Þjóðviljinn - 01.06.1943, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 1. júní 1943.
ÞJÓÐVILJINN
3
plðOVIIJINN
Utgefandi:
Sameiningarflokkur alþýðu —
Sósíalistaflokkurinn
Ritstjórar:
Einar Olgeirsson (áb.)
Sigfús Sigurhjartarson ■
Ritstjórn:
Garðastræti 17 — Víkingsprent
Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa, Austurstræti 12 (1. hæð)
Sími 2184.
Víkingsprent h.f. Garðastræti 17.
Hverskonar rfkisstjórn
vill Framsókn?
í bæklingi þeim, sem út
kemur í dag frá fræSslunefnd
Sósíalistaflokksins, gerir Brynj
ólfur Bj arnason grein fyrir af-
stö'ðu Sósíalistaflokksins í
samningunum í vetur og yfir-
leitt um afstööu flokksins til
stjórnarmyndunarmálsins.
Það kemur alveg skýrt fram
í þessari greinargerð, hver
höfuðstefnumunur er á Fram-
sókn og Sósíalistaflokknum í
þessum málum, — og það er
nauðsynlegt aö hver einasti
verkamaöur, hver sveitamaður
og fiskimaður þessa lands,
hver vinnandi og hugsandi ís-
lendingur geri sér grein fyrir
þessum mun og geri það upp
við sig með hvorri stefnunni
hann ætlar að standa.
Hverskonar stjórn er ' þaö.
sem Framsókn vill?
Það er stjórn, sem fengi
„verkalýðsflokkana“ svoköll-
uðu til þess að ganga inn á
að lækka kaupgjaldið um 20
—30% og lögbjóða þá lækkun
í krafti þessa „samkomulags“.
— en léti verkalýönum samt
engar tryggingar í té gegn
atvinnuleysi í framtíðinni.
Það er stjóm, sem leggði
nýja neyzluskatta á almenn-
ing í hækkuðu raforkuverði,
— en lækkaði aö engu leyti
tollana-
Það er stjórn, sem neitaöi
alþýðu um umbætur á fram-
færslulögunum, vinnulöggjöf-
inni, menningarmálum, réttar-
farsmálum o. s. frv., — en
flaggaði með því að vera „rót-
tæk umbótastjóm", tii þess
að eyðileggja þannig trú al-
þýðunnar á öllum, sem berj-
ast fyrir róttækum umbótum.
Stjórnin, sem Framsókn vill
og Eyqteinn býður upp á, þaö
er sú stjóm, sem Jónas frá
Hriflu vill lofa Eysteini að
mynda, án þess að kljúfa
Framsókn, af þvi Jónas veit
að það yrðu „verkalýðsflokk-
amir“, sem yrðu eyöilagðir
með því að ganga að slíkum
grundvelli en ekki Framsókn!
(Og „verkalýösflokkamir“
þýðir undir þessum kringum-
stæöum fyrst og fremst Sós-
íalistaflokkurinn, því Alþýðu-
flokkinn er búiö að eyðileggja
einmitt með þessum aðferð-
um Jónasar!)
En hvert er svo takmarkið
framundan, sem Brynjólfur
lýsir í bæklingi þessum:
„Samtök fólksins; verka-
Nýr físksðlusamníngur á dðfinní
Það verðnr að knýja f ram
verðhækkon á f iskinnm
Hvers vegna eiga smáútvegsmenn og sjó-
menn enga fulltrúa í viðskíptanefndinni, sem
hefur samningana með höndum ?
Eftir LúBvík Jósefsson alþingismann
Nú munu standa yfir samningar um sölu á fiskframleiðslu
okkar næsta ár, því núgildandi fisksölusamningur gengur úr
gildi innan skamms. Fiskimenn mn allt land bíða eðlilega með
nokkurri óþreyju eftir vitneskju um fiskverðið, sem verða á.
Nú er heilt ár liðið síðan síðasti fisksölusamningur var gerður
og það verð ákveðið, sem enn gildir. Á þessum tíma hefur margt
breytzt og nauðsynlegt, að þeir menn, sem semja eiga um nýtt
fiskverð geri sér fyllilega ljóst, hvemig málum þeirra er nú
komið, sem alla afkomu sína eiga undir fiskverðinu.
Þegar síðasti fisksölusamningur var gerður var verðlags-
vísitalan 183 stig en nú mun hún vera um 70 stigum hærri. Kaup
fiskimanna hefur á undangengnu ári farið sífellt lækkandi jafnt
og þétt í hlutfalli við verðlagshækkunina. Það er því alveg ó-
hugsandi, að sjómenn og aðrir þeir, sem kaup sitt taka í afla-
hlut geti látið sér lynda sama fiskverð og nú gildir. Þeir hljóta
að gera kröfur um bætt laun engu síður en aðrir og að fullt til-
lit sé við ákvörðun fiskverðsins tekið til verðlags þess, er þeir
eiga við að búa.
