Þjóðviljinn - 20.03.1945, Síða 7

Þriðjudagur 20. marz 1945.
ÞJÓÐVILJINN
7
Mikkjel Fönhus:
ERICH MARIA REMARQUE:
MIM m £ f
1

VINIR

Hralmingar bjóraf jölskylduimar
Tréð var sw> þungt, að "björapabbi átti >erfitt með
að koma því yfir mýrina við tjörnina. Stundum gekk
hann aftur á bak.
Bjóramamma horfði á bónda sinn, þar sem hann kom
með tréð og stritaði af öllum kröftum. Hún varð eins
hugsandi á /svipinn og bjór getur orðið.
Hún sat kyrr góða stund enn og þá hafði hún fund-
ið upp, hvað hægt væri að gera, til þess að sleppa við
erfiðið í mýrinni.
Hú'n gekk fram og aftur um bakkann og horfði með
athygli yfir mýrina. Og þar sem mýrin var lægst, fór
hún að grafa. Moldin var blaut. Bjóramamma gróf með
framfótunum. Hún tók torfið jafn óðum og bar það
niður í tjörnina.
Þegar bjórapabbi sá þetta, kom hann til hennar og
fór líka að grafa. Og svo grófu þau bæði lengi og af
miklu kappi.
Þau voru að grafa skurð.
Hjónin unnu nótt eftir nótt. Ungamir voru farnir
að hjálpa þeim, þeir voru orðnir á stærð við kött.
Skurðinum miðaði lengra og lengra áfram yfir mýr-
ina í áttina að skóginum. Hann var einn metri á dýpt
en tæplega svo breiður. Vatnið úr tjörninni rann inn
í hann jafn óðum. Hann lá svo lágt.
Og loks kom að því eina nótt, að verkinu var lokið.
Bjóramamma kom ofan úr skógi með stærðar trjábút í
fanginu. En nú þurfti hún ekki að ösla með hann yfir
mýrina. Vegurinn ofan úr skóginum, sem bjórarnir
höfðu rutt, enti þar sem skurðurinn tók við.
Bjóramamma velti trénu út í vatnið, lagðist sjálf
til sunds og fylgdust með trénu. Það flaut nærri því af
sjálfu sér. Nú þurfti hún aldrei framar að strita með
þunga byrði yfir mýrina. Sums staðar var skurðurinn
grafinn undir yfirborði mýrinnar. Þar varð bjóra-
mamma að synda í myrkri.
Eftir litla stund var hún komin út í tjörnina með
trjábútinn sinn og hélt áfram sigri hrósandi.
We<M®TTA
Flest mikilmenni hafa lifað j
viðburðaríka ævi. Heimspeking ;
urinn Immanuel Kant var þó
alger undantekning frá því.
Enda á Heine að hafa sagt.
„Það er ómögulegt að rita ævi
sögu Kants, því að hann á sér
enga sögu“.
Einkalíf hans var svo gjör-
samlega tilbreytingarlaust, að
það var í frásögur fært, að
hann færi svo stundvíslega til
vinnu sinnar og kæmi svo stund
víslega heim, að nágrannarnir
settu klukkur sínar eftir því-
En því minna, sem hægt var
að segja um hann sjálfan, því
meira hefur verið ritað um
bækur hans. Mönnum taldist
svo til um síðustu aldamót, að
skrifaðar hefðu verið 3000 bæk
ur og ritgerðir um kenningar
Kants. Og eflaust hefur mikið
bætzt við siðan.
Einhver hefur reiknað út, að
ef hægt væri að hagnýta þann
hita, sem mannslíkaminn fram-
leiðir á sólarhring, nægði hann
til að suðuhita tuttugu og átta
lítra af vatni.
★
„Vegir frægðarinnar eru ó-
rannsakanlegir“, sagði eitt sinn
franskur rithöfundur .(og varð
frægur fyrir). „Hefði Rauðhetti
ekki gengið út af veginum, þá
hefði úlfurinn ekki mætt henni
og gleypt hana. En þá hefði
Rauðhetta ekki orðið fræg“.
(En hverjum lifandi manni var
gagn í því, að Rauðhetta varð
fræg? mætti líka spyrja).
★
Afbrýðisemin fæðist með ást-
inni, en deyr ekki með henni.
