Þjóðviljinn - 11.06.1943, Page 3

»
Föstudagur 11. júní 1943.
ÞJÓÐVILJINN
ÞiðBmnn
Utgefandi:
Sameiningarflokkur alþýöu —
Sósialistaflokkurinn
Ritstjórar:
Einar Olgeirsson (áb.)
Sigfús Sigurhjartarsan
Ritstjórn:
Garðastræti 17 — Víkingsprent
Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa, Austurstræti 12 (1. hæð)
Simi 2184.
Víkingsprent h.f. Garðastræti 17.
ÍÞRÖTTIR
Ritstjóri: Frímann Helgason
Míkíd lap cn lílíll gróðí
Eitt herbergi og
eldhús á 12600 kr.
í Aöalstræti verzlar einn
af þekktustu kaupmönnum
bæjarins. Honum hefur
græðst fé á síðari árum í rík-
um mæli, enda hefur hann
ekki látiö viö þaö eitt sitja,
að selja bæjarbúum lífsnauö-
synjar og lúxusvarning, nei,
hann hefur notað aurana,
sem í eigin vasa hafa hrotiö
frá viöskiptavinunum, til að
kaupa hús. Sennilega er þessi
„viröulegi og velmetni kaup-
maöur“ oröinn einn allra
stærsti húseigandi í bænum.
Heil húsahverfi, aö ógleymd-
um nokkrum þýöingarmiklum
hornhúsum viö beztu verzlun-
i argötur bæjarins, eru hans
„réttmæt eign“.
Nýlega lagði einn hinna
húsnæöislausu leiö sína til
þessa manns. Hann haföi
áuglýst húsnæöi til leigu-
Húsnæðiö var falt. Eitt her-
bergi og eldhús í gömlu
timburhúsi, hvorttveggja lítið,
og húsaleigan, hún var 350
kr. á mánuöi — Þrjú hundr-
uð og fimmtíu krónur á
mánuði.
En hvað skal segja, maður
sem er með ungbörn i einni
neöan-jarðar kjallaraholu,
veröur aö gera allt, sem í
hans valdi stendur til aö
komast í betra húsnæöi, og
nú eru . vinnutekjurnar all
miklar í krónum talið.
Hinn húsnæöislausi sér sér
fært aö borga þessa leigu, þó
að okurleiga sé, hann vill
semja. — En málið er ekki
þar ,með leyst, kaupmáöurinn
þarf aö fá þriggja ára húsa-
leigu greidda fyrirfram, það
eru 12600 kr. — Tólf þúsund
og sex hundruö krónur fyrir-
framgreiðsla til þess að fá að
flytja inn í eitt herbergi og
eldhús í gömlu timburhúsi.
Þessi greiðsla var hinum
húsnæöislausa ofvaxin, en
ugglaust hefm- annar, þriðji
og fjórði húsnæöislaus heim-
sótt kaupmanninn, og á end-
anum hefur hann hitt rétta
manninn, mann, sem neyðin
rak til aö leggja 12600 kr. 1
lófa eins aúöugasta manns
bæjarins fyrir að fá áö flytja
inn í eitt herbergi og eldhús.
Allt er þetta lærdómsrík
saga. Hún sýnir svo dæma-
laust vel hvemig kvöm aúö-
valdsins malar þeim auðugu
meiri aúö og þeim fátæku
meiri fátækt, hvernig þróun
auövaldsskipulagsins hlýtur
Um fátt hefur veriö meira
talað þessa síðustu daga en
Anton og Víking. Jafnvel
svæsnar stríösfréttir hafa al-
Veg lent í skugganum hjá
þeim ósköpum. K. R. R.
vei’Öur aö sitja á fundum og
taka stórfelldar ákvaröanir,
sem stríösráó væri. Það stend-
ur heldur ekki á hefndarráðl-
stöfunum að því er virðist ef
mönnum þykir á sig hallað,
og fer þá eins og í vopna-
viöskiptum að lítil forsjá
fylgir.
