Þjóðviljinn - 30.11.1944, Qupperneq 4

ÞJÓÐVTLJINN — Fimmtudagur 30. nóvember 1944.
þJÓÐVILJIKH
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíahsiaflokkurmn.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Sigurðttr Ouðmundsson.
Stjórnmálaritstjórar: Einar Olgeirsson, Sigfús Sigurhjartarson.
Ritstjórnarskrifstofa: Austurstræti 18, sími 8870.
Afgreiðsla og auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 818ý.
Áflkriftarverð: í Reykjavík og nágrenni: Kr. 6.00 á mánuði.
Úti á Iandi: Kr. 6.00 á mánuði.
Prentsmiðja: Víkingsprent h.f., Oarðastrœti 17.
„Þing mistakanna46
í fðtspor tasismans;
Sæmundur Olafsson lýsir meirihluta verkaiýðsins
í Alþýðusambanðínu „illþýði" sem „borið skuli
fyrir borð úr hreyfingunni bráðlega“
Rclrlslia MiMln hrelsl IfðrsOIS nit(flis»ib»«s|ilailfl nfitBaiUr kanp-
isuniirMn Mniiimr di mn-
Þjóðviljinn leyfir sér að taka fyrirsögn þessa leiðara að láni
írá Alþýðublaðinu- „Þing mistakanna“ hét leiðari blaðsins í
gær. Kunnugir munu vita að Alþýðublaðið átti við Alþýðusam-
líandsþingið.
Þjóðviljinn er Alþýðublaðinu sammála um að ýms slæm mis-
tök hafa átt sér stað á þessu þingi, og þykir rétt að rekja hin
helztu.
Þegar til þings var gengið, þótti öllum einsætt að Guðgeir
Jónsson mundi verða endurkosinn forseti Alþýðusambandsins.
Sfarf hans síðastliðin tvö ár var honum sá vitnisburður, sem
gerði rétt og sjálfsagt að hann héldi því áfram: SósíaJistar á Al-
þýðusambandsþingi buðu ekki aðeíns fram að Guðgeir yrði í
forsetakjöri, heldur sóttu þeir fast að fá hann til þess og að
fá flokksmenn hans til að fallast á það.
En forustulið Alþýðuflokksins á þinginu, Hannibal, Jón Axel,
Sigurjón og Sæmundur, sögðu afdráttarlaust að ekkert samkomu-
Iag kæmi til greina nema hrein kosning færi fram um forseta,
þaxmig að í ljós kæmi hvor væri sterkari á þingi Sósíalistar eða
Alþýðuflokksmenn með hjálparliði, liði þeirra úr Framsókn. Jafn-
framt tóku þeir fram að Guðgeir yrði ekki í kjöri af hálfu Al-
þýðuflokksins, sjálfsagt af því að þeir vissu að með því móti
yrði ekke^t uppgjör milli flokkanna, heldur yrði Guðgeir þá
kosinn í einu hljóði. Eins og vænta mátti gat Guðgeir ekki fall-
ixt á að vera í kjöri gegn þeim flókki sem hann fylgir, og var
hann því úr sögu sem forsetaefni.
Þetta voru fyrstu mistökin. Alþýðublaðið getur skemmt sér
víð að útskýra hver þeim hafi valdið.
Á þinginu buðu sósíalistar að sambandsstjóm skyldi vera
óbreytt, frá því sem var síðustu tvö ár, að öðru en því að Sæ-
mundur Ólafsson færí, en í stað hans kæmi maður, sem samkomu-
lag yrði um. Þessu var hafnað vegna hinnar fávíslegu kröfu
um að kosið skyldi flokkslega um forseta.
Sósíalistar vildu þá að gert yrði samkomulag um fjóra
sósíalista og fjóra Alþýðuflokksmenn í stjómina, er búið væri
að kjósa forseta. Slíkt samkomulag hlaut auðvitað að byggjast
á því, að nefnd sú sem þingið fól að gera tillögur um hverjir
skyldu eiga sæti í sambandsstjóm, kæmi sér saman um hverjir
þessir átta menn skyldu vera, en gæta þess að fjórir skyldu
vera frá hvorum aðila- Þessu var hafnað af forustu Alþýðuflokks-
ins, þeir neituðu að skýra frá því í uppstillinganefnd hverja þeir
aertluðu að hafa í kjöri, þeir sögðu: Við tilnefnum okkar menn
og þið ykkar, og ekkert skal sameiginlega um það rætt, hvaða
menn hvor aðili tilnefnir. Slíkt var auðvitað ekkert samkomulag.
