Þjóðviljinn - 13.10.1943, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 13. okt. 1943.
ÞJÓÐVILJINN
£j6QVI»J!NM
Utgef andi i
SameinÍDgarBokÍLUT nlþýSa —-
Sóaiatutafiofakarinn
Riutjólar:
Eiaar Olgeirasoa
Sigfái Sigurkjartarson (áb.)
Riutjórn:
Oarðastrœti 17 — Vfkingsprent
SSmi 2270.
Aigreiðsla og auglýsingaskrif—
stofa Skólavörðustíg 19,
neðstu hæó
Víkingsprent, h.f. Garðastr. 17.
fljólkurmðlin og afstaBa
verkalýBsins til bænda
Framsóknarflokkurinn reyn-
ir af fremsta megni að spilla
svo milli verkamanna og bænda
sem frekast er hægt. Hann hef-
ur áður sýnt vilja sinn í þá átt
með því að misnota umboð það,
sem bændur hafa fengið hon-
um, til þess að lögleiða hina sví-
virðilegustu þrælalöggjöf gegn
verkalýðnum, stríðsgróðavald-
inu til framdráttar. Og nú reyn-
ir hann að æsa bændur gegn
verkalýð með því að afflytja
kröfur neytenda um rétt til þess
að hafa mjólkursöluna á hendi,
eftir að þeir hafa greitt bænd-
um mjólkina, og reynir að telja
bændum trú um að hér sé verið
að efna til árása á þá.
Það, sem neytendur vilja, er
jafnrétti við mjóklurframleið-
endur.
Það er hægt að framkvæma
þetta jafnrétti bæði á grund-
velli frjálsrar samkeppni og á
grundvelli skipulagðrar sam-
vinnu bænda og neytenda.
Við höfðum slíkt jafnrétti á
grundvelli frjálsrar samkeppni
fyrir 1935. Neytendasamtök
verkamanna í Reykjavík gátu
þá samið á frjálsum grundvelli
við framleiðslusamtök bænda.
mjólkurbúin austanf jalls t. d. og
gerðu það. Ástand þetta hafði á
sér alla galla hinnar frjálsu sam
keppni, m. a. þá að samkeppni
innbyrðis milli bænda var að
eyðileggja þá, hinsvegar fengu
verkamenn þá mjólk á 35 aura
líterinn.
Framsókn fékk 1934 þetta
jafnrétti á grundvelli frjálsrar
samkeppni afnumið og í staðinn
var sett alræði Framsóknar um
verðlag, söluskipulag og með-
ferð mjólkur. Það einræðisskipu
lag hefur síðan haldizt ,unz
það nú hefur sýnt sig svo óþol-
andi að allra neytenda dómi, að
ekki verður við það unað.
Og hvað er það þá, sem verka-
lýðurinn leggur til að við taki?
Verkalýðurinn leggur tii að
jafnrétti sé aftur á komið milli
neytenda og bænda og það jafn-
rétti sé á grundvelli skipulagðr-
ar samvinnu þessara stétta.
Samtök bænda og samtök neyt-
enda komi sér saman um verð-
lag mjólkurinnar, eins og 6
manna nefndin nú hefur gert.
í því samkomulagi er ákveðið
hvað bændur skuli fá fyrir
mjólkina við húsvegg mjólkur-
stöðvarinnar. Þar taka svo neyt-
endur eðlilega við henni
hreinsa hana og dreifa henni út
| Herfræðíngur fréttastofunnar Generali
! News Servíce rítar frá London þessa |
I athygHsverðu greín um stYrjaldarmálín I
Hin opinberu áróðursmál-
gögn hafa verið önnum kafin
við að telja almenningi trú
um, með ótal ráðum, að drátt
ur á því aö hefja stórárás
þýði minna tjón fyrir Breta
— tjón hemumdu þjóðanna í
Evrópu og sovétþjóðanna er
látið liggja milli hluta.