Útgerðarreksturinn sjálfur
getur heldur ekki búið við
sama fiskverö áfram og nú er.
Frá því að núverandi verð var
ákveöið hafa allar þær vörur
er til fiskveiða þarf, stórlegá
hækkað í veröi og að lang-
samlega mestu leyti óvið-.
komandi okkar innlendu verö-
bólgu. Þannig hefur olía hækk
að um ca. 50% og veiðarfæri,
vélar og efniviður til viðhalds
sömuleiðis hækkað mjög veru- j
lega. Það kemur ekki til mála |
áð þær þjóðir, sem af okkur
kaupa afurðir okkar og selja
okkur allar helztu nauðsynja-
vörur framleiðslunnar, láti sér
til hugar koma að afurðaverð-
ið til okkar geti verið fast-
bundið á sama tíma sem
nauðsynlegustu vörur til fram
leiöslunnar fara síhækkandi í
verði af orsökum, sem við fá-
um engu um ráðið.
Frá útgerðarinnar hálfu
hlýtur krafan að vera sú, aö
annaðhvort hækki fiskveröið
verulega eða að nauðsynja-
vörur útgerðarinnar svo sem
olía, kol, salt, veiöarfæri, vél-
ar og bátaviður verði ekki í
hærra verði en vörur þessar
voru, þegar síðasti fisksölu-
samningur var gerður.
Sjómenn og útgerðarmenn
eiga engan fulltrúa í nefnd
þeirri er annast um þessa
samninga, en alveg sérstak-
lega vegna þess er nauðsyn-
legt að fiskimenn yfirleitt
geri þessum mönnum fyllilega
ljóst nú þegar, að sarna fisk-
verð, að' óbreyttu verðlagi, get-
ur ekki komið til mála. í
nefnd þeirri er samningana
munu gera eru frá Islands
hálfu 3—4 bankastjórar og
álíka margir forstjórar en full-
trúa frá samtökum sjómanna
eða smáútvegsins er þar ekki
um að ræða.
lýðsins, fiskimanna og hænd-
anna, verða að vera fær mn
að stjórna raunverulega land-
inu með ríkisstjómina í þjón-
ustu sinni.
Þetta er það, sem felst í
lýðræði. Þetta er kjaminn í
lallri lýðræöisbaráttu nútím-
ans. Valdið kemur frá fólkinu,
sé heitt í samráði viö það og
í þess þágu.
En reglan í Framsóknar-
pólitíkinni er:
Ljúgai valdið út úr fólkinu
viö kosningar með kosninga-
loforðum. Svíkja þau á eftir
og beita fólkið kúgun. Neita
því um kosningar, ef svona
svik eru framin og jafnvel
láta ekki löghoðnar kosningar
fara fram, ef ástæða er til
að óttast aö fólkið láti ekki
blekkjai sig á ný.
Ríkisstjórnin, sem Sósíalista
flokkurinn berst fyrir að fá,
er því af allt öðrum toga en
sú, sem Framsókn hugsar sér.
— Og það er nauðsynlegt að
hver kjósandi geri sér þetta
ljóst. Og til þess er honum
nauðsynlegt að lesa og íhuga
bækling Brynjólfs.
Samtök fólksins hafa þegar
kveöið upp úr með það, hvers-
konar stjóm þau vilja í þessu'
landi. Sterkasta samtakaheild
■íslenzkrar alþýðu, Alþýðusam-
bandið, reiö á vaðið með sam-
þykkt sinni um stofnun bandai
lags alþýðusamtákanna.
Næsta verkefnið fyrir vinn-
andi stéttir íslands er að
skapa það bandalag. Þar með
væri líka skapað aðalskilyrð-
íð fyrir róttækri umbótastjöm
á íslandi.
Eins og á hefur yerið bent.
má öllum vera það ljóst mál,
aö hækkun fiskverðsins er ó-
hjákvæmileg og sjálfsögð en
jafnframt því sem fiskverðið
hækkar hér, verður að fá þaö
tryggt meö samningimum, að
fiskverðið úti sé stöðugt fyrir
þau skip er taka að sér flutn-
ing fiskjarins á erlendan mark
að, þar sem og þegar íslend-
ingar veröa að flytja fiskinn
út sjálfir. Það þýöir ekki að
hækka fiskveröið hér innan-
lands, ef engin skip fást til
þess aö flytja hann út vegna
óeðlilega lágs verðs þar. Sjó-
menn og útgerðarmenn þurfa
vel að fylgjast með hv^ö í
þessum málum gerist nú
næstu daga.