Slíkt var að láta hrein flokkssjónarmið ráða valinu, án tíllíts
til þess hvort samstarfshæf stjóm fengist fyrir Alþýðusambandið.
Þetta voru önnur mistökin, og má Alþýðublaðið vel hug-
leiða hver þeim hafi valdið.
Þegar búið var að kjósa forseta og fyrir valinu varð maður
sem í verki hefur sýnt að hann lætur flokkssjónarmið og per-
sónuleg fríðindi víkja fyrir hagsmuna- og stéttarbaráttu verka-
manna, þá risu Alþýðuflokksmenn allmargir úr sætum, gengu
af þingi Alþýðusambandsins og lýstu yfir að enginn Alþýðu-
flokksmaður tæki sæti í stjóm undir forsæti Hermanns Guð-
immdssonar.
Þetta voru hin þriðju mistök þingsins, og má Alþýðublaðið
eam hugleiða hver þau mistök gerði.
Rétt er að taka fram, að enginn tekur alvarlega raus Al-
þýðublaðsins um að það sé persóna Hermanns Guðmunds-
sonar, sem Alþýðuflokksmenn séu svo andvígir að þeir hafi
ekki getað tekið í mál að vera með í sambandsstjórn. Sumir
Alþýðuflokksmenn hafa verið að bera sér í munn, að nokkru öðru
máli hefði gegnt ef hreinræktaður kommúnisti hefði verið kos-
inn; eins og t. d. Eggert Þorbjamarson. Menn minnist í þessu
Það man eiga að verða „menningarafrek4 Alþýðu-
blaðsklikunnar að uppræta meirihluta verkalýðsins á
íslaudi, — en það er ekki víst að þeím taMzt „menn-
ingarafrekið“ betur en fyrirmynd þeirra, liitler, tókst
„afrekið“, sem hann átti að vinna fyrir þá.
Alþýða manna á íslandi myndi vart trúa því að
annar eins hugsunarháttur væri til hér á landi og sa,
sem einkennir Sæmundi og Hannibala Alþýðuflokks-
ins, ef hún fengi ekki sannanirnar svartar á hvítu fyrir
því. Hugsunarháttur þessara manna er algerlega hugs-
unarháttur fasistanna, sama takmarkalausa fyrirlitn-
ingin fyrir skoðanafrelsi fjöldans, sama hatrið gegn
því að meirihlutinn ráði, sama ofstækið, sem krefst
afnáms lýðræðisins, ef þeir fá ekki að ráða sjálfir —
einræðissinnarnir.
Sæmundur Ólafsson, þessi merkisberi, sem Al-
þýðublaðsklíkan hefur kjörið sér og sínum málstað,
segir í grein undir nafni í Alþýðublaðinu í fyrradag:
„Ekki má láta staðar numið nú, en til þess að forð-
ast kyrrstöðuna, verður að bera fyrir borð úr hreyfing-
unni óhappalýð þann, sem styður núverandi méiri-
hluta í stjóm Alþýðusambandsins og ýmissa verklýðs-
félaga og skal ekki efað að það verði gert bráðlega
og ef til vill fyrr en illþýðið sjálft órar fyrir.“
yrðu Dagsbrúnarmenn líklega
líka sviftir vinnuréttindum og
settir sem hvert annað ,,illþýði“
í fangabúðir 1!
Prentarar, íðju-fólk, Hlífar-
menn! Sæmunáur Ólafsson í
kexverksmiðjunni Esju tilkynnir
ykkur- Þið eruð illþýði, sem
Hann í almætti sínu og skap-
vonsku ætlar að bera fyrir borð
úr verkalýðshreyfingunni og það
bráðlega !
Ræða Alice Degee, eins af þingmönnum
kommúnista í belgíska þinginu.
Belgiska stjómin hafði ekki dvalizt lengi í Belgíu eftir kom-
una frá London, er mjög tók að bera á óánægju aknennings í
landinu vegna ýmissa ráðstafana hennar, en þó einkum aðgerð-
arieysi hennar með tilliti til matvælaöflunar og refsingar svikara.
