Þjóðviljinn - 17.02.1943, Blaðsíða 2

2
ÞJÓÐ VILJINN
Miðvikudagur 17. febrúar 1943.

SKIPAUTCEH«
rimisins
ir
Ýms skip
m
Tökum á móti flutningi til
Patreksfjarðar, Tálknafjarðar,
Bíldudals, Þingeyrar, Flateyrar,
Súgandafjarðar, Bolungarvíkur
og ísafjarðar fram til hádegis í
dag.
Vörur, sem fara áttu með
Esju héðan í gær til Patreks-
fjarðar og ísafjarðar, verða all-
ar sendar með minni skipum,
og eru sendendur beðnir að at-
huga þetta í sambandi við vá-
tryggingu o. fl.
aanzissssiaissisms}
Manlð
'■(■XI
Kaffísðluna
Hafnarstræfí 16
EH32!a{a!a{aí3!aiaíaa
Gullmunir
handunnir — vandaðir
Steinhringar, plötuhringar
o. m. fl.
Trúlofunarhringar
alltaf fyrirliggjandi.
Aðalbjöm Pétursson,
gullsm., Hverfisgötu 90.
Sími (fyret um sinn) 4303.
nnnaaaaœanaa
Daglega
nýsoðin ifíð. Ný
soðin og hrá.
Kaffísatan^j
Hafnarstræti 16.
aaaanaaaaaaa
Útaf dómi er sakadómarinn
í Reykjavík hefur, vegna
kæru frá „Verkfræöihgafélagi
Islands“, kveöiðuppyfirnokkr
um mönnum fyrir brot á
lögum um rétt manna til aö
„kalla sig“ verkfræöinga,
húsameistara eöa iönfræð-
inga, vill * „Tækni“, félag
manna er strmda verkfræði-
störf. gefa eftirfarandi skýr-
ingu.
Þeir menn, sem dæmdir
voru fyrir misnotkun atvinnu
jieitisins „verkfræðingur“,
vinna allir verkfræöistörf,
hafa próf frá erlendum verk-
fræöiskólum og rétt til verk-
fræðiheitis í viðkomandi löndun.
Lög þau, er sakborningar
eru dæmdir eftir, voru sett
árið 1937 aö tilhlutun „Verk-
fræðingafélags íslands“, á 25
ára afmæli þess. Við samn-
ingu laganna var ekki leitáð
álits manna þeirra, sem meö
lögunum hlutu aö missa at-
vinnuheiti þáö sem þeir höföu
haft, sumir hverjir fast að
tveim áratugum, og hafnaö
allri samvinnu við þá. Þó
mæla lögin svo fyrir aö menn,
sem numiö hafa utan þeirra
skóla, sem Verkfræöingafélag
íslands tekur gilda skuli fá
leyfi til aö bera umrætt at-
vinnuheiti, ef þeir hafa veriö
starfandi í 6 ár fyrir gild-
istöku laganna og að fengn-
um meömælum Verkfræðinga
félags íslands. Samskonar á-
kvæöi voru sett um Jaúsa-
meistara og iönfræðinga. Af
6 ára skilyrðinu er auðsætt
að löggjafinn (Alþingi) hefur
ætlað að taka nokkurt tillit
til hlutaðeigandi starfandi
verkfræðinga og treyst „Verk-
fræðingafélagi íslands” til ó-
hlutdrægs mats í þeim efn-
upi.
En hvernig notar Verkfræö-
GREINARGERÐ
frá sfjórn félagsins „TÆKNI"
Fyrir nokkru voru birtir hér í blaðinu dómar yfir nokkr-
um mönnum, sem dómfelldir voru fyrir ranga notkun starfs
heitis. í dag birtir blaðið greinargerð, er því hefur borizt frá
stjórn félagsins „Tækni“, sem fjallar um fyrrgreinda dóma.
ingafélag íslands vald þaö
sem lögin fá því í hendur?
Allt áö 20 menn. sem upp-
fylltu 6 ára skilyrðið, þar á
meöal nokkrir sem höföu frá
12 til 18 ára starfsferil viö
verkfræöileg störf aö baki sér,
sóttu um atvinnuheiti þáö er
þeir höföu notaö og sem lög-
gjafinn sýnilega ætlaöist til
aö þeir héldu áfram. Þegar
ráöuneytiö leitar svo umsagn-
af Verkfræöingafélags Islands
er svariö neikvætt fyrir alla
umsækjendm- aö fjórum imd-
anteknum. Sumir þessara
fjögurra manna höföu engin
verkfræöipróf, en aörir sam-
bærileg próf við flesta þá er
neitunina fengu. En hvaö
höfðu þá hinir fjórir útvöldu
afrekaö fram yfir hina? Þeim
veröur, að því er séö verður, j
ekki talið annaö til ágætis en
þaö aö þeir eru meölimir í
Verkfræöingafélagi íslands
þegar lögin gengu í gildi.
Hér er þvi um aö ræöa,
greinilega misbeiting á valdi
því er Verkfræöingafélagi ís-
lands öölast með lögunum.
