Þjóðviljinn - 15.02.1944, Page 4

ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 15. febrúar 1944.
Þriðjudagur 15. febrúar 1944. — ÞJÓÐVILJINN
0* " ----
þJÓÐVILJINH
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjóri: Sigurðuf Guðmundsson.
Stjómmálaritstjórar: Emar Olgársson, Sipfús SigurhjarUirton.
Ritstjórnarskrifstofa: Austurstræti 12, sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingar: Skólavörðustig 19, simi 218U.
Prentsmiðja: Víkingsjprent h.f., Garðastrœti 17.
^ ÁsJsriftorverð: f Reykjavík og nágrenni; Kr. 6,00 á mánuði. -
Úti á landi: Kr. 5-H0 á mánuði.
Styrjöld íslendinga við Ægi
Skammt er nú stórra höggva í milli.
Eftir hið mikla manntjón, er togarinn Max Pemberton först með
49 manns, er nú orðin full ástæða til að óttast um að þrír bótar hafi
farizt með öllum áhöfnum, alls 14 manns. Og vitað er, að tveir bátar
hafa farizt en mannbjörg mun hafa orðið á þeim, að undanteknum
einum manni, er líf lét, og skall þó hurð nærri hælum með fleiri. Og tveir
bátar hafa stórskemmst.
Þetta eru þungar fómir, og vér verðum að horfaSt í augu við það
að vér gerum alls ekki nóg til þess að hindra þessi geigvænlegu slys.
Það hefur mikið verið rætt um fiskiskip vor, smá og stór, undanfar-
rð, og hér skal ekki farið að endurtaka þá miklu og nauðsýnlegu gagn-
rýni, sem fram hefur komið í því sambandi, né heldur gert að umtals-
efni hin viðurkennda og sjálfsagða skylda vor, að sjá sjómönnum lands-
ins fyrir sterkari, betri og öruggari skipakosti.
En það er eitt atriði, sem verður að taka til alvaríegrar og gagn-
gerrar meðferðar. Það eru slysavamirnar.
Nú sem stendur em þær aðallega verkefni sjálfboðaliða og svo að-
stoðar hið opinbera og aðrir við hjálp og leit, þegar í óefni er komið.
Þetta verður vafalaust að gerbreytast.
Vér verðum að líta svo á, íslendingar, sem vér séum að búast í stríð,
er vér leggjum til átakanna við Ægi. Það verður að haga öllum reglum
og öllum útbúnaði í sambandi við þessi átök næstum því eins og í sta-íð
skyldi fara.
Það verður að skapa fljótvirkt samstarf á milli vísinda veðurathug-
ananna og útgerðar bátanna — og koma því á, að einhver aðili hafi vald
til að banna það, að bátar fari út, þegar of mikil hætta þykir á ferðum
— eða geta kallað þá heim af miðum, ef nauðsyn ber til. — Allir, sem
þekkja kapp og dirfsku íslenzkra sjósóknara vita, hve tæpt er að treysta
einvörðungu á gætni þeirra. Valdboði, sem jafnt næði til allra, myndi
hinsvegar hlýtt.
Ennfremur verður að koma upp miklu stærri, sterkari, liraðskreið-
ari og betur útbúnum skipum, til að nota sem björgunarskip en hingað
til hefur verið gert. Og slíkt má ekki vera einkafyrirtæki einstakra ver-
stöðva, eða undir samskotafé komið, hvort gert sé. Ríkið þarf að koma
npp slíkum „herskipum“ íslenzks sjávarútvegs til styrjaldarinnar við
Ægi, til þess að geta beitt þeim, er mest liggur við, þó þau svo verði að
liggja aðgerðalaus langa tíma og alltaf sé „tap“ á þeim á rekstursreikn-
ingum.