Ræða þessi var haldin í belgiska þinginn nokkru áður en
ágreiningurinn reis út af afvopnun heimahersins.
Það er ekki skorið utan af hlut-
unum hér. Merkisberi Alþýðu-
blaðsins veit hvað hann verður
að láta gera, ef hann ætlar að
koma fram einræði sínu og
Hanníbalanna. Hann veit, að
það væri enganveginn nóg að
gera ráðstafanir til þess að út-
rýma á einhvern hátt forustu-
mönnum alþýðusamtakanna svo
sem Stefáni Ogmundssyni, for-
manni Prentarafélagsins, Sig-
urði Guðnasyni, formanni
Dagsbrúnar, Hermanni Guð-
muridsyni, formanni Hlífar, Birni
Bjarnasyni, formanni Iðju, Jóni
Rafnssyni,. erindreka Alþýðu-
sambandsins, eða öðrum þeim
trúnaðarmönnum, sem verkalýð-
urinn hefur kosið með lýðræðis-
háttum til að starfa fyrir sig. Sæ-
mundamir vita að það þarf meira
til, því maður myndi koma í
manns stað, þó allír þessir
væru ,,bomir fyrír borð“.
Þess vegna segir Sæmund-
ur þessi eftirtektarverðu orð : Það
þarf að ,,bera fyrir borð úr
hreyfingunni óhappalýð þann,
sem sty&ur nuverandi meirihluta
í stjórn AlþýÓusambandsins og
ýmissa tíerþlýÓsfélaga“.
„IIIþýðið“ hlusti!
Þið Dagsbrúnarmenn, sem ein-
róma kusuð núverandi Dags-
brúnarstjóm og fulltrúa á Al-
þýðusambandsþing, — heyrið
kveðju Sæmundar Ólafssonar,
merkisbera Alþýðublaðsins: —
Þið erað ,,óhappalýður“ og ,,ill-
þýði“, sem bera skal fyrir borð
úr verkalýðshreyfingunni 1! Með
öðrum orðum: Ef atvinnurekend
ur af tagi Sæmundar Ólafsson-
ar fengju að ráða, þá yrði meiri
hluti Dagsbrúnarmanna rekinn
úr Dagsbrún eða Dagsbrún öll
úr Alþýðusambandinu — og ef
þessir herrar réðu ríkjum, þá
sambandi hvað Alþýðublaðið hefur oft kallað Hermann komm-
únista, hvað það hefur sagt um kommúnistann Eggert Þor-
bjamarson, og hvað það sagði þegar kommúnistinn Þóroddur
Guðmundsson var kosinn forseti Alþýðusambandsþingsins.
Nei, virðulegu herrar við Alþýðublaðið, hér duga engin
undanbrögð, þið og ykkar lið börðust gegn myndun þeirrar
ríkisstjómar, sem nú situr að völdum, þið og ykkar lið er
andvígt öllu samstarfi við „Jtommúnista“ innan verklýðssam-
takanna og á vettvangi stjómmálanna. Framkoma ykkar á Al-
þýðusambandsþingi var liður í baráttu ykkar gegn þessu sam-
starfi, liður í baráttu ykkar gegn ríkisstjórainni. Þetta er sann-
leikur sem öllum er ljós- Það voru mistök, að það vora þið
sem réðuð fyrír Alþýðuflokknum á Alþýðusambandsþingi, en
ekki þeir menn, innan Alþýðuflokksins, sem af einlægni vildu
stjómarsamstarf og samstarf við „kommúnista“ bæði í verk-
lýðsfélögunum og á vettvangi stjórnmálanna. En þessi mistök
er enn hægt að leiðrétta, ef menn eins og Emil Jónsson, Har-
aldur Guðmundsson, Kjartan Ólafsson, Guðgeir Jónsson o. fl.
fá að ráða stefnu Alþýðuflokksins. Þá mun vissulega verða
einlægt samstarf milli Alþýðuflokksmanna og „kommúnista"
í verkalýðsmálum og stjómmálum.
Verkalýður íslands!
Getur nokkur verklýðssinni éf-
ast um hverskonar andi það er,
sem lýsir sér í þessum orðum Sæ-
mundanna.