En þessi fláttskapar- og
sjálfselskustefna byggist ekki
einu sinni á hernaöarstáð-
reyndum, ef betur er að gáð.
Lærdómarnir frá Noröur Af-
ríku og ítalíuherferðinni
sýna það eins glögglega og
hægt er. Viö hófum innrásina
í Norður-Afríku með ráðnum
huga mánuði áöur en regn-
tíminn lokaöi samgöng-uleið-
unum. Við beittum ekki nógu
afli á byrjunarstigum herferö
arinnar, og gáfum óvinunum
þar meö tóm til aö búa um
sig í Túnis. Drátturinn kost-
aði okkur tugi þúsunda
mannslífa.
Við hikuöum vikum sam-
an við innrás á Sikiley, og
gáfum Þjóðverjum tóm til aö
gera öflugar varnarráðstafan-
ir, sem kostuöu okkur fjölda
mannslífa. Við eyddum til
einskis sjö dýrmætum vikum
eftir fall Mússolínis, og á
þeim tíma streymdi þýzkur
her inn í ítalíu og tók sér öfl-
ugar stöðvar allt suður að
Napolí. Hinir grimmu bardag-, |
ar á Salemoströndinni eru
vitni þess aö þetta hik var
heimskulegt eða annað
verra.
Aðferöir leiðtoga okkar voru
álí.ka óheppilegar á stjórn-
málasviðinu. ítalska þjóöin
og ítalski herinn hafði í tvö
ár neitáð að berjast fyrir fas-
ismann, ítalska þjóðin hafði
velt úr valdastóli einræðis-
herra, er virtist óhaggandi,
hafði neytt herforingjaklíku
Badoglios til að hætta viö fyr
irætlanir um einræðisstjórn
konungsins og ganga til móts
til sín. Slík skipulögð samvinna
neytenda og bænda er eðlilega
miklu betri fyrir báða aðilja en
frjálsa samkeppnin og miklu
réttlátari en einræði Framsókn-
ar.
Framsókn revnir nú að æsa
bændur upp til verndar einræð-
isskipulagi Hriflunga með því
að segja að eðlilegum hagsmun-
um þeirra væri hætta búin, ef
einræðisvaldinu væri sleppt og
samstarf á grundvelli jafnréttis
beggja aðilja upp tekið.
Bændur þurfa ekki að óttast
árásir frá hálfu verkalýðsins á
kjör þeirra. Verklýðshreyfing-
unni er fullljóst hvað það gildir
að tryggja bændum sæmilega
afkomu og verklýðshrevfingin
hefur sýnt þann skilning í verki
með samkomulaginu í sex-
manna-nefndinni, þar sem með-
albónda er áætlað verðið á land-
búnaðarvörum þannig að hann
hafi 14500 kr. árslaun, ef hann
selur alla framleiðslu sína.
við kröfur lyðræðisaflanna 1
landinu, ítalskir verkamenn
höföu tekið á vald sitt verk-
smiðjur og járnbrautir og
í'ylktu sér út á götuna hundr-
uöum og þúsundum saman til
aö hylla einingu sex helztu
stjórnmálaflokka landsins,
miðflolcka og vinstriflokka, og
þessi samfylking hafði beðiö
ensk stjórnarvöld um frið og
hjálp og boðiö þeim banda-
lag.
En. hverju svöruðu stjóm-
málaleiðtogar okkar:
Þeir létu sem þeir vissu
ekki af uppreisn fjöldans,
gengu fram hjá leiðtogum
hans og sátu vikum saman
við samninga við Badoglio,
samtímis því sem hann, meö
samkomulagi viö stjórnina í
Berlín, gaf þýzka hernum
tóm til að Ijúka hernaöarráð-
stöfunum sínum. I staö þess
aö varpa niður fallhlífarher-
mönnum og vopnum í stórum
stíl í borgum Norður-ítalíu,
létu þeir rigna yfir þær tvö
þúsund kílóa sprengjum í ein
um þeim grimmustu loftárás-
um sem nokki'u sinni hafa
veriö geröar. Og svo þegar
innrásarher Breta mætir harð
vítugri mótspyrnu Þjóðverja,
hæða íhaldsblöð eins og
Daily Mail ítölsku þjóðina
fyrir aö hún skuli ekki reka
Þjóðverja af höndum sér, —
með tómum höndum!
