Þjóðviljinn - 04.03.1943, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 4. marz 1943.
ÞJÓÐ VILJIN N
þJdOVIlJINN
J
Útgefandi:
Semeiuingarflokkur alþýfu
Sósí alistafl •kkurirm
Ritstjórar:
Einar Olgeirsson (ób.)
Sigfús Sigurhjartarsoc
Ritstjóm:
Garðarstrœti 17 — Víkiugsprent
Sími 2270.
fVfgreiðsla og auglýsingrskxif-
stofa, Austurstræti 12 (1. hæð)
Sími 2184.
Víkingsprent h. f. Garðarstræti 17
[ leit að þyngdar-
punktinum
Aðalí'undi miðstjórnar
Framsóknarflokksinns er lok-
iö'. Stjórn flokksins er endur-
kosin, Jónas frá Hriflu er
endurkosinn formáöur, vinstri j
mennirnir, meirihlutinn, sitja
hjá. Samþykkt er ályktun um i
aö flokkurinn vilji vinstri
samvinnu, hægri mennirnir.
minnihlutinn, sátu hjá.
Þaö er eins og þeir væru aö
leika sér aö því aÖ vega salt,
stjórnendur Framsóknar-
flokksins, og væru aö reyna
aö hagræöa þannig bjáikan-
um, sem þeir sætu á, aö' þeir
hægri eöa vinstri gætu veriö
á lofti til skiptis.
Þaö hefur — alveg sérstak-
legai fyrir tilstálli Jónasar frá
Hriflu — veriö hlutvierk Fram
sóknar aö reyna aö semja á
víxl viö verkalýöinn og auö-
mannastéttina,, eftir því hvern
ig bezt hefur blásið' fyrir i
hana í hvert sinn, en án þess
aö binda sig viö nokkra
stefnu. Nú viröist ágreining-
urinn vera um þaö hvernig
setiö skuli á spýtunni, — við
hvern skuli semjai og höfuö-
atriðið hjá miöstjórninni hef-
ur auösjáanlega veriö þaö að
halda jafnvæginu á víxl.
Vinstri mennirnir sitja hjá,
þegar Jónas er kosinn formaö
ur á ný og verklýöshreyfing-
unni þannig réttur löörung-
ur! Hægri mennirnir sitja hjá
þegar ályktun um vinstri
samvinnu er samþykkt og í-
haldinu þannig gefið spark!
— Aðferðin er álíka viturleg
og þegar Alþýöuflokkurinn
1936 löörungaöi Framsókn
með annarri hendinni og
Kommúnistaflokkinn meö
hinni, með þeim afleiöing-um
sem sagan greinir frá. —
Eiginlega minnir þessi leikur
helzt á aö krakkar væru aö
hrópa: Vega salt, vega salt,
rístu Jónas hærra, hærra,
haföu biliö stærra, stærra ,
En svo maöur snúi sér aö
alvörunni í málinu: Hálfvelgj-
an hefur hér sínav venju-
legu afleiöingar — aö minnka
traustiöi á þeim hálfvolga hjá
öllum.
Þaö, sem Framsókn þarf er
hreinsun, hreinsun í baráttu
um raunveruleg stefnumörk,
— lireinsa burt afsláttarmenn
ina. og skefjalausa hrossa-
kaupspólitík, — þaö að fara
aö standa meö málstaö, líka
þegar menn eiga á hættu aó'
falla meö honum, líka þegar
s
Valur Gíslason sem Arnes og
Anna Guðmundsd. sem Lína.
Þaö vantaði ekki hátíöleik-
ann og skrautiö í „Dansinn i
Hruna“, þó ekki færi mikið'
fyrir listagildi þess leikrits.
Nú hefur Leikfélagið tekiö sér
fyrir hendur aö sýna staö-
færöan skopleik — og látiö
leggja þá spurningu fyrir
ýmsa menn hvort skopleikir
hafi menningargildi. Þaö er
eftirtektarvert tímanna tákn
aö þessháttar spurningav
skuli yfirleitt koma iram, en
orsökin er skiljanleg. Leikfé-
dagiö hefur kvekkst á því
hvernig sumurn skopleikjum
hefur veriö tekið af iöllnum
listapáfum her.