Það er einræðið, skefjálaust
og grímulaust, — krafan um það,
að ef meirihlutinn hugsar öðru-
vísi en einræðisherrarnir, — þá
skuli méirihlutanum útrýmt.
Það er gegn þessum hugsunar-
hætti, sem mannkynið heyir nú
hina fómfrekustu frelsisstyrjöld.
Það er úi þess að tryggja það að
fjöldinn, að meirihlutinn hafi
rétt til þess að ráða, að milljónir
manna fórna lífi sínu.
En þegar vitstola grimmdar-
seggir harðstjórnarinnar eru að
bíða ósigur fyrir herskörum lýð-
ræðisins, þá espa þessir litlu
,,Göringar“ eins og Sæmund-
arnir og Hanníbala-kvislingar sig
og heimta :
Vér eimr skulum ráða, meiri
hlutinn er illþýði* sem borinn
skal fyrir borð — úr hreyfing-
unni — og úr þjóðfélaginu, ef.
þeir réðu.
Verkamenn íslands!
Það er tími til kominn að stinga
við fæti og staldra við, þegar ein-
ræðið sýnir fés sitt svo opinber-
lega sem nú.
Við þekkjum það af tíu ára
baráttu gegn einræði eins flokks
í Alþýðusambandinu, — hverjir
það eru í íslenzkri verklýðshreyf-
ingu, sem vilja halda við ein-
ræði eíns flokks þar að nazista
sið. Það eru einmitt Hanníbal-
arnir og Sæmundarnir.
Nú þegar þessir menn hafa
orðið að láta undan síga fyrir
þunga lýðræðisins, þá espast
þeir og æpa: Lýðræðinu skal út-
rýmt, meirihlutinn skal borinn
fyrir borð.
íslendingar! Það er hægt að
þola áróður fasista sem þessara
Alþýðublaðinu, en það er annað,
sem aldrei má verða :
Bftir frelsunina væntir þjóðin
einhvers nýs. — Gamla lagið verð-
ur ekki liðið framar. •— Landið
þarfnast ríkisstjórnar, sem fram-
kvæmir hlutina, sem refsar án þess
að hika og er framsækin.
Ríkisstjórnin þarf að endur-
skoða ýtarlega alla starfsemi sína.
— Frá þessu sjónarmiði virðist
samsetning stjórnarinnar ekki
'heppileg.
Vissulega þykir þjóðinni vænt
um að sjá, að mótspyrnuhreyíing-
in og Kommúnistaflokkurinn eiga
fulltrúa í stjóminni, en sem heild
er stjórnin ekki samkvæmt óskum
þjóðarinnar. — í henni era of
margir gömlu mannanna, með
miklu óorði á sér, en ekki nógu
margir nýir menn. — Við þörfn-
umst stjórnar, þar sem mótspyrnu-
hreyfingiri hefur miklu meiri á-
hrif. — Samt sem áður tökum við
þátt í stjórninni, af því að við
viljum stuðla að aukinni þátttöku
í stríðinu. — En til að reisa landið
alveg við þarf nýja stjórn.
Við viljum spyrja ríkisstjórnina
þessara spurninga: Hver er til-
íf i mHíhidi ið ella w
menn til verkfaUa, verður að taka
eignanámi.
Við krefjumst þess, að stofnað-
ar séu hreinsunarnefndir, sem séu
samsettar af meðlimum mót
spyrnuhreyfingarinnar og hafi það
hlutverk að flýta á allan hátt fyrir
rannsókn landráðamálanna.
Nota verður aðstoð mótspyrnu
hreyfingarinnar til að halda uppi
reglu í landinu, en aðeins þátt-
taka hennar getur komið í veg
fyrir tilraunir til stjórnbyltingar
(coup d’etat) og hindrað stofnun
einræðis Þjóðin vill fá öll lýð-
ræðisleg og stjórnarskrárleg rétt-
indi sín aftur, en því furðulegra
er að heyra forsætisráðherrann
tala um þann möguleika að stjóra-
in fái aukin völd (hún hefur nú
fengið þau, — þýð.), það kemur
alls ekki til mála. — Það er álit
almeimings, að þingið hafi umboð
fyrir fáa aðra en þingmennina
sjálfa, og að brýn þörf sé fyrir
kosningar áður en þrír mánuðir
era liðnir frá frelsun alls landsins.
