Þjóðviljinn - 09.06.1945, Blaðsíða 7

Laugardagur 9. júní 1945.
Selma Lagerlöf:
LAPPI OG GRÁFELDUR.
Hann var nefnilega sekur um fleira en að elta kindur
og hænsni. Stundum fór hann út í skóg og drap héra
eða orraunga.
Hundurinn var lítill og svartur með gula bringu og
gular framlappir. Hann hét Lappi.
Lappi var svo viWr, að hann skildi mannamál.
Þegar skógarvörðurinn teymdi hann burt með sér,
vissi hann vel, hverju hann át'ti von á. En enginn
hefði getað séð það á Lappa. Hánn hvorki hengdi
niður höfuðið né lagði niður rófuna, héldur bar sig
vel, eins og hann var vanur.
Honum var sérstaklega annt um að bera sig vel,
vegna þess, að þeir lögðu leið sína um skóginn. Þessi
víðáttumikli skógur . umgirti gömlu námuna á alla
vegu, og bæði menn og skepnur vissu, að skógurinn
hafði verið látinn vaxa í friði um langan aldur. Þa ’
hafði tæpast verið höggvinn eldiviður. Og eigendurn-
ir höfðu heldur ekki gert sér það ómak að grisja hann.
Það var eðlilegt, að svona skógur væri notalegt
heimkynni villidýra, enda var margt af þeim. Þau
kölluðu skóginn, sín á milli, Friðarskóginn og álitu,
að hann væri öruggasti griðastaður landsins.
Þegar Lappi gekk gegnum skóginn, fór hann að
hugsa tum það, hve grimmur hann hefði stundum
verið við smádýrin, sem áttu þar heima. Ef þau vissu,
hvað biði hans nú, mundu þau verða kát og horfa á
hann úr fylgsnum sínum, sigri hrósandi. Hann veif-
aði rófunni og rak upp glaðlegt gelt, svo að enginn
skyldi ímynda sér, að illa lægi á honum.
„En það hefði verið lítið gaman að lifa, hefði ég
ekki farið á veiðar stöku sinnum“, sagði hann við
sjálfan sig. „Það má hver hafa vonda samvizku fyrir
mér, en ég skammast mín ekki“.
Lappa varð undarlega bilt við, þegar honum datt
þetta í hug. Hann teygði upp höfuðið, eins og hann
langaði til að góla. Nú hljóp hann ekki lengur við
hlið skógarvarðarins, heldur lötraði á eftir honum.
Það var greinilegt, að Lappi var að hugsa um eitthvað
óskemmtilegt.
Þetta var að vorlagi og elgkýmar voru nýbornar.
Kvöldið áður hafði Lappi lagt í einelti kálf, sem var
tæplega vikugamall, og flæmt hann út í mýri. Hann
elti kálfinn fram og aftur — ekki til þess að veiða
hann, heldur hafði hann gaman af að hræða hann.
Elgkýrin vissi, að mýrin var rótlaus, og svona
snemma á vori var hún áreiðanlega ófær stórum
Itfitt 0$ ÞETTA
Hollenski rithöfundurinn Mande
viile, sem var uppi fyrir 200 árum,
segir á þá leið:
„Þar sem ókunnur maður kem-
ur, er venjulega tekið á móti hon-
um í samræmi við klæðnað hans.
Efnahagurinn er ráðinn af því,
hve dýr föt hans virðast og greind
mannsins af því, hve smekklega
þau eru valin. Því er öllum, sem
ekki treysta. manngildi sínu, mjög
áfram um að vera vel klæddir og
um fram ailt að vera þannig búnir,
oð efnahagurinn sé álitinn betri en
hann er.
Ef þú átt heima í stórum bæ,
þar sem þú þekkir ekki nema
fimmtugasta hvern mann, sem þú
mætir, nærðu þeim árangri með
fínum klæðnaði, að allflestir bæj-
arbúar, sem mæta þér, halda að
þú sért efnaðri en þú ert og líta á
þig með meiri virðingu. en þú
telur sjálfur að þér beri að
réttú Iagi!“
ÞJÓÐV ÍUJINN
.7
Dagurinn var liðinn. Og þó
gat hann aldrei tekið enda. I-
wan fann bréf í herbergi sínu.
Það var frá föður hans og hanr.
lagði það frá sér ólesið. Hana
gat ekki lesið bréf frá föður
sínum á slíkum' degi.