La Rochefoucauld.
skjóta á gamla kermenn, vora
smákrakkar þá.“
Eg svaraði engu. Gottfried
horfði á mig. Hann horfði enn
á mig-
Það leið löng stund áður en
Köster kom aftur. Hann var
einn. Læknirinn var farinn að
lesa í blaði. Hann leit upp og
spurði, hversvegna lögreglan
kæmi ekki.
Köster stóð í sömu sporum
og horfði annars hugar á hreyf-
ingarlausan líkama Gottfrieds
Hann tók ekki eftir því, sem
læknirinn var að segja.
Læknirinn endurtók spurn-
inguna. Köster dró andann
djúpt: „Lögreglan — já, við
verðum að hringja til lögregl-
unnar —
Læknirinn leit þegjandi á
hann og gekk sjálfur að síman
um.
Eftir örfáar mínútur komu
tveir lögreglumenn og fóru að
skrifa niður helztu æviatriði
Gottfrieds. Mér var það óskilj-
anlegt, að ég skyldi vera að
segja öðrum hvað hann héti,
hvar og hvenær hann væri
fæddur og hvar hanr. ætti
heima — þegar hann var þarna
sjálfur og horfði á mig á meðan.
Eg horfði á blýantsstúfinn í
hendi lögreglumannsins. Hann
vætti blýantinn með tungunn’
öðru hvoru og ég svaraði spurn
ingum hans ósjálfrátt og hugs-
unarlaust.
Hinn lögreglumaðurinn skrif
aði á meðan skýrslu um atburð
inn og spurði Köster, hver til-
drögin hefðu verið og hvernig
árásarmaðurinn hefði litið út.
„Eg veit það ekki. Eg tók
ekki eftir því“, svaraði Köster.
Eg leit á Köster, því að mér
duttu í hug ljósgulu legghlífarn
ar og einkennisbúningurinn.
„Vitið þér heldur ekki úr
hvaða flokki þeir voru? Tókuð
þér ekki eftir einkennisbúningi.
borða á handlegg eða neinu
einkenni?“
„Nei“, svaraði Köster. „Eg
tók ekki eftir neinu fyrr en
skotið var. Og eftir það hugs
aði ég ekki um annað —“ hann
þagnaði — „annað en félaga
minn“.
„Eruð þér sjálfir í einhverj-
um stjórnmálaflokki?“
„Nei“.
„Eg sPUfði bara vegna þess,
að þér sögðuð félagi“. '
„Hann er félagi minn úr
stríðinu“, sagði Köster.
Lögreglumaðurinn sneri sér
að mér og spurði, hvort ég gæti
gefið lýsingu á árásarmannin-
um.
Köster leit á mig.
„Nei, ég tók ekki eftir neinu“.
„Það er undarlegt“, sagði lög-
reglumaðurinn.
„Nei, því að við gengum í
hugsunarleysi og vorum að tala
saman. Þetía gerðisl allt svo
skyndilega".
jÞ’að virðast litlar líkur til,
að hægt verði að handsama
þessa pilta“, sagði lögreglumað
urinn og andvarpaði.
„Megum við fara meþ félaga
©kkar með okkur?“ spurði
JKöster.
„Eigihlega væri — —. Er
dauðameinið fullsannað?“ Lög-
xeglumasðurinn leit á lækninn.
„Eg var að skrifa dánarvott-
;orðið“!
„Og hvar eru kúlurnar? Eg
iverð að fá þær“, sagði annar
lögreglumaðurimi.
,,Það eru tvö skot. Ef ég á
að ná báðum kúlunum, verð ég
að — —Læknirinn þagnaði
mg leit á Köster..
„Eg verð að fá þær, svo að
hægt sé að bera saman, hvort
þær eru úr sömu hyssu“, sagði
lögreglumaðurinn.
„Já“, svaraði Köster og leit á
lækninn.
Hjúkrunarmaðurinn kom með
einhver verkfæri og dró lamp-
ann niður aftur. Læknirinn
fann aðra kúluna fljótt. En til
þess að ná hinni varð hann að
gera skurð. Hann lét á sig
gúmmíhanzka, tók hníf og sára
klemmu.
Köster tók viðbragð, gekk að
Gottfried og lokaði augum
hans.
