Þjóðviljinn - 03.09.1942, Blaðsíða 3

Fimmtudagui’ 3. sept'. 1942.
PJÖÐVIEÍINN
3
þSðOVlUINH
Útgefandi:
Sameiningarílokkur aiþýðu —
Sósíalistaílokkurinn.
Ritstjórar:
Sigfús Sigurhjartarson (áb.).
Einar Olgeirsson.
Ritstjórn:
Hverfisgötu 4 (Víkingsþrent).
Sími 227§.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Austurstræti 12 (1. hæð).
Sími 2184.
Víkingsprent h.f., Hverfisgötu 4.
Á að gleyma þeim
gSmlu og sjúku?
Verkamenn haía nú knúið
fram sæmilegar kjarabætur
sér til handa. Starfsmenn hins
opinbera hafa fengiö fram all
miklar kjarabætur. Verzlunar-
fólk hefur og náð nokkrum
kjarabótum, sem hefðu þó orö
ið meiri, ef samtök þeirra
hefðu verið betri þar.
En þeir, sem eiga að treysta
á bróðurkærleik mannanna, á
virðinguha fyrir vel unnu æfi-
starfi, á samúðina meö þeim,
sem lífiö leikur harðast, —
þeir hafa enga uppbót fengið
og voru þó verst settir allra
fyrir. Hinir gömlu og sjúku,
þeir, sem lifa af ellilaunum og
örorkubótmn og af styrk hins
opinbera, — þeir hafa engar
umbætur fengiö. Og þó voru
sultarlaunin, sem þeir fengu
áður, landi og lýö til skamm-
ar.
Styrkþegar íá nú 15 kr. á
mann á viku til fæð.o, elds-
neytis, klæða o. s. frv., til alls
nema húsaleigu. M.ö. o. tvær
krónur á mann á dag! Og það
fæst nú hvergi máltíð keypt í
Reykjavík undir fjórum krón-
um. Það opinbera ætlast auð-
sjáanlega til þess aö styrkþeg-
ar þeir, sem ekki fá neitt auk-
reitis, sitji klæðlausir í kulda
í lélegu húsnæði, svangir, en
fái þó það fæði að þeir tóri.
— Þaö mun víst hætt áö hafa
hunda í Tungu nú, en skyldi
daglegt fæöi og uppihald
þeirra þó ekki hafa kostað
meira en bærinn ætlar styrk-
þegum sínum.
Og þó eru til lakari dæmi
um skeytingarleysi valdhaf-
anna um líöan þeirra, sem
þrælað hafa alla æfi viö áð
koma upp þeirri kynslóð, sem
nú er upp á sitt bezta.
Eöa hvað segja menn um aö
ætla gamalli konu að lifa af
50 kr. á mánuði í ellilaun?
Það er ekki undarlegt, þó
mönnum dytti í hug sem svar
vísa Þorsteins Erlingssonar:
i
:
„Og þegar áð iokum þeir
launin sín fá,
sem lífinu svo hafa slitiö,
hve .mega þeii*, hamingja,
þakka þér þá,
sem þú hefur synjað um vitið,
sem grimmdina tigna, sem
hræsninni hneigj'a,
sem hálfvitar fæöast, sem
skiftingar deyjá1.
Það er ekki menningarþjóð-
Hernaðarmáttur Þýzkalands
Athyglisverð grein úr blaði frjálsra Þjóðverja „Die Zeitung“, London
Grein þessi er tekin úr
„Dic Zeitung“ 14. ágúst
í látlausum sigrum hefur
sumarsóknin boriö hina þýzku
heri suður að Kákasusfjall-
garöi og inn í olíuhéraðið Mai-
kop. Nærri tvo mánuöi hefur
þessi sókn staðið. En hún var
hafin á tímabili, er menn
höföu fulla ástæðu til að
ætla, að hiö þýzka heimaland
og hiö þýzka framleiöslu- og
samgöngukerfi heföi veiklazt,
og baráttukjarkur þýzku þjóð-
arinnar farinn áö bila. Maður
freistast til aö trúa því áð i1
skýrslur þær, sem bárust frá
Þýzkalandi í vor um veiklun
þess hafi veriö blekkingar og
að Hitler sé 1 rauninni sterk-
ari á svellinu nú en nokkru
sinni fyrr. En það er mjög
hæpið að dæma um hina at-
vinnulegu öfl heimalandsins
út frá hinum hemaðarlegu
afrekum liöandi stundar.
