Þjóðviljinn - 25.07.1944, Side 5

ÞJÓÐVILJINN — Þriðj 'agur 25. júlí 1944
þlÓÐVIU
■ rneiningarfMckur alþýSu — Sósíalistafloklcurinn.
• nrður Guðmunisson.
oít;án -- •'. id ntstjórar: Einarr Olgehsson, Sigfús Sigurhjartarson.
BitÆtjóraarskrifstofa: Austurstrœti 12, sími 2270.
Vfgreiðsla og nuglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 218b.
Aíkriftarverð: í Reykjavik og nágrenni: Kr. 6.00 á mánuði.
Úti á landi: Kr. 5.00 á mánuði.
'Ttyjtemiðja. Vikingsprent h.f., Garðastrœti 17.
Ábyrgt blað eða nöldursskjóða
Morgunblaðið hefur sýnilega orðið vart við þá miklu athygli sem
greinar Einars Olgeirssonar um stórfellda aukningu fiskiflotans og
fiskiðnaðar hafa vakið, því í Reykjavíkurbréfi sínu á sunnudaginn
bregður það sér í nöldurstón, og staðhæfir að „Sjálfstæðismenn einir“
hafi unnið að því að fjármagn yrði fyrir hendi til eflingar útVeginum,
og „Sjálfstæðismenn“ hafi bent á allt nýtilegt í þeitn efnum fvrir löngu.
Jafnframt tekur blaðið þó undir margendurteknar kröfur Þjóðviljans
og Sósíalistaflokksins um nauðsyn rannsóknar á mörkuðum fyrir ís-
lenzkar afurðir, og vítir aðgerðaleysi ríkisstjórnarinnar.
Islendingum er enn í fersku minni stjórn og ráðsmennsEa Sjálf-
stæðismanna og Framsóknar á atvinnulífi, fjármálum og bönkum lands-
ins áratuginn næst á undan stríðinu, ráðsmennska sem einkenndist af
hnignun sjávarútvegsins, atvinnuleysi og kreppu, og einhverjum kynni
að detta í hug, að hugsanlegt væri að stjórna atvinnumálum landsins
á annan hátt. Þjóðin man hvernig Kveldúlfi, fyrirtæki formanns Sjálf-
stæðisflokksins, var leyft að safna milljónaskuldum í bönkum, sam-
tímis því að togararnir voru látnir ganga úr sér, en skrauthýsum tog-
ara-„eigenda“ fjölgaði. Siglfirðingar a. m. k. muna hver það var sem
misnotaði aðstöðu sína til að hindra endurbyggingu „Rauðku“. A síð-
ustu þingum hefur Sjálfstæðisflokkurinn hvað eftir annað hindrað
framgang stórmerkra mála varðandi sjávarútveginn, serfi Sósíalista-
flokkurinn hefur borið fram, og má nefna sem dæmi tillöguna sem
þingmenn sósíalista fluttu á haustþinginu um „undirbúning að söltun
og niðursuðu síldar í.stórum stíl fyrir Evrópumarkað". Flokkur Morgun-
blaðsins hindraði að þetta mál væri rannsakað, með því að vísa tillög-
unni til ríkisstjórnarinnar, og það er seint séð að sér að koina nú nöldr-
andi um að ríkisstjórnin geri ekki neitt í því að tryggja markaði fyrir
íslenzkar sjávarafurðir og ákalla þingið. Þingmenn Sjálfstæðisflokksins
hefðú með samþykkt þessarar tillögu Sósíalistaflokksins einmitt getað
tekið drjtigan þátt þessara mála í þingsins hendur, eins og Morgun-
blaðið heimtar nú. En Sjálfstæðismenn kusu að vísa því til ríkisstjórn-
arinnar —- til að svæfa málið.