Lúðvík Jósepsson.
Flestir siðmenntaðir menn
munu vera sammála um, að
slíkt sé skortur á sannri
menningu þegar einhver oln-
bogar sig áfram í mannþyrp-
ingu án þess að skeyta því
hið minnsta þó með því troði
hann undir börn og lasburða
fólk. Slíkt hei'tir á máli sæmi-
legra manna ómenning, og
það með réttu. En það er víð-
ar en hjá dónum á almanna-
færi á götum úti, að ómenn-
ingin auglýsir sig nú á tím-
um. Ef athugaöar eru hús-
næðisauglýsingar Morgun-
blaðsins á fremstu síðu, þá
kemur í ljós, að margir þeir
sem þar auglýsa, en fela virðu
leg nöfn sín fyrir almenningi
standa ekki að baki götudón-
unum hvað ómenningu snert-
ir. En hvað segið þið um svo-
felda auglýsingu á tímum
þeirra húsnæöisvandræða sem
nú eru, þar sem vitað er að
fjöldi bama bíður ævilangt
tjón á heilsu sinni sákir vönt-
unar á hollu húsnæði. Fjög-
urra herbergja íbúð til leigu
ásamt eldhúsi, baði og öðrum
nýtísku þægindum. Aðeins
mjög fámenn fjölskylda kem-
ur til greina. Tilboð sendist
afgreiðslunni. Menn skyldu nú
halda að auglýsing sem þessi
heyrði nú á tímum til imdan-
tekninga, en svo er því miöur
ekki. Flestir sem auglýsa hús-
næði taka það skýrt fram
að aðeins bamlaust fólk komi
til greina.
Og þetta skeður í höfuðborg
íslands á tímum þegar fjöldi
barna bíður heilsutjón sökum
húsnæöisskorts. Og þó er það
viöurkennt í orði aö bömun-
um heyri framtíðin til og því
beri fyrst og fremst aö stuðla
að heilsusamlegu uppeldi
þei'rra. Svo lengi sem höfuð-
borg íslands tekst ekki að
skapa menningu á þessu sviði
þar sem samræmi er milli or'ða
og athafna í þessum málum,
þar sem einstaklingar og fél-
agsheildin leggjast á eitt um
áð leysa þetta mesta vanda-
mál borgarinnar, þá verða af-
skipti þess opinbera af uppeld-
ismálum kák eitt, til þess að
sýnast. Slíkum húsnæöisaug-
lýsendum sem ég hefi hér gert
að umtalsefni, ber að skipa
á bekk með götudónunum sem
brjótast áfram í mannþyrp-
ingu án þess aö skeyta því
þó þeir troði undii’ þá sem
minnimáttar eru. Almennings-
álitiö er máttugt vopn, og því
ber hér tvímælalaust skylda
til, aö kveða slíka ómenningu
niður. Heimtið nöfn slíkra
auglýsenda fram í dagsljósið.
Svo er önnur tegund húsnæð-
isauglýsinga sem ekki væri
síður þörf að athuga, en það
eru auglýsingar okraranna
sem ekki aðeins láta sér nægja
að nota sér vandræði fólks-
ins meö því að taka margfalda
leigu við það sem sanngjarnt
væri, heldur láta jafnframt
greipar sópa um eigur viðkom
andi, með því að krefjast alls-
konar aukafjárútláta, svo sem
margra ára leigu fyrirfram,
eða jafnvel sérstakrar hárrar
greiðslu fyrir það eitt að við-
komandi fái að flytja inn í
húsið. Slík starfsemi ætta að
vera fyrirbyggö með lögum,
og- er það líka máske, ef lög-
um væi’i framfylgt á þessu
sviði, sem ekki væri vanþörf.
Þessar, svívirðiTegu auglýs-
ingar, meö þeim rotna hugs-
unarhætti sem að baki þeim
liggm-, eru nú þegar farnar
að setja slíkan ómenningar
blett á þennan bæ, aö full
þörf er á að gripiðl sé hér,
sterkt í taumana.
Verum samtaka í þessum
málum við sem aðhyllumst sið
menningu. Kveðum ómenning-
una niöur.
Verkamaður.
>0000000000000000«
DAGLEGA
nýsoðin svið. Ný egg,
soðin og hrá.
Kaf fisalan
Hafnarstraeti 16.
00000000000000000