Þjóðviljinn - 21.11.1942, Side 3

Laugardagur 21. nóv. 1942.
9
Þ JÖÐ VILJINN
(DÖOVIUINH
Ótgeíandl:
Sameiningarflokkur alþýfiu —
Sósí alistaflokkurinn
RUstjórar:
Einar Olgeirsson (6b.).
Sigfús Sigurhjartarson.
Ritstjóm:
Hverfisgötu 4 (Víkingsprent).
Sími 2270.
Aigreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Austurstræti 12 (1. heð).
Sími 2184
'íkingsprent h.f., Hverfisgötu 4.
Tvennar kosningar hafa fordæmt aftur-
haldspölitík þjóðstjórnarinnar
Þjóðin heímtar róttæka pólítík og lýðræðisstjórn fólksins sjálfs
Tíl enn hard-
arí barátfu
Alþýðusamband íslands hefur
nú lokið 17. þingi sínu, hinu
fyrsta síðan 1930, sem kosið er
til á lýðveldisgrundvelli.
Verklýðssamtök'in komu sam-
an á þetta þing sitt frá nýunn-
um sigrum, hinum stærstu, er
islenzk verkalýðshreyfing enn
hefur unnið. Mikil grunnkaups-
hækkun, 8 tíma vinnudagur og
fleiri kjarabætur og réttindi var
ávinningur sá, er verkalýðurinn
kom með út úr baráttu þessa
árs og hagnýtingu hins hag-
stæða atvinnuástands.
Framundan er baráttan fyrir
að halda því, sem áunnizt hefur,
auka það og bæta. Skilyrðin til
þess að það sé hægt eru fyrst og
fremst alger eining verkalýðs-
samtakanna og ráðstafanir til
þess að hindra að atvinnuleysið
komi aftur.
Atvinnuleysið gerir hvort
tveggja í senn, rýrir afkomu
verkamanna og skapar atvinnu-
rekendum möguleika til kaup-
kúgunar.
Það er lífsspursmál fyrir
verkalýðinn að hindra atvinnu-
leysið. Aldrei hafa verkamenn
fundið betur til þess en nú, þeg
ar þeir hafa haft yfrið nóg að
gera, hver glæpur atvinnuleysið
er gagnvart þeim.
En til þess að hindra atvinnu-
leysið þarf pólitískar ráðstafan-
ir, ráðstafanir af hálfu ríkis og
bæja til þess að koma í veg fyr-
ir það. Síðustu tvö árin hefur
viðleitni valdhafanna miðast við
það að draga úr atvinnunni,
„skapa jafnvægi milli framboðs
og eftirspurnar á vinnuafli“,
skapa a. m. k. örlítið atvinnu-
leysi, svö hægt væri að fram-
fylgja kaupkúgunarlögunum.
Verkalýðurinn verður nú að
beita öllum sínum áhrifum og
samtakamætti til þess að
tryggja sig gegn því að atvinnu-
leysið verði aftur leitt yfir
hann. Verkalýðshreyfingin verð
ur til þess að ná meiri áhrifum
á ríkisvaldið en nokkru sinni
fyrr, — og eru þó áhrifin. sem
hún þarf að ná á það, til þess
að hindra atvinnuleysið, aðeins
hluti af þeim áhrifum, sem þarf
til þess að framkvæma önnur
stórmál, svo sem stöðvun dýr-
tíðarinnar o. fl.
Verkalýðssamtökin ganga því
nú til harðari baráttu en nokkru
sinni fyrr. Og í þeirri baráttu
verða þau að sigra.
Þaö er rætt um nýja stjórn-
armyndun og um hvaða póli-
tík skuli vera rekin af þjóð-
inni. Það er nauðsynlegt í því
sambandi, að menn geri sér
ljóst, hvernig þjóðin sjálf hef-
ur dæmt um þessi mál, hvað
það er, sem þjóðin í tvennum
nýafstöðnum kosningum hef-
ur heimtað, og hvað hún hef-
ur fordæmt.
