Þjóðviljinn - 02.12.1944, Blaðsíða 7

ÞJÖÐVILJINN
7
Laugardagur 2. desember 1944.
JACK LONDON:
Skipsdrenguriim á Blossa
skjálfandi varir hans, skipaði Franski Pési honum nið-
ur, til þess að drekka kaffi og fara síðan að sofa. Friskó
Kiddi fór með honum, en Franski Pési stóð einsamall
uppi og stýrði til hafs. Tvisvar heyrði hann öldumar
brotna undan stefni skútunnar, sem elti þá, og einu sinni
sá segl á hléborða sem fór í gagnstæða átt. En það
hvarf í myrkrinu og hann sá það ekki aftur.
Um dagrenningu var kallað á báða drengina upp á
þiljur og þeir komu þangað með stýrur í augum. Dagur-
inn rann upp kaldur og grár og stinningsvindur var.
Jói horfði undrandi á hvítu tjöldin á sóttvarnarstöðinni
á Engiley. Suðurströnd San-Franciskó var hjúpuð reyk,
en nóttin, sem ennþá dvaldi á sjóndeildarhringnum í
vestri, smá þokaðist fyrir deginum. Franski Pési var
að ljúka við langa bóginn á Rakún-sundinu. Hann horfði
með gaumgæfni á einsiglda skútu, sem dansaði á öldun-
um hálfri mílu fyrir aftan þá.
Þeir halda þeir geti náð Blossa! púh! Og hann snéri
skútunni og tók beina stefnu á Golden Gate.
Einsiglda skútan tók sömu stefnu. Jói horfði um
stund á hana. Hún sigldi sýnilega sömu stefnu og þeir,
en var miklu hraðskreiðari.
En með þessum hraða verða þeir ekki lengi að ná
okkur sagði hann.
Þú heldur það. Franski Pési hló. púh! Við tökum frá
þeim vind. Þú bráðum sjá.
Þeir fara með meiri hraða sagði Friskó Kiddi til
skýringar. En við höfum fullan beitivind. Við komumst
fram úr þeim að lokum, jafnvel þótt 'þeir hætti sér yfir
grynningarnar, sem ég efast um, að þeir geri. Horfðu á!
Framundan sáust stórir brotsjóir á hafinu. Þeir risu
hátt móti himni og tættust sundur í hvítfyssandi löður.
Milli þeirra sást í gufuskip, sem slangraði milli sjóanna
eins og drukkinn maður og leitaði til hafnarinnar. Ým-
ist sást í votann kjölinn eða þilfarið, sem var hlaðið
alls konar farmi, og sjóarnir þvoðu upp undir stjórnpall-
inn. Það var tígulegt, þetta stríð milli mannanna og
náttúruaflanna. Hversu hræddur sem Jói var áður, var
hann það ekki nú. Nasir hans þöndust út og augu hans
leiftruðu, er hann horfði á hið yfirstandandi stríð.
Franski Pési heimtaði stakk sinn og sjóhatt og Jói
fór í samskonar búning. Síðan var Friskó Kidda skipað
að binda peningaskápinn fastan. Meðan þeir voru að
því, leit Jói á firmanafnið, sem stóð með gylltum stöf-
um á hurðinni „Bronson og Tate“ las hann. En hvað
var þetta? Það var faðir hans og félagi hans. Það var
peningaskápur og peningar þeirra. Friskó Kiddi, sem
var að festa síðustu skorðuna sem átti að styðja skáp-
inn, leit upp og fylgdi starandi augnaráði hans.
Hvert í logandi, hvíslaði hann. Það er faðir þinn.
Jói kinkaði kolli. Nú skildi hann allt. Þeir höfðu
farið inn til San-Andreas, þar sem faðir hans var að
láta vinna stóra grjótnámu, og að líkindum voru 1
skápnum laun þúsund manna eða meira, sem unnu þar.
Talaðu ekkert um þetta hvíslaði hann.
Friskó Kjddi var sömu skoðunar. Franski Pési kann
að minnsta kosti ekki að lesa, sagði hann, og það er ekki
óhugsandi, að Rauði Nelson komist ekki að því, hvað
þú heitir. En samt sem áður er þetta ljóta gamanið.
Þeir brjóta upp skápinn, og skipta ránsfengnum, þegar
þeir geta og ég sé ekki, hvað við getum gert.
