Þjóðviljinn - 10.08.1943, Blaðsíða 4

bJÓÐVILIINN
Úrbo^M,
Næturlæknir er í Læknavarðstöð
*eykjavíkur í Austurbæjarskólan-
uin, sími 5030.
Næturvörður í Laugavegsapóteki.
Ferðafélag íslands fer hringferð
;um Borgarfjörð yfir næstu helgi
2% dags ferð. Önnur Breiðafjarðar-
Jör verður farin í byrjun næstu viku
»g er fimm daga ferð. Farmiðar að
báðum ferðunum sækist á skrifstofu
Xr. Ó. Skagfjörðs, Túngötu 5 fyrir
kl. 6 á fimmtudag þ. 12. þ. m.
Ungbarnavernd Líknar, Templara-
sundi 3. Stöðin er opin á þriðjudög-
um og föstudögum kl. 3,15—4.
Fyrir barnshafandi konur kl. 1—2
á mánudögum og miðvikudögum.
Sjómannablaðið Víkingur, 6—7.
tbl. V. árg., er nýkomið út. Af efni
þess má nefna: Minningarorð um
Sigurð Sigurðsson skipstjóra, eftir
í>orvarð Björnsson; Vakna þú ís-
lenzka þjóð, eftir Þorkel Sigurðsson;
Árásin á Súðina, úrdráttur úr leiðar
bók e. s. „Súðin“ miðvikudaginn 16.
júní 1943; Siglingar með ströndum
fram, eftir Ásgeir Sigurðsson; þegar
Garðar Sökk, eftir Hauk Erlendsson;
Öruggustu skipbrotsmannaskýlin,
eftir sr. Eirík Helgason; Margt skeð-
ur á sæ, eftir Friðrik V. Ólafsson;
Botnvörpuskip framtíðarinnar, eft-
ir Hallgrím Jónsson, Frá sjómanna-
deginum; Opið bréf til gamalla
skútumanna; Á frívaktinni o. fl.
Helsíngjar
„Helsingjar'1 heitir lítið rit,
sem „Sjálfsvörn‘% félag sjúki-
inga á Kristneshæli hei'ur gef-
ið út og er ritið til sölu hér
þessa dagana.
Tilgangur útgefenda meö
riti þessu er einkum sá, að
afla bókasafni. sjúklinga á
Kristneshæli nokkurra tekna.
Eins og gefur aö skilja eru oft
„daufir dagar“ hjá íbúum
berklahælanna. Það er löng-
um helzta dægradvöl þeirra
að lesa bækur, en flestir eru
þeir snauðir menn og fram-
lag hins opinbera til bóka-
safns þeirra hrekkur skammt
með núverandi. bókaveröi.
Vistmenn Kristnesshælis
hafa nú gripiö til þess ráös
að gefa út rit þetta í því
skyni að afla fjár til kaupa
á bókum er varpaö gætu ljósi
inn í líf sjúklinganna á hin-
um gleðisnauöu dvalardög-
um þeirra innan hælisveggj-
anna, sem oft eru lengi að
líða.
Þótt ekkert annaö kæmi til
greina væri ritið vel þess virði
að vera keypt — málefnisins
vegna, — en alveg burt séð
frá því, þá hefur útgefendum
tekizt að gera ritið þannig
úr garði, að það er hið snotr-
asta að frágangi og flytur góð
ar greinar, sem eru vel þess
viröi að vera lesnar.
Jónas Rafnar skrifar grein
er hann nefnir Berklaveikin
NÝJA Blé
Æviatýriá Broadway
(Angels Over Broadway)
Douglas Fairbanks Jr-
Rita Hayworth.
Böm yngri en 12 ára fá ekki
aðgang
Sýnd kl. 5, 7 og »
Sæ-haukurinn
(The Sea Hawk).
Amerísk stórmynd
Erroi Flynn
Brenda MarshaU
Sýnd kl. 4 — 6,S« — 9
Bönnu& börnum innan. 16 árai
Verdur atvíunuleysi í vefur ?
Frvmh. 3. siðu.
leiðenda og þjóðarhagsmunir
eru oft beinlínis andstæðir.
Ekki er hægt að efast um
það, að eins og nú standa
sakir veröum viö fyrst og
fremst að hugsa til fiskveið-
anna sem þeirrar atvinnu-
greinar er beri atvinnulíf okk-
ar uppi. Einnig er ástæða til
að ætla að þörfin fyrir þessa
framleiöslu verði mikil í ó-
fyrirsjáanlegri framtíð, en þaö
þýðir aftur að fiskveiðarnar
hljóta að geta veitt þeim sem
þær stunda sómasamlegt lífs-
framfæri, ef atvinnulíf þjóð-
anna verður skipulagt með
þarfir fjöldans fyrir augum.
