Þjóðviljinn - 20.03.1941, Blaðsíða 3

PJ OÐVILJIN N
Finnntudagur 20. marz 1941.
Erindi Kvenréttindafélagsins
til Alþingis um dýrtíðarupp-
bót á meðlögum
Reykjavík, 12. marz 1941.
Til ALPINGIS.
1 tilefni af frumvarpi, sem nú
liggur fyrir Alþingi, um breytingu
á lögum um afstöðu foreldra til
óskilgetinna barna, á þainn vieg,
að meðlög vterðii ákvieðin árlega
fyrst um sinn, en ekki á 3ja ára
fresti eins og átt hefur sér stað
— í því skyni að auðveldara verði
að samræma þau dýrtíðinni, —
vill Kvenréttindafélag Islands
skora á Alþingi að ákveða nú
þegar að full dýrtíðaruppbót reikn
uð mánaðarlega skv. ví&itölu kaup
lagsnefndar, komi á mieðlög þiessi
eins og á fliest vinnulaun, og rieikn
ist frá 1. janúar þetta ár. Hins-
vegar ber svo mikla nauðsyn til*
að taka til nánari athugunar sjálf
an meðlagsgrundvöllinn og sam-
ræmingu meðlaganna um laind
allt, að heppilegt virðist að slík-
ar breytingar geti átt sér stað í
sumiar og því engin ástæða til að
mótmæla því að ofangreint frum
varjD nái fram að ganga, að þvi
tilskildu að full dýrtíðaruppbót
verði neiknuð á öll meðlög frá
síðustu áramótum.
Það virðist engin ástæða til
að fjölyrða um nauðsyn þess að
samræma þurfi meðlög þessi raun
verulegum framfærslukíostnaði á
samia hátt og laun verkamanna.
Meðlög þessi eru að sönnu ekki
nerna inokkur hluti framfærslu-
kostnaðar barna, þiað lágmark, er
sveita- og bæjarfélög borga vegna
föður, sem ekki hefur staðið í
skilum með gneiðslu á ineðlagi
því, sem honum bar að gneiða
með barni sínu, hvort sem það
hefur verið viegna getuleysis eða
ekki, og vegna dáins föður. En
meðlögin eru þó, enn sem 'komið
er, sá eini opinberi styrkur, sem
fátæk móðir á rétt til að fá með
barni sínu, að undanskildumtrygg
ingum ,sem sénstaklega enu gneidd
ar af atvinnunekendum. Meðlög
þessi eru ekki rniðuð við fullan
framfærslukostnað heldur við tvo
þriðju hluta meðgjafar og er þá
móðurinni ætlað að borga þriðj-
gnginn. 1 Reykjavík var t. d. mið-
að við meðgjöf á opinberu barna-
heimili, þar sem um. miklu meiri
barnafjölda er að ræða en á ein-
stökum heimiium, auk þesis njóta
barnaheimili venjulega ýmsra
hlunninda, svo sem opiinberra
styrkja til rekstrar- eða stof’n-
kostnaðar, gjafa o. s. frv. og geta
því tekið lægra gjald en neiknað
væri með börnum ef talinn væri
fullur, raunverulegur kostnaður.
Sama má segja um meðgjöf meÖ
börnum hjá vandalausum, börn
eru ekki allsjaldan tekin á heim-
ili, sem hafa bærileg efni, þó fullt
gjald komi ekki fyrir. En ekkjur
og aðrar einstæðar mæður, sem
verða að framfleyta heimilum,
verða að skioða meðlögin sem
aðalframfærslueyri heimiliisins og
vinna sjálfra þeirra á heimilinu
verður að teljast þeirra framlag
til framfærslu barnanna. Geti þær
ekki aflað sér tekna til viðbótar,
með vinnu sinni, njóta slíkar kon-
ur, hér í . Reykjavík, venjulega
styrks úr bæjarsjóði, en oft er
sá styrkur lægri en sú húsalieiga,
sem gneiða verður fyrir íbúðina
og venjulega fá þær lekki annan
styrk til framfærslu sjálfra sín
og barnanna, að öðru leyti en
meðlögin ein. Hinsvegar bjargast
margar konur með meðlögin ein
og vinna þá fyrir húsaleigunni
með einhverri vinnu utan heim-
ilis, t. d. hreingerningum, og mun
sú vinna þá venjulega ekki rifari
en svo að hún hrökkvi fyrir húsa-
leigunni í biezta lagi, svo framar
lega sem konan er bundin. við að
gæta heimilis síns. Skv. núgild-
andi meðlögum miundi slík ein-
stæð m.öðir, sem ætti heima í
Reykjavík og ætti t. d. fyrir 3
börnum að sjá innan 14 ára ald
urs, fá frá kr. 126.00.—150.00 á
mánuði, eftir aldri barnanna, til
framfærslu sjálfrar sín og þeirra
og ætti þetta þá að hrökkva fyr-
ir öllum þörfum nema húsaleigu,
ef konan gæti ekki sjálf aflað sér
tekna, sem er jafnan erfitt fyrir
konur, sem eigo einar að sjá um
heimili. Auk þess verður oft að
taka af þessu einhvern hluta húsa
leigunnar. — Þá eru á heimilum
þessum oft og tíðum öryrkjar og
gamalmenni, sem fá lágan styrk
sér til framfærslu og miklu lægri
en greiðslur til opinbierra stofn- ,
ana með slíku fólki. Oft hafa
þessi heimili einnig byrði af at-
vinnulausum börnum komnum af
framfærslualdri, þó nú sé um
rrteiri vinnu að gera fyrir slíka
unglinga en venja ier til. En þó
atvinna aukist í landinu snertir
hún ekki heimili þessi nema að
litiu leyti, nema þar séu stálpuð
eða uppkomin börn, sem njóta
hennar, en þá er líka venjulega
dregið af öðrum opinberum styrk,
sem móðirin fær vegna yngri
barnanna, svo sem húsaleigu.