Það var þriggja ára stjórn-
arstefna þjóðstjórnarinnar.
sem fólkið kvað upp dóm yfir.
Og í hverju fólst sú stjórnar-
stefna? Og hvað var það, sem
þjóöin fordæmdi?
Stríðsgróðinn.
Stórfelldasta breytingin, sem
þjóðstjórnin gerði á þjóðar-
högum íslendinga, var sú, er
hún lét stríðsgróðann renna
— lengi vel skattfrjálsan —
til örfárra manna í landinu
og skapaði þannig fámenna
auðkýfingsstétt, sem sölsar
undir sig þjóðarauðinn og er
aö koma hér á, fullkomnu ein-
ræði í atvinnu- og fjármála-
lífi landsins í þágu nokkurra
valdaklíkna.
Sósíalistaflokkurinn barðist !
gegn skattfrelsi stríðsgróða- j
mannanna, gegn þvi að millj- ;
önaauðnum væri veitt tll
þeirra og kraföist þess að
hann væri tekinn til þjóðar-
þarfa.
Þjóðin kvað upp sinn dóm
gegn einræöi stríðsgróðamann
anna — og hún krefst þess.
að hann sé fi'amkvæmdur.
Dýrtíðin.
Frá því þjóðstjórnin hófst
til valda'' á íslandi hefur dýr-
tíðarvísitalan vaxið úr 100 upp
í 260. — Grunnkaup laun-
þega hefur aðeins hækkað um
25—50%. Hinsvegar hafa land
búnaðarvörur hækkaö mjög,
tollar verið hækkaðir og inn-
heimtir af farmgjöldum líka.
Sósíalistaflokkurinn barðist
gegn hækkun tollanna. Þjóö-
stjórnarflokkarnir samþykktu
þá hækkun. i
Sósíalistaflokkurinn lagöi
fram fyrirspurn um þaö 1940,
hvers vegna fjármálaráðherra
notaöi elcki heimild sína til
þess að innheimta ekki tolla
af því verði varanna, er næmi
stríðsfarmgjöldunum. Þing-
menn neituðu að leyfa fyrir-
spurnina.
Sósíalistaflokkurinn lagði í
maí 1941 svohljóðandi tillögu
fram, til þess aö tryggja land-
búnaðinum vinnuafl og
hindra hækkun landbúnaðar-
afurða:
„Tillaga til þingsályktunar um
ráðstafanir til að tryggja framleiðslu
á landbúnaðarafurðum handa lands-
mönnum.
Flm.: Brynjólfur Bjarnason, ísleif-
ur Högnason, Jóhannes Jónasson.
Til þess að tryggja það, svo sem
kostur er, að hagnýttir verði til hins
ýtrasta þeir möguleikar, sem fyrir
hendi eru til framleiðslu á íslenzk-
um landbúnaðarafurðum, og að
landsmenn sjálfir geti uotið þeirra,
skorar Alþingi á ríkisstjórnina að
gera eftirfarandi ráðstafanir og
leggja þar að lútandi tillögur fyrir
Alþingi:
1. Að leggja frain fé úr ríkissjóði til
þess að hægt sé að greiðá kaup
um heyskapartimann í sveitum
landsins, sem er fyllilega sam-
keppnisfært við það kaup, sem
brezka setuliðið greiðir
2. Að styrk þeim, sem á þennan
hátt er veittur landbúnaðinum,
verði varið til að lækka útsölu-
verð á landbúnaðarafurðum á
innlendum markaði, og bæta upp
verðið til bænda.
3. Að koma á skömmtun á þeim
landbúnaðarafurðum, sem hætta
er á, að ekki verði nægiiegt af á
boðstólum á innlendum markaði,
enda sé dreifing þeirra skipulögð
með það fyrir augum að tryggja
til fullnustu, að landsmenn geti
notið þeirr*.