Þessvegna ber okkur að gjör-
nýta fiskiflotann og auka
hann þó svo geti farið, á vissu
tímabili, að erfitt verði að
láta reksturinn bera sig.
Með gjörnýtingu og eflingu
fiskiflotans, er skapaður
grundvöllur fyrir eflingu ann-
arra atvinnugreina. Iðnaður,
verzlun, byggingar og ýmis-
konar óarðbærar nauösynja-
framkvæmdir eru meira ' og
minna háðar gengi fiskiveið-
anna. Þess vegna ber fyrst aö
hugsa um sjávarútveginn, en
síðan og jafnhliða kemur
nauösyn þess að gjörnýta og
auka atvinnumöguleika á öll-
um sviðum þjóölífsins.
i
„Aldrei framar atvinnu-
leysi“.
„Allir hugsandi menn taka
undir herópið „aldrei framar
er ævagömul; Lára Árnadótt-
ir birtir kvæði': Nýtt vor; Júl-
íus Baldvinsson segir feröa-
sögu: Fimm Helsingjar fljúga;
Þráinn Ólafsson segir frá dvöl
sinni í Aþenu, höfuöborg
Grikklands, og Steindór Sig-
urðsson skrifar „Þrjú svipleift-
ur úr heimkynnum helsingj-
anna“ er hann nefnir einu
nafni: En fótur vor er fastur.
Engin þessara greina er
fengin að láni frá mönnum
utan hælisins. Þær eru allar
skrifaðar af mönnum, er
dvelja og starfa innan þess.
Ætlunin er að gefa „Hels-
ingja“ út einu sinni á ári
Byrjunin lofar góðu. Kaupið
strax fyrsta heftið af „Hels-
ingjum“ og síöan þau næstu,
þegar þau koma út.
atvinnuleysi“, en: hvernig á
að gera það að verulerka'?
Það er alveg eins víst. og
tveir og tveir eru fjórir, að
ef atvinnuleysió' kemur veröi
atvinnulífið látið lalla sína
gömlu götu, án opinberra af-
skipta, fram yfir það sem ver-
ið hefur, og það er jafnvíst,
að núverandi þing og bæjar-
stjórn og önnur þau máttar-
völd, sem mestu ráða um þjóð
máiin, leysa ekki vandann
nema þau verði knúin til
þess.
Hvert er þaö afl, sem getur
knúið fram þær aðgerðir seni
með þarf?
Það eru verkalýðssamtökin
og önnur þau samtök, sem
meö þeim vilja vinna að lausn
þessa mikla vandamáls. Það
er vegna iþess aö leiðtogar Al-
þýöusambandsins, hvaða
stjórnmálaflokki sem þeir
fylgja, hafa sameinazt um að
mynda bandalag allra þeh'ra
aðila, sem vilja taka upp virka
baráttu til að leysa atvinnu
og hagsmunamál alls hins
vinnandi fjölda, verkamanna,
■smáf r amleiðenda, skrifstofu-
manna og menntamanna.
Þjóðin þarfnast samstilltra
átaka allra þessara aöila, þaö
eru þeir sem.knúiö geta fram
nauðsynlegar aðgerðir til þess
að koma í veg fyrir að at-
vinnuleysið, með öllu því böli
sem því er samfara.
Þau samtök, sem Alþyðu-
sambandið er að mynda hafa
í hendi sér það afl, sem með
þarf til að knýja fram raun-
hæfar aögerðir í atvinnumál-
unum, þessi samtök geta ráö-
ið stefnu þings og stjórnar
og þeim ber að gera þaö.
„Aldrei framar atvinnu-
leysi“ er kjörorð hins vinn-
andi fjölda, en að baki þess
verður að standa raunhæf og
virk barátta, því atvinnuleys-
ið kemur og það sennilega þeg
ar á komandi vetri, ef fram-
leiðsla og atvinnulíf þjóðar-
innar verður ekki skipulagt
með alþjóðarheill fyrir aug-
um.
Munið að stóratvinnm-ek-
endurnir líta á það sem sitt
hagsmunamál, að stöðva fram
leiðsluna þegar gróðavonirnar
fara að þverra. Þjóðarinnar
vegna má þeim ekki leyfast
að stöðva framleiðslutækin.
Allir eitt, undir kjörorðin;
Aldrei framar atvinnuleysi.
Ricfaard Wright:
7
ELDUR OG SKÝ
„Farðu svo niður til Smith djákna og hinna djáknanna
og segðu honum að ég sé að tala við borgairstjóra*ui. Segðu
honum og hinum djáknunum að bíða.“
„Og svo?“
„Já, það er ekki allt báið enn. Þú þekkir Hadlev og
Green?“
„Þessa rauðu?“
„Já ....“
„Dan!“ stundi May í fullkominni undrun og örvænfcingu.
