Þjóðviljinn - 01.09.1943, Blaðsíða 3

1.
1942
Þ J Ö V i L J 1 N jSí
Uvr
Þóroddur Guðmundsson:
DPPBEIS
miodaranna í SigloMi itga dgengni li rétlindi
pJÖDViUIHN
Útgefandi:
Sameiningarflokkui alþýðn —
SótíalUtafiokkutinn
Ritstjórar:
Einar Olgeirsson
Sigfús Sigurhjartarso* (áb.)
Ritstjórn:
Garðastrœti 17 — Víkingtprent
Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa, Austurstrœti 12 (1. bseð)
Sími 2184.
Vlkingsprent h.t. Garðastrœti 17.
I_______________________________
Þjóðviljinn 8 sfður
Þjóöviljinn er of lítill, stærð
blaösins stendur á engan hátt
í réttu hlutfalli viö stærö og
áhrif Sósíalistaflokksins, og
það getur ekki keppt viö blöð
sem eru tvöfallt eöa þrefallt
stærri. Margt hefur þaö veriö
sem hindrað hefur stækkun
Þjóðviljans. Prentsmiðja sú,
sem annast prentun blaösins,
hefur ekki getaö tekið aö sér
að prenta stærra blað, og í
annaö hús var ekki aö venda.
Nú hefur prentsmiöjan fest
kaup á nýjum vélum, sem aö
öllu forfallalausu veröa komn
ar til nota í byrjun nóvemb-
er. Þegar þær vélar eru komn
ar getur prentsmiöjan annazt
prentun átta síðna blaös, og
er þar meö þeim steininum
hrundið úr götu, sem erfiö-
astur virtist.
En aö sjálfsögöu þarf Þjóö-
viljinn á allmiklu fé aö halda
til aö framkvæma slíka stækk
un. Auknar tekjur af vax-
andi sölu og meiri auglýsingum
sem vissulega munu leiða af
stækkuninni koma ekki
strax, og því veröur að leggja
fram allmikiö fé til aö mæta
þeim kostnaði sem af stækk-
uninni leiöir og þeim halla
sem óhjákvæmilega verður á
rekstri blaðsins fyrstu mán-
uðina eftir stækkunina.
Þetta fé munu velunnarar
Þjóöviljans leggja fram. Flokk
urinn hefur ákveðið að
stækka blaöiö, og til þess áö
framkvæma þá ákvöröun
skortir nú ekki annaö en fé,
og til aö afla þess fjár er
^veggja mánaöa frestur, inn-
an þessa tíma verður verkinu
að vera lokiö, ákvöröun
flokksins, þáö er .ákvöröun
hvers þess einstaklings, sem
flokkinn myndar, og þeirra
allra sameiginlega verður aö
framkvæmast á réttum tíma.
En þaö skulum viö gera
okkur ljóst, allir sósíalistar,
að verkiö verður að hefjast 1
dag, söfnunin veröur áö
byrja strax, viö megum ekki
veröa á eftir áætlun,' og viö
veröum allir sem einn, og einn
sem allir, að vinna, gera allt
sem í okkar valdi stendur til
að afla hins nauösynlega fjár.
Jafnhliöa því áð Þjóövilj-
inn stækkar í átta síður,
verður og aö tryggja áö blaö-
iö veröi fjölbreytt aö efni og
á allan hátt þannig úr garöi
gert, aö það fullnægi kröfum
lesendanna, til þess þarf
aukna starfskrafta viö blaðið,
SAMBUÐ STJÓRNENDA RÍK-
ISVERKSMIÐJANNA VIÐ
VERKAMENN
Síöustu árin hefur sambúö
stjói’nenda ríkisverksmiöj-
anna viö verkamenn verið
slæm og fleiri árekstrar oröið
milli þeirra og verkamanna
heldur en milli verkamanna
og allra annarra atvinnurek-
enda á Siglufirði samanlagt.