Við skúlum bíða og sjá hverju fram vindur.
Jói hafði afráðið, að hann skyldi gera allt sem hann
gæti, til þess að vernda eign föður síns. Hið versta,
I
ANTON P. TSÉKKOFF:
GRESJAN

strauk sér um brjóstið síðan
leysti hann utan af bögglinum,
og Jegúrska sá koma í ljós dós
með styrjuhrognum þurrkaða
styrju og franskt brauð.
Sko, ég fór fram hjá fiskibúð
og keypti þetta, það er ekki
rétt að vera með kræsingar á
virkum degi, en ég hugsaði sem
svo, það er sjúklingur heima
og átyrjuhrogn eru góð.
Maðurinn í hvítu skyrtunni
kom inn með tepott og samó-
var.
Borðaðu, sagði séra Kristó-
íer og smurði styrjuhrognum á
brauðsneið. Et og ver glaður,
sá tími kemur, að þú þarft að
fara að læra lexíur þínar, gerðu
það með áhuga og af hreinu
hjarta, en þegar þú átt að segja
frá því sem þú hefur lært, þá
segðu það með þínum eigin orð
um. Og reyndu að skilja allt,
sem þú lærir. Sumir eru ágætir
stærðfræðingar en þeir hafa
aldrei heyrt getið um Pétur
Mogíla, .aðrir þekkja hann, en
vita ekkert um tunglið. En þú
skalt læra svo, að þú vitir allt,
kunnir latínu, frönsku, þýzku,
landafrseði og auðvitað sögu,
guðfræði, heimspeki og stærð-
fræði, og þegar þú ert orðinn
fullnuma, þá veldu þér em-
bætti, bið þú guð, og hann mun
vísa þér veginn, hvort þu átt
að verða læknir, dómari eða
verkfræðingur. Séra Kristófer
stakk upp í sig brauðsneið með
styrjuhrognum ofan á. Páll
postuli segir: Lát ei huga þinn
hneigjast að undarlegum og
margbrotnum fræðum. Auðvit-
að, ef um er að ræða kukl, ó-
leyfilega list eða tilraun til að
vekja upp dauða, eins og Sál,
eða læra eitthvað, sem að eng-
um notum kann að koma, þá er
betra að láta það vera. Þú verð
ur að gera það eitt, sem guði
er þóknanlegt. Tökum dærni:
Hinir helgu postular töluðu all-
ar tungur, og þú lærir tungu-
mál. Basíl mikli lærði stærð-
fræði og heimspeki- St. Nestor
skrifaði veraldarsögu — og þu
lærir hana. Farðu að dæmum
hinna helgu.
Séra Kristófer sötraði teið úr
undirskálinni, þurrkaði skegg
sitt og hristi höfuðið:
Já, sagði hann, ég var mennt-
aður upp á gamla vísu. ég er
búinn að gleymn mörgu nú, en
ég lifi þó öðruvísi en fjöldinn.
Til dæmis, ef emhver segir.eút
hvað á iatínu yfir miðdegisverð
ínum eða vtnar í söguna, þá
gleður það mig. Eða þegar hé-
raðsrétturinn kemur saman og
það á að íara með eiðstafinn og
\
prestarnir eru feimnir, þá er ég
öruggur og kann vel við mig
innan um dómara og lögfræð-
inga. Eg tala eins og lærður
maður, drekk te með þeim og
hlæ að bvi sem þeir segja Svo-
leiðis er það drengur mirm. Lær
dómur er ljós, vanþekking
myrkur. Það er dýrt að læra nú
á dögum. Móðir þin er ekkja,
hún fær eftirlaun. en samt.. .
Séra Kristófer leit til dyra
og hvíslaði: Ivan Ivansson mun
hjálpa þér, hann á engin börn,
vertu hughraustur. Hann varð
alvarlegur og hélt áfram í lág-
um rómi: En mundu eftir því,
Jegorúska, að gleyma ekki móð-
ur þinni og ívani ívanssyni.
Boðorðin segja, að þú eigir að
heiðra móður þína, og ívan
Ivansson er velgerðarmaður
þinn- Guð forði þér frá að verða
stórbokki gagnvart fólki, sem
er ekki eins menntað og þú, vei,
vei.