Hvert er sjónarmið Þjóð-
verja á þessari pólitík? Ef
höfð er hliðsjón af styrjöld-
inni í heild og hinum töpuðu
tækifærum í sambandi við
sumarsókn sovéthersins, eru
eftirtektarverð ummæli Diet-
Hinsvegar verða bændur að
gera sér það ljóst að einræðis-
skipulaginu verður alls ekki á-
fram haldið, neytendur þola það
ekki,. og það gerir aðeins að-
stöðu bænda verri að spyrna
eins lengi á móti afnámi þess
og hægt er, því þá er verið á
meða'n að eyðileggja samstarfs-
möguleika eins og nú bjóðast og
hinsvegar viðbúið að neytendur
Reykjavíkur og Hafnarfjarðar
geri stórfelldar ráðstafanir til
eigin mjólkurframleiðslu, ef |
þeir finna að beygja á þá áfram
undan einræði hinna illa þokk-
uðu Framsóknarbrodda.
Framsóknarflokkurinn er því
að vinna bæridum stórtjón með
afstöðu sinni í mjólkurmálun-
um.
Bændur þurfa sem fyrst að
taka fram fyrir hendur þess
flokks, til þess að koma á því
samstarfi neytenda og bænda,
sem þarf að vera í þessum mál-
um.
mars hershöfðingja, talsmann
þýzku herstjórnarinnar, í út-
varpi 3. september: „Því er
ekki hægt að neita að hvað
eftir annað hefur verið stór-
hætta yfirvofandi á austurvíg
stöðvunum. En til þessa, hef-
ur tekizt aö bægja hverri
hættu frá“.
Og 14. september sagði þessi
sami talsmaður þýzku her-
stjórnarinnar: „Ef Banda-
menn heföu gert innrás á ít-
alíu um leið og þeir hófu ár-
ásina á Sikiley, hefðu þeir
mætt lítílli mótspyrnu. Það
er hreint ekki ólíklegt, að ó-
vinimir, ef þeir reyna áð
sækja frá suörj til noröurs,
muni hitta fyrir mjög haröar
varnir, í stað „mýktarinnar“
sem þeir búast við. Sú „mýkt“
var einungis fyrir hendi meö-
an vissar pólitískar aðstæöur
voru ríkjandi, nú er aftur aö-
eins höröu aö mæta“.
Tveimur dögum síöar viður-
kenndi Göbbels:
„Vér Þjóðverjar höfum kom
izt framhjá hyldýpi eftir mjög
naumri götu síöustu vikurn-
ar, Hættu sem virtist ósigrandi
í fyrstu, hefur veriö afstýrt“.
Þannig eru afleiöingar hinn-
ar skipulögöu seinlætisstefnu.
Ef einungis er litiö á yfir-
boröiö, viröist hún einungis
heimskuleg. Svo nefnt sé
dæmi, hafa hraðskreið Ermar
sundsgufuskip frá ensku
Ermarsundshöfnunum verið
notuö í innrásarflotanum við
Sikiley. Nægur skipakostur er
fyrir hendi til fjölda land-
gönguaðgerða á ítalíuströnd,
er gæti truflaö einbeitingu
þýzka hersins. í blöðunum er
gumað af stórkostlegum inn-
rásarherjum og skipastól er
hafi stöðvar á strönd Noröur-
Afríku frá Alexandríu til Or-
an.
