Þjóðviljinn - 05.08.1944, Síða 4

ÞJÓÐVILJINN. — Laugardagur 5. ágúst 1944.
(MÓÐVIUl
Útgefandi: Sameiningarjlokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurínn.
Ritstjóri: Sigurður Guðmundsson.
Stjórnmálaritstjcrar: Einar Olgeirsson, Sigfús Sigurhjartarson.
Ritstjórnarskrifstofa: Austurstrœti 12, sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 218ý.
Askriftarverð: I Reykjavík og nágrenni: Kr. ö.OO á mánuði.
Úti á landi: Kr. 5.00 á mánuði.
Prentsmiðja: Vikings'prent ti.f, Garðastrœti 17.
„Erfitt að gera til hæfis“
Morgunblaðið hefur gert mikla uppgötvun. Það hefur komizt að
þeirri niðurstöðu, að erfitt sé „að gera öllum til hæfis“.
Það er Kveldúlfur, eða öllu heldur orð illra nianna um þetta ágæta
fyrirtæki, sem opnaði augu þess. Það er heldur ekki nema von, þó þetta
blessaða blað Kveldúlfs, öðru nafni „allra stétta“, finni til þegár talað
er gálauslega um húsbóndann, og sárar tilfinningar knýji það til að
, |
ftugsa, og loks andvarpar það þungan, segjandl:
„Það er erfitt að gera öllum til hæfis“.
Hvað hafa nú vondir menn sagt um Kveldúlf?
Að því er Morgunblaðið liermir er það í megindráttum þetta:
„Þegar félagið var fátækt og skuldaði bönkunum mikið fé var ý
það ráðizt. Þegar félagið var ríkt og blómlegt var á það ráðizt. Þegar
félagið selur togara er á það ráðizt“. Og guð einn má vit hvort ekki
verður á það ráðizt, ef það kaupir nýtízku togara og fer að gera þá út. —
Já, það er erfitt að gera til hæfis. —
Landid mitt Sovét-Eistland
Laugardagur 5. ágúsl. ÞJÓÐVILJINN.
RiLstjórum Morgunblaðsins til gagns og gleði ætlum vér að reyna
að skýra lítilsháttar, hversvegna það er svona „erfitt að gera til hæfis“.
Fyrst verður að taka fram, að það er ekki aðeins h. f. Kveldúlfur, sem
illa getur gert öllum „til hæfis“, heldur hin stóru atvinnufyrirtæki auð-
valdsskipulagsins á öllu landinu. A Islandi er mest talað um lvveldúlf,! um það mál.
Nú þegar fallbyssur rauða
hersins heilsa á ný þjóðum
Eystrasaltsríkjanna, er ættland
mitt, hin litla .eistneska þjóð,
aftur á allra vörum, og þar með"
hið svonefnda „baltneska vanda
mál“.
Þetta „vandamál“ er notað til
þess að spilla sambúð Sovétríkj
anna og bandamannai þeirra, og
er ekki vandamál fyrir öðrum
en þeim, sem vilja spilla þeirri
sambúð. Fyrir Eistur — og eins
fyrir Letta og Litúva, er
fremsta vandamálið það, hve
fljótt þeir geti á ný sameinazt
Sovétríkjunum.
Til þess skilja eðli þessa
„vandamáls“, verður að gæta að
í hverra þágu það er til orðið.
Öfl fasismans vænta sér ekki
lengur sigurs á vígvöllunum. En
áður en þau gefast upp skilyrð-
islaust, grípa þau til síðasta
bragðsins, að reyna að spilla
sambúð Bandamanna með því
að vekja upp gamla afbrýðisemi
og fordóma. Þannig er framtíð
brezku stöðvanna sem Banda-
ríkin hafa fengið til hernaðar-
afnota rædd í því skyni að
koma illu af stað milli Bret-
lands og Bandaríkjanna, og
bolsévikagrýlunni veifað til að
spilla milli vestrænu ríkjanna
og Sovétríkjanna.
í þeim tilgangi notar Göbb-
els og þjónar hans út um heim
„baltneska vandamálið“, og
treystir á vanþekkingu manna
kveðnu. Og þau geta ekki vænzt við Rússland. Þetta var viður-
sjálfstæðis fyrr én þau samein-
ast á ný þjóðafjölskyldu Sovét-
ríkjanna.