Annað atriði í kerlingarnöldri Morgunblaðsins þennan helgidag er
tilraun til að telja lesendum trú um að Sósíalistaflokkurinn sé ábyrgur
fyrir núverandi ríkisstjórn og sitji því sízt á honum að deila á stjórn-
ma! Er þetta ekki'að gera of lítið úr gáfnafari lesenda þinna, Moggi
sæll? Skyldi það vera svo vel falið leyndarmál að núverandi ríkisstjórn
er stjórn afturhaldsklíknanna í Sjálfstæðis- og Framsóknarflokknum, að
þessir flokkar hafa á þingi tekið á sig ábyrgð af stefnu stjórnarinnar í
mikilvægustu málunum. Kannski ætlar Morgunblaðið að telja lesend-
um sínum trú um að Björn Ólafsson og Vilhjálmur Þór séu áhrifamenn
- x Sósíalistaflokknum, og það sé tilviljun ein að annað aðalbláð Sjálf-
stæðisflokksins í Reykjavík, Vísir, þjónar ríkisstjórninni, meðal annars
með illvígum árásum á Alþingi? Nei, Moggi sæll, það dugar ekkert
sunnudagsnöldur til þess að breiða yfir hlutdeild Sjálfstæðisflokksíns í
núverandi ríkisstjórn, auðvitað er hún flokknum til skammar, en þetta
verður ekki af honum skafið.
Þjóðviljinn eyðir í þetta sinn nokkrum orðum að nöldri Morgun-
blaðsins, vegna þess að í ýmsum leiðurum blaðsins undanfarið hefur
það komið fram sem ábyrgt blað, og lagt áherzlu á nauðsyn' alþjóðar-
samstarfs að þjóðþrifamálum. Hvað eftir annað hefur blaðið bent á, að
tvö blöð, Alþýðublaðið og Tíminn, vinni markvisst að því að tortryggja
alla slíka viðleitúi áður en hún er reynd (og ekki ætti að gleyma garm-
íniim honum Vísi). En í þessum ritstjórnargreinum hefur Þjóðviljinn
ekki verið talinn til slíkra skemmdarafla, enda væri það ekki hægt.
Morgunblaðið veit vel, að það er algerlega út í bláinn, er það í sunnu-
dagsnöldrinu segir að „kommúnistar" hafi „ekki sýnt að þeir vildu í
neina stjórn fara nema sína eigin einræðisstjórn“. Sósíalistaflokkurinn
hefur hvað eftir annað sýnt að hann er fús til samvinnu og fullrar á-
byrgðar um þjóðþrifamál, um framfara- og menningarstefnu. Og sé
Höfundur þessarar ritgjörð-
ar er Þjóðverji. Margir xnunu
því vilja tortryggja hann fyrir
þaö eitt.
Eg gæti sagt ykkur ýmis-
legt um hann. — Margra ára
starfsferill hans tekur af allan
vafa_ um heiöarleik hans og
einlægni.
Hann er vísindamaður, sem
er kunnur fyrir nákvæmni í
störfum sínum.
Þetta kann að vinna samúð
ykkar, en samt gætuð þið
sagt meö nokkrum sanni, að
hann geti ekki verið óhliðholl-
ur. Hann er eitt af fórnar-
lömbum Hitlers,
Eg mun heldur ekki biðja
ykkur að trúa mér. Eg hef
þekkt Þýskaland síðan á náms
! árum mínum. Eg átti marga
þýzka vini. Hitler myrti tvo
þeirra, þriðji framdi sjálfs-
morð, aðrir voru reknir í út-
legð.
Af öllum vinum minum varð
aðeins einn nazisti.
Þessi ‘ persónulega reynsla
mín finnst mér vera slík, að
hún veiti mér heimild til aö
halda, að við eigum samherja
í Þýzkalandi.
Hverjum eigið þið þá að
•trúa? Leyfið mér að kalla
Hitler sjálfan til vitnis.
í orustunum í Lybíú náðu
hermenn okkar í leyniskjal.
Það var umferðabréf frá
Hitler til allra hershöfðingja
sinna. — Tilgangur þess var
að útskýra fyrir þeim, hvers
vegna hann heföi stofnað
vopnað lögreglulið, SS-liðið
eða Svartliðana, sett það und
ir stjórn Himmlers og veitt þvi
mörg forréttindi.
Hinum veglega her féll þetta
illa, — enginn her getur sætt
sig við því líkt.
Hvers vegna hafði hann
þá gert þessa óvinsælu ráðstöf
un?
í skjalinu byrjar hann á að
skýra frá, hvað þessir nazista-
lögregluménn séu góöir ná-
ungar.