Snemma í ágúst sagði
Henry Maitland-Wilson, yfir-
hershöfðingi Bandamanna
viö austanvert Miðjarðarhaf,
að hinn mikli her Banda-
manna þar gæti gert innrás
á Balkan „hið bráöasta“.
Samt hafa Þjóðverjar í águst
og september, fengiö tóm til
að berjast við hinar öflugu
ítölsku hersveitir á eyjum
Eyjahafsins, afvópna þær og
taka sér sterkar varnarstöðv-
ar, án þess aö Bandamenn
hafi hreyft sig, höfum látið
það viðgangast aö samherjum
okkar meðal ítölsku hersveit-
anna sé tortímt af hinum
betur búnu þýzku hersveit-
um.
Á stöðvum nær Bretlandi
er sömu sögu að segja. Mr.
Churchill játar það híspurs-
laust, að mörg þýzku herfylkj
anna sem send voru í skyndi
til ítalíu „til að halda niðri
ítölsku þjóðinni“, hafi veriö
fluttar frá Frakklandi. Rauði
herinn hefur skýrt nákvæm-
lega frá herfylkjum, er einn
ig hafa verið flutt frá Fi-akk-
landi — til austurvígstöðv-
anna. Stokkhólmsfréttaritari
Sunday Times símar 12. sept-
ember: „Frá Noregi berast
fregnir um að þegar sé farið
aö flytja þýzka hermenn á
brott“. Fjórum dögum síðar
segir Daily Telegraph: ..Um-
ferðin hefur sýnt að mun
fjölmennara lið er flutt á
brott frá Noregi en þaö sem
kemur í staðinn. Þetta á
einkum við vélahersveitir, eii
þær hafa einkum verið flutt-
ar til suðurs síðustu vikurn-
ar.......Svo virðist aö Þjóð-
verjar ætli sér að halda Nor-
egi meö eins litlu ríði og hug*
anlegt er“.
Erfiðleikarnir, meö mann—
afla, sem þýzka herstjómin
hefur oröið aö . berjast viö
síðustu 12 mánuðina, eru
orðnir svo miklir, að þeir
gætu valdið snöggu hruni
þýzka hersins, ef hann ætti
ekki trygingu fyrir raunveru-
legu vopnahléi. Því hefur
verið yfir lýst af herfræðingi
Times og í Evrópusendingum
brezka útvarpsins, að þýzki
herinn er berðist gegn Banda
mönnum við Salemo hafi ver
ið rúmlega þriðjungur alls
hers Þjóðverja á ítalíu, og
það voru þó ekki nema þrjú
til fjögur herfylki.
Herfræðingur enska blaðs-
ins Observer segir réttilega:
„Stríðiö í ítalíu hefur dregið
til sín öll herfylki er Þjoð-
verjar gátu flutt frá Frakk-
landi. Þegai' sagt var í opin-
berum brezkum heimildum, í
júlí, aö Þjóðverjar hefðu 35
herfylki í Frakklandi, Hol-
landi og Belgiu, svöruöu
Rússar með sundurliðuðu á-
liti, er sýndi að þó brezka
matiö væri að nafninu til rétt,
væru 12 af þessum herfylkj-
um a'ðeins herstjórnareining-
ar, og helmingur hinna væm
ekki fullskipaðar mönnum og
vopnum og væru notaðar
sem æfingasveitir fyrir nýliða
frá Þýzkalandi. Síöan hafa
beztu herfylkin verið flutt tit
Ítalíu og austurvígstöðvanna.
Það er aðeins á yfirboröinu
sem þetta ástand virðist ein-
ungis óskynsamlegt. í 27 mán
uöi hefur Hitler skiliö til fulln
ustu þá herstjórnaráðferö,
sem er orsök þess, og séö rök-
in er til hennar liggja. Eða
var það ekki í London að „í-
hlutunarleysið“ var fundiö
upp?
(General News Service).
KAUPIÐ
ÞJÓÐVILJANN