Pólitískt frelsi og tækifæri til
alhliða menningar- ög haglegrar
þróunar fengu Evstrasaltsríkin
þá fyrst er þau urðu sovétlýð-
veldi. Og sönnun þess að þau
ætla sér að skapa örlög sín
undir því þjóðfélagsformi er
það, að hersveitir þeirra berj-
ast í rauða hernum og skæru-
liðasveitir Eystrasaltsríkjanna
hafa nána samvinnu við sovét-
herinn.
Til þess að skilja hvað„ sjálf-
stæði“ þýðir fyrir báltnesku
þjóðirnar, er rétt að rifja upp
sögu þeirra.
Fram, til 1918 hafði hvorki
Eistland né Lettland nokkru
sinni verið sjálfstæð ríki, og
sjálfstæði Lítúvu hafði aðeins
verið sögulegt í bandalagi við
Pólland og önnur ríki. Þegar
kennt í yfirlýsingu frá upplýs-
ingadeild „Hinnar kcmunglegu
stofnunar um alþjóðamál“
(London): „Vorið 1917 hafði
ekkert hinna baltnesku landa í
huga algerðan skilnað frá Rúss-
landi eða æskti hans, þó að þau
gripu tækifærið til þess að fá
nokkra sjálfstjórn og hinar
nauðsynlegustu umbætur".
Hvernig fór þá lítið land eins
og Eistland með lítið meir en
eina milljón íbúa að því að
verða sjáfstætt ríki 1918? — Til
að skilja það verðum við að
snúa aftur til íhlutunar stríðs-
áranna.
Íhlutunarríkin þurftu að hafa
„brúarsporða“ til að heyja þessa
styrjöld, sérstaklega fyrir árás
sína á Petrograd. — Baltnesku
ríkin voru sérstaklega heppileg
til þessarar notkunar. Þess
vegna tóku íhlutunarríkin upp
á því að hagnýta sér hina nátt-' fasistísku þróun
úrlegu sjálfstæðisþrá baltnesku 1 ríkjunum.
inn. — Um 1936 var meir ‘ en
þriðjungur bænda orðinn gjald-
þrota og bankarnir búnir að
hirða jarðirnar.
Hin almenna óánægja af völd
um kreppunnar skapaði góðan
grundvöll fyrir þýzku fimmtu
herdeildina, eistlenzku fasista-
hreyfinguna.
*
Árið 1934 tók Konstantin
Paets forsætisráðherra sér ein-
ræðisvöld undir því yfirskyni,
að hann ætlaði að „bjarga lýð-
ræðinu“.
Allir stjórnmálaflokkar voru
bannaðir og.komið var upp full
komlega fasistisku stjórnarfari.
Sams konar þróun átti sér
stað í Lettlandi og Lítúva hafði
þegar árið 1927 komizt á þetta
stig.
Sovétstjórnin fylgdist með
vaxandi áhyggjum með þessari
í baltnesku
MYNDAFRÉTTIR
Skriðdrekar Bandamanna hafa sýnt, að þeir eru fullkomlega á við skriðdreka Þjóðverja.
Hér sjást nokkrir þeirra.
þjóðanna.
af því hann er stærstur slíka fyrirtækja, og eigendur hans hafa gengiö
lengra í því en nokkrir aðrir stóratvinnurekendur hér á landi, að þröngva
sér til áhrifa á sviði viðskipta, fjármála og stjórnmála, á landsmælikvarða
mælt. Iíinsvegar eru þeir ekkert einsdæmi hvað þetta'snertir, sömu
tilhneigingar finnast hjá flestunl stærri atvinnurckendum, og víða um
heim hafa stóratvinnurckendur náð enn glæsilegri árangri en Thorsar-
arnir hér, í þeirri viðleitni að ráða lögum og lofum, hver I sínu þjóð-
félagi.