En um hvað er barizt? Er
ástæöa til að láta svona?
spyrja margir.
Gangur málsins er sá, aö
Víkingur lætur Anton leika í
Túliníusarmótinu í leik milli
Fram og þeirra . Þetta kemur
öllum á óvart. Fyrirspurn er
gerö til K. R. R. hvort Anton
sé löglegur meðlimur Víkings.
Víkingur hefur aldrei sent
ráðinu neina tilkynningu þar
um- Víkingur fullyröir að
maöurinn hafi verið í félag-
inu síöan í okt. s. 1. og gef-
ur Anton yfúlýsingu þar um
til staðfestingar. K. R. upp-
lýsir hinsvegar að hann hafi
æft og sótt alla fundi knatt-
spyrnumanna og verið' starf-
andi fram á laugardag 22.
maí, eða daginn fyrir fyrsta
dag Túliníusarmótsins og fé-
laginu hafi veriö alveg ókirnn
ugt um þessa ráöabreytni
Antons. Fyrirspurninni í K.
R. R. svarar ráöiö á þá leiö,
aö þar sem maöurinn hafi ekki
uppfyllt lögleg skilyröi, sé
hann ólöglegur til keppni
fyrir Víking, þá um leið ógild
ist leikurinn. Þegar Víkingur
veit þaö, aö Anton er ekki
leyft aö leika, tilkynna þeir,
að' félagið' taki ekki þátt í
íslandsmótinu vegna forfalla
margra leikmanna.
Þannig horfir máliö við i
fáum oröum.
í sjálfu sér er það engin
nýlunda aö menn skipti um
félög og út af fyrir sig er
ekkert hægt viö því áö segja
í lýðfrjálsu landi, en þaö er
ekki sama hvernig þaö er
gert.
í þessu tilfelli viröist mér
gangurinn vera þessi: Anton
viröist óánægðm’ meö eitt-
hvaö í sínu félagi. Víkingur
er markmannslaus, hyggur
sér gott til glóðarinnar og
fær samþykki hans. Stjórn
Víkings ætlar sennilega aö
nota sér það, að á undan-
förnum árum hafa meölima-
kort félaganna ekki veriö í
fullkomnu lagi og þá sérstak-
lega meöal yngri flokkanna,,
en ráöiö segir hingað og ekki
lengra. Sé þetta nærri sanni,
sem flestir munu álíta, þá< er
þaö undarlegt aö félagiö skuli
geta farið þessa leiö. Þaö er
ekki hægt aö afsaka þaö aö
félög, sem telja 500—800
meðlimi, eigi ekki í eitt kapp-
lið og þurfi að hamstra full-
þroskaöa leikmenn frá næsta
félagi, alveg fyrirvaralaust.
Því trúir heldur ekki nokkur
maður aö hann Anton hafi
gengið í Víking fyrir 6—8
mánuöum, þrátt fyrir allar
ýfirlýsingar og orö. ÞaÖ er
því vottur ódugnaöar og sof-
andaháttar aö félagiö hefur
ekki allt aö 15—20 menn
sem eru vel liögengir í Meist-
araflokk. Því trúir heldur
enginn maöur aö Víkingur
geti ekki sent liö, en því trúa
margir að félagiö geti ekki
sætt sig viö úrskurðinn án
hefndarráöstafana. ViÖ því
er ekkert aö segja þótt menn
leiti réttar síns ef þeim finnst
á þá hallaö, en ekki sízt eiga
íþróttamenn að gera þaö með
íþróttamennsku en hér er
ekki svo aö verki staöið.
Þessu máli mun Víkingur
áfrýja, eöa hefur þegar gert.
Aö svo, stöddu er ómögulegt
að segja hvernig fer þó aö
allar líkur benai til áö þeir
tapi því, og má þá segja að
þeir hafi tapað því sem tap-
aö veröur, eöa málinu og
miklum félagslegum hróðri.