Séra Kristófer lyfti hendinni
og sagði hátíðlega: Vei! vei, þér
þá!
Hann var orðinn málugur og
hætti ekki að tala fyrr en ívan
Ivansson kom inn og settist við
borðið.
Jæja, ég er búinn að ljúka
öllum okkar viðskiptum, sagði
hann. Við hefðum getað farið
heim í dag, en við verðum að
hugsa um Jegor. Eg verð að
koma honum fyrir. Systir mín
sagði mér, að Nastasja Petr-
offna, vinkona hennar, ætti
heima hér nálægt, kannski hún
vilji taka hann að sér.
Hann rótaði í vasabók sinni
og fann bögglaðan miða: Litla
Lágastræti, við verðum að fara
og finna hana, þetta eru ljótu
vandræðin.
Eftir morgunverðinn héldu
Undarlegur maður að nafni
Moser var á ferli um Evrópu á
seinni hluta síðustu aldar- Var
hann kallaður „Gyðingurinr.
gangandi" og var að vísu Gyð-
ingur, fæddur í Warschau.
Hann fór gangandi land úr
landi, frá því hann var barn að
aldri og fram á elli ár, alltaf
klæddur síðri, svartri kápu. Að
öðru leyti var hann talinn með
réttu ráði.
Hann strauk úr skóla 15 ára
gamall, vegna þess að kennar-
arnir vildu þvinga hann til að
taka kristna trú. Eftir það eirði
hann hvergi. Þó kvæntist hann
og eignaðist 3 börn. Fór hann
til fundar við fjölskyldu sína
fimmta hvert ár.
Moser gekk um flest lönd
Evrópu og skömmu fyrir alda-
mótin gekk hann á fund vís-
indamannsins Charcot í París
og bað hann að gefa sér ein-
þeir ívan og Jegorúska af stað.
Þetta er óþolandi, þú hangir
við mig eins og mý. Þú og móð-
ir þín vilja gera þið að mennt-
uðum manni, og ég á að bera
allan kostnað og áhyggjur af
því.
Þegar þeir fóru um garðinn
voru vagnarnir og ökumennirn
ir farnir.
Ivan ívansson spurði lögreglu
þjón til vegar til Litla Lága-
strætis.
Það er langur vegur, sagði
lögregluþjónninn glottandi, það
er þama í bæjarjaðrinum. Þeir
mættu mörgum leiguvögnum,
en ívan ívansson lét það ekki
eftir sér að aka í vagni, nema
hann hefði viðskiptastörfum að
gegna- Þeir þömmuðu áfram og
spurðu til vegar. Þegar fætur
þeirra og tungur höfðu komið
þeim alla leið til Litla Lága-
strætis, voru þeir bæði þreytt-
ir og sveittir.
Segðu mér, sagði ívan ívans-
son og vék sér að gömlum
manni, sem sat á bekk hjá
garðshliði, hvar hús Nastasju
Petroffnu Túskúnoffs er.
Hér er enginn, sem heitir
Túskúnoff, ef til vill er það
Tímosjenkó?
Nei, Túskúnoff.
Fyrirgefðu, en hér er enginn
Túskúnoff.
Ivan Ivansson yppti öxlum og
hélt áfram.
Þú þarft ekki að leita að því,
kallaði gamli maðurinn, ég segi
þér satt.
Heyrðu, gamla, ávarpaði ívan
hver ráð gegn eirðarlevsi sínu.
Honum er lýst svo þá, að hann
hafi verið í síðum, svörtum
kufli með hvítt skegg, flókið
hár, magur og þjáningarlegur.
Hann talaði ensku, frönsku,
rússnesku, hebresku og þýzku
fullum fetum. Charcot gaf hon-
um ýms ráð tii reynslu, en
gamli maðurinn svaraði von-
leysislega: ,,Eg hef reynt allt
— en allt árangurslaust“.
Hann dvaldi eitt ár í París
og voru reyndar v^ð hann raf-
magnslækningar — árangurs-
laust.
•
Ræðumaður (í útvarpi):
,,Hvar eru öll þessi hráefni
saman komin á einum stað:
Járn, kol, blý, leir, timbur,
gummí, hampur.. ..“
„I vösum minum“, sagði
drengur, sem hlustaði á með
öðru eyranu.
ÞETT4