Göbbels lýsir málinu svo, að
Sovétríkin séu þar vondi úlfur-
inn sem hugsi. um það eitt að
gleypa veslings litlu lýðræðis-
Rauðhetturnar, Eistland, Lett-
land og Litúvu. Og svo lítið vita
menn erlendis um pólitískan og
haglegan grundvÖll Eystrasalts
ríkjanna og sögu þeirra, að
, , , . . í sumstaðar erlendis er talað um
Svo skulum við koma að skýnngunum. Ekki ma gleyma þvi, ao»ag Sovétríkin seilist til land
íslenzkir verkamenn eru nú komnir .á það menningarstig, að þeir líta
svo á, að skip, bátar og önnur framleiðslutæki, séu til þess fyrst og
fremst að tryggja þeim atvinnu og góða lífsafkomu, og býsna mikill
hluti þjóðarinnar er kominn á það menningarstig, að hann lítur svo á,
að þjóðarauðinn allan eigi að nota til þess að tryggja þjóðinni næga at-
vinnu og góða afkomu. Þeim, sem þannig hngsa finnst það meira en
hæpin ráðstöfun, að féla einhverjum Thors meira en tvöfalt stofnfé
þjóðbankans, og láta hann svo um það, hvernig því sé varið, láta það
vera á hans valdi að stöðva framleiðslutækin, sem þetta fé er bundið
í, ef lionum þykir það henta, og hvernig þau eru rekin, ef henta þykir
að reka þau. En þetta var gert á þeim árum, er Kveldúlfur var fátækur
og flestir voru sammála um, að með þessu væri engín trygging sett fyrir
því, að fjármunum þjóðarinnar yrði heppilega varið til að tryggja af-
komu hennar.
Fyrir atburðanna rás fór svo að fé Landsbankans bar Kveldúlíi
mikinn ávöxt óg félagið varð ríkt. Og nú sclur félagið skipin, þau eru
orðin gömul og úrelt, og ekki vænleg til gróða á venjulegum tímum.
Vel getur farið svo, að Kveldúlfur kaupi ný skip og betri, en engin
trygging er fyrir }>ví, enginn hefur lagt honum þá skyldu á herðar, og
vel getur svo farið, að eigendum hans þyki sér betur lienta að leggja
féð í fagrar byggingar og girnilegar veiðiár, eða jafnvcl að flýtja með
það úr landi, en að verja því til að halda uppi lífrænni atvinnu í landinu.
Þetta finnst hugsandi mönnurn athyglisvcrt. Og jafnvel þó þetta
réði .t á betra veg. eftir atvikum, þanuigj að Kveldúlfur keypti ný og
betri skip fvrir slríðsgróða sinn. þá er það vissulcga ekki af umhyggju
fyrir þjóðarheil! að !u ;;kipin eru sold, það er aðeins verni að nola
tækifæri, ef til vill það síðast.a. til að koma úreltum Y^kjum á hendur
þeirr;:, ... m máttarminni eru á sviði fjármála og atvinnumála, og tryggja
vinninga“ við Eystrasalt, og lík
lega verði að sætta sig við það,
enda þótt það stríði gegn At-
lanzhafssáttmálanum.
Hér er um alvarlegan mis-
skilning að ræða. Satt er það,
að Eystrasaltslöndin hafa verið
lítil og fátæk, en lýðræðisríki
voru þau ekki. Þau voru fas-
istísk einræðisríki. í öðru lagi
var Atlanzhafssáttmálinn ekki
gerður fyrr en ári eftir að
Eystrasaltsríkin höfðu gerzt
sovétríki. Ætti að láta sáttmál-
ann verða afturvirkan yfirleitt,
kæmi það sér ekki sem bezt fyr
ir Bandaríkin og fleiri banda-
menn vora.
Og að lokum, sjálfstæðis hafa
Eystrasaltsríkin aldrei notið fyrr
en þau gengu í sovétríkjasam-
bandið, ekki heldur á árunum.

EFTIR
hinn kunna eistneska hljómlistannann
Vladtmtv Padwa

rituð saga Eystrasaltsríkjanna En þessi „stökkpalla-„ríki“
hefst, á þrettándu öld, tók þýzk , voru frá upphafi eins konar
ur innrásarher, hinir svonefndu
tevtónsku riddarar, löndin her-
skildi og undirokuðu íbúana.