— En það gefur ekkert tilefni til
að auka völd stjórnar, — þingið
Alþýðusambandsþingið samþykkti einróma mót-
mæli gegn hinum flokkspólitísku skrifum og kaup-
lækkunarkröfum þeim, sem fram hafa komið í tíma-
riti samvinnufélaganna, Samvinnunni.
Jafnframt skoraði þingið á meðlimi Alþýðusam-
bandsins að vinna ötullega að eflingu samvinnuhreyf-
ingarinnar.
Þessi ályktun kom ónotalega
við hjartað í Hannibal Valdi-
marssyni og notaði hann tæki-
gangurinn með skriffinnskunni og er enn lýðræðisleg stofnun, og við
mennina með þessum hugsunar-
hœtti fá völd, — nein tíöld, til
þess að þoma einrœði sínu á. —
★
Sæmundur, menningarfrömuð-
urinn mikli úr kexverksmiðjunni
Esju, hyggst að leggja í herferð
gegn íslenzkri verklýðshreyfingu
og vinna ,,menningarafrek“ mik-
ið, líkt og Alþýðublaðið vonað-
ist eftir að fyrirmynd hans, Hit-
öðrum endalausum tálmunum,
sem lagðar eru í veg fyrir nauð-
synlegar athafnir hinna vopnuðu
flokka mótspyrnuhreyfingarinnar?
— Ilvers vegna er leyniherinn að-
skilinn svo stranglega frá öðrum
vopnuðum flokkum? — Á meðan
menn okkar eru enn að berjast
og deyja, eru árásir gerðar á föð-
urlandsvini, og óafsakanleg hlunn-
indi eru veitt svikurum í fangels-
um, og sumir eru látnir lausir án
nauðsynlegrar rannsóknar.
Það þarf að hreinsa til í landinu
frá grunni og upp í topp, en fyrst
og fremst þarf að taka toppinn til
athugunar. — Það verður ekki að-
eins að refsa öllum þeim, sem hafa
haft beina samvinnu við óvinina,
heldur verða þeir að vera útilok-
aðir frá opinberum störfum nú og
í framtíðinni og frá hverri þeirri
aðstöðu, sem veitir þeim tækifæri
til að hafa áhrif á þjóðlífið. .
Fyrirtæki Þjóðverjavina, sem
framleiddu fyrir óvinina, en tefja
nú framleiðsluna og espa verka-
ler, ynni í Austurvegi. Það á að
• .uppræta komxnúnismann“, —
,,bera meirihlutann í verklýðs-
hreyfingunni fyrir borð“.
íslenzkur verkalýður verður
ekki með orðum veginn, — jafn-
vel ekki stóryrðum „yfirmanns-
Aldrei má tslenzþ alþýða láta *nS 1 ”^-sÍu •
Verkalýður Islands hefur háð
langa og harða baráttu fyrir
mannréttindum sínum og lýð-
ræði og hann mun ekki gefa þau
upp, þótt öskrað sé að honum.
Stoltur og markvís, í meðvit-1 ætla bara að segja það, að hver
und um rétt sinn og vald, munjsú leyniverzlun, sem hjálpar þeim,
megum ekki leyfa, að réttur þess
sé neitt skertur. — Það verður að
taka upp nýjar starfsaðferðir til
að hraða lausn knýjandi vanda-
mála.
Aða'lvandamál landsins er
hreinsunin, og fólkinu er nijög
annt um að réttlætið nái fram að
ganga. — En seinagangur land-
ráðamálanna er ekki eina áhyggju-
efni verkalýðsins. — Skömmtunin
er a. m. k. eins mikilvæg, og hver
einasti verkamaður bíður óþreyju-
fullur eftir fréttum og eftir fyrstu
raunhæfu framkvæmdunum á
þessu sviði. — Auðvitað ber eng-
inn á móti því, að miklir erfiðleik-
ar eru samfara því verki að end-
urskipuleggja dreifingu nauðsynja
og flutning matvæla til borganna.
— En við þörfnumst meir en full-
yrðinga ráðherranna um að frain-
farir verði, — við þörfnumst ráð-
stafana til að tryggja tafarlausar
umbætur á matvælaástandinu.