Samstarf við sjálfboðaliða eins og Slysavarnafélagið er sjálfsagt. En
það gengur ekki lengur, að þjóðin reyni að kasta ábyrgðinni af þessum
aðgerðum af sér á þann hátt, að ætla Slysavarnarfélaginu að vinna eins
mikið verk og því raunverulega hefur verið ætlað að undanförnu.
Allar slysavarnir okkar þarf að taka til tafarlausrar, rækilegrar end-
urskoðunar. Það verður að gera ráðstafanir til slysavarna liér í álíka
stórum stíl og vér myndum gera' til hervarna, ef vér hyggðum á að
heyja stríð.
Manntjón þjóðar vorrar í baráttunni við Ægi er svo mikið, að ])að
hefur öld eftir öld reynzt hlutfallslega eins mikið og manntjón annarra
þjóða í ófriði — og svo er enn.
En vér höfuni ekki lært að vígbúast til fulls í þessu mannskæða
stríði, er vér heyjum. Vér höfum enga afsökun lengur fyrir því að vér
gætum ekki staðizt herkostnaðinn peningalega. En það er skylda vor
gagnvart sjómönnunum, sem daglega hætta lífi sínu, gagnvart fjölskyld-
um þeirra, sem alltað bíða milli vonar og ótta í landi, — og gagnvart
þeim hundruðum og þúsundum sjómanna, sem látið hafa lífið hér við
strendur vorar, — að gera allt, sem í mannlegu valdi stendur til að draga
úr manntjóninu í stríði því;
Hvort kýs islenzka þjóðin?
Hagkerfí Morgunblaðsíns: TrYllta sambeppní milii þjóðanna um að lækka kaupgjald og kaup-
getu alþýðustétta allra landa — og þarmeð síaubna fátækt og óstöðvandi kreppu
EÐA
hagkerfi sósíalismans: skípulagt samstarf þjóðanna að því að auka framleíðslu allra landa
og efla kaupgetu alþýðunnar í þeím og þarmeð sívaxandí farsæld með þjóðunum.

Morgunblaðsritstjórunum hef
ur — sem von var — orðið
Iiverft við þá kenningu að eitt
aðalatriðið í búskap þjóðanna
hlyti að vera að kaupgeta ál-
þýðunnar væri sem mest, ef
vér ættum 1 framíáðmni að
losna við atvinnuleysið og
kreppurnar. Það er skiljarilegt
að þetta samrýmist illa þeirri
kenningu, sem er haldreipi auð
valdsins í þessum málum, að
það sé aðeins ein lækning á
þessu öllu saman: Kauplækk-
un og aftur kauplækkun. Og
Morgunblaðið þykist nu heldur
en ekki hafa tromp á hendinrii
gegn þessari hættulegu kenn-
ingu um nauðsyn mikillar
kaupgetu: fátæktina í við-
skiptálöndum íslands eftir
stríð. Við skulum nú athuga
viðhorfið á þessu sviðí.
KAUPGETAN FYRST EFTIR
STRÍÐ
Því néitar enginn að það
verður ægilegt aðkomu í Ev-
rópu, þegar nazisminn loks hef
ur verið að velli lagður. Borgir
í rústum, iðjufyrirtæki eyðí-
lögð, fólkið aðfram komið af
sulti, löndin eydd. — En eng-
inn efast um þarfir þessa fólks
fyrír að fá sem mest af þeim
vörum, sem ísland, Ameríka
og önnur þau lönd, sem slopp-
ið hafa við eyðileggingu stríðs-
ins geta framleitt.
Spurníngin verður þá: Á að
segja við Evrópu: Þú getur
ekki borgað, þess vegna skalt
þú heldur ekki fá vörur? —
Það myndi þýða að Evrópa
yrði að vera fátæk, af því hún
væri fátæk, og hjálpa sér svo
af eigin rammleik upp úr
eymdinni, líkt og Sovétríkín
gerðu eftir lok borgarastyrjald-
arinnar 1921. — Og afleiðing-
m af slíkri pólítík myndi vera
að ísland, Bandaríkin og önnur
ósködduð lönd, myndu draga
stórum úr núverandi fram-
leiðslu sinni og gera þannig sig
sjálf fátækari en fyrr, með því
að leiða yfir sig atvinnuleysí
og minnkandi kaupgetu.