Þó að rússneslc keisarastjórn
kæmi síðar í stað beinnar póli-
tískrar stjórnar þeirra, voru af-
komendur þeiri’a ríkjandi stétt
allt fram á síðustu ár. Þetta
voru „Júnkarar", „baltnesku
barónarnir“, sem oft hafa leik-
ið skuggaleg hlutverk í sögu
Evrópu. Það er því gömul hefð
meðal baltnesku þjóðanna, að
líta til Þjóðverja sem erkióvin-
anná, enda hafa þær orðið fyrir
barðinu á þeim um sjö alda
skeið.
Þegar Rússar tóku Eystra-
saltslöndin á vald sitt fyrir 200
árum, hreyfðu þeir ekki við
þýzku landherrunum. Keisara-
stjórnin taldi þá þægileg verk-
færi til að halda niðri baltnesku
þjóðunum. Þess vegna hötuðu
íbúarnir jafnt rússnesku keisara
stjórnina og þýzku júnkarana.
Ástæða er til að taka fram,
að þetta hatur beindist aldrei
ge^n rússnesku þjóðinni, sem
baltnesku þjóðirnar- hafa oft
fylgt í styrjöldum. Þegar 1214
börðust þær með Rússum gegn
þýzkum innrásarher. Og síðar
börðust þjóðirnar hlið við hlið
gegn harðstjórn Rússakeisara.
í þessari baráttu, í þátttöku
sinni í rússnesku byltingunni,
stefndu hinar baltnesku menn-
ger|iríki. — Og þegar íhlutunin
hafði farið út um þúfur, urðu
þessi ríki hlekkir í „varnargarð
inum“ (cordon sanitaire), sem
Hún vissi vel, að þrátt fyrir
hlutleysissamning sinn við
Þjóðverja var þýzk árás á Sov-
étríkin yfirvofandi. Hún varð
að gera skjótar ráðstafanir gegn
hinni alvarlegu hættu, sem staf-
aði frá baltneska „brúarsporð-
inum“, úr því að hlutleysissátt-
málar og aðrir samningar, höfðu
brugðizt.
rétta við hag bænda með því
að losa þá við skuldir og veð-
setningar og með beinum styrkj
um.
I því skyni að yarðveita sjálf
stæði bændanna og um leið til
að gera þá þátttakendur í alls-
herjar búskaparáætlun, skipti
ríkisstjórnin við þá með aðstoð
samvinnufélaganna í sveitun-
um.
heldur deyja í baráttunni gegn
hinum fornu kúgurum sínum,
en ganga undir okið. 1
Heimurinn hefur viðurkennt
með aðdáun, hvernig Sovétríkin
hafa leyst þjóðernavandamálin
sem virtust óleysanleg. — Sov-
étþjóðirnar eru allar fullkom-
lega jafn réttháar, — allir kyn-
þættir hafa ótakmörkuð tæki-
færi til aukinnar jnenningar og-
velmegunar. Einlæg vináttu-
hönd sameina meðlimi samfé-
lags sovétþjóðanna.
Baltnesku þjóðirnar, sem
heyja skæruhernað í skógum
Á stjórnarárum fasista á Eist
landi höfðu næstum tveir þriðju
hlutar ríkisteknanna runnið til
landsstjórnarútgjalda. En undirjsínum og fenjalöndum, vita fyr
ráðstjórninni rann aðeins einn
áttundi hluti til þeirra útgjalda.
Fjárframlag sovétstjórnarinn-
ar til menntamála og almennr-
ar menningar var 2V2 sinnum
meira en framlag fasistastjórn-
arinnar. Fasistastjórnin hafði
ir hvað þær berjast. — Eistnesk
ar, lettneskar og litúviskar her-
sveitir í rauða hernum hafa bar
izt af framúrskarandi hreysti.
— Baltneskar herdeildir hafa
hlotið 'heiðursnafnið „varðliða-
sveitir“. — Þessar hersveitir
verið 1% ríkisteknanna til efl- mynda kjarnann í herjum balt-
Það varð stöðugt ljósara að ' ingar iðnaðinum, en sovétstjórn, nesku sovétlýðveldanna í fram-
hinar fasistísku, baltnesku rík-
isstjórnir mundu gefast upp
íhlutunarríkin ætluðust til að fyrir Þjóðverjum og starfa sem
ryfi pllt samband á milli Sovét-
kvislingastjórnir fyrir þá og
ríkjanna og Vestur-Evrópu og' sjá þýzka hernum fyrir hern
er þau voru sjálfstæð í orði | ingarleiðtogar ekki að skilnaði
þanuig forustu og undirtök Kveldúlfs á sviði atvinnumála, fjármála,
viðskiptamálá og ef verða mætti stjórnmála.