En þaö fer lítiö fyrir menn-
ingar- eöa iistagáfu þessa
leikrits, sem Leikfélíagið nú
hefur valiö’. — sízt ,neir en
um miölungs „reviu“ væri aö
ræöa. En frá heiisufræöilegu
sjónarmiöi má vafalaust telja
þaö hafa menuingargildi, —
því hláturinn lengir lífiö og
menn geta hlegiö míkiö aö'
ýmsum góöum „bröndurum“
í þessum sketnmtiiega, inni-
haldslausa og máske alltof
saklausa skopleik.
Inntakið i leiknum er ósköp
áþekkt því, sem ieikhúsgestir
eru vtanir í reviunum, einn
betri borgari, sem ýmislegt
þarf að dylja fyrir konu sinni
og svo eru nokkrar „Typur“
sem teknar eru út úi til þess
aö gera gys aö ..sportidiot-
inu“, — ,,jafnréttis-konan“,
sem numiö hefur i Oxford, —
sveitamaöurinn sem reynir aö
stæla bæjarbúann og ferst
þaö heldur óhöndagJega o. s.
frv. Ekki eru bær sérlega
frumlegar þessav persónui og
menn veröa aö líöa fyrir
hann.
Framsókn „beygö’i hjá“ í
þetta sinn.
Skyldi hún nokkurntíma
hai'a þrótt til þess aö taka af-
dráttarlausia afstööu til þess
aö berjast fyrir málefnum al-
þöunnar, einnig gegn fjend-
um alþýöunnar innan ílokks-
ins sjálfs, berjast til sigurs
hvaö sem það þarf aö kosta.
Þaö reynir ef ti1 vill á þol-
rifin fyrr en varjr.
ekki veröur sagt aö nein
vandamál séu tekin til meö-
ferðar í þessu leikriti, til
þess að kryfja þau meö skop-
inu, háðinu eöa gamansem-
inni. Þaö mun heldur ekki
hafa veriö ætlunin, hvorki
hjá höfindinum eöa Leikfé-
laginu, heldur mun hitt ráða
vali slíkra leikrita sem þess-
ara, aö „revíurnar“ eru vin-
sælustu leiksýningarnar og
gefa mest fé í áöra hönd. —
En þaö er ekki æskilegt áö
Leikfélagið taki þessháttar til
lit og sízt ætti þess aö vera
þörf nú, þegar reynzlan sann-
ar aö góö', listræn leikrit. —
skopleikir jafnt sem harmleik
ir — eru sótt vel og lengi.
Þaö er svo takmarkaður tími
og rúm, sem íslenzkum leik-
húsgestum enn er ætlaö, aö
hvorutveggja þarf a'ö notast
sem bezt.
*
Leikendur leysa sitt hlut-
verk yfirleitt vel eins og þeirra
er vani. Maöur saknar þess
hinsvegar aö sjá ekki suma
beztu leikendur félagsins eins
og Lárus Pálsson og Öldu
Möller, (en meö svona leik-
ritavali verður þess lítt kost-
ur), eöa sjá Brynjólf Jóhann-
esson í svo litlu og einhæfu
hlutverki sem Ingmars Sól-
ons, þar sem áöeins reynir á
örlítinn hluta af leiklistar-
hæfileikum hans.
Haraldur Á. Sigurösson.
sem Eldstáls útgeröarmáöur.
setur svipinn á allt leikritið.
fyllir út ramma þess og
manni finnst — eins og allt-
af þegar hann leikur — áö
persónan sé sniöin eftir hon-
um, en hann þm’fi alls ekki
aö vera aö hafa fyrir því að
leika hana, heldur bara vera
hann sjálfur. Haraldur er —
næst eftir Alfreð Andréssyni
— bráðskemmtilegasta per-
sónan, sem sést hér á lieik-
sviöi, — en er honum sem
gamanleikara ekki geröur ó-
réttur með því að setja hann
alltaf í hlutverk, sem ekki
reyna til hins ýtrasta á hæfi-
leika hans?