Þingið hundsaði þessa til-
lögu, sem og síðari tillögu um
samvinnu viö verkalýösfélög-
in til þess að leysa vandamál
landbúnaðarins.
Sósíalistaflokkurinn þreyttist
aldrei á aö sína fram á hvern-
ig stríösgróöaflóöið, sem þjóö-
stjórnin veitti inn yfir landið
með því að yfirfæra ísfiskgróð-
ann fyrst í stað takmarka-
laust, hefði sett alla verðbólgu
af stað.
Þjóðin hefur krafizt þess,
að dýrtíðarflóðiö sé stöövaö.
Það getur ekki hjá því farið
að aðgerðirnar til þess að
stöðva þaö, komi allhart viö
ýmsa þá, sem fleyttu sér fram
á því áður. Það dugar ekki að
horfa í þaö.
Spillingin og utangarðs-
stefnan.
Það var meining þjóöstjórn-
arafturhaldsms að brjóta á
bak aftur alla mótspyrnu
gegn sér, með því að setja þá
alla utangarðs við þjóðfélagið,
sem þrjózkuðust. Spillingin,
sem fyi’ir var í emhættis- og
valda-kerfinu, var aukin og
margfölduð á tímum þjóö-
stjórnarinnar. Nefndafarganið
jókst. Bitlingar margfölduð-
ust. Hlutdrægni og ofsóknir
voru beinlínis skipulagöar af
þeim, sem héldu í þræöina aö
| tjaldabaki.
Þaö átti aö svæfa alla, sem
ærlegir voru í þjóöstjórnar-
flokkunum, með samábyrgð-
inni um spillinguna.
Það átti að brjóta Sósíal-
istaflokkinn á bak aftur meö
utangarðsstefnuna.
En þjóðin fékk viðbjóö á
þessum aögeröum og ef til vill
hefur hún ekki fordæmt neitt
atferli þjóöstjórnarinnar meö
svo mikilli vandlætingu sem
þetta.
Þjóðin heimtar að hreinsað
sé til í ríkiskerfinu og alvar-
legar ráðstafanir geröar tilþess
aö uppræta fjármálaspilling-
una.
Þrælalögin.
Þaö átti aö festa einræði og
yfirdrottnun hinna nýríku
auökýfinga meö þrælalögun-
um.
Þjóöin braut þau svo eftir-
minnilega á bak aftur að sú
útreið mun seint gleymast.
Þjóðin krefst frjálsræðis fyrir
hinar vinnandi stéttir, bættr-
ar afkomu og þeirra valda í
þjóðfélaginu, sem þeim sam-
kvæmt afstöðu þeirra og gildi
ber að hafa.
Menningarafturhaldið.
Þegar fjötra átti verkalýðs-
samtökin og brjóta alla póli-
tíska andstöðu gegn aftur-
haldinu á bak aftur, þá mátti
sjálf menningin ekki gleym-
ast. Skáld og listamenn hefa
alltaf verið boðberar frelsis.
Þaö eina, sem þjóðstjórnar-
liðið sýndi framtak og áhuga
um, var Finnagaldurinn. Þar
sýndi afturhaldið sitt sanna
innræti. Nú munu flestir þeir
menn, sem við þann galdur
voru riðnir, fyrirveröa sig fyr-
ir þátttökuna i þeim skrípa-
leik. Og þjóðin hefur kveöið
upp sinn dóm með því að efla
þann flokk, einan allra flokka.
— þrefalda þingmannatölu
hans, — sem átti að brjóta á
bak aftur með ofsóknunum
1939—40.
