Þjóðviljinn - 01.12.1943, Blaðsíða 2

ÞJÓÐVILJINN
Miðvikudagur 1. desember 1943
Pistlar frá Norðfirði
Mtir H mMMatam islands
Fyrir fáum dögum var sem
Reykvíkingar rækju úpp stór
augu þegar blöðin sögð’u frá
því að í Hafnarfirði væru
50—100 manns atvinnulausir.
— Og menn veltu vöngum
yfir fréttinni. — Var atvinnu-
leysið að koma á ný? — Voru
stríðsgróðatímarnir að líða
hjá? — Þannig var spurt og
menn fylltust ugg og kvíða.
En. við, sem búum úti á
landi í þorpunum þar sem
blessunar. setuliðsvinnunnar
hefur ekki gætt öðruvísi en
sem fjarlægs óms af klingj-
andi gulli brezk-ameríska her-
veldisins, kippum okkur ekk-
ert upp við svona fréttir. —
Okkur þætti meiri býsn ef okk
ur væri sagt að um þetta leyti
væri enginn atvinnulausíþorp
unum okkar. — Við eigum
því að venjast, að verkamenn
séu atvinnulausir allan vetur-
inn og allajafna drjúgan tíma
af sumrinu líka.
II.
Aflabrögð hafa verið mis-
jöfn árið sem nú er að líða.
— Homafjarðarvertíðin var
líklega ekki meira en í með-
allagi vegna óvanalegra ' ó-
gæfta þótt góður afli væri,
þegar á sjó gaf. — Vorvertío-
in brást fyrir smærri báta.
sem á grunnmið sóttu og var
mjög lítill afli fram i ágúst.
— En á djupmiðum var góð-
ur afli. — Enginn bátur var
á síldveiðum. — Hver hlutur
var er mér ekki kunnugt, en
hann hefur verió mjög mis-
jafn. Hæstur hefur hann ver-
ið um 14000 kr. en allvíða (á
smábátunum að 8 tonnum',
fá þúsund. — Allur fiskur var
fluttur út ísaður og stunduöíi
fjögur norðfirzk skip flutning
ana. Eru þau 64—102 smál.
— Auk þess gerðu útgeröar-
menn á Norðfirði út færeysk
skip til flutninganna og er
gert ráð fyrir því, að sá fisk-
ur, er það flutti, veröi greidd-
ur um 20/i hærra veröi en
gangverö er. — Norófirðingar
hafa góða reynslu af útgerö
flutningaskipa bæðí á friðar-
tímum og stríðstímum, þvi á
kreppuárunum gerðu þeir út
togarann ,,Ver“ til slíkra
flutninga eitt sumar og fengu
miklu hærra verö fyrir fisk-
inn, en fékkst fyrir hann í
fiskkaupaskipunum (líklega
þriðjungi hærra).
III.
Eg hygg aö útgerðarmenn
séu óvíöa betur skipulagöir i
verzlunarsökum, en í Neskaup
stað. Hafa þeir komiö sér upp
öfiugu samvinnufélagi, þar
sem þeir kaupa í *félagi allar
útgeröarvörur, smáar og stór-
ar. Finnig selur félagió alla
beirra framleiðslu.
Nú hefur félagið á prjónun- * 1
um útfærslu á starfsemi
s;rni — Nú er það að taka
aö sér olíusöluna, sem hingað
til hefur verið i höndum olíu-
hringanna. Ennfremur er nú
gtrð tilraun til þess að fá
keypt eða leigö 2 skip ca. 150
smál. og eiga þau að anna-st
alLn flutning ísvarins fiskjar
á markaö. — Þá hefur félag-
iö cg hug á því að eignast
írysLhús.
Útgerðarmenn 1 öðrum ver-
stöðvum gætu sjálfsagt tekiö
stéttarbræður sína í Neskaup
stað'til fyrirmyndar í verzlun-
armálum. — Verzlunarsam-
vinnufélög útgerðarmanna
þurfa að komast á stofn í
hverju sjávarþorpi. Gætu á
þann hátt verzlunaryfirráðin
dregizt úr höndum hringanna
til útgerðarmanna, einkum
ef umrædd samvinnufélög
stofnuðu meö sér landssam-
band.
IV.
Það hefur verið mjög baga-
legt, að í Neskaupstaö hefur
ekki veriö neitt viðunandi
vélaverkstæði og engin drátt-
arbraut. — Nú hefur verið
stofnað félag, sem ætlar sér
aö bæta úr þessu og er nú
verið að reisa fullkomiö véla-
verkstæði á Norðfjarðareyri.
— Ráðgert er að byggja síðar
dráttarbraut á Eyrinni vest-
anverðri.
V.
Nokkuð hefur verið um í-
búðarhúsabyggingar á þessu
ári, en það er algerlega ófull-
nægjandi, því húsnæðísleysið
stendur vexti bæjarins mjög
fyrir þrifum. — Á næsta ári
verður reynt að byggja
nokkra verkamannabústaöi.