Færi nú svo aö félagiö ynni
nú máliö, töpuöu þeir þó
alltaf hinum félagslega
hróöri, því aö slíkar aöfarir
sem þessi, og sem raunar
fleiri félög hér í bæ hafa í
frammi í þessum mannaveiö-
um, hafa skemmandi áhrif á
lýðhylli félaganna og hróöur
íþróttahreyfingarinnar 1 heild.
Þessi framkoma hefur ó-
þægilegar afleiöingar fyrir
framkvæmd mótsins og er
auk þess svo seint tilkynnt,
áö búið er aö auglýsa fyrsta
leik, svo áö mótanefnd hefur
oröiö fyrir nokkru fjárhags-
legu tjóni. Hver á aö borga
þaö? Er þaö mótanefnd, eöa
er það Víkingur? Þaö má
gera ráö fyrir að mótanefnd
að leiða til síaukinnar mis-
skiptingar auðs og afkomu-
möguleika.
Kaupmaður byrjar í lítilli
búöárholu. Hann er lipur af-
greiöslumaöúr, búðin lians
snyrtileg, hann er ábyggileg-
ur í viðskiptum, bæði viö þá
sem kaupa af honum, og þá
sem hann kaupir af.
í hvert skipti, sem viö-
skiptavinur leggur leiö sína í
búðina og verzlar fyrir eina
krónu, veröa nokkurir aurar
eftir í vasa hins slinga kaup-
manns, fram yfir kostnaö og’
hæfileg laun.
| Hann aúðgast og fær lof
fyi’ir. Þetta er aö kunna aö
koma sér „áfram meö dugn-
aði og ráðdeild“, eins og þáö
heitir á máli því, sem auö-
hyggja aúðvaldsskipulagsins
leggur mönnum í brjóst.
Búöum hins hagsýna kaup-
manns fjölgar, þúsundir, tug-
ir þúsunda, hundrúö þús-
unda koma af launum hins
vinnandi fjölda og staö-
næmast í vasa hans.
Hagsýnn maöur hlýtur að
leita að starfssviði fyrir þetta
fjármagn, hann hlýtur að
koma því svo fyrir að hver
króna geti orðiö aö tveimur
krónum á sem allra stytztum
tíma. Og hann kaupir hús.
Bæjarfélagiö og þjóðfélagið
gefa honum einstakt tæki-
færi. Meö frábærlega vitlausri
stjórn á málefnum bæjar og
ríkis, hefur tekizt aö koma í
veg fyrir aö snauöir menn
gætu eignazt þak yfir höf-
uö sér.
Hve dásamlegt, fyrir kaup-
manninn, sem á fjölda húsa,
aö búa í þjóöfélagi og bæjar-
félagi, sem þannig er stjórn-
að, þaö gefur honum tæki-
færi til að fá á einum degi
12600 kr. fyrir eitt herbergi
og eldhús.
Hvað munar slíkan mann
um áö leggja nokkra tugi þús
unda í kosningasjóð aftur-
haldsflolckanna, þegar kosiö
! er til þings og bæjarstjórn-
1 ar og vissulega sýnir hann
: sinn „alkunna dugnaö og ráö-
deild“ einnig 1 því aö vera
! „sannur og trúr Sjálfstæðis-
maður“.
En hvaö gerið þiö, verka-
menn og aörir launþegar
þessa bæjar?
I Hvert er ykkar starf til áö
. vinna gegn hinni villimann-
legu einkaauðhyggju meö öll-
um hennar hræöilegu afleiö-
ingum.
Hvar verzliö þið?
Ekki vænti ég aö þiö verzl-
iö viö kaupmanninn?
Ekki vænti ég aö þiö gleym-
ið því aö þiö eigið ykkar eig-
in verzlun, Kaupfélag Reykja-
víkur og nágrennis. —KRON
Meö hverjum kjósiö þiö?