®
AJlt þetta finnst hugsandi mönnum varhugavert, ekki vegna þess
ffa.mkværrfdastjórinn Thors, heldur 1
ið félagið h'eitii
vegna þess, að sco;
hjóðarþörf, heldur
Kvcí'dúlfur og
ra tvinnurekstur
vlð gréðavcn’:
átti líka að notast sem „brúar-
sporður“ eða stökkpallur í fram
tíðinni, ef tækifæri gæfist til
íhlutunar.
„Sjálfstæði“ baltnesku ríkj-
anna byggðist þannig á því hlut
verki að vera fremsta víglína
gegn Sovétríkjunum. — Það er
þess konar „sjálfstæði", sem út-
lægu yfirstéttarklíkurnar tala
um og amerísku landráðablöð-
in harma.
í reyndinni var slíkt „sjálf-
stæði“ beinlínis óskapnaður.
Eistland, sem rifið er út úr
rússnesku heildinni, er engu bet
ur sett en t. d. Massachusetts,
sem slitið væri frá Bandaríkj-
unum og sneri sér að erlendu
ríki, sem það hefur engin nátt-
úrleg efnahagsleg bönd eða við-
skipti.
Eistland fékk strax að kenna
á hinum ógæfusamlegu afleið-
ingum þessarar aflimunar. Ið(n-
aði þess hrörnaði unz hann var
orðinn aðeins brot af því sem
hann hafði áðuí’ verið.
í byrjun voru bændurnir bet-
ur settir en verkamennirnir.
Þeir fengu kjarabætur af völd-
um landbúnaðarumbótanna,
sem höfðu verið eitt af aðal-
markmiðum rússnesku bylting-
arhreyfingarinnar, og ríkis-
stjórn hins „sjálfstæða“ Eist-
lands komst ekki hjá að inn-
einst/iklingsins er ekki miðaðuy við j
• cinstakrá mahna. — ÞeLLa gatur
aðarlega mikilvægum stöðum
til árása á Sovétríkin. — Það
mátti engan tíma missa, — Sov-
étstjórnin krafðist stöðva fyrir
rauða herinn í baltnesku ríkjun
um og fékk þá og breytti þann-
ig hinum fyrirhuguðu árásar-
stöðvum Þjóðverja í varnar-
stöðvar fyrir Sovétríkin.
Alþýða Eistlands greip þetta
hagstæða tækifæri til að gera
uppreisn gegn Konstantin Paets
og fasistaklíku hans. — Hún
kom á fót alþýðustjórn. Því
næst samþykkti hún með yfir-
gnæfandi meiri hluta í þjóðar-
atkvæðagreislu að ganga aftur
í sovétþjóðasamfélagið. — Sama
átti sér stað í Lettlandi og Li-
túvu.
Þetta var byrjun á raunveru-
legu sjálfstæði og vaxandi vel-
megun baltnesku lýðveldanna.
— Hinn vesæli þjóðarbúskapur
þeirra byrjaði að blómgast,
endurlífgaður af hinum hollu
straumum frá hinum risavaxna
búskap sovétríkjanna.
í hinum nýju baltnesku sov-
étlýðveldum voru aðeins stór-
iðnaðurinn, almenn samgöngu-
tæki og bankar lýstir þjóðar-
eign.
Sveitabúskapur hélt áfram að
vera einstaklingabúskapur.
Yfir 26000 ný bændabýli voru
stofnuð í Sovét-Eistlandi og á-
líka fjöldi smábýla fékk aukið
land.
in eyddi 37% í' því skyni.
Afleiðing þessarar stefnu sov-
étstjórnarinnar var sú, að
menntun og almenn menning
þróaðist stói’kostlega. — Til að
hægt sé að meta breytingarnar
fyllilega, þarf ekki ahnað en
líta á fjái’fi’amlög þessara
tveggja stjórna til lista og al-
mennra bókasafna. Úgjöld sov-
étstjórnarinnar til þessara mála
fóru langt fram út öllum sam-
anburði.