Þeir eru af „hinu bezta
þýzka kyni“ og. gegnsýröir af
lífsskoðun Stór-Þýzkalands. Og
hann bætir við: „Slíkt lið mun
vera stolt af flekkleysi sínu, og
mun þess vegna aldrei leggja
lag sitt við öreigastéttina“.
Hvaða öreigastétt? Ykkur
dettur e. t. v. fyrst og fremst
í hug, að Hitler eigi við tékk-
nesku eða pólsku verkamenn-
ina. — Þeir eru auðvitaö með-
taldir. En lesið áfram. Hvað
segið þið um þessa klausu?
„Notkun SS-liðsins heima
fyrir er líka í þágu hersins
sjálfs. Það má aldrei oftar líð-
ast í framtíðinni, að þýzki
herinn, sem er samansettur aí
mönnum úr öllum stéttum,
verði á tímum innanlands-
átaka sendur gegn sínum eig-
in samborgurum af þýzku kyni
(Volksgenossen)
Eg þarf ekki að skýra hvaö
þetta þýðir, þið hafið þegar
skilið það. - Hitler býst við
innanlandsátökum í framtið
inni.
Hann sér það fyrir, að hanr.
verði að hafa ábyggilegt lið
til að skjóta á þýzku alþýð-
una.
Hann treystir ekki hinum
reglulega útboðsher til þess
Þess vegna hefur hann mynd-
að þennan sérstaka her, sem
er samsettur af sjálfboðaliö-
um úr hópi nazistabófanna, tii
að halda þýzku „öreigastétt
inni“ niðri. Þetta mun verða,
samkvæmt skoðunum hans.
mikið verk.
SS-liðið er 20 herfylkja her,
her með skriðdreka og sinn
eigin flugher.
Vitnið mitt hefur talaö. Ef-
izt þið lengur um, að við eig-
um samherja í Þýzkalandi?
Ef þessir þýzku verkamenn
eru samherjar okkar, verðum
við auðvitað aö koma fram
við þá eins og félaga og vini.
grein fyrir hinni vaxandi hættu í
öllum löndum-.
En samúð sú, sem fólk í lönd-
um Bandamanna sýndi fórnar-
lömbum ítalska fasismans, alls-
herjar mótmæli framfaraafla
heimsins gegn morði Mateottis og
gegn ofsóknunum á hendur Croce,
Salvemini og öðrum voru upphaf-
ið að bandalaginu milli þýzku and-
fasistanna og sameinuðu þjóðanna,
sem nú berjast gegn þýzka fasism-
anum á þremur vígstöðvum.
Þetta bandalag varð nánara og
víðtækara á kreppuárunum, þegar
fasisminn í Þýzkalandi fór að þríf-
ast á atvinnuleysi og eymd.
Á hálfu þriðja ári margfölduðu
nazistar atkvæði sín átta sinnum,
— fengu næstum 6*4 milljón at-
Nú var tími til kominn fyrir
þá, sem alltaf höfðu verið óvinir
þýzku þjóðarinnar, að láta til sín
taka. Það voru Krupp fallbys.su-
kóngur. faðir hans og afi höfðu
orðið milljónarar á stríði og blóðs-
úthellingum, Strauss bankastjóri,
sem hafði fengið æfingu í að
framkvæma heimsveldisstefnu með
því að skipuleggja fjármál Berlín
— Bagdad- járnbrautarinnar á
dögum keisarans. Einn þeirra var
líka Júnkarinn Oldenbyrg —
Januschau, sem einu sinni hafði
óskað eftir prússneskum liðsfor-
ingja til að segja þýzka ríkisþing-
inu fyrir verkum. Þetta eru að-
eins þi^ir fulltrúar allra hinna aft-
urhaldsseggjanna í iðnaði, fjármál-
um og jarðyrkju Þýzkalands.
Matar og megia

EFTIR
þýzka hagfræðinginn
Jtirgen Kuaynsky
kvæða í kosningunum í septern-
ber 1930.
Eftir þessa septemberdaga árið
1930 fylgdist hin alþjóðlega verzl-
unarhreyfing með vaxandi samúð
og kvíða með baráttu þýzku and-
fasistanna.
