Þjóðviljinn - 24.03.1944, Qupperneq 1

9. árgangnr.
Föstudagur 24. marz 1944.
68: tölublað.
Alþýðuflobburínn byrfadur að svíbja í stíórnarsbrármáHnu
Þad er „nauðsynlc^t ad þjóðín fellí þessa
sljórnarskrá vid alkvædagreídsluna í voi" -
segtr Alþýðumaðurtnn í rítstf órnargr, 14,marz
Nátnskeíðíð
Kristinn Andrésson
flytur erindi um menn-
ingarmálog sósíalisma
Þegar Framsókn og íhald sömdu við Alþýðuflokk-
inn um að fella 17. júní-ákvæðið út úr stjómarskránni,
var því hátíðlega yfirlýst af formanni skilnaðarnefnd-
ar, Gísla Sveinssyni, að samkvæmt þessu samkomulagi
skuldbindu þessir flokkar sig til þess að beita öllum
sínum blaðakosti til þess að fá stjórnarskrána sam-
þykkta með sem allra flestum atkvæðum. Sósíalista-
flokkurinn var tortrygginn gagnvart þessu samkomu-
lagi, ekki aðeins gagnvart því að Framsókn og íhald
stæðu við ákvörðun sína um 17. júní, heldur og gagn-
vart því að Alþýðuflokkurinn myndi standa betur við
orð sín nú, en þá hann undirskrifaði álit milliþinga-
nefndar í stjómarskrármálinu með 17. júní-stofnuninni
í. Og nú hefur það komið á daginn að þessi ótti hafði
við rök að styðjast.
0
Blað Alþýðuflokksins á Akureyri, „Alþýðumaður-
inn“, sem Erlingur Friðjónsson, aðalleiðtogi Alþýðu-
flokksins þar er ábyrgðarmaður að, birtir 14. marz grein
undir fyrirsögninni: Hið „blessaða ár“.

Slfiasta itttu I PliuilHtDilgnl
stlllð llsinnDði turir lol næsto oiti
Slðasta átakið í Þjóðviljasöfnuninni verður að gerast
á næstu dögum.
Söfnunin á ekki að standa yfir nema örfáa daga enn-
þá, eða það sem eftir er þessarar viku og næstu viku og
vera lokið sunnudaginn 2. apríl.
Stofnendur og aðrir stuðningsmenn Þjóðviljans þurfa
að vinna af kappi þessa fáu daga sem eftir eru, því enn
hafa ekki safnazt nema um 116 þús. kr.
Er fastlega skorað á alla þá, sem enn hafa eigi skilað
söfnunarlistum sínum að láta ekki bregðazt að skila þeim
næstu daga og eigi síðar en í lok næstu viku.
1
í stórletraðri undirfyrirsögn
er talað um lýðveldisstjórnar-
skrána sem „stjómarskrá, sem
tryggir eixuræðinu yfirráðin
hvenær sem er.“ Síðan koma
sjö dálka skammir um Alþingi
— og er þetta þó aðeins fyrri
hluti greinarinnar. Aðalskamm
irnar eru út af því að forseti
skuli ekki hafa tafarlaust synj-
unarvald gagnvart Alþingi um
gildistöku laga. Talar blaðið
beinlínis um — þingflokkana
sem „einræðisflokkana á Al-
þingi“ — og virðist auðsjáan-
lega halda að lýðræðislegra
væri að fela forseta, er kosinn
væri t. d. af 25% kjósenda, allt
vald en þingi, þar sem metri
hlutinn er alltaf kosinn af
meirihluta þjóðarinnar!
Klykkir blaðið svo út í nið-
urlagi þessa fyrri hluta grein-
arinnar um „einræðisstjórnar-
skrána“ með þessari setningu
„En enginn þarf að halda að
hér liggi ekki sá fiskur undir
steini, sem geri það nauðsyn-
legt að þjóðin felli þessa stjóm
arskrá við atkvæðagreiðsluna í
vor.“
Hér er ekkert um að villast.
Þetta blað ' Alþýðuflokksins
hefur hafið áróðurinn fyrir því
að lýðveldisstjórnarskráinverði
felld. Það gengur svo langt í
fjandskap sínum við lýðræði og
þingræði, að skirrast ekki þess
að rjúfa þá einingu', sem þjóð-
inni er svo mikil nauðsyn á
að hafa um þetta mál, — rjúfa
hana eftir að búið er að slaka
svo mikið til gagnvart Alþýðu-
flokknum sem raun ber vitm
um, til að fá hann með.
Nú er eftir að sjá hvers Al-
þýðuflokksforustan h|ér syðra
metur sóma sinn í þessu máli.
Það væri aðeins kattarþvottur
þótt hún gæfi einhverja yfirlýs
ingu um að , Alþýðumaðurinn“
væri ekki á vegum Alþýðu-
flokksins. Ætli hún að hreinsa
sig af smán nýrra loforðsbrota
í þessu máli, er aðeins hæg1
fyrir hana að reka Erling Frið-
jónsson úr Alþýðuflokknum.
Ella sannast það enn einu sinni
að ekki s§ hægt að semja við
núverandi leiðtoga Alþýðu-
flokksins um nein mál, svo að
haldi.
Og hvað gera nú Framsókn
og Sjálfstæðisflokkurinn? Ætla
þessir flokkar að hilma yfir
svikin á Akureyri — eða gera
gangskör að því að heimta að
loforðin, sem gefin voru, séu
efnd.