Eg sneri mér undan, þegar
ég heyrði hnífinn sarga. Eitt
augnablik datt mér í hug að
hrinda lækninum frá. Var Gott-
fried ekki bara meðvitundar-
laus? En nú hlaut læknirinn
að drepa hann með hnífnum. —
Eg áttaði mig þó fljótt. Eg hafði
séð of mörg lík til að láta
mér detta þetta í hug.
„Þarna er hún“, sagði lækn
irinn og rétt úr sér. Hann
þurrkaði kúluna og rétti öðr-
um lögreglumanninum hana-
„Þessi er úr sömu byssu og
hin. Er það ekki?“
Köster laut niður og horfði
á litlu, gljáandi kúlurnar, sem
ultu fram og aftur í lófa lög-
reglumannsins. „Já“, sagði
hann hljómlaust.
Lögreglumaðurinn vafði kúl-
urnar innan í pappír og stakk
þeim í yasa sinn.
„Það er eiginlega ekki lög-
um og reglum samkvæmt",
sagði hann, „en ef ykkur lang-
ar til að fara með hann heim.
— Dauðameinið er sannað. Er
það ekki læknir? Já, þér eruð
líka dómlæknir, svo að það
getur líka vel gengið. Takið.þið
hann bara. — En það geta orð-
ið réttarhöld á morgun. Þér
skiljið það“. •
„Eg skil“, svaraði Köster.
„Og við látum allt vera ó-
hreyft“.
Lögreglumennirnir fóru.
Læknirinn hafði búið um sár
Gottfrieds á ný og sett yfir þau
heftiplástur. „Þið megið fara
með hann á börunum- Það er
nóg að þið skilið þeim á morg-
un“ sagði hann.
„Þakka yður fyrir“. sagði
Köster. „Komdu Robby“.
Hjúkrunarmaðurinn bauðst
til að hjálpa okkur en ég hristi
höfuðið. Við bárum börurnar út
og lögðum þær inn í bílinn
Læknirinn og hjúkrunarmaður-
inn komu út að bílnum. Við
breiddum frakka Gottfrieds of-
an á hann og ókum burt.
Köster sneri sér að mér:
„Við leitum aftur um götum
ar. Eg gerði það áðan. Þá hef-
ur það líklega verið of snemmt,
En nú geta þeir verið komnir
á kreik“.
Það fór að snjóa. Köster ók
eins hljóðlega og hann gat.
Reyndar vissu þeir, sem við
leituðum að, ekki, að við vor-
um í bíl. ,,Karl“ smaug
eins og hvít vofa götu úr götu
Fannkoman óx. Eg náði í ham-
ar úr verkfærakassanum og
hélt á honum, reiðubúinn að
stökkva út úr bílnum og greiða
höggið.
Við ókum inn í götuna, þar
sem það hafði gerzt. Hjá ein-
um ljósastaurnum var blóð í
hvítum snjónum. Köster
slökkti Ijósin og við ókum hægt
meðfram gangstéttinni og
horfðum í kringum okkur. Eng-
inn maður var sýnilegur. En
drykkjulæti heyrðust úr veit-
ingakjallara skammt frá.
Köster stöðvaði bílinn við
gatnamót. „Bíddu hérna. Eg
ætla að líta inn í þessa krá“.
„Eg fer með þér“, sagði ég.
Hann leit á mig með augna-
ráði, sem ég þekkti vel síðan
í strfðinu, þegar hann fór einn
>út að halda vörð.
„Eg ætla ekki að gera neitt
þar inni“, sagði hann- „Hann
sleppur í það skipti. Eg ætla
bara að vita, hvort hann er þar.
Þá bíðum við eftir honum. þang
að til hann kemur út. Vertu
hjá Gottfried á meðan“
Eg féllst á það og hann hvarf
út í hríðina. Snjókomin féllu
þétt í kringum mig og bráðn-
uðu á andliti mínu og höndum.
Allt í einu fór sú hugsun að
ásækja mig, að við hefðum ekki
átt að breiða ofan á Gottfried
Nú var eins og hann væri ekki
einn af okkur.
Eg tók frakkann ofan af höfði
hans. Snjókornin féllu á and-
lit Gottfrieds, augu og munn.
En þar bráðnuðu þau ekki. Eg
þurrkaði þau af með vasaklútn
um mínum og breiddi frakk-
ann ofan á andlitið aftur.
Köster kom aftur. „Hann var
þar ekki- Við skulum leita í
öðrum götum hérna í kring.
Mér finnst einhvern veginn, að