í þessum kosningum fengu Sósí-
aldemökratar 8% milljon atkvæða
Ef það átti að vera hægt að
bjarga Hitler og hreyfingu hans,
sem auðhringirnir höfðu komið
fótunum undir, þá varð áð afhenda
honum stjórn ríkisbáknsins, en
æðsta stjórn og eftirlit ætluðu auð-
hringaeigéndurnir sjálfum sér.
Svo fór, að Hitler var á friðsam-
legan hátt gerður ríkiskanslari. Og
kaþólsku flokkarnir rúmlega 5 bráðlega runnu hjól ríkisbáknsins
H. N. Brailsford.
RITGJÖRÐ JtÍRGENS
KUCZYNSKIS: BARÁTTAN
GEGN NAZISMANUM.
Baráttan gegn fasismanum, gegn
Nationalsosialistaflokknum í
Þýzkalandi, er 20 ára gömul.
Þegar Hitler tók völdin í janúar
1933, voru meir en 9 ár síðan hann
reytidi fyrst að hrifsa völdin, í
bjórkjallarauppreistinni í Mún-
chen í nóvember 1923.
Fyrir 20 árum síðan, í kosning-
unum í maí 1924, fengu nazistar
næstum 2000000 atkvæði í Ríkis-
þingskosningunum.
Vegna bættra lífsskilyrða og á-
kafrar baráttu af hálfu framfara-
aflanna í Þýzkalandi tókst að b'æla
fasistahættuna niður — í bili. En
til allrar ógæfu tókst ekki að út-
rýma henni alveg.
En frjálslyndum flokkum og
Kommúnistum, Sósíaldemokröt-
Morgunblaðinu nokkur alvara með skrifum sínum um nauðsyn al- uni verklýðsfélagsleiðtogum
tókst að sannfæra meiri liluta
þeirra, sem höfðu kosið nazista
þjóðarsamvinnu um alhliða framfarir, gæti það sparað sér keppnina við
Vísi og Alþýðublaðið um kerlinganöldur gegn „kommúnismanum“, sem
enginn vitiborinn maður tekur mark á.
1924, um að það væri til önnur og
betri leið út úr ógöngum þýzku
milljónir og .Kommúnistar meir en
4% milljón.
Encfa þótt meiri hluti þessara
kjósenda tæki ekki virkan þátt í
baráttu'nni gegn fasismanum, var
mikið djúp á milli þeirra og naz-
ista. Og þetta djúp hélzt á næstu
tveimúr ár.mn.
Kreppan og eymdin fór vax-
andi, og atvinnuleysingjarnir urðu
örvinglaðir og sáu enga von.
Ríkisstjórnarflokkana skorli al-
veg forystu, — forystu út úr eymd-
inni, forystu gegn fasismanum.
En kosningarnar í nóvember!
hratt og misfellulaust yfir lík and-
fasista.
Verkalýðurinn var samhuga í
hatri ^sínu á fasismanum, en sam-
tök hans voru klofin og ófær um
að sameina krafta hans til íúót-
spyrnu gegn áhlaupi fasismans.
Ósamtaka mótspyrna var árang-
urslaus gegn hinni skipulögðu árás
bófaflokka Hitlers, sem hafði ver-
ið afhent æðstu völd ríkisins af
bakhjörlum sínum.
Mikill hluti smáborgaranna,
blindaður og blekktur með loforð-
um Hitlers, hélt í heimsku sinni,
1932 sýndu fylgisaukningu ha- i að þúsundárarikið væri runnið upp
þólsku ilokkanna, og það, sem nieg Hitler og fylgdi honum í
Sósíaldemokratar töpuðu, var yincjni gegn verkamönnum.
meir en jafnað upp með atkvæða-
þjóðarinnar en sú, sem nazistar
stungu upp á:
En ekki eitt einasta ár leið svo,
að þessir flokkar gætu unnt sér
hvíldar í baráttu sinni.
Ræðumenn og flugritahöfundar
voru önnum kafnir, og' það kom
°ft fyrir, að samtök verkamanna -ji-ixt gegn þeim í tíu ár
aukningu Kommúnista.