Á námsskeiði fræðsltinefndar í
kvöld flytur Kristinn E. Andrésson
alþing'ismaður erindi um menning-
armál og sósíalisma.
Ennfremur verður flutt sjötta er
indið í erindaflokknum um alþjóða
stjómmáL
Kallay fyrrverandi forsstis
ráðherra Ungverja neitaði
a5 segja af sér
Nýja stjómin í Ungverjalandi
liejur haldið jyrsta jund sinn.
'Wesenmeyer hinn nýji sendi-
hcrra Þjóðverja hejur tekið við em
bœtti sínu. llann er sérjrœðingwr
í lögreglustarjsemi á nazistiska
vísu.
Gestapo hefur þegar handtek-
ið fjölda þekktra Ungverja. Þ. á.
m. Silinski formann Bændaflokks-
ins og Kore Peyer formann Social-
demokrataflokksins og marga af
meðlimum fyrrverandi ríkisstjórn-
ar.
Fréttir af Kallay fyrrverandi
forsætisráðlierra eru tvísaga.
Framhald á 8. síðu
-
'jUiiUBÍJÍlli.
Rússar bomnír hálfa leíd til Dnésfr frá Tarnopol
Hersveitir Súkoff marskálks hafa endurnýjað sókn
sína á Tarnopol—Proskúroffsvæðinu.
Sækja þær suður á bóginn til jámbrautarinnar
milli Tarnopol og Czernovitzi. Hafa Rússar sótt fram
40—60 km. á þremur dögum og eru komnir hálfa leið
til Dnéstr frá Tarnopol.
Yfir 200 bæir og þorp hafa verið tekin. Þ. á m.
Kapútsjinsk 60 km. fyrir suðaustan Tarnopol.
Hersveitum Konéffs verður vel
ágengt í Bessarabíu og færast óð-
um nær rúmensku landamærun-
um. Voru yfir 40 bæir og þorp
tekin þar í gær. ;
Rússar sækja hratt ve'stur frá
Vinnitsa og Smerinka. Voru þar
teknir meir en 40 bæir og þrop, þ.
á. m. Létiséff.
Þegar þess er eætt. að Rússar
sækja líka ur 'ð Dnépr frá
Mogileff tii i'nels-Podolsk,
verður ljóst, að þeir eru í þann
veginn að mynda geysistóran hring
utan um þýzka herinn, þaf seni
svæðið milli Jermolintsi og Dún-
devtsi er miðdepillinn.
Talið er að 9 þýzk herfylki eigi
innikróun á hættu á milli Búg og
Dnéstr.
Suður undir Svartahafi tóku
Riissár yfir 80 bæi og þorp í gær.
Barizt er á götunum í Voks-
nerensk, en um hana liggur
síðasta samgönguleið Þjóðverja
yfir Búg.
Rússar sækja nú meðfrafn
járnbrautinni til Odéssa.
Rauði herinn er nú vm CO
km. frá Lvoff.
Paul V/interton simar frá
Moskva, að stórskotalið Rússa
hafi undanfarið veitt siglingum
Þjóðverja frá Nikolojeff og
Kerson þungar búsifjar.
Fyrir viku síðan sökktu þeir
heilli skipalest á leið frá Niko-
lajeff, sem í voru 17 skip.
Kyril fursti, ríkisstjóri í
Búlgaríu hefur fengið boð frá
Hitler um að finna hann í aðal-
stöðvum sínum.
Þiggi hann boðið, mun hann
hitta þar Antonescu forsætis-
ráðherra Rúmeníu, því að hann
er nú á leiðinni þangað.
Ungverska sendisveitin í Sviss-
landi hefur neitað að hlýðnast
liinni nýju stjórn. En sendisveit-
in í Stokkhólmi er klofin. Er sendi
herrann andvígur nýju stjórninni,
en hermálafulltrúifm á hennar
bandi.
Fuilírúi í utanríkisráðuneyti
Þ’cðvcrja hefur borið þá fregn til
b:;ka, að þýzkur her sé á leið inn
í Rúmeníu, sömuleiðis, að Þjóð-
vcrjar hafi hernumið Slovakíu.
i