Slík fjármálapólitík væri
stórskaðleg fyrir alla viðkom-
andi, — og ekki hvað sízt fyr-
ir þau ríki, sem héldu áfram
ao byggja á grundvelli auðvalds,
skipulagsins, og misstu með
þessu móti hina erlendu mark-
aði sína.
Leið'togar hinna sameinuðu
þjóða hafa nú þegar markað
allt aðra og viturlegri stefnu
á fjármálasviðinu. Og þeir eru
nú þegar byrjaðir að fram-
kvæma hana. Stefna þeirra er
sú að einmitt af því að Evrópa
sé þurfandi fyrir hverskonar
vörur, þá beri að láta henni
þær í té og gera hana þannig
sem fyrst færa um að kaupa
sem mest og borga. „Láns- og
leigu“-fyrixkomulagi;ð getur
ekki síður gengið í friði en
Stríði. UNRRA-hjálparstofnun
hinna saméinuðu þjóða— er
aðalskipulagsformið, sem skap-
að hefur verið til þess að koma
aftur fótunum undir þjóðir Ev-
rópu og gera þær sem fyrst
fullfærar til að ’ framleiða af
fullum krafti. Og það er litl-
um efa bundið að í sambandi
við þá viðreisn fara fram stór-
felldustu láns-framkvæmdir
veraldarsögunnar, jafnvel gjaf-
ir í stórum stíl líka. — Og
hagnaðurinn fyrir Ameríku og
önnur lönd, sem ekkl hafa orð-
ið eins illa úti og Evrópa, ligg-
ur í augum uppi: Allt fram-
leiðslukerfi þeirra getur haldið
áfram að starfa, jafnvel þó
nokkur hfuti framleiðslunnar
sé látinn að láni í stað greíðslu
út í hönd.
Hugmyndin, sem vakir fyrir
leiðtogum hinna sameinuðu
þjóða, er þeir hríntu þessum
fyrírætlunum í framkvæmd er
að tryggja það að ekkert at-
vinnuleysi verði eftir stríð.
Þeir sjá það af sínu hyggju-
viti að fyrst hægt er að af-
nema allt atvinnuleysí með því
að setja meirihlutann af þjóð-
unum í að framleiða hergögn
til að eyðileggja, — þá er ekki
síður hægt að afmá allt at-
vinnuleysi með því að setja
hvern innfæddan mann í að
framleiða nauðsynjar til að
auka velferð mannanna. Þeír
vita að þörfin fyrir nauðsynjar
er nóg — og þeir eru að skapa
nýtt alþjóðlegt lánskerfi til
þess að tryggja að kaupgetan
í hverju landi verði einnig nóg,
til að geta tekið við þessum af-
urðum, meðan löndin hafa ekki
náð sér eftir eyðileggingu stríðs
ins.
En hvernig er þá háttað um
kaupgetu almennings og verð-
ur strax og Evrópa opnast?
Áður en þeirri spurningu
verður svarað, verður að at-
huga eitt fyrirbrigði, sem menn
vafalaust undra sig á, en er
einkennandi fyrir hið vitskerta
skipulag auðvaldsins:
Eyðileggingar styrjaldarinn-
ar t. d. í Englandi eru að vísu
œgilegar. Vér heyrum talað
um borgir í rústum, þjóð, sem
verði að neita sér um allt, o.