Allt fram til þessa hefur
Þýzkaland getað unnið á fóm
arlömbum sínum einu í senn
og hefur því ekki þurft aö
reyna afl sitt og bandamanna
sinna við sameinaöa krafta
allra andstæöinga sinna. Eftir
hvert högg, sem Þýzkaland
veitti, gat það setið lengi í
griðum og sleikt sár sín og
safnað kröftum til nýrrar sókn
ar. íhvert sinn varð þaö land
iö, sem siöaát varð fyrir högg-
inu , að miöla Þýzkalandi
miklu. |
■-•»1
Þýzka herstjórnin hagar for
ustunm aö þessum blóðsugu-
hætti. Fyril’ þá sök gat Þýzka-
land í nærri tvö styrjaldarár
haldið matarskammti sínum
óskertum. Fyrir þá sök varö
ekki skortur á ýmsum mikil-
vægum hráefnum. Þýzkaland
rændi eimreiða- og járnbraut-
arvagnakosti allrar Evrópu og
gat haldiö uppi flutningum til
félagi samboðiö, að skilja nú
þá gömlu og sjúku út undan,
þegar bætt eru kjör þeirra,
sem hafa vald á bak við sig,
til aö knýja kröfur sínar fram.
Það verður að hækka aö
verulegum mun framfærslu-
styrkinn.
Þaö verður aö hækákka aö
verulegum mun ellilaunin og
örorkubætumar.
Sósíalistaflokkurinn hefur
barizt fyrir þessum réttlátu og
sjálfsögöu kröfum. Þær hafa
verið hunzáðar til þessa, bæöi
í bæjarstjórn og á þingi.
Nú getur þaö ekki gengiö
svo til lengur. Samtök alþyð-
unnar öll þurfa tafarlaust aö
láta þessi mál til sín taka. Þaö
veröur aó knýja valdhafana til
þess aö veita þeim gömlu og
sjúku meiri uppbætur en
nokkrir aðrir hafa fengið, því
þeir vom verst settir fyrir og
þarfnast því mestra kjara-
bóta. Og nú er af nógu aö
taka, svo ekki þurfa valdhaf-
arnir að bera því við, áö þaö
vanti peninga.
hernaöarþarfa þvert yfir meg-
inlandiö, þrátt fyrir illa liirö-
ingu á járnbrautarkerfi Þýzka
lands fyrir stríðiö. Og með
þessum blóösuguhætti var loks
nægt að flytja inn milljónir
erlendra vinnuþræla til þess
að vinna fyrir vígstöðvarnar.
Öll Evrópa var rænd lífsnauö-
synjum sínum, framleiðslu-
tækjum, samgöngutækjum og
vinnuafli. Þýzkaland liföi á
Evrópu eins og átfrekt sníkju-
dýr.
Þegar Þýzkaland réöst á
Rússland 1941, þá var það
ekki einungis af hernaöar-
ástæöum (til að tryggja sig áö
ur en reitt yröi til höggs gegn
Englandi), heldur ekki hváö
sízt vegna þess, aö Evrópa án
Rússlands var oröin of lítil
fyrir þessa blóðsugu, og Þýzka
land ætlaði því í þessu efni
áð gera Rússland að hluta úr
Evrópu. Þetta mistókst. Þegar
hinir þýzku herir átu sig inn í
víðlendur Rússlands fundu
þeir ekkert, er gæti seöjaö
Þýzkaland og styrjaldarfram-
leiðslu þess aö nokkru ráöi.