Nazistarnir, sem í júlí 1932
fengu 13.7 milljónir atkvæða og í
nóvember 11.7 milljónir, höfðu
byggt á áhugaleysingjunum, aðal-
lega á smáborgurunum og á nokkr-
um hluta 'bænda og töluverðum
hluta atvinnuleysingja.
Þcir höfðu ckki unnið fylgi
þýzku andfasistapna, sem höfðu
urðu að beita öðrum vopnuin en
þeim andlegu til að geta veitt of-
beldisaðferðum nazista nægilcga
öfluga mótspyrnu.
En jafnvel eftir fjögurra ára til-
tölulega hagstæða, efnahagslega
þróun og ákafa baráttu gegn naz-
ismanum, gat Ilitler enn fengið
810000 atkvæði í maí 1928, — at-
kvæði manna, sem voru örvingl-
aðir vegna langs atvinnuleysis eða
lágra tekna.
Margt fólk í Brctlandi, Banda-
ríkjunum og Ráðstjórnarríkjunum
skildi þá strax, hvílík hætta var á
ferðum.
Að vísu sá það ekki fyrir, að
nazisminn mundi sigra Þýzkaland
og síðan ráðast á allan heiminn.
Fáir höfðu fyllilega gert sér
Andfasistarnir brugðust ekki því
hlutverki sínu að bjarga þýzku
þjóðinni frá Hitler, né bandalagi
sínu við þjóðir annarra landa, sem
kröfðust þess af þeim, að þeir
stöðvuðu starfsemi þýzka stríðs-
flokksins. Þeir höfðu staðizt allt
smjaður og loforð nazista.
Enda þótt nazistar eyddu millj-
ónum úr vasa stóriðjuhöldanna og
Júnkaranna,. tókst þeim ekki að
reka neinn fleyg inn í hina traustu
andfasistafylkingu Þýzkalands.
Þvert á móti sýndu kosningarn-
ar í nóvember 1932, að hin harða
barátta gegn fasismanum var að
byrja að bera árangur. Nazistar
höfðu misst tvær milljónir at-
kvæða síðan í júlí og áttu ekki
nema tæpan % kjósenda.
I marz 1933 var Kominúnista-
flokkurinn bannaður, þó að liann
væri nýbúinn að fá næstum 5
milljónir atkvæða í kosningum,
þrátt fyrir ofsóknárherferð, og að
hann var sviptur dagblöðum og
rétti til að halda fundi.
Leiðtogar verklýðsfélaga höfðu
sumir reynt að koma málamiðlun
við, en í maí voru þau sett undir
stjórn nazista. — í júní var Sósí-
demokrataflokkurinn bannaður.
Umhaustið voru kaþólsku flokk-
arnir leystir upp.
Verklýðshreyfingin var þurrkuð
út, en hún byrjuð að starfa í leyni.
Hitler gat lcyst upp áamtökin, en
andi þeirra lifði.
Verklýðshrcyfingin uin allan
heim reyndi að hjálpa leynibarátt-
unni í Þýzkalandi.
En þeir, sem réðu mestu í stjórn-
málum þessara ára, gerðu sér ekki
fulla grein fyrir fasismahættunni.
Gerði það starf andfastista miklu
erfiðara en það hefði annars verið.
Þýzku andfasistarnir héldu því
fram að Hitler vildi stríð, en hinn
mikli árangur hans í Rínarlönd-
um, Austurríki og Tékkoslovakíu
Framh á 8. síðu.
Fraxnhald af 3. síðu.
ingafæða getur gerjast og rotnað,
ef hún lendir í syndum spilltum
ristli.
VI.
Þessi bók Waerlands er óslitinn
skemmtilestur fyrir hvern þann,
sem les hana með gagnrýni. Hún
minnir mig jafnvel á Heljarslóðar-
orrustU og Þórðar sögu Geirmund-
arsonar, sbr. stólpípuathöfnina.
En gallinn er sá, að bókin er skrif-
uð í fúlustu alvöru, af slíku of-
stæki og stórmennskubrjálæði, að
hún kemst ekki á bekk með kýmni-
ritum, en aftur sómir hún sér vel
við hliðina á „Barátta mín“ eftir
Adolf Ilitler.