s. frv. — En vér megum ekki
gleyma því að „eyðileggingar“
friðarins þar voru líka ægileg-
ar: Vinnuafl þriggja milljóna
manna var látið ónotað og þeir
látnir draga fram lífið á kostn-
að annarra: Það jafngilti í raun
inni því að öll húsin, sem þess-
ar 3 milljþnir manna hefðu
getað byggt, vœru skotin í rúst
ir, — að fötin, sem þeir hefðu
getað framleitt, væru brennd,
— að skipunum, sem þeir hefðu
getað smíðað, vœri sökkt, —
að kolin, sem þeir hefðu getað
unnið úr jörð, vœru ónýtt. —
Það var svo í síðustu kreppu
að það var t. d. ekki nema
helmingwrinn af framleiðslu-
magni járniðjuverksmiðjanna í
Bandaríkjunum notaður — og
það samsvaraði því að annað-
hvert stáliðjuver lœgi í rústum
eftir sprengjuregn þá stundina.
Nú er vinnuafl hvers karl-
manns og kvenmanns, sem að
heiman kemst, notað til fulls
í Englandi og hver verksmiðja
í gangi.
Og það hefur meðal annars
skapað það einkennilega fyr-
irbrigði, sem vér þekkjum líka
heima, að nú fyrst á tímum
stríðseyðileggingarinnar og
skortsins, hafa milljónir fjöl-
skyldna í Englandi getað borð-
' að sig saddar.
Rannsóknir á skólabörnum í
Edinborg hafa t. d. leitt það í
Ijós að meðalþungi þeírra er
nú mun miklu meiri en var fyr-
ir stríð. M. ö. o. atvinnuleysið
svarf meira að fátækustu stétt-
um Englands en stríðið, —
stríðið m. a. o. hefur fært sum-
um þeírra matinn, sem þær áð-
ur skorti, með því að færa
þeim kaupgetuna til að kaupa
hann.
Það er harður dómur á auð-
valdsskipulagið að íþað skuli
þurfa strið til þess að allir getí
fengið vinnu, — og að eyði-
leggingarnar af völdum friðar-
ins skuli í landi eins og Eng-
landi vera jafnvel allt að því
eins miklar, ef skoðað er niður
í kjölinn, eins og eyðileggingar
stríðsins.
Þeir Roosevelt og Churchill
virðast hafa fullan hug á að
láta það auðvaldsskipulag, sem
þeir búast við að stjórna eftir
stríð, ekki verðskulda slíkan
dóm.
Takist nú að koma þessari
fyrirhuguðu viðreisnarstarf-
semi á með þeim krafti, sem
tilætlað er, ætti hver maður
í þessum löndum að hafa vinnu
Það þýðir að kaupgeta almenn-
ings í löndunum verður mikil,
— jafnvel þó löndin sem slík
geti alls ekki greitt þau firn
af vélum, byggingarefnum o. s.
frv., sem þau þurfa að fá á
vegum viðreisnarskipulagsins.
Og á kaupgetu almennings í
löndunum byggist markaðurinn
fyrir matvöruna, sem vér ís-
lendingar |nær einvörðungu
framleiðum.
KAUPGETAN TIL FRAM-
BÚÐAR
Nú ber þess að gæta að slíkt
ástand eins og kemur til með
að verða fyrst eftir stríð: Skort
ur á öllum vörum, — er und-
antekningarástand í auðvalds-
þjóðfélaginu. Reglan í því er:
„offramleiðsla“ á vörum, m. ö.
o. meira framleitt en fólkið,
sem framleitt hefur vöruna,
hefur efni á að kaupa, af því
það fær ekki greitt fyrir vinnu
afl sitt eins og það verðskuld-
ar vegna afraksturs vinnunn-
ar.
Spurningin, sem fyrir oss
liggur, verður því eðlilega sú:
Hvernig ætlum vér að koma
í veg fyrir að slíkt „offram-
leiðslu-óstand“ skapizt aftur
rétt strax?
Sumir kunna að segja að
þess muni verða langt að bíða
að heimurinn þurfi að hafa á-
hyggjur út af því. Það verði
nóg viðfangsefni að bæta úr
neyðinni og afleiðingum eyði-
leggingarinnar fyrst um sinn.