Myndarleg sundlaug hefur
verið reist í bænum og hefur
verið starfrækt til þessa, en
ekki er hægt að gera ráð fyr-
ir að -hægt sé aö nota hana'
aö vetrarlagi vegna kulda. —
En yfir vetrartímann getur
hún þó komið að notum sem
almenningsbaðhús.
VI.
í Neskaupstað standa nú
yfir þrjú sjómannanámskeið:
stýrimannanámskeiö, for-
stöðumaður Herbert Þóröar-
son, Neskaupstað; vélstjóra-
námskeið, forstöðumaður
Helgi Kristjánsson, Siglufirði;
matreiðslunámskeið, forstöðu-
maður Hermann Hermanns-
son, Seyðisfirði. — Námskeið-
in sækja 60—70 nemendur og
eru tvö síðasttöldu einkum
fjölsótt.
VII.
Þótt Neskaupstaður sé ein-
hver mesti útgerðarstaður á
landinu miðað við fólksfjölda,
er höfnin slæm. Fjörðurinn
er stuttur og opinn fyrir norð
austanátt. — Haldbotn er
heldur ekki sem beztur. —
Verður vafalaust mjög mikl-
um erfiðleikum bundiö að
gera þar höfn, sem góð geti
talizt.
AÖeins ein hafskipabryggja
hefur undanfarin ár verið á
Norðfirði, en í sumar féll hún
að mestu. Olli því trjámaðkur,
sem þar er mjög skæöur. Nú
hefur farið fram viðgerð á
bryggjunni, en bærinn þarf
aö eignast aöra bryggju og er
sennilegt að hún verði reist á
næsta ári. B. Þ.
Söngkennsla:
Kjartan Jóhannesson söng-
kennari, Ásum, Gnúpverjahr.
hefur veríð ráðinn til þess að
kenna söng hjá nokkrum ung-
mennafélögum í Árnessýslu í
vetur. Hefur Ungmennafélag ís
lanös í hyggju að auka þessa
starfsemi á næstunni.
til Guðlaugs Rósirikranz
ritara Nörrœna félagsins
Herra G úðlaugur Rósin-
kranz, rits.ri Norræna fé-
lagsins!
Þegar ég á föstudagskvöld-
ið sat og 'hlustaði á útvarps-
fréttirnar, fann ég allt í einu,
að ég varö að skrifa yöúr bréí.
En vegna þess að ég þekki yð-
ur ekki persónulega, og vissi
að efni bréfsins gat því ekki
oröið neitt einkamál okkai
tveggja, þá afréð ég að hafa
það opið og biöja Þjóðviljann
aö birta þaö.
Á föstudagskvöldið var í ut
varpinu lesin upp frétt frá
Svíþjóð um þaö, að þar ætti
aö hefja skyndisöfnun til jóla-
gjafa handa norskum börn-
um, safnaöafénu skyldi var-
ið til matarkaupa handa börn
unum, til þess að seðja meö
því hungur þeirra nú þegar.
Þarna kom það. Það er þá
hægt aö koma matargjöfum
til Noregs um Svíþjóð. Það eru
eftir þessu starfandi hjálpar-
félög í Svíþjóð sem taka þetta
að sér.
Eg veit að Norræna félag-
ið hefur gengizt fyrir fjársöfn
un til styrktar Noregi. End t
þótt n.inna hafi borið á þess-
ari siifnurt heldur en ætia.
mætti. Þá hefur nú safnazt
töluverð fjárupphæð. Félag yð
ar ákvað . í upphafi að féð
skyldi geymt og ekki notaö
íyrr en eftir stríð.
i eir, sem gáfu til Noregs-
söfnunarinnar, gerðu það í
fyrsta lagi til þess að sýna
frændþjóðinni samúð og þó
enn fleiri sem vona að þetta
geti verið hjálp í hörmungun-
um.
Það eru margir svo heilir
og heitir frelsisvinir hér, ao
þeir brenna í skinninu yfiv
því að geta ekki tekið virkan
þátt í baráttu þessa fólks, en
— hér eru líka margir, sem
þola ekki einu sinni að sjá
kvikmyndir sem lýsa lífi og
þjáningum herteknu þjóð-
anna, til þess að raska ekk:
með því ró sinni og vellíðan.
Slíkir menn eru alltaf að stag
ast á því, aö við eigum aö
vera hlutlausir og afskipta-
lausir. Þaö sem fyrir mér vak-
ir, er þetta: Gætuð þér ekki
fengið félag yöar til þess að
hefjast nú þegar handa, safna
meiru fé hér, og koma því
jafn óðum til Svíþjóðar, til
þessara hjálparfélaga, sem
kaupa matvæli fyrir þaö og
koma þeim á rétta staði.
Sú fjárhæð, sem við íslend-
ingar sendum, getur ekki á-
orkað miklu, en aldrei yrði
hún betur þegin en einmit)
nú, þegar svo erfitt er að fá
hjálp utan frá, en hungur-
vofa við hvers manns dyr í
Noregi.