Viöeigandi áframhald þeirr-
ar „starfsemi“ eru dómarnir
sem fyrr eru nefndir.
ÞaÖ skal upplýst aö húsa-
meistarar fóru algerlega eftir
lögunum og mæltu með öll-
um þeim er uppfyllu 6 ára
ákvæöið.
Ef mál þetta er athugað,
sjá allir hugsandi menn hve
hróplega er gengið á rétt og
atvinnufrelsi manna þeirra,
,sem veröa fyrir barðinu á
slíkri lagasetningu, sem í
mörgum tilfellum verkar ;á
annan áratug aftur fyrir sig.
Lög þessi eru einsdæmi og
þrátt fyrir ítrekaöar tilraunir
háskólaverkfræöinga hafa lög
gjafaþing nágrannaþjóða
vorra ekki séö sér fært að
setja slík lög, en í þeim fáu
löndxun í Miö- og Suöur-
Evrópu þar sem slík lög hafa
veriö sett, hefur hvergi veriö
reynt áö láta þau verka aftur
fyrir sig.
Mál þaö er hér um ræðir,
er því ekki sakamál í eigin-
legri merkingu heldur beint
áframhald herferöar þeirrar
er að framan getur á hendur
þeim mönnum sem rétt sinn
misstu meö lagasetningunpii
og framkvæmd laganna, en
þaö gæti hinsvegar orðiö til
þess að vekja menn til at-
hugunar um það, hvort lögin
fela ekki í sér óleyfilega rétt-
arskeröingu einstaklinga
þeirra, sem um ræðir og hvort
aðili sá, sem svo mikiö vald
hefur fengiö með lögunum
hefur ekki misbeitt því svo,
að ástæða sé til að fela það
öðrum sem trúandi væri til
að fara með það án allrar
hlutdrægni.
í stjórn félagsins „Tækni“-
Þórður Runólfsson.
Höskuldur Baldvinsson,
Sigurður Flygenring.
Orval, 1. hefti þessa árs er komið í bóka-
verzlanir.
Orval er 128 blaðsíður og kostar að eins
kr. 7,00.
Orval er tvímælalaust fróðlegasta og
skemmtilegasta tímarit, sem út bef-
ur komið á Islandi.

„Mýs og menn.“
Þess ber að geta sem vel er gert„
og samkvæmt því er rétt og sjálí-
sagt, að minnast á leikflutning út-
varpsins síðastliðið laugardagskvöld.
Sá er þetta ritar, hlustar sjaldan á
útvarp, einnig á laugardagskvöldum,
og fylgist því ekki að staðaldri með
leikflutningi útvarpsins, en freist-
andi er að halda, að naumast hafi
annað leikrit verið betur flutt í
íslenzkt útvarp, um langt skeið, en
þetta, og ef til vill ekkert eins vel.
Leikur Þorsteins Ö. Stephensen var
með afbrigðum góður, og sömuleiðis
leikur Lárusar Pálssonar, og með-
leikendur þeirra skiluðu allir hlut-
verkum sínum vel.
Ekki er það að efa, að þessi ár-
angur er að þakka löngum æving-
um og nákvæmni og samvizkusemi
leikstjómandans, Lárusar Pálsson-
ar, enginn leikari, hversu góðum gáf-
um sem hann er gæddur, getur flutt
útvarpsleikrit svo vel fari, nema að
leggja á sig miklar æfingar. Þetta
virðist leikurum þeim sem utvarps-
leikrit flytja, og ef til vill útvarps-
ráði ekki heldur, vera nægilega vel,
ljóst, stundum virðast leikarar
leyfa sér að koma að hljóð-
nemanum og lesa hlutverk
sín vel eða illa, eftir ástæðum. Slíkt
er ósæmilegt að bjóða hlustendum,
það kostar vinnu, vandvirkni og ná-
kvæmni að undirbúa leikflutning í
útvarp, engu síður en leikflutning á
leiksviði. Þetta hafa leikendurnir,
sem fluttu leikinn „Mýs og menn“
á laugardaginn, skilið, þess vegna
náðu þeir góðum árangri, og þá
kröfu verður að gera til allra sem
leikrit flytja í útvarp, að þeir skilji
þetta og hegði sér samkvæmt því.
annars eru þeir ekki útvarps hæfir.
Þetta var um leikara okkar, en
það er ekki síður ástæða til að minn-
ast á efni sem þeir völdu sér að
þessu sinni.
Það var útdráttur úr skáldsögunni
„Mýs og menn“ eftir John Stein-
beck, en hann er einn af allra fræg-
ustu rithöfundum, sem nú eru uppi.
Að þessu sinni fór því saman hjá út-
varpinu ágætur flutningur og mjög
gott efni. Þannig þyrfti þetta að vera
oftar.
Þeir sem minnst hafa
skulu fá minnst.
Það er mjög eftirtektarvert sem
gerðist á Alþingi þegar fjárlögin
voru afgreidd, varðandi laun barna-
kennara og annarra embættismanna.