Þeir, sem þannig hugsa, gera
sér ekki ljóst, hve fádæma af-
kastamikið framleiðslukerfi
mannkynsins er, ef það er allt
notað, — hve fljótt mannkynið
getur sótt fram á brautinni til
allsherjar hagsældar, ef það
sóar ekki kröftum sínum í at-
vinnuleysi, kreppum, glund-
roða og stríð.
Vér skulum taka eitt dæmi.
Allir vita hve gífurlegar eyði-
leggingar fara fram á skipa-
flota heimsins nú. Rúmlesta-
magn heimsflotans var fyrir
stríð um 60 milljónir. En fram-
leiðslugeta skipasmíðastöðv-
anna í Bandaríkjunum einum
saman mun nú vera um 20
milljónir rúmlesta á ári! —
það er ef til vill ekki fjarri
lagi að áætla að Ameríkumenn
einir gætu byggt á einu ári
allt, sem veröldin þyrfti til að
bæta sér upp allan skipaskaða
heimsstyr j aldarinnar.
Ef þjóðirnar hjálpast að með
að bæta mannkyninu sem
heild upp eyðileggingar þessa
stríðs, og allir kraftar eru not-
aðir, — þá þarf það ekki að
taka langan tíma. Enda er það
svo að t. d. frjálslyndir Banda-
ríkjamenn eru strax farnir að
gera ráðstafanir til þess að
mæta því ástandi, er þá skap-
ast. Og þær ráðstafanir miða
eðlilega allar í þá átt að geta
aukið kaupgetuna svo að hægt
sé að halda framleiðslunni í
fullum krafti.
Og það þarf ekki að efast
um að Evrópuþjóðirnar gera
allar ráðstafanir til þess að
framleiðslukerfið starfi af full-
um krafti og kaupgeta alþýðu
verði eins mikil og nauðsynleg
aukning framleiðslúkerfisins
frekast leyfir, en sem allra
minnst verðmæti fari til spill-
is.
Aðalatriðið fyrir íslendinga
er því að gera nú þegar nauð-
synlegar ráðstafanir til þess að
taka þátt í viðreisnarstarfi
þjóðanna í stríðslok — og setja
fyllsta kraft á alla framleiðslu,
sem hér er hægt að hafa með
höndum, — og koma þjóðarbú-
skap okkar þannig fyrir að okk
ar leýti að einnig hér fari
kaupgeta almennings sívax-
andi.
Lífsstig þjóðarinnarog
Dagsbrúnarkröfurnar
Morgunblaðið virðist ganga
út frá því að 2,50 kr. tíma-
kaup sé of hátt lífsstig fyrir
íslenzka verkamenn, eða tæp-
ar 6000 kr. á ári í grunnlaun
sé meira en þjóðin geti veitt
þeim.
Við skulum láta reynsluna
skera úr því, Moggi sæll.
Ef það kemur í ljós, að þjóð-
in geti ekki veitt börnum sín-
um slíkar meðaltekjur, eftir að
komið hefur verið á svo skyn-
samlegri hagnýtingu auðlinda
vinnuaflsins sem hægt er nú,
og eftir að þeir, sem betur hafa
verið settir undanfarið og eru
enn, hafa sýnt „fórnarhug“
sinn fyrir þjóðina í verki, —
þá myndi vart standa á Dags-
brúnarmönnunum að fórna. —
En við skulum ekkert tala um
slíkt, meðan gróði atvinnurek-
enda er slíkur að þeir stærri
vita ekki hvað þeir eiga við
fé sitt að gera.
