Þjóðviljinn - 30.05.1945, Blaðsíða 2

ÞJÓÐVILJINN / Miðvikudagu 30. maí 1945.
2
Bygging ðruggrar hafnar grundvallarskil-
yrði blðmlegs atvinnulífs i Snæfellsnesi
Veffkalýdsfélagíd á Sandí gerir nýja samntnga
— Brýn þörf vegar framan víd Snœfellsjökul
Viðtal við Guðmund Vigfússon, erindreka Alþýðusambands Islands
Guðmundur Vigfússon, erindreki Alþýðusambands fslamds,
er fyrir nokkru kominn vestan af Snæfellsnesi, en þangað fór
hann til Ólafsvíkur og Sands á vegum Aiþýðusambandsins.
Verkalýðsfélagið á Sandi hefur nú náð sambærilegum kjör-
um og íbúar annarra þorpa í landinu, en fram að þessu hafa
kjör verið þar allmjög verri en á sambærilegum stöðum.
f eftirfarandi viðtali ræðir Guðmundur um atvinnumál,
kjarasamningana nýju og önnur áhugamál íbúa þessara staða. —
Hafnarmálið mimu nú vera mest umrædda málið á þessum
stöðnm, þótt ekki séu menn fyllilega sammála um hafnarstæðið.
Hitt eru íbúar Sands og Ólafsvíkur fyllilega sammála um að
bygging öruggrar hafnar á Snæfellsnesi sé grandvallarskilyrði
fyrir bættum lífskjörum íbúanna.
ATVINNUMÁL í ÓLAFSVÍK
— Þú hefur vafalaust margt
í fréttum úr dvöl þinni á Snæ-
fellsnesi, hvað viltu segja mér
um atvinnumálin þar vestra7
spyr ég Guðmund.
— Um atvinnumálin í Ólafs-
vík er það að segja að 3—4 bát-
ar gengu þaðan á vertíðinnl,
stærsti báturinn mun vera um
16 tonn.
— Afli?
— Afli var frekar góður og
hlutir munu vera um 8—9 þús.
kr. yfir vetrarvertíðina. — Ól-
afsvíkurbátamir em nú að und-
irbúa sig á veiðar með snurre-
vaad.
— Vinna í landi?
— Vinna 1 landi befur aðal-
lega verið við hraðfrystihúsið,
en í Ólafsvík er starfandi eitt
hraðfrystihús.
Þá hefur og Byggingasam-
vinnufélag Ólafsvíkur haft
í smíðum 10 íbúðir. Þessi
hús, sem verða innan
skamms íbúðarhæf, marka tíma
mót í byggingamálum þorpsins,
því húsakostur þess hefur fram
að þessu verið yfirleitt mjög lé-
legur.
Aðalforgöngumaður þessa fé-
lags er Kristján Jensson, for-
maður verkalýðsfélagsins, og
hefur hann unnið mikið starf
við stofnun félagsins og fram
kvæmdir þess.
RAFLÝSING — ÁHUGI
FYRIR NÝSKÖPUN SJÁVAR-
ÚTVEGSINS
— Fyrir liggur að raflýsa
þorpið — í fyrsta skipti, heldu:
Guðmundur áfram, og er ver-
ið að ljúka við lagningu leiðslna
í öll hús, en um það verk hef-
ur séð Jónas Magnússon, raf
virkjameistari úr Reykjavík.
Mikill áhugi er ríkjandi fyr-
ir því að taka þátt í nýsköpun
sjávarútvegsins. sérstaklega
méðal verkamanna og sjó-
manna, en hefur fram að þessu
fengið daufar undirtektir hjá
forráðamönnum þorpsins, t. d.
hreppsnefndinni, sem eðlileg-
ast hefði verið að haft hefði
forgöngu um myndun félags-
samtaka um útgerð og pöntur.
báta.
ATVINNUMÁL Á HELLIS-
SANDI
— Hvað er um Sand að
segja?
— Frá Sandi voru gerðir út
á vetrarvertíðinni 10 trillubát-
ar, 3—5 tonn að stærð, en eng-
inn dekkbátur.
Afli hefur verið góður, þegar
gefið hefur á sjó, en vegna sér-
staklega erfiðra hafnarskilyrða
er þeim ekki fært að róa
nema í blíðskaparveðri.
Hlutir yfir vertíðina munu
vera frá 3—4 þús. kr. Munur-
inn sem þarna er milli afla-
hluta á Sandi og í Ólafsvík,
liggur í því að vegna smæðar
bátanna, sem orsakast af hafn-
leysinu, gefa þeir ekki sótt sjó
í sama veðri og Ólafsvíkingar.
— Landvinna?
— Á Sandi hefur ekki verið
um aðra landvinnu að ræða en
við frystihúsið.
— Byggingar?
— Um byggingaframkvæmd-
ir er mjög lítið á Sandi, þó er
vinna að hefjast við byggingu
nýs bamaskólahúss. sem var
orðið mjög aðkallandi.
