Þjóðviljinn - 07.12.1945, Qupperneq 1

þJOÐVILJINN
10. árgangui
Föstudagur. 7. des. 1945.
257. tölublað.
Fjárlagafrumvarpið komið úr nefnd
Stórfelldar hækkaiiir á framlögum til
hafnarmála, vegamála og fræðslumála
Tskjur og gjöld hækka um 8--9 millj. kr.
Fjáveitinganefhd. skilaði í gær áliti um fjár-
lagafrumvarpið 19461
Merkustu breytingarnar, sem, nefndin leggur
til að gerðar verði á frumvarpinu, eru stórfelldar
hækkanir á framiagi ríkisins til hafnarmála, með
sérstöku tilliti til helztu hafna fiskveiðiflotans.
Þá leggur nefndin til að framlag til vega hækki
mikið, og verði lögð áherzla á að flýta sem mest
nokkrum aðalvegum á landinu.
Framlögin til fræðslumála leggur nefndin til
að hækki að miklum mun, og eru helztu hækkan-
imar til byggingar barnaskóla utan kaupstaða og
til byggingar héraðsskóla, gagnfræðaskóla, hús-
mæðraskóla í kaupstöðum og sveitum.
skiptingu á 6.36 millj. kr.
eða lítið eitt hærri upphæð
en veitt er til nýbygginga
í fjárlögum þessa árs.
Nefndin lítur svo á, aö
þótt rétt sé og sjálfsagt aö
leggja áherzlu á að ljúka
sem “fyrst vegum, sem
tengja eiga saman héruð
éða stærri þorp; þá sé ógér-
lep;t aö láta þær fram-
kvæmdir ganga út yfir fram
lög til hinna ýmsu smærri
staða, sem eiga ef til viil
Frh. á 8. sióu.
Sundknattleiksmót
Reykjavíkur
Úrslitaleikir fara fram
í kvöld
Sundknattleiksmót Reykja
víkur hefur að undanförnu
farið fram hér. í Sundhöll
Reykjavíkur og hafa þegar
farið fram allir leikir móts-
ins nema úrslitaleikirnir, en
þeir munu fara fram, í kvöld
í Sundhöllinni.
Konur í Sósíalistafélagi
ReykjavíJcur! Munið eftir
fundinúm í kvöld í Aðal-
stræti 12. Sjá nánar. auglýs-
ingu um þetta í blaðinu.
Nórskir Quislíngar
handteknir í Svíþjóð
Sænska öryggislögreglan
tók nýlega fasta 10 norska
Quislinga í Stokkhólmí.
Höfðu þeir sloppið úr
haldi~i Noregi og komizt til
Stokkhólms og notið þar
hjálpar. sænskra nazista.
Hefur sænska lögreglan tek
iö marga Svía fasta, grun-
aða um aðstoð við Quisiling-
ana. Norsk yfirvöld telja
suma pessara manna stór-
nættulega og er þess getiö
til aö þeir hafi haft sam-
vinnu við „Varúlfana“, sem
nokkuö höfgu lálið bera á
sér í Noregi upp á siöKastiö,
sent mönnum hótunaiþréf
cg unnið. skemmdarverk.
Erindi um Varsjá
Einar Olgeirsson alþingis-
maður flytur í kvöld út-
varpserindi um Varsjá, en
þar dvaldi hann nokkra daga
í haust, er hann ferðaðist.urn
Mið- og Austur-Evrópu.
Gcð samvinna Rauða
Samningur um viðsldpti milli ís-
lands og Finnlands undirritaður
íslendingar selja saltsíld, hraðfrystan fisk,
þorskalýsi og ull, en kaupa efni í síldartunn-
ur, og aðra trjávöru, pappírsvörur, húsgögn,
vinnuáhöld o. fl.
Framlög til hafnanuála
Um tillögur fjárveitinga-
nefndar varðandi hafnarmál-
in segir í nefndarálitinu:
í fjárlagafrumvarpinu er
ætlað til hafnarmannvirkja
2 millj. kr. og auk þess
300 000 kr. til hafnarbóta-
sjóðs. Nefndin er sammála
um, að með tilliti til hinnar
miklu aukningar á fiskiflot-
anum á næstu tveimur ár-
um, þar sem í ráöi er, að viö
bætist um 100 mótorbátar
og eitthvaö af öörum skip-
um. verði nú þegar aö gera
sérstakar' ráðstafanir til
þess, að þessí floti geti hafn
aö sig við fengsælustu fiski
miöin og stundaö þaöan
veiöar á vertíðum, og því sá
ógerninaur að komast af
meö svo litla upphæö til
hafnarmannvirkja. Nefndin
leggur því t-il, að unphæö
þessi sé hækkuð unp í 4 141
000 kr. og aö þeirri upphæö
sé skiDt eins og lagt er til
í breytingartillöau, en auk
þess veröi ríkisstjórninni
heimilaö að taka allt aö 2
millj. kr. lán ti hafnarmann
virkja sérstaklega. Með þvi
aö nota auk bess hafnar-
bótasjóö, eins og heimilt er,
hefur samgöngumálaráöh.
allt aö 3 millj. kr: til um-
ráöa fram yfir þá UDphæö,
sem lagt er til, að veitt verði
samkv. þessari grein, og
leggur nefndin til, að þvi fr
verði skipt eftir því, sem
þörf er á, og framkvæmdii
verði sem hér segir:
Til Akraness .... 700 000 kr.