í huga Waerlands er ristillinn
Þriðja ríkið, sýrugerlarnir eru
jafngildi hinna hreinustu Aría, en
„Bacillus Welchii“ er erkifjandinn,
hinn eilífi Gyðingur, sem ber að
útrýma.
Hið eina nauðsynlega í lífinu er
hægðir og aftur hægðir, „sem vega
oft til samans upp undir eitt kíló-
gramm á sólarhring“ hjá höfundi
(bls. 98). Hvílíkt nostur og „vís-
indaleg nákvæmni“! Ætli Náttúru-
lækningafélag íslands fari ekki að
útvega handhægar vogir?
Nei, ef fólk vill láta sér skiljast,
að fullkomin heilbrigði og „nátt-
úrlegur dauðdagi úr hjartaslagi“
byggist á góðum og gléðilegum
hægðum, sem koma „eins og dreg-
in sé burt loka, innihaldinu hleypt
niður, og lokunni rennt jafnskjótt
fyrir á ný — en þetta eru hlunn-
indi, sem náttúran gáf mannöpun-
um í fyrndinni" (bls. 99) —- er ekk-
ert að óttast.
Kynsjúkdómar smita þá ekki
lengur, berklar ekki heldur. Arf-
gengir kvillar hverfa úr sögunni.
Áhyggjur og hvers konar raunir
andans ganga þá niður af fólki.
Klæðleysi, örbirgð, heilsuspillandi
íbúðir, manndrápsskilyrði á vinnu-
stöðvum gera ekkert til. Geðveiki
hættir að stinga sér niður, að mað-
ur ekki tali um sykursýki, mænu-
veiki og krabbamein. Jafnvel sköll-
óttir menn hljóta að hárgast af an hatt að
nýju og verða eins og bifukollur aðia-
um hausinn. Annað hvort væri!
Ó, þú alsæli apamaður. Ilvernig
stendur á því að „blessuð rjúpan
hvíta“ og vesalings fýllinn, þessi
börn náttúrunnar, falla stundum
úr pestum? Viltu ekki taka þau í
„félag náttúruveikra“, kenna þeim
að borða og gera þau að „sólvík-
ingum
virðra manna í ýnxsum vísinda-
greinum.
Ég get ekki hugsað mér, að
nokkur læknir efist um, að t. d.
krúska sé mjög hollur réttur. Ég
veit ekki betur cn að allir séu sam-
mála um, að hafragrjón, rúsínur
og hveitiklíð séu hinar hollustu
fæðutegundir. Sömuleiðis nxjólk,
kartöflur, fíkjur, döðlur og hvers
konar aldini og grænmeti, sem við
íslendingar neytum í allt of litl-
um mæli og vanhagar um. Það er
því góðra gjal'da vert að hvetja
fólk til að neyta slíkrar fæðu. En
ofstæki höfundar og trúbræðra
hans í þessum efnum er svo mikið,
að með fádænxum má telja. Og
jafnvel þótt því væri trúað, að
ostur, egg, kjöt og -fiskur væri
manndrápsfæða og orsök krabba-
meins o. s. frv. o. s. frv., er það
beinlínis stórhættulegt, að telja
fólki trú unx, að það eitt nægi til
að öðlast fullkonxna heilbrigði, að
fæðan sé valin eftir kreddum
þeirra.
Ef farið væri eftir slíkunx kenn-
ingunx í sömu blindni og þær eru
boðaður, yrði öllunx öðrum heil-
brigðisráðstöfunum hætt, farsóttir
látnar leika lausum hala, berkla-
smitun látin afskiptalaus. Óþarft,
væri að hugsa unx bættan húsa-
kost, heilsusanxlegt umhverfi í
andlegunx og líkamlegunx skilningi
o. s. frv. í stuttu máli: Marki full-
komnunarinnar væri þegar náð í
heilbrigðismálunx á öllunx sviðum,
ef fólk vildi lifa á „Sólvíkingavísu"
og hugsa nógu mikið um hægðirn-
ar. Jóhann Sœmundsson.
Bæjarpéstíiriiin
Framh. af 2. síðu.