En á hinn bóginn voru fórn-
irnar svo miklar vegna hinn-
ar stórkostlegu mótspymu
Rússlands, aö hin þýzka blóð-
suga varð áð leggjast á foröa
sinn í mannafla og hráefnum.
Þetta hófst fyrir einu ári. í
heilt ár hefur Þýzkaland ekki
aðeins orðiö aö g;anga nær Ev-
rópu, heldur hefur það orðiö
að lifa á fyrningum sínum. En
hváö er mikiö eftir?
Miima en búast mætti við
eftir hin hernaöarlegu afrek
síðustu vikna. Þetta er ekki
óskadraumur, ekkert léttúð-
ugt vanmat á styrkleika Þýzka
lands, heldur nlöurstáða var-
færinnar athugunar á þróun
Þýzkalands heima fyrir. Aö
minnsta kosti í hálft ár eru
ekki aðeins hinar undirokuöu
þjóöir vanhaldnar, heldur er
þýzka þjóöin það líka og lifir
nú forðalaus í hálfgeröu svelti.
í nærri heilt ár hefur flutn-
ingakerfi Evrópu ekki getaö
annaö flutningum til hernaö-
arþarfa, enda þótt allir aðrir
flutningar hafi aö miklu leyti
verið lagöir niður. í marga
mánuði hefur hergagnaiðnað-
ur Þýzkalands ekki getaö bætt
upp þau framleiðslutæki, er
gengiö hafa úr sér. í heilt ár
hefur framleiösla Þýzkalands
minnkaö, þrátt fyrir þaö, að
óteljandi vinnuþrælar hafi
verið fluttir inn í landið meö
valdboöi, en í sama mund vex
framleiösla Bandamanna.
Þýzkaland ad baki vígstöðv-
anna er æ meir að örmagn-
ast. Herinn sjálfur veit minnst
af þessu, því aö allt sem íram-
leitt er, er unnið í hans þarf-
ir. Nú er það „herinn”, sem
lifir eins og heljarstór blóð-
suga á Þýzkalandi, á „heima-
högunum”. Og þess vegna
viröist herinn enn vera sterk-
ur og þróttmikill, meðan
heimalandiö viimur fyrir hann
stynjandi, örvinglaö og hold-
lítiö.
En svo getur ekki haldiö á-
fram til lengdar. Sá dagur
færist óumflýjanlega nær, þeg
ar önnögnun heimalandsins
atvinnulega, hernaðarlega og
siðferöilega, læsir sig um her-
inn — ef herförin í austurveg
eftir slíkar vonir og vonbrigði
nær ei einhverjum áþreifanleg
um árangri, sem mundi gefa
Þýzkalandi ný setugrið. Hin
þýzka sókn síösumarsins stefn
ir öll áð því áð fá slík setu-
grið og nota þau hemaðar-
lega, atvinnulega og ef til vill
einnig stjórnmálalega.
Og þess vegna er ljóst, hvert
er hlutverk Bandamanna: að
veita Þýzkalandi ekki þessi
setugiiö.
*
Þýzkaland mundi færa sér
þau í nyt. Það mimdi fyrir
hvern mun reisa við iönáðinn
í hinum hernumdu hlutum
Rússlands og flytja iðjuver úr
Þýzkalandi í austurátt. Og
það mundi fá nýja orkulind í
dauöa nokkurra milljóna Ev-
rópumanna.
Lönd' þau í Evrópu, er naz-
istar hafa svælt undir sig og
hemumiö (ef frá er talið
Frakkland Vichystjórnarinnar
og hin minni lénsríki og hlut-
laus lönd) byggja um 140—
150 milljónir íbúa. Aðeins
nokkur hluti þessara manna
eiga beint og óbeint (menn
í iðnaði, samgöngum og land
búnaði) þátt í viðhaldi hinnar
þýzku vígvélar. Margar millj-
ónir manna eru ýmist of gaml
ir eða of ungir eða sinna menn
ingarstörfum og em því ekki
til neinna nota fyrir hemað-
arvél nazista. Meöferðin á Gyð
ingum, Pólverjum, Grikkjum
og Rússum, meðferðin á Þjóö
verjum sjálfum, sem særst
hafa hættulega, á kryppling-
um og blindum mönnum, sýn-
ir 'svo greinilega að ekki verð-
ur um villzt, hvemig nazist-
Framh. á 4. síðu.