Komi einhver ágreiningur
upp og verkamenn láti ekki *
strax undan, veröa jafnan úr
því fundarhöld, bréfaskriftir
og stundum stórillindi, þótt
inn smámuni sé aö ræöa. Þaö
er einnig mjög erfitt fyrir
verkamenn að fá þetta fyrir-
tæki til að halda skriflega
samninga, sem enginn ágrein-
i ingur er um hvernig skilja
beri. {
í núgildandi kaupgjalds-
samningum verkamannafé-
lagsins Þróttar og ríkiverk-
smiöjanna er 122. gr. þannig,
orðrétt:
„Verkamenn eiga kröfu á
aö fá kaup sitt greitt viku-
lega og gildir það jafnt um
tima- og vikukaup eða mán
aöarmenn. Atvinnurekandi
ákveður hvaöa virkan dag
vikunnar hann velur til út-
borgunar á kaupi og fer út-
borgun fram í vinnutíma“.
bætt vinnuskilyrði og meiri
og almennari' þátttöku flokks-
félaga og annarra velunnara
blaösins 1 starfi þess. Þjóöv.
hefur um margra ára skeiö,
eða síöan 1939 alls enga rit-
stjómarskrifstofu haft. Rit-
stjórar blaösins hafa oröið aö
vinna heima hjá sér eöa á
hlaupum. Þetta hefur valdiö
miklum erfiöleikum á sam-
bandinu milli blaösins og les-
enda þess, og ugglaust oröiö
til þess að þátttaka lesend-
anna í efni blaösins hefur orö
iö minni en ella mundi. Á
þessu verður ráðin bót innan
skamms. ÞjóÖviljinn fær rit-
stjórnarskrifstofur þar sem
afgreiðsla var áöur, í Austur-
stræti 12. En þó að öllu þessu
veröi fullnægt verður ekki
blaðið svo vel úr garöi gert
sem skyldi, nema áö velunn-
arar þess veiti því stuð'ning
meö því aö senda því greinar
og meö því aö benda ritstjór-
unum á ýms dægurmál sem
æskilegt væri aö blaöiö tæki
til meöferöar.
Þaö er ekki ástæða til aö
fjölyröa meira um þetta mál.
í dag hefjast allir þeir, sem
óska aö ÞjóÖvijinn stækki og
veröi fjölbreyttari og betra
baráttutæki fyrir stefnu sósí-
alista, handa og byrja aö
safna nauösynlegu fé.
Fyrsta nóvember á Þjóðvilj-
inn aö verða átta síður.
Þrátt fyrir þessi skýru á-
kvæöi um að öll vinnulaun
skuli greiöast vikulega,
greiddu verksmiðjurnar ekki
mánáðarkaup út fyrr en mán-
uður var liðinn áf vinnslu-
tímanum í sumar. Eftirvinnu
kaupiö var greitt vikulega., en
ekki var nema annarri vakt-
inni greitt í vinnutíma. Hin
vaktin varö áö sækja vinnu-
launin • í svefntíma sínum,
sem er mjög bagalegt fyrir
menn sem vinna á vöktun:.
Samkvæmt gildandi kaup- *
gjaldssamningum ber verka-
mönnum verksm. aö fá greitt
orlofsfé af allri vinnu sem
unnin er frá þvi að samning-
ar gengu í gildi 8. sept. 1942.
Ekki hafa verksmiðjurnar þó
ennþá greitt orlofsfé af þeirii
vinnu, sem unnin var frarn
aö 1. júní s. 1. Þessi undan-
brögð' frá greiðslu orlofsfjár
eru ekki aöeins brot á samn-
ingum viö verkamenn heidur
og einnig brot á landslögum,
hvaö snertir dagana 24. ua:
til 1. júní, því 24. maí gengu
„Orlofslögin" í gildi. Undan-
fariö hefur staðið í þrefi miili
verkamannafélagsins og
stjórnenda ríkisverksmiöj-
anna út af misritun, sem
varó þegar núgildandi kaup-
gjaldssamningur var vélritaö-
ur, endirinn varö sá aö verk-
smiöjustjórn neitaöi aö fall-
ast á að um misritun væri að
ræða, þaö sem verksmiöjurn-
ar geta á þessu grætt er þó
ekki annáö en þaö aö nokk-
urra klukktíma vinna, sem á
aó falla undir kola- og salt-
taxta kemur undir almennan
laxta. Strax eftir að eamning-
ar voru undirritaðir 7. sept.
