum rétti til að
ákveða lcaup sitt sjálfir með sam
tökum sínum.
Er hún þá svona í reyndmni
baráttan fyrir rétti verkamanna
til samtaka og kaupgjaldsákvörð-
unar, sem hr. Bevin segir að Bret
ar standi í stríði fyrir?
Langar brezku ríkisstjórnina til
þessi að þessi afstaða brezku her
stjómarinnar hér verði kunngerð
út um alian heim, svo menn sjái
hværnig hertakan hér sé i rauft
og veru, eftir að brezka útvarp-
ið hefur básúnað það út um víða
veröld að Bretar greiddu hér
taxta verkamanna og afnæmu at
vinnuleysið?
Út af gneinarkorni, sem birtist
12. f. m. í Þjóðviljanum undir
fyrirsögninni „Er Heimilið og
Kron orðið málgagn Framsóknar-
Hédínn og
íhaldíd
Það er fcalið fullvíst að komn
ir séu á samningar milli Héð-
ins Valdimarssonar og leiðtoga
Sjálfstæðisflokksins, um stjórn
arsamvinnu í Dagsbrún. Héð-
inn á að vera formaöur og meö
honum þrír Sjálfstæðism.Talið
að fimmti maður eigi að vera
Héðins maður, en ekki er kunn
ugt að Héðinn eigi nú nema
einn mann, sá heitir Guð-
mundur Ó. Guðmundsson, og
virðist hann því sjálfkjörinn
fimmti maður. þó er talið að
Jón Guölaugsson geti komið
til máia.
Þá er og almælt að farið hafi
fram umræður milli Héðins og
leiðtoga Sjálfstæðisflokksins
um að Héðinn fái 3. sæti á
lista Sjálfstæðismanna við Al-
þingiskosningar í vor.
Hvort sem þettá ráðabrugg
tekst eða ekki, sýnir það svo ó-
tvírætt að ekki verður um
villzt, að Héðinn er nú loks
kominn í höfn íhalds og auð-
valds og mun. liggja þar við
sterkar festar til æviloka.
Hvöf 111 daráffu
Fffifffaraiidá vísiar bár~
usf Þjóðvílíairani frá
eínum kaupeuda sðnna«
gamallá konu:
Allir vilja auðinn hljóta, —
engan bnauðið vanta má;
þvi skal verkfallsboð ei brjóta,
bezt er settu marki að ná.
Sízt má Claessen sigri hæla;
sig þö gefi að verkfölluin.
Látura alla auðvaldsþræla,
okkar kenna á samtökum.
Frá kaupanda Þjóðviljans.
Sfúdentafélag Reykjavíkur:
FAUST
verður leikinn í síðasta siirn í hátíðasai Háskólans annað
kvöld, sunnudaginn 5. jan. ki. 8.
Aðgöngumiðar fást frá hádegi í dag í bókaverziun Sig-
fúsar Eymundssonar og hljóðfæraverzlun Sigxíðar Helga-
dóttur
Pantaða aðgöngumiöa á sýning'una í kvöld, laugar-
dag, 4. jan., verður að sækja fyrir kl. 2 e. h. í dag, ann-
ars verða þeir seldir öðmm.
flokksins ?“ vil ég gera eftirfar-
andi, örstutta afhegasemd:
Samvinnustefnan er alþjóöleg
stefna, óháð pólitískum flokkum
og hefur ineð hönndum og stefnir
að hinum margvislegustu og víð-
tækustu viðfangsefnmn. Svo fátt
eitt sé nefnt, af því sem þegar
hefur áunnizt, skal bent á hin
sterku neytendafélög í Englandi
og Svíþjóð, en í Svíþjóð hafa
neytendafélögin m. a. unnið stór-
virki í baráttunni við auðhring
ana með franileiðslu á þýðingar-
miklum nauðsynjavörum (Raf-
inagnshringarnir urðu t. d. að
lækka ljósaperqr úr kr. 1,35 i krt
0,85, þegar „Luma“-perur sænska
sambandsins komu á markaðinn).
í Danmörlui, Finnlandi og viðar
eru sölufélög bænda (mjólkurbú,
sláturhús) geysivíðtæk og mjög
til fyrirmyndar. Samyrkjubú hafia
náð ákaflega mikilli útbreiðslu í
Sovétríkjunum, byggingarsam-
vinnufélög eru útbreidd á Norður
löndum og Englandi. Þannig
inætti lengi telja til að sýna hin
mörgu og fjölþættu viðfangsefni
sanninnustefnunnar og þá jaúi-
framt að hún þróast í löndum
með mjög ólíkum pólitískum við
horfum.
Hér á landi blandast enguin
hugur um að samvinnan hefur
einnig orðið almenningi til sjáv-
ar og sveita hinn mesti bjargvætt-
ur Oig' með tilstuðlan manna úr
sennilega öllum stjórnmálaflokk-
úm.
En ærin verkefni eru óleyst og
skiptir mestu máli að fá sem
flesta til aö vinna að lausn þeirra
hvar sem þeir annars kunna að
vera á vegi staddir í skoðunum.
Greinarhöfundur verður því að
skilja að samvinnustefnunni er
ekki gerður með þvi greiði held-
ur ógreiði, að eigna pólitískum
flokkum — Framsóknarflokknutn
eða öðrum — mál, sem eru aí-
(þjóðleg' einkaeign samvinnu-
manna hvort sem um er að ræðe.
verksmiðjurekstur samvinnufélag'a
eða önnur hagsbóta- eða menn-
ingarmál, sem þau inna af hendi
í þágu félagsmanna. Það er held-
ur ekki vel viðeigandi af sam-
vinnumönnum að reyna að gera
hlægileg nokkur stærstu viðfangs
efni samvinnunnar, sem ýmist er
byrjað á að framkvæma eða rætt
er um að koma í kring.
Á hinn bógimi er ekkert ó-
eðlilegt við það, þótt skoðana-
munur sé um starfrækslu hinna
einstöku greina samvinnufélag-
anna, og er ekki neina gott eitt
um það að segja, að s-amvinnu-
menn komi á framfæri þeim hug
myndum, sem þeir hafa í þeim
efnum.
Að öðru leyti skal á það minnt,
að grein Jónasar Þorbergssonar
er merkt með fullu nafni og á
hans ábyrgð, og gerist varla þörf
á að bera blak af honum, þar
eð hann mun fullfær uin það
sjálfur.
Jens Figved.