Húsnæðisvandamálin voi’U
leyst með ákveðnum tökum.
Byggður var fjöldi einstaklings
íbúðarhúsa og verkamánnabú-
staða. Húsaleiga, sem hafði á
fasismaárunum tekið 20 til
40% af kaupi verkamanna, nam
nú aðeins 5 til 8% af kaupi
þeirra.
í stuttu máli sagt: Eistland
byrjaði að taka þátt í þjóðfé-
lagsframförum Sovétríkjanna.
Þegar nazisminn steyptist yf-
ir Eistlendinga, var baltnesku
þjóðunum svipt í einu vetvangi
aftur í svörtustu miðaldir und-
ir hæl hinna fornu fjandmanna
sinna, Þjóðverja.
Ráðabrugg Hitlers var að
gei’a baltnesku löndin að eins
konar landbúnaðarhjálendu
Þýzkalands.
Efnahagslega séð mundi það
vera jafn fráleitt og hin fyrri
„sjálfstæðistilvei’a" Eistlend-
inga og stjói’nmálalega og menn
ingarlega mundi það þýða enda
lok eis'tlenzku þjóðarinnar. —
Þegar tekið er tillit til hinna
tíðinni.
Vegna grunar um innrás naz-
ista flutti sovétstjórnin margar
af verksmiðjum baltnesku land
anna austur í baklönd Sovét-
ríkjanna. — Þúsundir verka-
manna fóru með þeim með öll
áhöld sín, — og aðrar þúsundir
vinnufærra karlmanna og
kvenna fylgdust með.
Þessi þjóðflutningur balt-
nesku þjóðanna inn í Sovétríkin
var seinna skýrður á þá leið
af eistlenzku fasistunum sem
flúið höfðu til Bandaríkjanna;
sem tilraunir bolsévika til að
ræna baltnesku löndin og út-
rýma þjóðareinkennum þeirra.
— En sannleikurinn er sá, að
þessir Eistlendingar, eru nú
raunveruleg flóttaþjóð. Þeir
halda áfram hinu þjóðlega lífi
sínu við hin e.rfiðustu stríðsskil
yrði. — Ríkisstjórn þeirra flutt
ist til Moskvu. — í Moskvu hef
ur nýlega vefið stofnað eist-
lenzkt leikhús og einnig bráða-
birgðaútibú frá Tartuháskóla.
Eistlenzkir listamenn, tónlist-
ai-menn og rithöfundar, hafa
með hjálp sovétstjórnarinnár
unnið furðuleg afrek við að
skipuleggja eistlenzl^g skóla,
halda áfram lista- og; vísinda-
stai’fsemi, og gefa út éistlenzkt
blöð og bækur. — Léttlending-
ar og Litúvar gegna á sama
hátt því hlutverki sínu að varð
veita þjóðmenningu sína á með
an þeir bíða eftir frelsunardegi
landa sinna, þegar þeir getá
aftur farið heim.
Hinn sigursæli rauði her
berst þegar á eistlenzkri grund.
vel útreiknuðu hryðjuverka naz 1 Eistienzkp. sjcæruljþary^. slgnda
ista, mundi það sennilega liafa *í sambculúi við 'hánh 'c%“á'lpyffa
i leiða. — En. hinn óheilbrigði
_ efnahagsgrundvöllur þess hátt-
i ar „sjálfstæ5is“-ívrirtækis hafðií Ríkisstjórnin eyddi meir en þýtt beina útrýmingu hinnar 1 Eistlands bióur íull eftirvænt-
einniíT brátt áhrif á landfcúnað-1230 miiljónum rúblna til aö litlu eistlengku þjóðar, sem vill. ingai'-,-o*.ns og., nágrannat' Aejiji-
FULLTRUADEILD FYRIR
KIRKJUMÁL STOFNUÐ í
SOVÉTftÍKJUNUM
Samkvæmt reglugerð, sem gefin
er út af fulltrúaráði Sovétríkjanna.
hefur verið stofnuð sérstök fulltrúa
deild, sem á að koma á sambandi
milli sovétstjórnarinnar og eftir-
taldra safnaða: Armensk-georgíska
safnaðarins, forntrúarmanna, ka-
þólskra, grísk- kaþólskra, lútherskra,
múhameðs- og búddatrúamanna og
ýmissa sértrúarflokka.