Skömmtunina verður að lagfæra
strax, og framkvæma verður verð-
lagsstefnu, sem kemur í veg fyrir
að bændur lendi í sama volæðinu
og fyrir stríð. Allmargir bændur
hafa stórgrætt á stríðinu, og þeir
verða auðvitað látnir skila gróð-
anum. — Það verður lika að binda
enda á það hneyksli, að lúxushótel
hafi allsnægtir af alls konar mat-
vælum.
Tímarnir hafa breytzt. — Við
gátum deilt um það á hernámsár-
unum, hvort leyniverzlun væri
lofsverð starfsemi. — Ég ætla ekki
að hefja þær umræður aftur. Ég
verkalýður íslands feta áfram að
því lokatakmarki frelsis og far-
sældar, sem hann hefur sett sér
að ná. Aðköst ofstækismanna
munu þar engu fá breytt.
sem hafa nógan mat, tií að ná í
meiri mat, og veitir leynimöngur-
unum hneykslanlegan gróða, er nú
beinlínis skaðleg fyrir landið og
árás á lífskjör fólksins.
Ef fólkið á að fá mat, er líka
nauðsynlegt að því sé veitt tæki-
færi ti'l að kaupa hann, þegar hann
fæst, með því að hækka kaupið.
— Iíækkun sú, sem þegar .hefur
verið tilkynnt, — 60% ofan á kaup
1939 —, er ekki nægileg eins og
verðlagi er nú háttað.
Ég þarf að geta hér um ein ný
samtök, senr urðu til í sambandi
við mótspyrnuna gegn hernáminu
og þýzksinnuðum atvinnurekend-
um. — Það eru baráttunefndir
verldýðsfélaganna (Comites de
Lutte Syndicale), sem verður að
veita viðurkenningu sem fulltrú-
um mikils þorra verkamanna. —
Talað hefur verið um landsfund
verkamanna, samkvæmt tillögu
göm'lu ríkisstjórnarinnar. En ekki
verðist hafa verið gert ráð fyrir
þátttöku C. L. S. — Slík ráð-
stefna mundi verða ógæfa fyrir
verkalýðinn. — Leyfið mér að
benda á það, sem skeði síðastlið-
inn .sunnudag, þegar meir en 1000
fulltrúar frá öllum landshlutum
komu saman á ráðstefnu C. L. S.
— Ég þarf ekki að fara mörgum
orðum um þá ákvörðun ráðstefn-
unnar að berjast fyrir sameiningu
verldýðshreyfingarinnar, sem
mundi stórauka mátt landsins til
að heyja striðið. — Ég ætla að-
eins að rifja upp kröfuna um lág-
markskaup: — „Við krefjumst
50% hækkunar á núverandi kaup-
gjaldi og viðhaldi allra þeirra
kjarabóta, sem fengizt hafa á
stríðsárunum". — Það væri vitur-
legt af rfkisstjórninni að taka upp
þessa stefnu, sem er eina fram-
kvæmanlega lausnin á vandamál-
inu.
Ríkisstjómin verður að tryggja
stuðning verkalýðsins, en ekki
stríðsgróðamanna og arðræningja,
ef hún ætlar sér að stjórna vel og
leiða landið til sigurs við lilið hinna
brezku, bandarísku og rússnesku
bandamanna okkar. Hún getur að-
eins aflað sér þessa stuðnings með
því að stuðla að félagslegum fram-
förum og með því að uppfylla
sanngjarnar kröfur verkamanna.
Nauðsynlegt er að koma hern-
um í nýtt og betra horf. — Her-
sveitir mótspyrnuhrcyfingarinnar
verða að vera grundvöllur nýs, lýð-
ræðislegs hers.
Þjóðin krefst þess, að stríðið
gegn Þýzkalandi sé háð afdráttar-
laust, að landráðamönnum sé refs-
að skjótt og vægðarfaust, og að
nýsköpun fari fram í landinu. —
Fólkið krefst aðgerða af stjórninni
í þessa átt. — Verði hún ekki við
þeirri kröfu, verður hún að fara
frá.
færið til þess að afhjúpa sig
sem agent afturhaldsins í Fram
sóknarflokknum innan verklýðs
hreyfingarinnar. Kvað hann sér
ókunnugt um að slík skrif
hefðu komið fram í Samvinn-
unni og vildi eigi að þing verk-
lýðssamtakanna mótmælti kaup
lækkunarskrifum Hriflujónasar
& Co. Krafðist hann þess að
ályktun þessi væri borin undir
atkvæði í tvennu lagi og varð
þingforseti fúslega við, þeim
tilmælum hans.