Nú var hann viss um, að
hann var ástfanginn og þráði
það eitt, að Tama yrði konan
hans. Hann hafði verið glópur.
Hvers vegna vissi hann þetta
ekki miklu fyrr — í fyrsta sinn
sem hann sá hana?
„Tama er í ónáð hjá föður
mínum“, sagði Bunji daginn eft-
ir. —
I-wan sat í draumum sínum
við skrifborðið.
Um nóttina hafði hann vakr.-
* að við rigningu á húsþakinu.
„Nú má rigna“, hugsaði hann.
Svo lá hann vakandi í myrkr-
inu og sagði við sjálfan sig:
Hún heyrir rigninguna eins og
1 ég. Síðan sofnaði hann aftur.
Um morguninn vaknaði hann
og sá fagurgrænan garðinn og
döggina glitra á trjálaufinu.
„Hún sér það, eins og ég“,
hugsaði hann. Hann gat varla
beðið þess rólegur að fá að
sjá hana.
Það átti ekki við, að hann
spyrði eftir henni. Og hann
sagði við sjálfan sig, að hún
væri þreytt og mundi sofa
Hann sá hana í huganum, sof-
andi undir rósóttri silkiá-
breiðu. Andlit hennar var sól-
brennt.
Þegar hann lagði af stað með
Bunji um morguninn, kom
þerna, hneigði sig djúpt og
rétti þeim sína pappírsregnhlíf •
ina hvorum.
I-wan sat við skrifborðið og
var að hugsa um, hvort hann
ætti að segja Bunji allt. En bá
var það Bunji, sem tók til
máls að fyrra bragði I-wan
hrökk við þegar hann nefndi
nafn systur sinnar.
„Nú, er hann reiður?“
„Já“, sagði Bunji.',‘,Þú manst
að ég bjóst við því.. Það hringl-
aði í talnastokknum í höndum
hans og hann skrifaði tölur ini
leið“.
„Hann reiddist, af því að hún
fór með okkur í gær“. hé't
Bunji áfram. „Hann ávitti hana
líka í gærkvöld. — Já, það vav
engin hálfvelgja, hvað hann
skammaði hana. Ég get hlegið
að því núna. En ég hló ekki
þá. Hann sagði Hka, að ég
hefði átt að vita betur“. Bunji
beit á vörina og þagði. ,,Ég
veit vel, hvað hann átti við' .
„Hvað þá?“ spurði I-wa.n.
Hann var orðinn rjóður í and-
liti.
„Nú hefur hann ákveðið, að
hún giftist Seki herforingja. —
Seki segist ekki vilja bíða
Iengur“.
Gólfið hringsnerist fyrir aug-
unum á I-wan.
„En hiin vill ekki eiga hann,
þó að hann biði í þúsund ár“, I
sagði Bunji stillilega og skrif-
aði nokkra tölustafi á pappírinn
„Sendum við ekki fimmtán þús-
und fílabeinsleikföng til Ame-
ríku?“
„Vill hún hann ekki?“ spurði
I-wan og var orðinn þurr í
kverkunum.
„Það er ekkert nýtt“, svar-
aði Bunji. „Við hin höfum líka
skömm á honum — meira að
segja móðir mín. En hún er
gamaldags kona og má ekkert
segja. Hún hefur aðeins' fer.g-
ið giftingunni frestað, hvað eft-
ir annað. Þegar faðir minn hef-
ur sagt: „Nú verður þetta loks-
ins að skríða til skarar, þá hef-
ur hún fundið upp á einhverju
og sagt til dæmis: „Það er
eftir að fága erfðagripina. Við
verðum að bíða þar til í næsta
mánuði. En þetta gengur ekki
til lengdar“.
„Næsta mánuð“, sagði I-wan
lágt.
„Já, — en Tama hlýðir þd
aldrei. Hún mundi fyrr drepa
sig“, sagði Bunji hreykinn. —
„Við vitum það öll, en faðir
minn trúir því ekki samt. Hann
er harðstjóri, þó að hann virð-
ist svona vingjamlegur Tama
er alveg jafn þrá og hann. En
því trúir hann aldrei“.
Bunji opnaði skúffu og tók
þaðan reikningsbók.
ýHeldurðu —?“ byrjaðfi I-
wan.