„May, í guðs bænum!“
Hún fór að gráta.
„Gerðu enga vitleysu, Dan, ég bið þig. Mundu eftir Jimmy!
Hann er enn ungur drengur, sem þarf að alast upp með
hvíta fólkinu. Gerðu nú ekkert, sem getur eyðilagt fram-
tíð hans. Það skiptir engu máli um okkur, Dan, en mundu
efíar honum ____“
Taylor kyngdi munnvatni sínu og horfði hvasst á haUa.
„May, gerðtt það sem ég segi þér. Ég veit hvað ég er
að gera. Hadley og Green eru niðri í ritningarafhýsinu.
Segðu þeim, en láttu ekki aðra heyra til þín — heyrirðu
það? — Segðu þeim, þegar þú hefur talað við hina —
segðu þeim að koma hingað. Farðu með þá inn í herbergið
þitt. ...“
„Nei!“
Hún reyndi og smeygja sér út, en hann brá við og þreif
í handlegg hennar.
„May, gerðu það sem ég sagði þér!“
„Ég ætla ekki að hafa þá rauðu hér inni og borgarstjór-
ann og lögreglustjórann þama frammi. Nei, alls .ekki!“'
„Gerðu eins og ég sagði þér, May!“
„Dan!“
„Farðu nú af stað, May!“
Hann ýtti henni af stað. Hún fór út um dyrnar,'dokaði
og leit um öxl til hans. Þegar hurðin lokaðist stakk hann
höndunum í buxnavasana, sneri sér að glugganum og
horfði út á götuna. Inni var djúp þögn, nema þangað barst
ómurinn af glaðværum kliði barna að leik fyrir utan kirkj-
una. Loftið var hlýtt, þrungið blómailmi. Gluggar hús-
anna handan götunnar voru blóðrauðir af geislum hinnar
hnígandi kvöldsólar. Bifreið ók fram hjá og skyldi eftir
í slóð sinni mökk af gulu ryki. Hann sneri frá glugganum
og staðnæmdist við borð í miðju herberginu, sem var þakið
af blöðum. Hann stóð kyrr og lagði við hlustirnar. Hann
heyrði að hurð var lokað, síðan fótatak sem dó út. Klukka
uppi á veggnum sló sex. Hann leit upp og augu hans stað-
næmdust á gljáfægðum málmkrossi. Guð, gefðu mér þrótt!
Gefðu mér styrk til að standast þessa raun! Aftur heyrði
hann hurð skella af stöfum. Ég vona að guð gefi að May
standi sig nú. ... Og ég vona að Jimmy geri nú enga vit-
leysu. ... Hann læddist gegn um herbergið, opnaði hurð-
ina að herbergi May og leit inn. Þar var enginn. Mjór
sólargeisli skein inn í herbergið. Hann lét hurðina aftur,
sneri sér við og henti frakkanum á borðið. Því næst tók
hann af sér flibbann og bindið. Svo gekk hann aftur út
að glugganum, hallaði höfðinu upp að gluggalistanum og
horfði á hurðina að herbergi May. Hann heyrði óminn af
hárri rödd, sem síðan þa'gnaði. Hann fölnaði, hélt áfram
að hlusta. Hvernig stóð á því að May var svona lengi?
Hann hrökk við, þegar drepið var varlega á dyrnar. Svo
brá hann við og opnaði hurðina.
V.
„Halló, Taylor prestur!“ sagði Hadley, hvítur maður.
„Sæll, bróðir Hadley.“
„Hvernig líður þér, prestur?“ sagði Green, svartur maður.
„Mér líður vel, bróðir Green. Komið þið báðir inn.“
Hadley og Green gengu inn í herbergið.
„Hvers vegna alla þessa launung?“ spurði Green.
„Uss! Hafðu ekki svona hátt,“ aðvaraði Taylor hann.
„Borgarstjórinn og lögreglustjórinn eru þarna frammi.“
Svarti maðurinn og hvíti maðurinn stóðu grafkyrrir.
„Vita þeir af okkur hérna?“ spurði Green.
„Nei, og verið ekki hræddir. Þeir komu til þess að tala
við mig um kröfugönguna. ...“
Hadley og Green litu hvor á annan.
„Dragðu fyrir gluggann,“ hvíslaði Green og benti með
svörtum fingri.
Hadley vék sér snögglega til hliðar, svo hann sást ekki
inn um gluggann. Andlit hans dökknaði. Taylor dróg fyrir