Og þegar Mogginn kemur
með markaðsspursmálið inn í
þetta, þá er honum bezt að at-
huga eitt: Um söluverð erlend-
is er venjulega samið í erlendri
mynt. Dagsbrúnarverkamenn
eru ekki að heimta fast 6,25
kr. í tímakaup nú með þeim
afleiðingum, sem það hefur
fyrir framleiðslukostnað ís-
lenzkra vara á erlendum mark-
aði. Þeir eru að heimta 2,50 kr.
grunnkaup og það væri jafn-
gott fyrir þá að fá það og ann-
að með væri í samræmi þar
við, eins og að fá 6,25 kr. tíma-
kaup með þeirri gífurlegu dýr-
tíð (og röngu vísitölu), sem
braskarar íhalds og Framsókn-
ar hafa hjálpast að að leiða
yfir þjóðina. — Það er hins-
vegar þessara flokka, sem vald-
ið hafa dýrtíðinni og ábyrgð
tekið á hinum svokölluðu dýr-
tíðarráðstöfunum: milljóna-
austrinum úr ríkissjóðnum, —
að lækna það mein. Verkalýðs-
hreyfingin treystir sér til að
lækna það, ef hún fær að ráða,
— en meðan hún fær það ekki,
þá er það þeirra, er nú hafa
völdin að sýna hvað þeir duga.

Sjónarspil Aiþýðuflokksins
Hann ber fram tillögu í bæjarstjórn um að
skora á Alþingi að afnema útsvarsfrelsi hátekna,
af því hann veit að þær verða ekki samþykktar.
— Hann neitar að vera með í flutningi frum-
varps um sama efni á Alþingi, af því hann veit
að hugsanlegt er að það yrði samþykkt.
Hann ber fram tillögu í bæjarstjórn um eigna-
aukaútsvör. Einn þingmanna flokksins fellir frum-
varp um eignaaukaskatt á Alþingi.
A draumur Claesse ns og Co. að rætast?
Og lítt hafa þeir dugað enn.
— Það liggur hinsvegar í aug-
um uppi að það er ekki grunn-
kaupið 2,50 kr., sem skapar erf-
iðleika á erlenda markaðinum,
— að svo miklu leyti sem þeir
yrðu, — heldur þau 150 vísi-
tölustig, sem braskaraflokkarn-
ir hafa hækkað verðlagið í
landinu um, að verkalýðurinn
knýr þá til að bæta sér upp.
í HVERJU LIGGUR HUGS-
ANAVILLA MORGUN-
BLAÐSMANN A?
Hvernig stendur á því að
menn, sem eru á kafi í verzl-
un og fjármálum og hafa ótal
hagfræðinga sér við hlið, skuli
hugsa eins og kjánar, þegar
brjóta á vandamál atvinnulífs-
ins til mergjar?
Það er ekki aðeins yfirstétt-
arafstaða og hagsmunirnir,
sem sveigja hugsun þeirra inn
á þessa braut. Það er og eðli-
leg þröngsýnf, sem nú skal
skýrð:
Þegar kreppa skapazt af svo-
kallaðri „offramleiðslu“ (— af
því kaupgeta alþýðu er of lítil
til að geta keypt það, sem hún
framleiðir: auðvaldið tekur svo
drjúgan gróða til sín! —), þá
lítur hún þannig út frá bæj-
ardyrum hvers einstaks fyrir-
tækis — eða hvers einstaks
lands — -að vörur þess seljist
ekki af því það framleiði of
dýrt. Viðkomandi gerir því ráð-
stafanir til að geta keppt við
keppinautinn. Höfuðráðstöfun-
in er venjulega kauplækkun
hjá verkafólkinu og aukning
framleiðslunnar, svo hún verði
enn ódýrari. En þetta þýðir
hvorttveggja í senn: að minnka
enm kaupgetu alþýðunnar og
auka enn meir framleiðslu af-
urða, sem fólkið getur ekki
keypt. — Héldist auðvaldinu
þessi leið uppi, myndi hún leiða
til síharðnandi kreppna.