Ekki vænti ég aö þiö látiö
atkvæöi ykkar falla á þá
fokka, sem beinlínis hafa
þaö á stefnuskrá sinni að
gefa „góöum borgurum“
tækifæri til að taka 12600
kr. fyrir eitt herbergi og
eldhús ?
En minnist þess næst þeg-
ar þið leggiö leiö ykkar ihn
j í búö kaupmanns, að þá eruö
! þiö aö leggja í samskotaa-
; bauk, fyrir samskotin eru
! keypt hús til aö leigja hús-
næðislausu fólki fyrir okur
J verö. Og minnist þess einnig,
aö í hvert sinn er þið leggið
afturhaldinu, á sviöi stjórn-
málanna, lið, þá eruö þiö að
skapa tækifæri fyrir gæöinga
þess til aö taka tólf þúsund
og sex hundruö krónur fyrir
eitt herbergi og eldhús.
fái mikið minna inn af leikj-
unum. Dæmist Víkingur sek-
ur, er ekki ólíklegt að móta-
nefnidin krefjist á þinginu í
vetur áö þetta tap verði lát-
iö koma niöur á Víking
næsta sumar, en þeir hafa
mótin þá aö hálfu leyti móti
Val.' Ótaldar eru þær afleiö-
ingar sem • þessi ráöstöfun
félagsins getur haft innbyröis,
í fyrsta lagi, ef um útilokun
frá mótunum yrði aö ræða.
í ööru lagi er ólíklegt aö fé-
lagsmenn séu óskiptir um
máliö, ekki sízt þar sem fé-
lagiö er 35 ára í ár, og marg-
ir Víkingar, bæöi ungir og
gamlir, hefðu vilja sjá sinn
I gamla góða Víking með í
! leiknum í sumar, og þess
! heföu allir, bæði nær og fjær4
óskaö Víking.
| Frá mínu sjónarmiði er hér
lítiö að græöa, en miklu aö
j tapa fyrir Víking, hvernig
! sem málinu reiöir af.
Fyrirsögn á smá grein í
Svensk Idrótt um áeggjan til
manna um að byggja baö-
stofur, var svohljóöandi:
„Baöstofa á hvern búgarö i
Svíþjóö". Okkar kjörorö
mætti ekki vera minna en
baöstofa í hvern hrepp á
landinu. í greininni segir
ennfremur: „Þáö gengur seint
aö fá baöstofubööin almenn
í Sviþjóö. Vissulega hefur
komiö upp mikill fjöldi bað-
stofa í bæjum og hreppum á
síðari árum, en þaö eru bú-
garöarnir sem eru á eftir.
Finnsku landnemarnir byggja
sér fyrst baðstofur þegar
þeir ætla aö ryöja sér land,
annað verður að koma smátt
og smátt, því aö hvern dag
gerir báðstofan hann sterkan,
hressan og vinnúhæfan.
Þetta gildir jafnt þegar hann
á vetrarkvöldunum kemur
heim úr skóginum, og þegar
hann á júlíkvöldum hættir
sinni erfiðu vinnu á akrinum.
Fyrst gufubáð, — síðan mat.
í gufubaöinu verður maöur
hreinn og maöur verður líka
mjúkur og allt vöðvastarf
þægilegra.
Hinn dásamlegi sviti meö
smá kælingu á eftir er sú
hressing sem enginn getur
neitaö sér um. Mesta hindr-
unin í vegi báðstofanna er,
að menn ráögera of stórt og
of fínt, og svo veröur ekki
neitt úr neinu.
Vinnuafköstin í landinu
ættu aö geta orðiö mikiö
meiri ef baöstofuböö yröu
almenn, svo maöur tali nú
ekki um þetta glaöa og góða
skap sem fylgir líkamlegri
vellíðan eftir böðin“.
AUGLYSIÐ
í ÞJÓÐVLLJANUM