„Þrætur út af ástamálum
eru daglegt brauð nú orðið“,
sagdi Bunjii brosandk „Flest
ungt fólk þarf að eiga í IL-
indum út af þeim. Foreldrarn-
ir vilja halda öllu í gamla
horfinu. Börnin beygja sig ekki
fyrir neinu, nema ástinni“. —
Hann fór að hlæja. „Ég er sá
eini, sem er utan við þetta
allt saman og er ekki ástfang
inn“.
En I-wan gat ekki hlegið.
„Hvers vegna getur Seki
ekki fengið sér aðra konu"“
spurði hann.
„Hann er ríkur og voldug-
ur maður“, svaraði Bunji og
hringlaði í talnastokknum. „A.Í
ætt Samurais, eins og faðir
minrt. Heiður Japans — og
hvað það allt heitir — krefst
þess. Hann vill eiga ungi
konu, sem fæðir honum hrausta
sonu. Og Tama er hraust. Þess
vegna yiU hann eiga hana.
Faðir minn segir, að þetta sé
í þágu föðurlandsins. Gamla
fólkið tilbiður föðurlandið, skal
. ég segja þér — og keisarann“.
„Heldur þú —?“
„Ég held -ekki neitt“. svar-
aði Bunji fljótmæltur. ..Ég hef
sagt þér það að ég hugsa aldr-
ei. Það borgar sig ekki að
hugsa. Þegar ég var í skólan-
um, voru það nokkrir piltar,
sem fóru að hugsa. Ég hef ekki
séð þá síðan. Einn góðan veð-
urdag komu hermenn — það
voru hermenn Sekis — inn í
skólastofuna og sóttu þá. Seki
kærir sig ekki um, að menn
séu að hugsa of mikið, þar sem
hann hefur ráðin. Þess vegna
ákvað ég að njóta lífsins“.
I-wan hugsaði með sér, að
ekki væri heldur að sjá mikla
andagift í svip þeirra vel
klæddu og gleraugnaprýddu
stúdenta, sem hann mætti dag-
lega á götunum.
„Áttu við það, að hér séu
byltingamenn?“ spurði hann
„Þei, þei“, hvíslaði Bunji. —
„Segðu ekki eitt einasta orð.
Einhver gæti heyrt til okkar“.
Dymar voru aftur, en hann
gekk fram, oþnaði og leit úí.
Enginn maður var sjáanlegur á
göngunum.
„Ég tala ekkert um slíka
hluti“, sagði hann og bar ótt
á. „Ég hlusta ekki á það held-
ur. Mér kemur ekki annað við
en gæta vinnu minnar“
Hann fór að hamast við verli
sitt og I-wan var mjög undr-
andi. En hugsanir hans gerðu
hann ruglaðan. Átti hann að
gera sér eitthvað til erindis
heim, segja að hann hefði
gleymt einhverju — og reyna
að ná tali af henni? Hvers
vegna hafði hann ekki talað
meira við hana í gær? Hann
hafði, satt að segja, gleymt
því í gleði sinni. Nú hafði hann
engin önnur ráð en að snúa
sér til Bunji.
„Bunji, getur þú, — viltu
hjálpa mér til að ná tali af
henni í dag? Ég verð að hitta
hana“.
Bunji leit upp: ,,Tama á að
vera í herbergi sínu í þrjá
daga. Faðir minn skipaði það“.
„Þrjá daga“, endurtók I-wan.
Átti hann þá ekki að fá ao
sjá hana í þrjá daga?
„Hann hefur fyrr lokað har.a
inni í þrjá daga“, sagði Bunji.
„Það var í fyrra vetur, þegar
hún hótaði að reka sig í gegn.
Faðir minn sá, að henni var al-
vara. En hann var reiður og
hegndi henni“.
„Var það, þegar þið sögðuð,
að hún væri veik?“ spurði 1-
wan.
„Já, það var þá. Tama er
hlýðin hversdagslega, en þegar
um eitthvað þýðingarmikið er
að ræða, fer hún sínu fram, t;i
dæmis þegar hún neitar að
giftast Seki“.
Dyrnar opnuðust og Aiko
kom inn. Hann var þreytuleg-
ur að vanda. „Hérna er bréf
frá kaupmanni í París“, sagði
hann við Bunji. „Hann segir,
að ibenholtssúlurnar, sem postu
línshestarnir frá Han áttu að
standa á, hafi brotnað á lelð-
inni. Bjóstu utan um þær eins
og ég sagði þér?“
„Já, ég vafði þær í hálmi".
svaraði Bunji og reis á fætur.
„Ég bað þig að vefja þæi
I