í fyn’a, lét verkamannafélag-
iö prenta samninginn og xeið-
rétta þá misritunina, en þaö
er fyrst nú fyrir skömmu
t-íðan, að hinni háttvirtu
Terksmiöjustjórn dettur í hug
aö mótmæla þessu og halda
fram þessum skilningi', sem
rnikiö er hlegiö að hér, því
meö misrituninni veröur
samningsgreinin óskiljanlegt
hnoö.
Þó aö siglfirzkir verkamenn
hafi þolað þessar og fleiri
uppegningar í sumar án þess
aö láta hatt mæta höröu, er
þaö vitanlegt aö ef ekki á
illa aö fara verða stjórnend-
pr verksmiöjanna aö taka
upp svipaöa framkomu gagn-
vart verkamörmum fyi'irtæk-
isins eins og aðrir atvinnu-
rekendur. Óvenjuieg og ó-
mjúk framkoma leiöir hæg-
lega af sér óvenjulegar mótað
geröir. Annars er sambúð
stj ói’nenda rikisverksmiöj -
anna viö útgeróarmenn og
sjómenn þannig að hiín má
ekki verri veröa og sambúðin
við bæjarstjói'nina á Siglu-
firöi endalausir árekstrar út
af öllu, t. d. hlíta verksmiöj-
xu’nai’ aldrei þeim ákvæöum
byggingarsamþykkta bæjar-
ins aö sækja um leyfi bygg-
ingai’nefndar og bæjarstjói’n-
ar þegar þær byggja hús,
bryggjur, olíugeyma, síldar-
þrær eða annaö, eöa leita fyi'-
iimæla brunamálanefndar
um umbúnaö við olíugeymi
sinn eftir aö verksmiðjurnar
byrjuöu á hráolíusölu og
svona mætti lengi telja.
AÐDRAGANDI KYNDARA-
VERKFALLSINS
Þegar vinnsla byrjaði hjá
ríkisverksmiðjunum í vor
greiddu þær þróarmönnum
og kyndui’um sama helgidaga
kaup og almennum vei’ka-
mönnum. Fullyröing stjórn-
enda verksmiöjanna í skýrslu,
sem þeir gáfu út um verkfall-
iö, aö þessum mönnum hafi
verið greitt 10‘/í hærra helgi-
dagakaup en almennum
vei'kamönnum er tilhæfulaus
uppspuni’, eins og auövelt er
að' sanna. En eftirvinnukaup
var þessum tveimur flokkum
greitt 10% hærra en almerin-
xun verkamönnum. Nú er
mánaðarkaup kyndara 20%
hærra en almennra verka-
manna og fannst þeim því ó-
eölilegt aö eftirvinnukaup
þeirra ætti ekki áð vera nema
10% hæri’a. En í núgildandi
samningum eru engin skýr á-
kvæði um eftirvinnu- og
helgidagavinnukaup þessai'a
tveggja launaflokka. Mála-
leitan kyndaranna um áö fá
eitthvað meii'a en þeim var
greitt í eftir- og helgidaga-
vinnu var engu sinnt og
reyndi þá verkamannafélagiö
að' fá samkomulag við vei'k-
smiöjustjórn. Þar sem, eins og
áöur er sagt engin skýr á-
kvæöi voru um þetta, en í
samningnum eru skýr ákvæöi
um eftir- og helgidagavinnu
viö kol, taldi stjórn verka-
mannafélagsins eölilegast aö
eftir þeim taxta yröi fariö
með kyndarana, því auðvitað
er vinna þeii'ra kolavinna. En
aö venju, var ekkert sam-
komulag að fá viö stjórnend-
ur verksmiöjanna. Kl. 3 sama
daginn og verkfallið brauzt
út átti ég tal viö framkvæmd-
arstjóra og stjórn verksmiöj-
anna og reyndi þá aö fá þá
til að bjóöa eitthvaö til sam-
komulags, en því var harö-
neitað. Eg sagði þeim þá aö
ég teldi þaö, sem þeir heföu
greitt þessum mönnum alger-
lega óviöunandi og að ég
myndi leggja til a'ö málinu
yi’ói skotiö til Félagsdóms, en
ég var hræddur xxm að kynd-
ararnir, sem einstaklingar
myndu þá taka máliö í sínar
N
Mikið hefur verið rætt og ritað
um „friðhelgi" Þingvalla og hafa
sjálfstæðismenn sýnt af sér þann
dugnað að vilja jafnvel einoka stað-
iim fyrir sig.