Poljanski hefur verið skipaður
forseti fulltrúadeildarinnar.
(Soviet War News).
HEPPPNAR EKKJUR?
Eftir stríðið ættu þó nokkrar ekkj
ur að geta hrósað hapþi, — þ.e.a.s.
ef vátryggingahringarnir borga.
Göring er líftryggður fyrir tæpar
4 millj. króna hjá sænskum, holl-
enzkum og svissneskum liftrygging-
arfélögum.
Göbbels er tryggður fyrir helming
þessarar upphæðar.
Þegar Himmelr drepst, ætti ekkja
hans að fá upi 3% milljón króna,
en sonur hans rúma eina milljón.
(Cavalcade).
FRANSK-ÍTALSKA
LEYNIHREYFINGIN
Samningur um gagnkvæma aðstoð
hefur verið undirritaður milli ítölsku
og frönsku leynihreyfingarinnar,
sem skuldbindur báðar hi-eyfingarn-
ar til að vinna saman og veita hvor
annarri stuðning íVbaráttunni gegn
Þjóðverjum. Samningurinn kveður
einnig á um það að leynihreyfing-
arnar sjái til þess að lýðræðisskipu-
lag verði komið á í báðum þessum
löndum eftir stríð.
(Cavalcade).
RÚSSAR ÁKÆRA FRANCO
Rússar hafa' opinberlega ákært
spænska fasistaforingjann Franeo
fyrir að hafa aðstoðað Þjóðverja
■við framleiðslu flugsprengnanna.
Það er kunnugt, að flugmál.asér-
fræðingur Hitlers, dr. Paul Múller,
flutti rannsóknarstofnun sína í
verksmiðju nálægt Pamplona', á
Spáni, eftir að brezki flugliérinn
hafði gereyðilagt hina leynilegu
rannsóknarstöð í Peenemunde við
Ey.strgsa(t. (;
Margir aðrir s'é'rfræðingar *fórú
’éihhig til Sþánár mfeft ,-<ír.' Miiiler.
Síðán þettá skeði, hafa Þjóðverj-
,ar. Mýð spænska iðnaðinn ívsína .
þj'ó'nustu og- féngið hann til að út-
végásérlærðá vetkarrfenn ; og;.: hrá-
jtítnL.__________________J /
Hve mikið af spænsku wolf’rámi
og portugölsku krómi fer til fram-
leiðslu flugsprengnanna mun brátt'
verða kunnugt. Með því mun verða
íylgzi. af athygli. jSg
Súmti áf því sem'þegah. er 1 kpmiðv
í ijós virðist sýna, að þaið nefðij
\ erjð Banáamönnum til mikils hagni
aðár, cf ‘ í'aðátafánir héfðu veriðs:
gerðar fyrr í þessu máli.
1 1 (Cavalcade).
NOT DEAD. BUT GONE BEFORE
Teikningm á að sýna lojtárás Bandamanna á þýzka jlugvélaverk-
smiðju. Undir henni stendur: „Ekki dauðár, én jarnar áður“, og
mun það eiga að tákna að Bandamenn eyðileggi mi þýzka jlug-
jlotann, áður en hann verður til.
Hér á myndinni sjást (talið jrá vinstri): Caceres, sendffi erralTan-
durasBandaríkjuvúvi, A. Gromyko sntdi'henp &opétríkjanna
í Bandaríkjunum, N. P.ehmamn jorseti c-ndurri isuarráðs Banda-
manna og Kerstens (itvinniimálaráðherra Hollands á ráðstcjn-
unni í Atlantic City. 1 .
■v-
.'P-O.SÍ
Njósnajlugvél skotið jrain a j bandarislkú hérskiþi u Suður-Kyrrcmaji
úr, le'ttneska og lítuviska alþýð
an, þess dags, er* hún siméinast
aftur sovétfjölskyldunni.
t, JBrezIt Stcrling-sprcngjvjlugvcl aðlcgaia aj stað íil Þýzkahjids.
> .Vélaruehivmir cru að kQhíU., ivreyjiuuum l lay.
i í
I