— Húsavíkur .. 400 000 —
— Hornafj. . . ..300 000 —
— Sandgeröis .. 300 000 —
— landshafnar í
Njarðvík ..... 700 00 —
— annarra aðkall-
andi hafnar-
mannvii’kja . . 600 000 —
Með þessu móti telur
nefndin, að bæta megi úr
brýnustu þörfinni. Þá legg-
ur nefndin einnig til, að
framlag til hafnarbótasjóðs
verði hækkað um 500 000
kr. frá því, sem áætlað er í
fjárlagafrumv. Er þetta end
urgreiðsla til sjóðsins sam-
kvæmt lögum.
Samgöngumál
Um breytingartillögurnar
varðandi samgöngumál segir
í álitinu:
í fjárlagafrv. hafði fram
lag til nýrra vega verið lækli
að um 1 171 000 kr. frá fjár
lögum þessa árs. Kom það í
ljós í viðræðum við ríkis-
stjórnina, að leggja bæri á-
herzlu á að flýta sem mest
nokkrum aðalakvegum á
landinu, sem fengið höfðu
einnig melri háttar framlög.
undanfarin ár, auk þess
sem stefna bæri aö' því áö
vinna sem allra mest með’
vélum, enda mundi á þenn-
an hátt fást meiri afköst í
vegagerðum en áður. Tillög-
ur þær, sem vegamálastjóri
gerði til nefndarinnar um
skiptingu fjársins samkv.
frumv., voru miðaöar við
framkvæmdir í vegagerð á
þessum grundvelli, en það
hýddi, að ekkert frámlag
hefði verið veitt til all-
margra smærri vegaframkv.
Samfára þessum till. geröi
vegamálastjóri áörar tillög-
ur til nefndarinnar um
hersins og Norð-
manna
Trygve Lie, utanríkisráð-
herra Noregs hefur gefið
skýrslu um dvöl Rauða
hersins í Norður-Noregi.
Segir hann samkomulag
hermannanna og norskra
borgara hafa verið með á-
gætum. Herinn sá fólkinu
fyrir matvælum og öðrum
nauðsynjum, sem skortur
var á, en fólkið aðstoðaði
Rauöa herinn á ýmsan hátt. I
r
Dr. Arni Helgason
kominn heim
Vestur-íslendingurinn dr.
dr. Árni Helgason raffræð-
ingur frá Chicago er nýkom
inn til bæjarins.
Hann hefur síðan í sept.
1941 verið ræðismaður Is-
lands í Chicago.
Þetta er 6. ferð hans til
íslands og er aöalerindi
hans aö hafa tal af móður
sinni sem dveluf í Hafnar-
firði og er nú á 86. aldurs-
ári.
Hann fór vestur 1912.
Stundaði nám við. þrjá há-
skóla og réð'ist síðan' í þjón-
ustu raftækjaverksmiðju
Hjartar Thordarsen í Chica
go, en stofnaði síðar sitt
eigið rafiðnað'arfyrirtækit og
:hefur undanfáriö' vetið for-
stjóri rafiðnaöarsamsteypu.
í fyrra stríðinu var hann í
Bandaríkjahernmn í Frakk
landi.
Framhald á 8. síðu +
Þjóðviljanum barzt í gasr eftirfarandi fréttatiikynning
frá ríkisstjórninni:
„Samkvæmt fyrirlagi ríkisstjórnarinnav fóru þeir Pétur
Benediktsson sendiherra og Einar Olgeirsson aíþingismað-
ur til Finnlands í septembermánuði til samningaumleitana
við finnsku ríkisstjórnina um viðskipti miili íslands og
Finnlands. Samningar þessir gengu greiðlega og var gert
uppkast að samningi, sem ríkisstjórnir beggja landa hafa nú
fallizt á.
Hinn 4. þ. m. var gengið endanlega frá viðskiptasamn-
ingnum í Helsingfors, og undirskrifaði Pétur Benediktsson
sendiherra hann þaun dag fyrir hönd íslenzku víkisstjórn-
arinnar.
Samkvæmt þessum samningi lieita rikisstjórnir beggja
landa að veita gagnkvæmt innflutnings- og útflutningsleyfi
fyrir vörutegundum, sem sérstaklega eru tilgreindar í fylgi-
skjölum, nieð samningum, en munu þó einnig vinna að því
að greiða fyrir kaupum og sölujn á öðrum vörutegundum.
Eíkisstjórnirnar heita hvor annarri ennfremur að stuðla að
því, að samningar takizt um vörukaup milli inn- og útflytj-
enda í báðum löndunum. Þessi viðskipti eru þó því skilyrði
bundin, að ríkisstjórnir beggja landa leggi samþykki sitt á
verð og gæði þeirra vörutegunda, sem inn- og útflytjendur
semja uni. Hvorug ríkisstjórnin er skyld til, samkvæmt
samningnum, að veita fyrirtækjum eða einstaklingum inn-
flutningsleyfi, ef þessir aðilar eiga ekki rétt á slíkum leyf-
um, samkvæmt gildandi reglum í hvoru landi.
Um groiðsluskilmálana gildir sú meginregla, að greiðsla
skuli fara fram á báða bóga í dollurum. Þó getur ríkisstjórn
íslands, ef rikisstjórn Finnlands óskar þess, veitt eins árs
gjaldfrest á greiðslum fyrir síld og ull gegn vixluni sem
ríkisstjórn Finnlands samþykkir eða ábyrgist.
A£ íslámjs liálfu er gert ráð fyrir að selja til Finnlands
saitsíld, hraðfrystan fisk, þorskalýsi og ull, en kaupa þaðan
efiii í síldartunnur, pappírsvörur, þ. á. m. blaðapappir, ann-
an prentpappír og pappaumbúðir, eldspýtur, húsgögn, spo-'-
vörur, ýmiskonar áhöld úr tré, þ. á. m. vinnuáhöld og bús-
hinti og fræ.
Samningarnir gengu í gildi nú þegar og gilda til ársloka
1946.“ —
I
-♦