Flestum íslendingum mun koma
saman um það, að þessum sögufræg-
asta stað þjóðarinnar beri að sýna
fullan sóma og hlúa að minningum
staðarins. — íslenzka þjóðin skoð-
ar Þingvöll sem SAMEIGN ALLRA
ÍSLENDINGA.
Sjálfstæðismenn hafa fyrr og síð-
ar „heiðrað” Þingvélii með nærveru
sinni og fundahöldum sínum þar.
Heimdallur, félag ungra sjálfstæð-
ismanna boðaði til einnar slikrar
samkomu þar s.l. laugardag.
Á annarri síðu Morgunblaðsins í
í gær er sagt frá þessari för og
standa þar þessi orð:
„Var förin öll hin ánægjulegasta.
og Heimdalji til mikils sóma.“
Á tíundu síðu Morgunblaðsins í
gær stendur þessi tilkynning:
„ÞEIR SEM TÓKU eða misstu
hatta eða yfirhafnir í misgripum í
Valhöll á laugardagskvöldið, geri að-
vart í síma 2339.“
— Sjálfstæðisflokkurinn hefur
síma 2339.
&
Það er ekki nema almenn kurteisi
að taka ofan fyrir því sem virðing
er borin fyrir, — en að fara úr yfir-
höfnunum líka — og „MISSA“(!!)
þær — slika virðingu eru Sjáifstæð-
ismenn víst einir um að sýna Þing-
völlum!
hendui’ og það yröi þá kynd-
ararnil’ og stjómendur verk-
smiöjanna, sem yi'öu að leysa
málið. Enda var mér ljóst áð
kyndai'arnir voru orðnir mjög
óþolinmó'öir og gramii’ yfir
framkomu verksmiðjustjórn-
ar. Þaö þurfti því ekki aö
veröa stjórnendum verksmiöj-
anna neitt undrunai’efni
hvaða stefnu máliö tók eftir
hnefahögg þeiri’a framan í
verkamannafélagiö.
Tveimur eöa þremur timum
eftir samtal mitt viö stjórn-
endur verksm. barst verka-
mannafélaginu bréf frá
þeim, sem kastar skýru ljósi
yfir hringlandahátt þeirx'a og
handahófsafstööu í öllu
þessu máli. En í bréfinu er
staðhæft aö eftir- og helgi-
dagavinnukaup . kyndara eigi
vafalaust aö greiðast meö 50
og 100% viöauka á dagvinnu-
kaup þeirra (mánaðarkaupið
reiknast út í dagkaup). Allir
sjá aö meö þessari staöhæf-
ingu er því jafnframt slegiö
föstu aö samningar hafi ver-
iö brotnir á kyndurunum, þaö
sem af var vinnslutímanum,
þar sem þeim hafði eins og
áöur er sagt, veriö gréitt
sama helgidagakaup og al-
mennum vei’kamönnum og al-
mennt eftirviimukaup meö
10% álagi. Niðurl. á morgun.