Við skulum hugsa okkur
þetta t. d. hvað afstöðu okkar
til Norðmanna snertir. íslenzk-
ir atvinnurekendur segðu:
Kaup íslenzks verkalýðs er of
hátt, við getum ekki keppt við
Norðmenn. — Kaupið verður
að lækka. — Og setjum svo
að kaupið lækkaði niður fyrir
norska kaupið. —
Þá segðu norsku útgerðar-
mennirnir við „sína“ verka-
menn: Kaupið er of hátt, við
getum ekki keppt við íslend-
inga. — Kaupið verður að
lækka. — Og setjum svo að
kaup Norðmanna lækkaði nið-
ur fyrir íslenzka kaupið!
Þannig myndi svo auðvitað
ganga koll af kolli! — Þetta
er „lausnin“, sem Morgunblaðs-
liðið boðar á vandamálum at-
vinnulífsins.
Hver yrði svo afleiðngin?
Kaupgeta ■ norskrar og ís-
lenzkrar alþýðu færi síminnk-
andi. Við getum minna og
minna keypt af iðnaðarvörum
frá Englandi, ávöxtum frá
Spáni o. s. frv. — Þar sem
sami háttur yrði á hafður í
öðrum löndum, ef Morgunblaðs
vizkan réði, þá mundi kaup-
geta almennings í viðskipta-
löndum okkar fara síminnk-
andi. Afleiðingin er auðsæ: í
stað þess að losna út úr krepp-
unni, lendum við sífellt í meiri
og meiri kreppu.
Þessi leið Morgunblaðsins: að
lækka kaupgjaldið er skipu-
lagning fátæktarinnar, aðferð-
in til að leiða hana yfir alþýðu
hvers lands á fætur annarri,
skapar tryllta samkeppni milli
þjóðanna um að auka sem mest
fátækt alþýðustéttanna með
hverri þjóð í tálvon um að
forðast þannig atvinnuleysi og
kreppur!
Frh. á 8. síðu.
Ingibergur Hðnnesson
sextugur
í dag er Ingibergur Hannesson
verkamaður, Hjálmholti, Vest-
mannaeyjum, sextugur.
Ingibergur er einn þeirra manna,
sem lifað hafa súrt og sætt með
verkalýðshreyfingu Eyjanna sem
virkur þátttakandi í sköpun henn-
ar og baráttu frá fyrstu tíð til
dagsins í dag. — Hann er einn
þeirra manna, sem ekki hafa orðið
skólamenntunar aðnjótandi, en af
meðfæddu mánnviti og dæmafáu
siðferðisþreki lært af lífi sínu og
stéttar sinnar það mikið, að marg-
ur doktorinn, dósentinn og prófess-
orinn, sem lætur nú „ljós“ sitt skína
í innan- og utanríkismálum vor-
um, hefði getað sparað nafnbót
siimi óvirðingu og heilbrigðu brjóst
viti þjóðarinnar hneykslan, hefði
honum auðnazt, samhliða skóla-
náminu, að njóta, í einskonar auka-
tíma, hinna gagnmenntuðu áhrifa
í samneytinu við þennan gáfaða og
raunmenntaða verkamann.
Eins og að líkindum lætur, hef-
ur Ingibergur Hannesson staðið
framarlega í verkalýðsbaráttu Eyj
anna og gegnt trúnaðarstorfum í
stjórnum og fjölda nefnda innan
verkalýðsfélaganna þar. — Hann
hefur ennfremur — svo dæmi séu
nefnd — setið í stjórn Ivaupfélags
verkamanna í Vestmannaeyjum,
sem nú er eitt af blómlegustu neyt-
endafélögum landsins, frá stofnun
þess 1931, og skipar þar enn sæti
sitt af hinni mestu prýði.
Ingibergur hefur eigi kynnt nafn
sitt sem ræðumaður á stjórnmála-
fundum né með ritmennsku í blöð-
um. Eigi að síður má fullyrða, að
enginn maður úr hópi verkamanna
hafi verið kunnari í verkalýðshreyf
ingu Eyjanna, og þótt eigi væri á
annað litið en það, hversu oft nafn
Ingibergs í Hjálmholti hefur sézt í
blöðum andstæðinganna þar um
slóðir, tvo síðustu áratugina, gefur
auga leið, að hér er enginn hvers-
dagsmaður á ferð í verkalýðshreyf-
ingu Eyjanna né einstaklingur, sem
málspörtum finnst gilda einn um,
hvoru megin hryggjar væri.
