Þjóðviljinn - 18.11.1942, Blaðsíða 1

7. árgangur. Miðvikudagur 18. nóv. 1942. 172. tölublað.
\
* *
I (færkveldí höfdu 174 fulltrúar fengíð kjörbréf og þingsefu
Láns~ og l€í$u~
hjálpin vaxandi
Rooscvclt forseti hefur skýrt
frá því, að í októbermánuði
liafi Bandaríkin sent Banda-
mönnum vörur mcö láns- og
leigukjörum, aö verðmæti 915
milljónir dollara.
ÞaÖ er 30% meira en í
nokkrum öðrum mánuði og
Framh. á 4. síðu.
Þjóðverjar missa 1000
manns á einum degi
í fregnum frá Moskva er
skýrt frá liörðum bardögum í
Stalíngrad, og tókst JÞjóðverjum
að bæta stöðu sína lítið eitt í
einum hluta verksmiðjuhverfis-
ins, en í bardögunum þar féllu
um 1000 fasistahermenn í gær.
Við Naltsík í Kákasus veitir
rauða hernum betur.
Kl. 4 e. h. í gærdag var settur fundur í Iðnó og Alþýðu- j
sambandsþinginu haldið áfram. Forseti sambandsins, Sigurjón
Ólafsson setti fundinn og stýrði honunl. i
Voru þá tekin til meðferðar störf kjörbréfanefndar og sam-
þykkt með litlum athugasemdum kjörbréf 170 fulltrúa. |
Nokkur kjörbréí, sem ágreiningur var um innan kjörbréfa-
nefndar, voru látin bíða þar til síðar.
Þá voru staðfestar upptökubeiðnir ýmsra félaga, sem sam-
bandsstjórn hafði samþykkt á síðasta starfstímabili og nokkur
ný félög, sem sótt höfðu um upptöku rétt fyrir þingið. — Verð-
ur þeirra nánar getið síðar.
Hófust þá umræður um upptökubeiðni nokkurra verklýðs-
félaga, sem núverandi sambandsstjórn vildi útiloká frá rétt-
indum í sambandinu, og lauk þéim umræðum svo, að samþykkt
var að taka öll félögin inn í sambandið.
Frá Alþíngí:
lltto
Þíngseta Gunnars Thorddsen
enn efckí samþyfckt
Framhaldsumrasdur í dag klukkan 2
Kl. 11/2 í gær var íundur settur í sameinuðu þingi. Það var
framhald þingsetningar. Aldursforseti Ingvar Pálmason stýrði
fundi. Þingmenn skiptust í deildir til að prói'a kjörbréf, svo
sem þingsköp mæla fyrir, og var gefið fundarlilé í þinginu
meðan kjördeildir störfuðu.
Önnur og þriöja kjördeild
luku brátt störfum, en all-
verulegur dráttur varö á störf
um fyrstu deildarinnar og
gat fundur í Sameinuöu þingi
því ekki hafist á ný fyrr en
20 mínútum fyrir kl. 4.
Framsögumenn annarar og
þriöju kjördeildar skýröu frá
aö lagt væri til meö sam-
hljóöa atkvæöum aö öll þau
kjörbréf, er deildir þessar
hei'öu haft til athugunar yröu
tekin gild, og var þaö sam-
þykkt meö samhljóöa atkv.
Framsögumaöur fyrstu-kjör
deildar skýrði frá aö ágrein-
ingm- heföi oröiö um eitt
kjörbréf, þáö er kjörbréf
Gunnars Thoroddsen. Haföi
verið haldið' fram aö fé heföi
verió boriö á kjósendur í
Snæfellsnessýslu aí stuönings
mönnum hans og honmn
sjálfum. Meirihluti kjördeild-
arinnar lagöi til aö. kosning
Gunnars yröi tekin gild, en
rannsókn fyrirskipuö út af
henni.
Skúli Guðmundsson haföi
oró fyrir Framsóknarmönn-
urn og taldi að freklega heföi
veriö beitt fé í kosningaáróö-
ur, máli sínu til stuönings
las hann upp bréf frá Krist-
jáni Gestssyni. Fer þaö hér á
eftir:
Bréf Kristjáns Gestssonar
„Við síðustu alþingiskosningar
varð ég var við eftiríarandi atriði
í sambandi við kosninguna í Ólafs-
vik í Snæfellsness- og Hnappadals-
sýslu:
1. Á kosningadaginn átti ég leið
Reyndu þeir Finnur Jónsson,
Jón Axel Pétursson og Sigurjón
að réttlæta sundrungarstefnu
sína með því að félögin væru
ýmist of smá eða að þau gengju
inn í starfssvið annarra starf-
andi félaga í sama héraði.
Sameiningarsinnar sýndu hins
vegar fram á að hér væri eigi
um skipulagsmál að ræða, held-
ur fyrst og fremst um það, hvort
ætti að sameina verkalýðinn
innan vébanda Alþýðusam-
bandsins eða ekki. — Ennfrem-
ur héldu sameiningarmenn því i
fram, að hægara mundi verða að I
sameina verkalýðsfélög þar sem j
það þætti hentugt, ef þau væru j
innan sambandsins, heldur en ,
að veita öðru félaginu réttinn, !
en útiloka hitt með valdi.