Þegar Hannibal og „sálufélag
arnir“ sáu að allur þingheimur
mótmælti, treystust þeir „sálufé
lagarnir" ekki til þess að lyfta
höndum til varnar Framsóknar-
afturhaldinu og voru því báðir
liðir ályktunarinnar samþykktir
einróma.
Ályktunin er svohljóðandi:
„18. þing Alþýðusambands ís-
lands mótmælir harðlega hinum
flokkspólitísku skrifum og
kröfum um almenna kauplækk-
un, sem kom fram í tímariti
kaupfélaganna, Samvinnunni.
Jafnframt beinir þingið þeirri
áskoran til allra meðlima sinna
víðsvegar um land, að efla af
fremsta megni samvinnuhreyf-
inguna í landinu og standa vel
á verði gegn hverskonar flokks-
legri einangrun innan sam-
vinnuhreyfingarinnar.“
Heillaóskir
til ríkisstjómarinar
Framhald af 2. síðu.
Fundurinn lítur svo á, að með
framkvæmd samningsins sé stigið
stórt spor til hagsbóta fyrir allan
verkalýð og þjóðina sem heild“.
FRÁ VERKAMANNA-
FÉLAGI HÚSAVÍKUR.
„Fundur í • Verkamannafélagi
Húsavíkur, haldinn 11. nóv. 1944,
lýsir yfir fullum stuðningi við
stefnuskrá ríkisstjórnarinnar. —
Fagnar fundurinn þeirn miklu á-
formum, sem í stefnuskránni fel-
ast, til sköpunar lifvænlegra skil-
yrða fyrir alla alþýðu í Iandinu“.
Forsætisráðherra hefur þakkað
félögunum ályktanirnar.
(Frá skrifstofu forsœtisráð-
herra).
Matvælasendingar til
Grikklands
Er Anthony Eden, utanríkisráð-
lrerra Breta, var í Aþenu fyrir
skömmu, lofaði liann grísku stjórn-
inni, að 60.000 smálestir af mat-
vælum, lækningavörum og öðrum
nauðsynjum skyldu send mánað-
arlega til Grikklands.
Vörur þessar verða teknar af
birgðum brezka hersins í Litlu-
Asíu.
Fimmtudagur 30. nóvember 1944. — ÞJÓÐVILJINN
FVyygygyWWVVfl^WVWWWWflAWVWWWWWWWWWWWW^
llllF DF ÍDSDllDF DIEO SHFl llDDl-
lllDDDD II MDsgaMsM
í leiðara sínum í gær lýsir Vísir velþókmm á starfi
þeirra manna, sem gengn af Alþýðusambandsþingi. (En þá
var nótt). Jafnframt lofar blaðið því að stjómarandstæð-
ingar innan Sjálfstæðisflokksins muni gera það sem í þeirra
valdi stendur til þess að verða ekki eftirbátar Hannibal-
anna, það veitir gildan ádrátt um hátt „hitastig“ innan Sjálf-
stæðisflokksins:
„Ágreiningurinn á Alþýðusambandsþinginu er eðlileg-
ur, en að honum rak vonum fyrr. Hann er einn þáttur í póli-
tiskri þróun, — þeirri, hvort gera skuli gælur við kommún-
istana, eða standa í beinni andstöðu við þá, er þess gerist
þörf, og afstýra þjóðhættulegum áformum þeirra í ýmsum
myndum. Alþýðuflokkurinn hefur sýnt óvenjulegan mann-
dóm í átökunum á Alþýðusambandsþinginu, og spáir það §
góðu um framtíð hans að öðru leyti, falli hann ekki fyrir
þeirri freistni, að slá af stefnumálunum fyrir stundarhags-
muni. Flokkaskipunin í heild er í deiglunni, og vel getur
farið svo, að hitastigið verði víðar það sama og það reyndist
hjá vinstri flokkunum að þessu sinni, áður en eðlileg skipan í
er komin á í landinu, — en þróunin gengur sinn gang.“
Hin nýja Belgrad
BELGRAD eða BEOGRAD,
eins og hún heitir í Júgoslavíu,
þýðir hvíta, fagra borgin. Og fyrir
stríð var Belgrad vissulega ein af
fegurstu borgum á Balkanskaga,
þar sem hún stóð í hinum litskrúð-
uga dal, þar sem áin Sava rennur
í Dóná, sem í söngvum Slava er
nefnd hin „hvíta“, en ekki hin
„bláa“.