SÆKJA ATVINNU TIL
ANNARRA STAÐA
— Úr báðum þorpunum
sækja menn vinnu til annarra
staða að sumrinu, og kemur þar
fyrst og fremst til greina vega-
vinna, síldarvinna o. fl. þ. h.
FRAMTÉÐ BEGGJA ÞORP-
ANNA GRUNDVALLAST Á
GÓÐRI HÖFN
— Hvað er að frétta af hafn-
armálinu?
— Hafnleysið á Snæfellsnesi
er mesta vandamálið varðandi
nauðsynlega aukningu atvinnu-
lífsins í báðum þorpum, og
snertir jafnframt öryggi þeirra
fjölmörgu fiskibáta og skipa,
sem sækja á nærliggjandi mið.
Bygging beggja þorpanna hef
ur fyrst og fremst grundvallazt
á nálægð auðugra fiskimiða,
sem jafnvel eru mjög sótt af
bátum frá fjarliggjandi stöð-
um.
Vegna þessara erfiðu skilyrða
hefur íbúum fækkað á báðun
stöðunum, einkanlega þó Sandi,
á undanförnum árum, en þó
heldur fjöldi dugmikilla sjó-
manna undraverðri tryggð við
þessa erfiðu staði en það byggist
fyrst og fremst á voninni um
betri skilyrði og bætta af-
komu.
RANNSÓKN Á HAFNAR-
STÆÐI I RIFSÓSI
— Hafa ekki verið hugmynd-
ir uppi um byggingu hafskipa-
h'afnar í Rifsósi?
— Jú, undanfarið hafa verið
mjög ákveðnar hugmyndir um
byggingu stórskipahafnar á
Snæfellsnesi, og hafa menn þá
fyrst og fremst haft augastað á
Rifsósi. Þar var áður, eins ög
kunnugt er, á tímum einokun
arkaupmann&nna, mikið skipa-
lagi, en sem á sínum tíma lagð-
ist niður vegna sandframburð -
ar úr Hrafnkelsá, og fluttist
verzlunin þá til Ólafsvíkur.
— Var ekki rannsakað hafn-
arstæðið í Rifsósi?
— Byrjunarrannsókn á hafn-
arstæði í Rifsósi fór fram fyrir
nokkrum árum og er meiningin
að ljúka við hana í sumar.
— Þeir deila um hvar höfn-
in eigi að vera?
— fbúar Sanda eru mjög ein-
huga um Rifshöfn, en Ólafs-
víkingar sækja hinsvegar mjög
fast að jafnframt verði rann-
sökuð hafnarskilyrði í Ólafs-
vík.
Vitamálastjóri mun hafa gef-
ið vilyrði fyrir samtímis rann-
sókn á báðum stöðunum, og
þótt mál þetta sé nú nokkurt
hitamál milli Ólafsvíkurbúa og
Hellissandsbúa, munu hvoru-
tveggja einhuga um að sætta
sig að fullu við niðurstöður 6-
hlutdrægrar rannsóknar, því
báðum er örugg höfn aðalatrið-
ið.
Bygging landshafnar á Snæ-
fellsnesi myndi gerbreyta at-
vinnuhqttum og lífskjörum í-
búanna þai, og jafnframt stór-
bæta aðstöðu þeirra skipa sem
stunda veiðar á þessum slóð-
um.
VINNFDFILA — NÝIR
SAMNINGAR Á SANDI
—Verklýðsfélagið á Sandi
gerði nýja samninga um dag-
iAn?
— Já, Verkalýðsfélagið Jök-
ull í Ólafsvík hafði á s. 1. vetri
samræmt kaupgjald og vinnu-
kjör því sem almennast er í
landinu. Hinsvegar bjó verka-
lýðsfélagið Afturelding á Sandi
við gömul og úrelt kjör og hafði
sagt upp samningum er gengu
úr gildi 10. maí.
Kröfur féicgsins voru einung-
is til samræmingar við gild-
andi Ólafs'víkurkjör.
— Voru ekki léleg kjör \
Sandi?
Guðmundur Vigfússon.
— Jú, vinnukjör og kaup á
Sandi hafa lengst af verið með
þeim lökustu í landinu. en bó
hefur undanfarin ár jafnan
miðað 1 áttina, einkum undir
forustu núverandi formanns,
Hjálmars Elíesersonar. Þegar
Hjálmar flutti til Sands árið
1943 voru aðeins 40 félagsmenn
í verklýðsfélaginu, en nú telur
það um j50 meðlimi.