Eins og kunnugt er greiddi ríkis-
stjórn Ólafs Thors flestum embætt-
ismönnum sérstakar launabætur, án
þess að hafa til þess nokkra heimild
í lögum. Ein var þó sú stétt, sem
ekki þótti fært að greiða slíkar
launabætur, það var auðvitað sú
lægst launaða — barnakennararnir.
— Núverandi ríkisstjórn vildi ekki
halda þessu ólöglega athæfi áfram,
hún bað um heimild þingsins til að
greiða embættismönnum sérstka
launauppbót á þessu ári — tvö þús-
und krónur hverjum. — En þeim
sem lægst hafa laun — barnakenn-
ararnir — gleymdi hún með öllu.
En eftir á að hyggja, hún gleymdi
þeim ekki, því kennslumálaráðherr-
ann, Einar Arnórsson, múndi eftir
kennurunum, og vildi fá stjórnina
til að leggja til að einnig þeir fengju
launabætur, en á það gat hún ekki
fallizt. Sama máli gengdi með fjár-
veitinganefnd, hún gat ekki fallizt
á að leggja til að barnakennarar
fengju launabætur.
Kennslumálaráðherrann kom að
máli við nokkra þingmenn og fór
þess á leit að þeir flyttu tillögu um
að kennarar fengju nokkrar launa-
bætur, ekki sá hann sér þó fært að
leggja til að þeir fengju meira en
1000 kr. hver og farkennarar 500
kr., og munu undirtektir þær, sem
hann hafði fengið innan stjómarinn-
ar og hjá fjárveitinganéfnd hafa
valdið því. Þrír þingmenn, Gunnar
Thoroddsen, Páll Þorsteinsson og
Sigfús Sigurhjartarson fluttu tillögu
ráðherrans, en Lúðvík Jósefsson,
Þóroddur Guðmundsson, Einar Ol-
geirsson og Áki Jakobsson fluttu til-
lögu um að barnakennarar fengju
sömu launauppbætur sem aðrir em-
bættismenn, og lýstu því yfir að þeir
litu á tillögu ráðherrans sem varatil-
lögu.
Með þeirri tillögu, að barnakenn-
arar fengju sömu uppbætur sem aðr
ir embættismenn greiddu allir þing-
menn sósíalista atkvæði og Páll
Þorsteinsson, aðrir þingmenn sáu
sér ekki fært að verða með því að
þeir lægst launuðu fengju sömu upp
bætur og hinir sem hærri hafa laun-
in.
Hins vegar féllust 26 þingmenn,
auk sósíalistanna 10, eða alls 36, á
tillögu kennslumálaráðherra, en 11
vildu alls engra launabóta unna
kennurum. Þessir 11, sem trúlega
héldu sig við stefnu fyrrverandi og
núverandi stjórnar um eða láta þá
lægst launuðu engar uppbætur fá
eru, Bjarni Ásgeirsson, Bjarni Bene-
diktsson, Garðar Þorsteinsson, Gísli
Jónsson, Ingólfur Jónsson, Jón Sig-
urðsson, Magnús Jónsson, Pétur Otte
sen, Sigurður Þórðarson, Skúli Guð-
mundsson og Þorsteinn Þorsteinss.
(þróttastarfsemi K.R.
Missir K.R.-hússins hefur
veriS mjög tilfinnanlegur fyr-
ir Knattspyrnufélag Reykja-
víkur. íþróttastarfsemi þessa
fjölmennasta íþróttafélags
landsins er svo umfangsmikil,
aö það veröur aö hafa eigin
hús til umráöa, ef allar í-
þróttadeildir félagsins eiga aö
geta fengiö þær æfingar sem
þær þurfa, Á síöasta ári iök-
uöu um 650 menn íþróttir í
félaginu, fyrir utan sundfólk-
iö, og á þessu ári mun fleiri.
Er auösætt, aö miklir erfiö-
leikar eru á að halda uppi
svo víðtækri íþróttastarfsemi,
ef húsakostur er lítill. En mik
iö má, ef vel vill, og K.R.-
ingar hafa ekki látiö þessa
erfiöleika á sig fá. Hafa þeir
fengið afnot af leikfimihús-
um barnaskólanna, en því
miður var ekki hægt að fá
leikfimisal Austurbæjar-
barnaskólans fyrr en í febr-
úar, og var þá fyrst hægt aö
byrja æfingar í kvenleikfimi
á þessum vetri. Vignir Andrés
son kennir nú kvenleikfimina,
en leikfimi karla kenna þeif
Vignir og Jens Mag-nússon,
svo að þessi íþróttagrein fé-
lagsins er í góðra manna
höndum.
Handknattleikur er mjög
vinsæl íþrótt í félaginu, bæöi
meöal karla og kvenna. Bene-
dikt Jakobsson kennir þar
kvenfólkinu, en Sigurjón Jóns
son karlmönnum. Meðal
þeirra, sem æfa handknatt-
leik, eru margir af knatt-
spyrnu mönnum félagsins.
Þá hefur félagið nú í vet-
ur byrjað að æfa íslenzka
glímu, sem hefur legiö niöri
hjá félaginu um nokkurt
Framhald á 4. síðu.