Kunningi minn hafði heimsótt fjöl
skyldu í „bæjarbyggingunum nýju“
á Melunum. Iljónin sögðu honum að
samkomulag fjölskyldnanna er
þarna byggju væri ágætt og væru
þó átta fjölskyldur um sömu for-
stofuna og yrðu á margvíslegan ann
umgangast mikið hver
Mörgum hefði nú dottið í hug að
þarna myndi brátt verða margt að
misklíðarefm, og hefði vafalaust
getað farið 'svo, ef þeir sem þarna
ætluðu að búa hefðu ekki tekið
i saman ráð sín í tíma. AUur galdur-
i inn var að koma á verkaskiptingu
milli húsbændanna, þannig að einn
hefur umsjón með og er ábyrgur
fyrir að allt sé í lagi með ræstingu
hússins, arinar sér um að sorphreins
„Það er ekki mannvitið, heldur unin sé framkvæmd og sá þriðji
hefur á hendi það sem gera þarf
eins og nxannanna börn?
skorturinn og neyðin, senx liafa
kennt oss, hvernig fullkonxin heil-
brigði vex upp af einföldu viður-
væri“, segir á bls. 123.
Var það átvaglamenning, scni
drap þriðja hvert barn á* fyrsta
aldursári á Islandi á hörmunga-
tínxunx þjóðarinnar, eða var það
neyðin, sóðaslcapurinn, nxoldar-
grenin, kuldinn og fáfræðin?
VII.
Eins og fyrr segir, tekur höfund-
ur ýnxsa þékkingarmola að láni
hjá „háskólalæknisfræðinni“, og
þáð, sem hann fer x-étt, með í bók-
inni, er þaðan komið. Hann legg-
ur því rílca áhérzlu á nauðsyn
grænmetis, garðávaxta, bætiefna
og salta, og ég þekki enga bók í
Iæknisfræði, senx ekki gerir liið
sama, sé hún á annað borð rituð
eftir að þessi sánnindi urðu heinx-
inum kunn, fyrir ötult starf heið-
sem gera
út á við, er milligöngumaður milli
fjölskyldnanna og yfirvalda bæjar-
ins o. s. frv.
Hver og einn hefur einhverjum
störfum að gegna fyrir sig og ná-
búa sína í sameiningu og þarna rík-
ir hinn ákjósqnlegasti félagsandi.
Þetta dæmi ættu 'þeir að athuga
sem mest blása sig út með hrakspár
um sundurlyndi og togstreitu, sem
„hljóti að verða“ í sambýlishúsum,
og eru með því fjasi sínu að vinna
gegn því að byggðir séu stórir sam-
byggðir verkamannabústaðir, en
leggja til að byggð verði einbýlis-
hús, sem fjærst hvert frá öðru og
umgirt múrgirðingum.
r
Islandssögukennslan í
skólunum
Ríkari áherzlu þarf að leggja á
kennslu í íslandssögu í skólurn
landsins. Kennslubækur þær, sem
nú eru notaðar eru fæstar nógu
góðar. Kennslubók sú sem notuð
er í Menntaskólanum og gagnfræða-
skólunum í Reykjavík er eftir Jón
Iðja boðir verkfall
Framh. af 2. síðu.
öllum þeim fyrirtækjúm F. í. I.
sem heyra undir samning milli fé-
laganna, dags. 30. júlí 1943, hinn
1. ágúst þ. á., ef samningar hafa
ekki tekizt fyrir þann tíma“.
Þannig standa málin nú. Eins
og segir í bréfi atvinnurekenda,
hafa þeir skotið nxálinu til sátta-
semjara, en hann hefur ekki enn
kvatt aðila á fund sinn.
Fyrirtæki þau, sem falla undir
núgildandi samning Félags ís-
lenzkra iðnrekenda og Iðju, eru
þessi: Anxanti h.f., Árni Jónsson,
Belgjagerðin h.f., Blikksmíða-
vinnustofa J. B. Péturssonar,
Chemia h.f., Dósaverksmiðjan h.f.,
Efnagerð Reykjavíkur h.f., Fiski-
mjöl h.f., Flókagerð Valdimars
Árnasonar, Georg & Co. h.f„ Guð-
mundur J. Breiðfjörð blikksnxíði.
