Þjóðviljinn - 12.03.1944, Síða 3

Sunnudagur 12. marz 1944.
ÞJÓÐVILJINH
RITSTJÓRI:
RANNVEIG KRISTJÁN SDÓTTIR
Kuislingatízbai í París
í París, borg berfættra,
sveltandi fátæklinga, er nú lif
að í meira sukki og óhófi en
í nokkru öðru landi Evrópu.
Fína fólki'ö samanstendur af
Þjóðverjum og kringum tvö
þúsundum Parísarbúum, sem
njótra vafasamrar blessunar
nazistaverndaranna. En allur
almenningur býr við sult og
hefur enga kaupgetu. Hjálpar
menn nazista, sem eru á lista
hinna vel séðu, fá allt sem
þeir vilja, mat, vín, föt, benz-
ín og annað. Hér eru nokkrar
myndir úr nýju frönsku tízku
blaði. Þær sýna föt sem eru
búin til í París um þessar
mundir. Þau eru að minnsta
kosti eins íburðarmikil og var
fyrir stríð, þegar tízkukaup-
menn heimsins flykktust til
Frakklands til þess að sjá,
kaupa og eftirlíkja Parísar-
tízkuna. Samkvæmiskjólar
eru efnismiklir, útsaumaðir
og perlusaumaðir felldir kjól-
ar, kápur með miklum loð-
skinnum, blúndulagðar blús-
ur, íburðarmiklar, rykktar
errnar og útsaumaðir vasar.

Hámark óhófsins: geysistór
loðskinnshetta.
Til þess að kaupa þessi föt,
þarf að hafa „Carte de Haute
Couture“, ávísun á fínan
saumaskap, en það fá ekki
aðrir en Þjóöverjar og viður-
kenndir hjálparmenn þeirra.
Þessi ávísun leyfir kaup á;
hverju sem er frá tízkuhúsun-
um Patou, Maggy Rouff, Piquet
— fíniríiskjólum, með pilsum
eins og á málverkum Velas-
quez — fyrir nazistakvöldboö-
in í París. Þessi „ávísun á
fínan saumaskap“ gerir fólki
kleift að fá sér föt, sem
skömmtunarseölar almenn-
ings leyfa ekki. Vanalegur
hoi'gari getur fyrir náð fengið
leyfi fyrir skóm, en það líða

Tízka fyrir landráðakonur:
Kvöldkjóll, fyrir kvöldboð í
París, fleginn, úr svörtu silki-
flaueli, skreyttur gullpaljett-
um með bosmamiklu pilsi.
ínánuðir og jafnvel ár áðui' en
þeir 5 kór eru komnir á fæt-
urr.a á honum. Hver sem
sleppur frá Frakklandi vitn-
ar til þeirra þjáninga, sem or-
sakast af hérum bil algerum
skorti á skófatnaöi. Fólk geng
ur um götumar í skóræfium
eða skólaust. En út á „ávís-
unina á fínan saumaskap“ er
varan afhent umyrðalaust,
eins mikið og hver vill hafa.
— Tízkusýningar eru alltaf í
gangi. Verðið er auðvitaö
engu lagi líkt. Loðkápa úr saf
alaskinni kostar milljón
franka. Siifurrefur kostar sem
svarar 26 þúsundum króna.
Tízkuhattur um 800 krónur,
leöursólaöir skór um 470 krón
ur, og þeir fást varla fyrir
peninga, jafnvel þótt sérrétt-
indafólk eigi í hlut. Þjóövei'j-
ar sjá almenningi í Frakk-
landi ekki fyrir neinum þörf-
um. Skömmtun nær ekki til-
gangi því þaö er enginn forði
til )í VFrakklandi. Þjóðverjar
hafa rænt búöirnar og láta
verkamenn Frakklands þræla
fyrir sig. Fransk-þýzka klíkan,
sem á aðsetur að rnestu leyti
í París, lifir í stoltri einangr-
Esfrid Falber^ Brekban:

Tvær rússneslkjar konur
(Ritstj. Þjóðviljans hefur beðið
mig um að skrifa eitthvað með
tveim myndum, sem ég hef látið
blaðinu í té. Vil ég taka það fram,
að þessar tvær konur eru einu ráss-
nesku konumar, sem ég hef hitt á
ævi minni óg mun ég sízt af öllu
halda því fram, að þannig séu rúss-
neskar konur yfirleitt, því um það
veit ég ekkert).
Frá því aö ég man fyrst eft
ir mér var ég mjög hrædd við
Rússa. — Dökkhærðir, dular-
fullir menn með svörtu skeggi
voru vanir að ganga hús úr
'húsi í minni fæðingarborg og
skerpa hnífa og skæri, og var
okkur sagt að þessir menn
væru Rússar og ætti maður
aö varast að koma nálægt
þeim (Líklega vegna hníf-
anna og skæranna!). Síðar
meir las maöur um Karl XII.
og heyrði ýmislegt annað sem
hélt við hræðslunni. Satt aö
segja, þegar ég var beðin mn
1914 að kenna ungri, rúss-
neskri stúlku svolítið í
sænsku, var ég ekki spennt
fyrir þvi. Það var líka í fyrsta
skipti sem ég heyrði talað um
að konur væru til í Rússlandi
(nema prinsessur, auðvitað,
þar sem rússnesk prinsessa
var gift Wilhelm prins.).
'Eugenie Prúdnikoff var að-
eins 22 ára, ljóshærð með stór,
skær, blá, augu og húð eins
og eplablóm, svo lagleg að' ég
gleymdi mér oft alveg til þess
að horfa á hana. Það var látið
heita svo að ég kenndi henni, en
’hvað hefur hún ekki kennt
mér? Hún talaði auk rúss-
nesku, ítölsku og pólsku (hún
var fædd viö landamæri Pól-
lands), frönsku, ensku og
þýzku — ekki stirr og viðvan-
ingslega eins og ég og stall-
un, cg lætur sem hún sjái
ekki fátækt og eymd almenn-
ings.
Þetta er nýskipan nazist-
anna.
það er margra kJst.
vinna á handfíer&u i
oösimum á mind-
inni til vinstri. A/
meira vcrk á brydd-
ingum og skrauti
þeirra en á heilum ''
kiól. Skórnir á mynd .
inni fyrir neSan eru ;
heldur eZj/ji fljót- .
gerSir.
Eugenie Prúdnikoff
systur mínar, heldur reiprenn
andi og fyrirhafnarlaust. Eg
mátti skammast mín fyrir
hve lítið ég þekkti af heims-
bókmenntum, listum og mús-
ík og ekki sízt: hve lítiö cg
hugsaði um lífið og tilveruna,
sálina, ástina, sannleikann réttlæt-
ið, fátæktina, auðæfin, dyggðina
o. s. frv., sem hún virðist hafa
brotið heilann um frá unga aldri.
— Ilún var dóttir ríks gósseiganda
og sagðist hafa fengið uppeldi
svipað og stúlkur af hennar stétt
fengu i Rússlandi, hafði haft
franskar, enskar og þýzkar
kennslukonur, ítalskan kennara í
miisík, málaralist og dansi. Frá
8 ára aldri hafði hún tírðazt með
foreldrum sínum og þjónustufólki
á hverju ári og séð og heyrt allt
það fegursta, sem til var í Evrópu.
Ilún lék dásamlega á slaghörpu og
söngur hennar var einkennilega
töfrandi, og vissi ég þá jafn lítið og
aðrir um sönghneigð og sönggáfur
Rússa yfirleitt.
Einu sinni sagði ég, að gaman
væri nú að vera svona rík og geta
ferðast eins og hún. — liík! Hún
leit alvarlega á mig — nei. ekki
gaman, það er svo mikil ábyrgð
sem fylgir því. — Ekki skildi ég
það eiginlega, en ef svo væri, væri
þá ekki til einfalt ráð: að gefa
eignir sínar? Jú, sagði hún, þú gæt-
ir gert það en ég ekki. Og svo
sagði hún mér frá, hvers vegna
hún væri komin til að læfa sænsku.
Hún var nýgift, maðurinn hét
Alexei — og í hvert skipti. sem
hann barst í tal, fylltust augu
hennar tárúm. Hann var jafnríkur
og hún, foreldralaus eins og hún
og (hugsaði ég) göfugmenni eins
og hún. .Hún roðnaði þegar hún
sagði mér hve margar „sálir“ þau
áttu samtals, — bændur. sem í
aldir höfðu heyrt undir forfeður
þeirra og sem nú voru þeirra eign
— og í því væri ábyrgð ríkidæmis-
ins fólgin. Og nú var Eugenie kom-
in til að dvelja í Svíþjóð, Noregi
og Danmörku eitt ár, til þess að
kynna sér skóla-, uppeldis- og
heilbi'igðisihál, landbúriað og
margt, margt annað og Alexei ætl-
aði að dvelja jafn lengi í Eng-
landi, Þýzkalandi og Frakklandi á
sarna tilgangi. Svo ætluðu þau að
dvelja eitt ár í Ameríku og hverfa
svo heim og stofna skóla, sjúkra-
hús, barnahæli o. s. frv. Kenna
fólkinu sínu, og þannig búa það
undir að taka við því sem því
bar: jörð og búpening til ábúðar
og eignar. „Eins og stendur þýðir
ekkert að gefa þeim þetta, það
hefur verið reynt svo oft og af svo
mörgum, en æfinlega mistekizt, af
því að fólkið er svo vanþroskað.
Faðir minn og móðir gátu aldrd
leitað nógu vandlega cftir kenri-
ara haixda mér, en þau skildu ekki,
áð fólkið þyrfti neitt að læra eða
vita, þau álitu það bara fjarstæðu.
En nú ætlunf við Alexei ekki að
láta okkur misheppnast, og' ekki
vildum við bíða, eins og margir
ráðlögðu okkur. Við erum búin að
bíða nógu lengi, ég var bara 10
ára, þegar Alexei, þá 12 ára, fór
að skipuleggja þetta allt saman.
Alltaf á sumrin kom hann einu
simíi í viku ríðandi í heimsókn
með föður sínum, heim til okkar.
Þá fórum við krakkarnir alltaf
upp á hæð fyrir ofan fljótið, þar
Alexandra Kollontaj (á miðri
myndinni), með tveim kunn-
um sænskum konum, Honorine
Hermelin skólastj. (til vinstri)
og Ada Nilsson, dr. med.
sem sást yfir eignir okkar beggja
og þá töluðum við um þetta, sem
svo margt af fullorðna fólkinu
ræddi sín á milli. Alexei er betri
og vitrari en nokkur annar maður,
og ég veit að hann hefur séð það
rétta . ..“ Þannig talaði Eugenie
Prúdnikoff.
Henni hefði verið innan handar
að fcrðast Um eða setjast að þar
sem hún vildi, að njóta lífsins á-
hyggjulaus og hámingjusöm við
hlið hins glæsilega eiginmanns, en
þau kusu vinnuna og erfiðið til
gagns fyrir land og þjóð. „Þegar
allt er konxið í lag, ætla ég að
bjóða þér heim“, sagði Eugenie,
þegar við kvöddumst, cn ekki hef
ég ennþá fengið boð frá henni.
Arið 1934 var ég á fjölsóttu
kvennamóti í Svíþjóð, þar sem
Framh. á 5. síftu.