Höfuðstyrkur þessa verkamanns
felst í því, hversu snemma stéttar-
tilfinning hans öðlast þjóðfélags-
legt innsýni og sósíalskt markmið.
— Hin sósíalska lífsskoðun færir
honum heim sanninn um það, að
verkalýðurinn verður að frelsa sig
sjájfur, og að sigur alþýðunnar —
sósíalisminn — verður því fyrr sem
betur er unnið, fyrir málstað henn-
ar. Þetta, ásamt hinu óbilandi sið-
ferðisþreki þessa mann», er skýr-
ing þess, að ætíð blasir við manni
andlit Ingibergs Hannessonar í
fremstu röð, s. I. 25 ár í Eyjum,
þegar í raunir rekur fyrir stétt hans
Alþýðublaðið hefur undan-
fama daga verið að tala um
að „Kommúnistar“ í bæjar-
stjóm Reykjavíkur hafi komið
1 veg fyrir að samþykkt væri
tillaga frá Alþýðuflokknum,
um að skora á Alþingi að fella
niður það ákvæði laganna um
stríðsgróðaskatt, er bannar
sveitarfélögunum að leggja út-
svör á hærri tekjur en 200 þús.
kr. og ennfremur að beina því
til niðurjöfnunarnefndar að
Iáta útsvörin að verulegu leyti
hvíla á eignaaukningu, sem
orðið hefur á stríðsáranum.
Það er óneitanlega dálítið
gaman að þessum tilburðum
Alþýðublaðsins, og skal nú
sýnt með örfáum orðum hvem
ig afstaða Alþýðuflokksins er
í þessu máli.
1) Sósíalistar gátu engu ráðið
um afdrif þessarar tillögu
í bæjarstjóm. Þetta var
eina tillagan af tillögum
vinstri flokkanna sem Ámi
frá Múla sýndi þann sóma
að lýsa því yfir fyrir fram,
að hann gæti ekki fylgt.
Auðvitað vom Sjálfstæðis-
mennimir allir með tölu
henni andvígir, tillagan
hlaut því að falla, hún gat
í hæsta lagi fengið 7 at-
kvæði og gegn vom 7 eða 8.
2) Sósíalistar hafa þrjú þing í
röð borið fram frumvarps-
tillögu um að afnema allt
skattfelsi stórgróðans. Á
þessu þingi fór flokkurinn
þess á leit við Alþýðuflokk-
inn, að hann flytti fram-
varpið með honum. AL-
ÞÝÐUFLOKKURINN NEIT
AÐI ÞVÍ.
Framhald á 8. síðu.
og augnablikið krefst áræðis og
fórna af beztu soniini og dætrum
alþýðunnar. — Þetta er einnig skýr
ing þess, að Ingibergur er einn
skeleggasti talsmaður alþýðusam-
takanna meðal stéttarsystkina
sinna í Eyjum, hvar og hvenær
sem tækifæri býðst — og að hinn
fátæki fjölskyldumaður skeytir
hvorki um vild né óvild þeirra, er
ríkjum ráða, þegar málstaður alþýð
unnar er annars vegar.
Verkalýðsstétt, sem á marga
slíka menn í röðum samtaka sinna
þarf ekki að kvíða framtíðinni, þeir
eru sú trygging, sem ekki bregst.
Aldrei verður slíkum mönnum i'ull
þakkað með orðum né heldur laun-
að sem skyldi nema með þeirra eig-
in dæmi í verkum, og það ekki fyrr
en hinir stóru draumar þeirra holdg
ast sjálfum veruleikanum.
Fáir munu betur þeirra launa
verðir en Ingibergur í Hjálmholti.
Jón Rafnsson.