Anna Guðmuhdsd. sem Lína og Emilía Jónasd. sem Amanda.
Emelía Borg leikur konu
útgerð'armannsins og leysir
það vel af hendi. Inga Lax-
ness leikur hina háskóla-
gengnu ensku-slettandi dótt-
ur þeirra, en ekki tekst henni
þaö eins eöhlega og henni
hefur tekizt í síöustu leikrit-
um, sem liún hefur leikiö í.
Hina dótturina, Sísi, leikur
Inga Þórðardóttir, lítiö hlut-
verk, laglega af hendi leyst.
Ævar Kvaran tekst vel meö
Dr. Davíö Sólon, — hann
heldur áfram að vaxa sem
leikari. Wilhelm Norðfjörö
leikur Fjólan bla'öamann,
mjög skemmtilega, sömuleiöis
Jón Aöils ,,sportidiotinn“
Snjófells.
AlfreÖ Andrésson leikur Eyv
ind bónda á Felli — gervis-
fyrirmyndin auö'þekkjanleg.
aó leiknum þarf ekki aö
spyrjai. Valur leikur son hans
Arnes. Anna Guömundsdóttir
Sínu kærustu hans, sem hami
svíkur og tekur svo saman
viö aftur. Bæöi leika vel, en
auöséö er á leik Önnu áö
henni hæfa betur hlutverk í
harmleik en skopleik„, ekki
vantar tilþrifin. Gestur Páls-
son hefur ósköp lí'tiö hlutverk
sem Jón Lindborg rithöfund-
ur, — reynir ekkert á krafta
hans. Emelíai Jónasaóttir hef-
ur lítiö hlutverk sem leikkon
an Amanda Pjattfells og má
segja um hiann sem flesta
af beztu leikkröftunum í
þessu leikriti: Þaö þarf áö
láta þá fá þyngri hlutverk,
erfiðara viöfangsefni viö áö
glimia.
Ef Leikfélag Reykjavíkur
ekki gerir þaö, þá er beinlínis
hætta á því, aö' svo góöum
kröftum, sem félagiö býr yfir,
hnigni, leikendunum fari aft-
ur og þaö allra bezta, sem í
þeim býr, fái ef til vill aldrei
aö koma í ljós. Þáð geta auö-
vitað ekki allir fengiö stór
hlutverk, en smáu hlutve.km
í listrænum,, erfiöum skop-
leikjum og harmleikjum reyna
líka á hæfileikana. '
\ '< B.
Haraldur Á. Sigurðsson sem Eldstál X. Eldstáls og Alt'reð And-
résson sem Eyvindur á Felli.
Brúaríoss
fer héðan á laugardagskvöld, b.
marz, vestur og norður.
Um vörur til ísafjarðar, Siglu
fjarðar og Akureyrar óskast til-
kynnt fyrir hádegi í dag.
Bátsferð
verður til Breiðafjarðar.
Vörumóttaka í dag til Flat-
eyjar og Stykkishólms, og á
föstudag til Sands og Ólafsvík-
ur meðan pláss leyfir.
fsts'œsi'cmzízinzma
Mótorbátur óskast
Mótorbátur 15—20 tonn
óskast leigður til að vera í
ferðum um sunnanverðan
Breiðafjörð, 3—4 mánuði,
meðan verið er að gera við
flóabátinn m.b. Baldur.
Tilboðum sé skilað á
skriístofu skipaútgerðar
ríkisins fyrir hádegi n.k.
laugardag.
Munið
Kaffisöluna
Hafnarsfræft 16
Leikfélag Reykjavíkur
Skopleíkur í þremur þáttum
„Fagurl er á f|ðlluni“