Það er óhætt að fuliyrða að
engir jeigi við bágari kjör að
búa í þessu landi en sumar af
þessum mæðrum og er óhugsandi
anniað en Alþingi vilji unna þeim
sama réttar og öðrum laiunþegum
til að fá fulla dýrtíðaiuppbót- Því
í raun réttri eru barnsmeðlögin
þau laun, sem þjóðfélagið leggur
þeim til framfærslu barnannia, s©m
þær eiga að skila þjóð sinni heil-
brigðum á líkama og sál, eftir
því sem fnekast er mögulegt, og
leggja fram til þiess alla sína eig-
in krafta.
Virðingarfyllst,
í stjórn KvenréttindafélagS Isiands
Laufey Valdimarsdóttir.
Guðrún Stefánsdóttir.
Aðalbjörg Sigurðardóttir.
Maria Knudsen.
Þóra Vigfúsdóttir.
Daglega nýsoðin
S VIÐ
Kaffistofan.
Hafnarstræti 16.
Grein þessi birtist 9. nóvember s.I. í brezka borgaralega |
blaðinu „Picture Post”. Vegna þess, að efni hennar er jafn 1
tímabært nú og það var þá, er hún birt hér í lauslegri ís-
lenzkri þýðingu. Sérstaklega er það athygglisvert í grein-
inni, þar sem segir frá framkvæmdum alþýðuflokksráðherr-
ans brezka, Morrisons, í loftvarnamálunum.
Sí’ðian í brunanium mikla* hef-
ur London ekki orðið fyrir neinu
jafn skyndilegu iog víðtæku á-
falli og leifturstríðinu í loftinu
árið 1940. Enginn veit til fulls,
hve mikið tjón hefur af því hLot-
izt, hve rnargir leru hieimilislaus-
ir eða hve margir hafa farizt.
Daglega minna dagblöðin okkur
á, að húsarústir, stöðvaðar járn-
brautarlestir, biluð Ijós og raf-
magn og tómir vatnshanar eru
aðeins. anniars flokks umræðu-
efni. En viðfaingsefnið, sem yfir-
gnæfir allt annað og enginn hlær
að, er þietta: „Hvar á almenniing-
ur að leita sér hælis fyrir naz-
istasprengjunum?"
Heimsækið einhvern bæjarhlut
ann við fljótiö. Innan um gryfjur
og sprengjugýgi er það kannske
ein múrsteinssúla, óhrein dýna
eða brotnar eldstóarstengur, sem
sýna að hér hafi menn einhvern-
tima búið. Gata eftir götu er upp
rifin og hin blindu gluggalausu
augu húsanna horfa niður á eyði-
lagðar gangstéttirnar. Gáta eftir
götu er líka ósnortin, en hús-
freyjurnar eru aldrei heiiria, því
að alla nóttina sofa bær í troð-
fullum loftvarnabyrgjum og á]dag
inn standa þær í ,röð til þess að
verða ekki af stað sínum næstu
nótt. I hverskonar byrgi(leita þær?
Þær hlaupa til hvelfinganna v á
járnbrautarstöðvunum, neðanjarð-
ar-kolageymslanna, leiðslugang-
anna, kirkjuhvelfingaínna og vöru
húsanna, til hvers þess byrgis,
sem þær geta freyst. [
I hinum þéttbýlu verkamanna-
hverfum hafa fáir Andersons-
byrgi, því að þau krefjast nægi-
lega stórra garða, ef ,þau eiga að
vera örugg. Ennþá treysta fáir
ofanjarðarbyrgjum, því að mönn
um virðast þau vera ,of berskjöld-
uð fyrir hættunni. Og.þegar nefnd
nokkur fór** á fund ..ininanríkis-
ráðuneytisins 13. sept 1940, ■ lýsti
opinber embættismaður þessu yf-
ir:
„Mönnurn verðrir að skiljast,
að ríkisstjórnin hefur aldrei ^gert
ráð fyrir sprengjuheldum byrgj-
um, heldur aðeins byrgjum, ytti
að verjast sprengjubrotum“.