Gúmmískógerð Austurbæjar,
Gúmmískógerðin, Hampiðjan h.f.,
Hanzkaverksmiðjan llex -h.f.,
Hreinn h.f., ísaga h.f., Kaffiverk-
smiðja Gunnlaugs Stefánssonar,
Kassagerð Reykjavíkur, Klæða-
verksmiðjan Álafoss h.f., Konfekt-
gerðin Fjóla, Leðurgerðin h.f.,
Leðurverksmiðjan Atli Ólafsson,
Leó & Co. h.f„ Magnús Th. S.
Blöndahl h.f„ Málningar- og lakk-
verksmiðjan Harpa h.f„ Málning-
arverksmiðjan h.f. Litir & Lökk,
Máninn h.f„ Niðursuðuvérksmiðja
[S..1. F„ Niðursuðuverksmiðja Slát-
urfélags Suðurlands, Nói h.f„ Nær-
fatagerðin Aðalstræti 9, Nærfata-
gerðin Harpa h.f„ Ofnasnxiðjan
h.f„ O. Johnson & Kaaber h.f..
Prjónastofan Iðunn, Sanítas h.f„
Sirius h.f„ Sjóklæðagerð íslands
h.f., Skógerðin h.f„ Skóverksmiðj-
an Þór h.f„ Sporthúfugerðin h.f„
Steinsteypan h.f., Sútunaryerk-
smiðjan h.f„ Sælgætis- og efna-
gerðin Freyja h.f„ Sælgætisgerðin
Víkingur, Tóledó h.f„ Trésmiðjan
& leikfangagerðin Eik, Ullarverk-
i smiðjftn Framtíðin, Verksmiðjan
;Fönix, Verksmiðjan Herkúles h.f„
j Verksmiðjan Magni h.f., Verk-
smiðjan Mcrkúr h.f„ Verksmiðj-
an Trausti h.f„ Verksmiðjan Ven-
us h.f„ Veiðarfæragerð íslands,
Vinnufatagerð íslands, Vinnufata-
verksmiðjan h.f.
Þessi fyrirtæki, seixx nú hafa ver-
ið talin, féllu undir samninginn
þegar hann var gerður fyrir ári.
Síðan hafa íxokkifr ný fyrirtæki
gengið í Félag ísl. iðnrekenda og
orðið þannig sjálfkrafa aðilar að
honum.
Meðlinxir Iðju eru mjög ákveðn-
ir í því að halda fast á kröfum sín-
um, segir Björn að lokum, þeir
lxafa sýnt það með einróma sam-
þykktum á tveimur félagsfúndum,
og nxiklum áhuga fyrir gangi máls-
ins.
Þriðjudagur 25. júlí 1944 — ÞJÓÐVILJINN
:■
Aðils. Hún mun nú verp uppseld.
En hitt er hlálegt, að frá þessum
skólum geta menn orðið gagnfræð-
inga án þess að þéir hafi nokkra
þekkingu á sögu þjóðpinnar, sök-
um þess að íslandssaga er ekki
kennd undir gagnfræðapróf. íslands
saga kemur heldur ekki til útreikn-
ing við stúdentspróf, a. m. k. frá
Menntaskólanum í Reykjavík. Þessu
þarf að breyta. Við getum ekki un-
að við það lengur, að á hverju ári
séu útskrifaðir fá menntastofnun-
um þjóðarinnar nemendur, sem
enga þekkingu hafa á sögu og lífs-
baráttu þjóðar sinnar.
KAUPÍÐ
ÞJÓÐYILJANN
MYNDAFRÉTTIR
CANDLELIGHT SN At.GiERS
Franslca braðabirgðastjornin vísar leiðma. — Fúgararnir og
pyndingarböðlarnir munu já makleg málagjöld.
ítölsk jlugvél sem ítalskur jlugmaður jlaug jrá Norður-
Ítalíu til yjirráðasvœðis jrjálsra ítala.
Bandarískar orustujlugvélar „Grumman WUdcat“ (F Jj F)
*

"
IPfP "f 5'1: t:
Á . . ..., . ^
■i
t IPP4?.' H > '• ‘ þ jý'MA
-I
c
> ■ :■::■• - \ A ■ ■■

| StúUeur úr brezka kvennahernum wja sig í slökkviliðsstörjum