Það er mitt álit, og margra
annarra, að stjórn Norrræna fé-
lagsins geti ekki legið svona á
þessu fé, á þessum tíma þegar
full ástæða er til þess að ætla
að í Noregi svelti börn í þús
unda tali. Auk þess sem fólk-
ið er kvaliö og drepið, verður
það að horfa á börn sín
hrynja niöur úr hungri og
hvers konar harðræöi.
Er ekki norska þjóðin ao
heyja Úrslitaorustuna um líf
sitt og tilveru? Hvert manns-
barn berst þar ekki aðeins fyr
ir sínu eigin lífi, heldur um
það hvort drepa á þjóðina nið
ur, eða hvort hún lifir áfram
og byggir land sitt..
Það er siðferðisleg skylda
ykkar aö hefjast handa nú
þegar.
Ef stjórn Norræna félagsins
liggur áfram á þessu, þá leyn
ég mér að efast um að öll
ykkar fögru orö um samúð og
hjálparvilja til handa Noregí,
séu annað en oröagjálfur.
Þér hljótið að sjá að það
eru engar þær ástæður til,
sem réttlæta það að féð sé
geymt þangað til guð veit
hvenær.
Nú vitum við öll að það er
hægt að koma hjálp til Norð-
manna strax.
í von um aö þér fáið félag
yöar til að hefjast handa, er
ég yðar einlæg
Petrína Jakobsson.
Skógarvarzla:
Þórður J. Pálsson kennari í
Reykjavík hefur verið ráðinn
skógarvörður í Þrastaskógi
næstu fimm árin.
íþróttamál:
íþróttakennarar U.M.F.Í. í vet
ur verða þessir: Bjarni G. Bach
mann, Borgarnesi. Kennir hann
hjá Umf. á Vestfjörðum og auk
þess tveimur félögum þar að
tilhlutun í. S. .1. Einnig mun
hann kenna í Borgarnesi. Kári
Steinsson, Neðra-Ási, sem kenn
ir í Austur-Skaftafellssýslu,
Dalasýslu og Skagafirði. Sigríð
ur Guðjónsdóttir, Eyrarbakka,
kennir þar og á Stokkseyri,
bæði piltum og stúlkum. Gutt-
ormur Sigurbjörnsson, Gilsár-
teigi er ráðinn héraðskennari
Ungmenna- og íþróttasambands
Austurlands, það hefur einnig
ráðið Harald Hjálmarsson,
Siglufirði, til íþróttakennslu um
tíma í vetur.
Áhugi Umf. fyrir íþróttum er
mjög mikill og var ekki hægt
að fullnægja umsóknum þeirra
í vetur vegna skorts á íþrótta
kennurum.
, Síðastliðð vor og sumar störf-
uðu þessir íþróttakennarar að
tilhlutun U.M.F.Í. auk fastra
kennara sambandsins: Stefán
Kristjánsson, IJúsavík, sem
kenndi hjá ungmennasambandi
Þingeyinga, Páll Sigurðsson
Hólum og Guðjón Ingimundar-
son, Sauðárkróki, sem kenndu
hjá Ungmennasambandi Skaga-
fjarðar og Jón Bjarnason
Hlemmiskeiði, sem kenndi hjá
Umf. Skeiðamanna. Þá voru
veittir styrkir til margra félaga.
sem nutu kennslu heimamanna.
og ýmist eru íþróttakennarar
eða áhugamenn um íþróttir.
Minningarsjóóur Aöalsteins
Sigmundssonar:
er orðinn 10 þús. kr. Hefur
hann nýlega fengið skipulags-
skrá, staðfesta af ríkisstjóra.'
Stjórn U.M.F.I. o.g afgreiðsla
Tímans í Reykjavík taka fram
vegis á móti gjöfum í sjóðinn.
Ný sambandsfélög:
Ungmennafélag Ólafsfjarðar
hefur nýlega géngið í U.M.F.Í.
Telur það um 50 félagsmenn,
Formaður er Tryggvi Jónsson.
Skeggjabrekku. Eru þá sam-
bandsfélög U.M.F.Í. 151. með
8200 félagsmönnum. Skiptust
þau í 14 héraðssambönd, auk
nokkurra félaga úr héruðun-
um þar sem þau hafa enn ekki
verið stofnuð.
Aðalfundur Dýraverndunarfélagsins
Aðalfundur Dýraverndunar-
félags íslands var haldinn föstu
daginn 26. þ. m. Varaformaður
félagsins, Flosi Sigurðsson, tré-
smiður, stjórnaði fundinum og
minntist sérstaklega hins látna
formanns, Þórarins Kristjáns-
sonar hafnarstjóra, og hlýddu
fundarmenn á mál hans stand-
andi.
Ritari gaf skýrslu um starf
stjórnarinnar milli aðalfunda
og gjaldkeri las endurskoðaða
reikninga, sem allir voru sam-
þykktir. Árstillag félagsins
hækkaði í kr. 5,00 (úr kr. 3,00)
og æfifélagsgjald í kr. 50,00 (úr
kr. 25,—).
Formaður var kosinn Sigurð
ur Hlíðar dýrálæknir, ritari
Hafliði Helgason prentsmiðju-
Framhald á 8. síðu.