En það er breytt Belgrad, sem
rauði herinn og júgoslavneski þjóð
frelsisherinn eru nú nýbúnir að
ná úr höndum óvinanna, því að
borgin er enn eins og nazistar
skildu við hana eftir hina villi-
maninlegu loftárás, sem þeir gerðu
á hana 6. apríl 1941. Hún er mest-
öll ein svört rúst.
Talið er, að á þessum degi hafi
20000 manns farizt í Belgrad á fá-
einum klukkutímum. — Þetta var
áminning sú, sem Hitler veitti hin-
um óstýrilátu Júgoslövum, sem
höfðu dirfzt að steypa kvislinga-
stjórn sinni af stóli.
En bálið í Belgrad laniaði ekki
mótspyrnuvilja Júgoslava, heldur
tendraði loga frelsisástarinnar,
sem nú skín svo bjart í hinni nýju
Júgoslavíu Titos marskálks.
Örfáunr dögurn eftir eyðingu
Belgrads kvaddi Tito saman fyrstu
ráðstefnuna í kja'llara undir
hrundu húsi í Belgrad. — „Við
byrjum í Belgrad, og við munum
enda í Belgrad", sagði hann.
Fýrir stríð var Bdgrad borg
margháttaðra andstæðna. — Úr-
elt tyrknesk hús stóðu við hlið
nýrra og tilkomumikilla stjórnar-
bygginga, og breiðir, nýtízkulegir
búlevardar enduðu i mjóurn krók-
óttunr strætum.
Meiri hluti borgarbúa lifði í
gömlu, óhreinu fátækrahverfunum
en embættismannastéttin lifði í
lúxusvillum. — Konungshöllinni,
sem er fyrir utan borgina, fylgdi
sérstakur flugvöllur, og í henni
voru geysistórir og skrautlegir
danssalir, en samkvæmt opinber-
urn skýrslum var húsakosti verka-
manna þannig háttað, að fimrn
voru í hverju herbergi að meðal-
tali.
Það var algengt að sjá gamla
herforingja Rússakeisara spranga
um göturnar í fínum einkennisbún
ingum.
Ótti fasistastjórnarinnar við
„rússnesk“ áhrif var svo mikill, að
hún viðurkenndi ekki tilveru Sov-
étríkjanna.
Hún viðurkenndi enn hið „keis-
aralega“ Rússland, og sendiherra
zax-sins naut enn árið 1940 allra
réttinda við konungshii'ðina.
Menn voru dæmdir í 10 ára fang
elsi, ef þeir brugðu sér í heinxsókn
til Sovéti'íkjanna.
Við megum vera viss um, að
hin nýja Belgrad, höfuðboi’g hinn-
ar nýju lýðræðissinnuðu Júgo-
slavíu, mun ekki verða vígi þjóð-
félagslegs ranglætis og pólitískrar
heimsku og ráðleysis.
Tito hefur skapað nýja og glæsi-
lega Júgoslavíu í stað hinna svörtu
rústa gömlu Júgoslavíu, og eins
mun rísa úr rústum gömlu Bel-
grad ný Belgrad, hin „hvíta,
fagi’a borg“.
Franskur Gyðingahat-
ari í ævilangt fangelsl
Claude Maubourget var dæmd
ur í ævilangt fangelsi fyrir
skömmu í París. — Hann var
einn af ritstjórum vikublaðs Gyð-
ingahatara hernámsárin fjögur.
— Segir í dómsforsendunum, að
það hafi verið eitthvert auðvirði-
legasta málgagn franskra Þjóð-
verjavina.
Maubourget tók einnig drjúg-
an þátt í baráttunni gegn frönsku
skæruliðunum.