Meðan herrarnir í innanríkis
ráðuneytinu sitja innan viðyloft-
og gasþéttar dyr í loftræstuðum
byrgjum sínum er almenningur/ að
leita öryggis hvar siem vhann get-
ur. í byrgi einu er gífurlegur
fjöldi karla, kvenna og barna
samankominn. Þau breiða ábreiö
ur sínar á óslétt steingólfið, sem
lyktar af hrossataði. Fólkið, sem
liggur á kössum, dagblaðapappír ,
o- s.- frv. borðar ,andar, les og
sefur þarna hlið við hlið. Frelsis-
herskona úthlutar smá teskömmt
um til fólfcs, sem bíður þeirra i
hundraðatali, aðeins einn vatns-
hani er til afnota þessum þúsund-
um. Og heilbrigðisverndin? Nokkr
ar vatnsfötur standa í eiuu horn
inu undir segldúk. Það ter ekki
hægt að geta sér til hvað gerast
mundi, ef sprengja skyldi lenda
þar sem byrgið er veikt fyrir,
hvað gerast* myndi hjá gamal-
mennunum og börnunum, ef skelf
ing gripi fólkið, sem þarna er
þjappað saman.
En því betur getur maður gert
jsér í hugarlund, hvað ,ske myndýi
þessum yfirfylltu byrgjum,- þegar
inflúensan brýzt út.
Og allt er þetta sökum þiess
að góðu byrgin eru lokuð almenn
ingi. Byrgi, sem eru örugg, heil-
næm, sem geta dregið úr smitun,
stór verzlunarhús, gífurliegir píra
mídar úr stáli og steypu, þar sem
fjöldi herbergja og ganga eru
djúpt undir húsum, og sem gætu
rúmað þúsundir manna; allt er
])etta lokað almenningi að nætur
lagi og stór spjöld sett upp, þar
sem á stiendur: „Hér eru ekki al-
menningsbyrgi“.
Meðan þúsundirnar reika um
heimilislausar, reynandi að finna
mögrum líkömum sínum skjól í
óhreinum og yfirfullum varnings
görðum, þá er til fjöldi stórra
húsa, sem líkjast vígjum og þaf
sem kjallararnir gætu hýst þús-
undir manna á hagkvæman hátt.
Á næturnar, þegar inazistabomb
urnar hvína yfir höfðum manma,
eru, kjallarar þessir Lokaðir og
tómir.
Talsmaður ríkisstjómarinmar
lýsti yfir við nefndiina 13. sept-
ember: „Héðan í frá hafa allar
borgarstjórnir vald til að krefj-
ast þess, að öll einkahýbýli í
borgunum verði opnuð almenin-
ingi“. Þetta var fyrir nærfelt 2
mánuðum- Ennþá er ekki búið
að opna þessi byrgi. Hversvegna
ekki, hr. Morrison?
KAUPl IM FLÖSKUP OG GLÖS
háu verði. - Sækjum samstund-
is. —- Sími 5333.
Flöskiwerzlanin Kalkofnsveg
við Vörubílastöðina
Hírdíd fæturna
Framhald af 2. síðu.
ur með heitu, hin með köldu.
Maður byrjar með heita vatninu
og heldur fótunum niðri í því í
3—5 mínútur, fer svo niður í
kalda vatnið. Þetta gerir maður
nokkrum sinnum á víxl þurrk-
ar sér svo vel og er fyrirtaks
leikfimisæfing að ganga svolitið
á tánum á eftir.
Eins ættu allir að gera sér að
reglu að skipta um skó, þegar
heim er komið, og fara á inni-
skó, það fer vel með hvörttveggja
gönguskóna og fæturna. Bezt er,
að svolítill hæll sé á inniskón-
um; algerlega flatbotnaðir skór
fara ekki vel með fótinn. Svo
ættu þeir, sem geta látið það eftir
sér að leggja sig út af einhverja
stund að deginum, að telja það
ekki eftir sér að fara úr sokk-
unurn og láta loftið leikri um fæt-
urna.
Ef við gerum okkur ])að að
reglu að hirða daglega vel á ohk-
ur fæturna, getum við komizt hjá
mörgum óþægindum og aukið
heilsu okkar og daglega vellíð-
an.
Níðurseff verð
þessa víku
Nofíð faekífærið
Níðursetf verð!
Gúmmískógerdín
Laugavegi 68.
HEILQSOLUB: Afi’lMl JONSSON, R.VÍK
*ÁriÖ 1666. (Þýð.)
**Að tilhlutun blaðsins Daily
Worker“. (Þýð.) (
Far, verðld,
þinn veg
(Barbara)
Verulega gód bók
o$ skemmtíleg.
Akaflega
spennandí