ATVINNl JREKENDUR Á
SANDI VILDU EKKI TALA
VIÐ VERKAMENN
— Hvernig gekk svo að
semja9
— Strax og samningatilraun-
ir vom reyndar, kom í ljós að
atvinnurekendur voru mjög
tregir til að verða við þessum
sanngjörnu óskum, og átti þetta
einkum við um hraðírystihúsið
eða framkvæmdastjóra þess,
Einar Arason, sem neitaði al-
gerlega að eiga viðræður um
nýja samninga við samninga-
nefnd verkalyðsfélagsins
VINNUSTÖÐ 7 UN HAFIN
taaji -iwasBBm
— Hvemig fór?
Þegar sýnt þotti að samvng-
ar næðust ekki á friðsamiegan
hátt, samþykkti verkalýðsfélag-
ið að viðhafðri allsherjar at-
kvæðragreiðslu að lýsa yfir
vinnustöðvun hjá öllum at-
vinnurekendum og samúðar-
vinnustöðvun vélstjóranna vio
hraðfrystihúsið. — Óhætt er að
fullyrða að vinnustöðvun vél-
stjóranna réð fremur öðru
baggamuninn.
Þá fyrst, er hún var komin
til framkvæmda sáu atvinnurek
endur sér ekki annað fært e.n
að tala við samninganefnd
verkalýðsfélagsins sem jafn
réttháan aðila, og gengu samn-
ingar þá frekar greiðlega og
náði félagið fram fyrirhuguð-
um samræmingarkröfum sínum
þannig, að sama kaup og kjör
gilda nú á Hellissandi og öðr-
um hliðstæðum stöðum. Al-
menna verkfallið stóð yfir í
viku, en verkfall vélstjórannu
einn dag.
Almenn ánægja var ríkjandi
yfir sigri félagsins í vinnudeil-
unni.
STÓRFELLT TJÓN BÆNDA
UM DAGINN
— Varð mikið tjón af hríðar-
veðrinu um daginn?
— Það hlauzt ekkert tjón á
mönnum né bátum, en allar
leiðir tepptust og bændur sunn-
an Fróðárheiðar urðu fyrir til-
finnanlegu tjóni á sauðfé, sem
Næturlæknir er í læknavarðstoí-
unni í Austurbæjarskólanum.
Sími 5030.
Næturvörður er í Laugavegsapó-
teki.
Næturakstur: Hreyfill, sími 1633.
Ljósatimi ökutækja er frá kl.
22.25 til kl. 2.45.
TJtvarpið í dag:
8.30 Morgunfréttir.
19.25 Hljómplötur: Óperulög.
20.25 Útvarpssagan „Herragarðs-
saga“ eftir Selmu Lagerlöf;
þýð. Björns Jónssonar '(H.
Hjörvar).
21.00 Dagskrá listamannaþingsins.
Orgeltónleikar í Dómkirkj-
unni: fslenzk kirkjutónlist.
Páll ísólfsson leikur á orgel.
Pétur Á. Jónsson syngur.
fennti, hrakti í sjó og ár, t. d..
misstu sumir bændur um helm-
ing fjárstofns síns í ofveðrinu.
SAMGÖNGUR MEÐ ÖLLU
ÓVIÐUNANDI
— Samgöngur eru alltaf jafn
slæmar?
— Já, annað aðalvandkvæði
fbúanna á Snæfellsnesi er sam-
gönguieysið.
Vöruflutningar fara fram á
sjó f það litlum flutningabát-
um að lítið sem ekkert farrými
er fyrir hendi og eru þeir þar
afleiðandi ekki boðlegir til
mannflutninga fyrir aðra en bá
sem eru þaulvanir sjóvolki.
Endrum og eins koma strand-
ferðaskipm á þessa staði, en þó
algerlega ófullnægjandi.
SNÆFELLÍNGAR \ILJA FÁ
„VEG FYRIR JÖKUL“
— Um samgöngur á landi e**
það að segja, hehiur Guðmund-
ur áfram, að þær eru einungis
bundnar við Fróðárheiði, sem
er ófær bifreiðum allt að 6
mánuði ársins.
Almennur áhugi hefur lengi
verið ríkjandi um veg fyrir
framan jökul, en það hefur
fram að þessu fyrst og fremst
verið notað sem kosningamál,
en ekkert orðið úr framkvæmd-
um ennþá.
Verulegan hluta leiðarinnar
fyrir jökul er talið mjög auð-
velt að leggja veg, þar sem á
löngum svæðum þyrfti ekki.
annað en að ryðja veg, og
myndi sá vegur, undir flestum
kringumstæðum, verða fær bif-
reiðum allt árið. Sýnist óverj-
andi, segir Guðmundur að loK-
um, að halda íbúum utanverðs
Snæfellsness í algeru sam-
göngubanni meginhluta ársins,
enda eru kröfur um vetrarveg
orðnar það ákveðnar að varla
verður lengur á móti staðið aí
löggjafanum.
★
Guðmundur mun væntanlega
fara innan skamms til Vest-
mannaeyja, og má vera að hann.
hafi eitthvað í fréttum að
segja, þegar hann kemur úr
þeirri för.
J. B.