Tíl lóns Blöndals
um íht hann enm siel Mlann?
Jón Blöndal hagfræðingur segir í Alþýðublaðinu í gær: „Blað
kommúnista hefur undanfarið látið svo sem það hefði fullan
skilning á nauðsyn róttækra aðgerða til þess að stöðva verðbólg-
una og kapphlaupið um stríðsgróðann. Fram til þessa hafa þeir
ekki viljað taka þátt í raunhæfri pólitík, en hugsað um það eitt
að afla sér atkvæða“. Síðan ræðir hann ágreininginn milli flokk-
anna og segir svo: „Mér finnst persónulega að þessi ágreiningur
ætti ekki að geta útilokað að þessir flokkar stæðu báðir að ráð-
stöfunum varðandi þessi hagsmunamál verkalýðsins og allrar
alþjóðar, ekki sízt þegar svo stendur á, að engin viðunandi lausn
getur fengizt á þessum vandamálum án þess? Eða vilja kommún-
istar heldur stefna að upplausn og atvinnuleysi og kalla yfir
þjóðina einræði afturhaldsins? Þetta verða allir frjálslyndir
menn í landinu að fá að vita“.
Svo mörg eru þau orð.
Hver er nú „raunhæfa pólitíkin“, sem Alþýðuflokkurinn undan-
farin ár hefur tekið þátt í og sem Sósíalistaflokkurinn hefur ver-
ið á móti? — Það er sú pólitík að gera stríðsgróðann skattfrjáls-
an, ausa honum til örfárra manna í landinu, en þrælf jötra verka-
lýðssamtökin á meðan. Einmitt það að stríðsgróðinn var látinn
leika lausum hala, hleypti verðbólgunni af stað — og mega
þjóðstjórnarflokkamir sjálfir kenna sinni „raunhæfu pólitík"
um það.
Sósíalistaflokkurinn hefur hins vegar alltaf barizt fyrir raun-
hæfum ráðstöfunum til þess að* taka stríðsgróðann úr umferð,
kveða niður stríðsgróðavaldið í landinu, bæta kjör verkamanna,
en stöðva hins vegar dýrtíðarflóðið. Það er ánægjulegt að sjá
að Jón Blöndál skuli nú vera farinn að aðhyllast raunhæfa póli-
tík í þágu verkalýðsins í stað þess að amast við grunnkaups
hækkunum hjá honum.
Og nú spyr hann: Geta ekki Sósíalistaflokkurinn og Alþýðu-
flokkurinn haft samstarf um þessi hagsmunamál?
Jón Blöndal þarf ekki að spyrja okkur sósíalista. Hann veit
vel hvað oft Sósíalistaflokkurinn hefur boðið Alþýðuflokknum
samstarf um hagsmunamál verkalýðsins — og fengið það svar,
að helzt ætti að banna svona ótætis kommúnistaflokka.
Jón Blöndal ætti að spyrja Stefán Jóhann. Enn mun í gildi
yfirlýsing Alþýðúflokksstjórnarinnar frá í janúar um að hún
vilji „ekkert pólitískt samstarf“ hafa við Sósíalistaflokkinn. Á
hún að vera í gildi áfram, og það þó engin viðunandi lausn geti
fengizt á þessum vandamálum án þess (orð J. B.) hún sé numin
úr gildi? Það er það, sem „allir frjálslyndir menn í landinu
verða að fá að vita“ (orð J. B.), herra Jön Blöndal. — Viljið þér
ekki spyrja Stefán Jóhann og Alþýðuflokksstjórnina aö því?
, w,t,,, , . ii