Leikar fóru svo, að tillaga j
Finns Jónssonar um að íresta
umræðum var felld en sam-
þykkt að taka inn félögin þegar
í stað.
Atkvæði féllu þannig: Upp-
taka Þvottakvennafélagsins
Fréyja var samþykkt með 79 at-
kvæðum gegn 46, Verkakvenna-
félagsins Einingin á Akureyri
með 82 gegn 40 og Verkakvenna
fél. Framtíðin, Eskifirði með 84
gegn 20.
Hafa þá öll félög sem óskað
hafa upptöku í sambandið á
þessu þingi verið tekin inn.
til Kristínar Oliversdóttur, og átti
þá við hana eftirfarandi viðtal. Eg
spurði hana hvort hún ætlaði ekki
að kjósa, og hvern hún ætlaði að
kjósa. Sagði hún mér þá að Vilhelm
Steinsen hefði gefið sér 30 kr., og
beðið sig um að kjósa Gunnar Thor-
oddsen, og hefði hún lofað því. Þetta
sagðist hún ekki geta svikið úr þvi
Framh. á 4. síðu.
Siíffli heraeOfst
Þýzk fréttastofa seglr aB ákvörðun um hervæðing-
una hafi verið tekin f gær á skyndifundi ráðuneyt
isins f Madrid, undir forsæti Francos
Hervæðing er hafin á Spáni, að því er segir í fregn frá
þýzku fréttastofunni Tranzozean.
Var ákvörðun um hervæðinguna tekin á skyndifundi Fran-
costjórnarinnar í Madrid, og var Franco sjálfúr í forsæti á fund-
inum.
Það fylgir fregninni, að ráðstöfun þessi sé gerð í því skyni
að friða almenning á Spáni, sem orðinn sé mjög órólegur vegna
hernáms Breta og Bandaríkjamanna á nýlendum Frakka í
Norður-Afríku. Muni spánska hernum vera ætlað að afstýra
því, að nokkur framandi her geti ráðizt inn á spánskt land.
Því virðist gleymt, að Franeo
og kumpánar hans sitja að völd-
um vegna þess að þeir kölluðu
inn í landið erlenda' fasistaheri
til að berja niður hina löglegu
stjórn landsins, í borgarastyrj-
öldinni 1936—39.
öldinni 1936—39. Ekki er ólík-
legt að nú verði krafizt launa
fyrir þá hjálp.
Dðmur I Hrafnkötlumálinu
Útgefendurnir dæmdir 1 1000 kr. sekt hver. - Upplagið
ekki gert upptækt. - Hrafnkatia dæmd rituð fyrir 1400
Þegar það fréttist á s.l. vetri, að gefa ætti út Laxdælu með
lögboðinni stafsetningu urðu nokkrar afturlialdssálir til þess
að fá það lögleitt, að slíkan verknað mætti eigi fremja. Hófst
þá kapphlaup milli þessara manna og prentaranna, sem lauk
með sigri liinna síðarnefndu. Laxdæla kom út áður en lögin
voru sett um það að kennslumálaráðlierra skyldi veita leyfi til
útgáfu á fornritum.
Útgefendur Laxdælu, þeir Halldór Kiljan Laxness, Stefán
Ögmundsson og Ragnar Jónsson gáfu síðan út Hrafnkötlu með
lögboðinni ísl. stafsetningu. Fyrir það höfðaði dómsinálaráðu-
neytið mál gegn þeim og féll dómur í því í gær.
í dóminuin segir svo:
„Með bréfi, dagsettu 12. sept-
ember s.l., sendi dómsmálaráðu-
neytið sakadómara eitt eintak
bókarinnar ,.Hrafnkatla“, sem
þá hafði nýlega verið gefin út
hér í Reykjavík og lagði svo
fyrir, að hefja skyldi réttarrann
sókn um útgáfu bókar þessarar
og höfða síðan mál gegn hinum
kærðu fyrir brot gegn áður-
nefndum lögum nr. 127, 9. des-
ember 1941.
Bók þessi, Hrafnkatla, kom út
hinn 1. september s.l.. og er
Hrafnkels saga Freysgoða, færð
til nútíma stafsetningar og með
formála eftir kærða, Haljdór
Kiljan Laxness. Segir í formál-
anum, að sagan sé, með örfáum
undantekningum, prentuð sam-
kvæmt útgáfu Konráðs Gísla-
sonar, Kaupmannahöfn 1847.
Kærðu, Einar Ragnar og Stef-
án kostuðu útgáfuna, sáu um
hina fjárhagslegu hlið útgáf-
unnar og sölu bókarinn-
ar. Kærði, Halldór Kiljan Lax-
ness bjó bókina undir prentun.
Framhald á 2. síðu.