Svo magnaö var ofstæki
hinna sameinuðu þjóðstjórn-
arflokka þá, að meira að segja
þegar um annað eins stórmál
var að ræða og það að flytja
konungsvaidið inn í landið
eftir að Danmörk var hertek-
in 9. apríl, þá var Sósíalista-
flokkurinn útilokaöur frá lok-
uðum þingfundum, en menn
utan þingsins hins vegar boð-
aöir á þá. Og þegar svo þings-
Það var því einn liðurinn í ályktunartillagan kom fram
stefnu afturhaldsins að kæfa
rödd þeirra, helzt að svelta þá
10. apríl, og mjög mikið var
undir því komið, aö allir þing-
í hel. Skáld og listamenn, sem | menn stæðu saman um hana,
þjóöin og þingið hafði ætlað
. föst og ævilöng heiöurslaun
á fjárlögunum, voru sviknir
um þau laun með brögðum,
er beitt var og meirihluti þing
manna féll fyrir.
Yfirgnæfandi meirihluti
þjóðarinnar fordæmdi þessar
aöfarir í kosningunum og
krafðist þess að smánarblett-
ur menningarafturhaldsins og
ofsóknanna yrði þurrkaöur af
þjóóinni.
Þjóöin vill, aö nú sé aö fullu
bætt fyrir það, sem brotið var,
og róttækar ráðstafanir gerð-
ar til þess að hlynna að menn
ingu vorri og frömuðum henn-
ar.
Réttindaránið.
Þegar verkalýðurinn var
sviptur samtakafrelsinu, átti
einnig að ræna hann ýmsum
öðrum réttindum. En þótt á-
rás „höggormsins“ mistækist
voru samt framfærslulögin og
tryggingalöggjöfin að ýmsu
leyti rýrð.
Þjóöin fordæmir réttinda-
ránið. Hún. krefst þess aö rétt-
indi og tryggingar alþýðunar
séu stórum aukin og mikill , , ... . . ...
hluti þess fjar, er nu hefur \ . ö ..... ____, , , _
streymt inn í landið notaður
þá fær Sósíalistaflokkurinn
með naumindum 5 mínútna
frest til þess aö taka ákvörö-
un um þetta mál, sem flokk-
urinn hafði veriö leyndur. Slík
var umhyggja þjóðstjórnarinn
ar í þessu afdrifaríka máli. —
Sósíalistaflokkurinn sýndi
bæði þá og síóar allt aöra og
meiri ábyrgöartilfinningu fyr-
ir rétti og frelsi þjóöarinnar,
en þjóöstjórnarflokkarnir
sýndu þá. Og samkvæmt
þeirri reynslu hefur þjóðin
dæmt.
Þjóðin krefst þess, að utan-
ríkispólitíkin sé rekin með það
fyrir augum aðtryggja raunveru
legt frelsi þjóðarinnar út á
við, en ekki sé farið eftir dutl-
ungum og fordómum nokk-
urra yfirstéttar- og afturhalds
seggja.
íslenzka þjóðin hefur kveðið
upp sinn dóm, samþykkt sín-
ar kröfur.
Nú reynir á hvort þingiö,
þingflokkarnir og peninga-
mennirnir —, framkvæma
vilja þjóöarinnar.
Þjóðin hefur séö óhugnan-
til þess aö tryggja framtíö og
velferð fólksins meö því m. a.
áö koma á atvinnuleysistrygg-
ingum og stórbæta fram-
færslulögin.
Utanríkispólitíkin.
Þjóðstjórnarafturhaidið
skeytti engu um aö reyna að
tryggja frelsi þjóðarinnar út á
við. Tillögum Sósíalistaflokks-
ins, sem miðuðu að slíku, var
ekki sinnt. Allt var látið reka
á reiðanum.
árum um hvaö gerzt hefur
bak við tjöldin á þinginu, eftir
að þjóðin hefur samt kveðið
upp sinn dóm. Þjóðin man
hvað gert var eftir að hún
hafði kveðið upp sinn dóm í
kosningunum 1937, svo skýr-
an og ótvíræöan að ekki varö
um villst hvaö hún vildi.
Þjóðin hefur ekki trú á
þeim mönnum, sem ollu því
þá, hvernig að var farið og
ætluöu að tryggja sér að geta
haldiö áfram svikunum við
þjóöina meö því aö kæfa rödd
Framh. á 4. síðu.