Þjóðviljinn - 18.04.1946, Page 4

■í
Þ JÖÐ VIL JINN
Fimmtudagur 18. apríl 1946.
þlÓÐVILIINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — SósíalistaflokKurinn
Ritstjórar: Kristinn E. Andrésson, Sigurður Guðmundsson, áb.
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Ritstjórnarskrifstofur; Skólavörðustíg 19. Simar 2270 og
6509 (eftir kl. 19.00 einnig 2184).
Afgreiðsla: Skólavörðustíg 19, sími 2184.
Auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 6399.
Prentsmiðjusími 2184.
Áskriftarverð; kr. 8.00 á mánuði. — Lausasölu 50 aurar
eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h. f.
----------------------------------------------------*
100 milljón króna stofnlán til sjávar-
útvegsins með tveggja og hálfs
prósent vöxtum
í fyrradag voru afgreidd sem lög frá Alþingi ein af
merkustu og mikilvægustu lögum sem þar hafa verið
Samþykkt. Þau lög heita nú lög um stofnlánadeild sjávar-
útvegsins við Landsbanka íslands, en voru um breytingu
á lögum við Fiskveiðasjóð, er þau fyrst voru lögð fyrir.
Með þessum lögum er tryggt að lánað verði sem stofn
lán frá Landsbanka íslands, til þess að koma upp fiski-
skipum og fiskiðnaðarfyrirtækjum a. m. k. 100 milljónir
króna, en getur raunverulega orðið um 130 milljónir kr.
hæst á hverjum tíma. Þessi lán veröa veitt með hæst 2'A %
vöxtum og til mjög langs tíma, hæst 15 til 20 ára.
O
Samþykkt þessarar löggjafar er tvímælalaust stærsta
spor, sem stigið hefur verið í íslenzkri löggjöf, til fjár-
hagslegrar eflingar sjávarútveginum. Með þessari lög-
gjöf er það tryggt að sú stórfellda nýsköpun sjávarút-
vegsins, sem nú er verið að framkvæma sem einn lið í ný-
sköpun atvinnulífsins, er gerð fjárhagslega kleif einstakl-
ingum og félagssamtökum. Með hinum stórfelldu f járhags-
legu aðgerðum, sem þessi lög ákveða, er þjóðinni gert
f járhagslega kleift að lyfta því Grettistaki á sviði sjávar-
útvegsins, sem ákveðið var að ráðast í með myndun
ríkisstjórnarinnar.
G
Það var Nýbyggingarráð, sem lét búa hið uppruna-
lega frumvarp til með þeim djörfu og stórtæku hug-
myndum, sem nú er orðið tryggt að verða veruleiki.
og var það flutt í þinginu að beiðni atvinnumálaráðherra.
Spurðist þetta frumvarp Nýbyggingarráðs, þegar er
það var kunnugt, sérstaklega vel fyrir hjá samtökum
fiskimanna og öllum, sem unna eflingu sjávarútvegsins.
það mætti allhörðu andófi frá hálfu Landsbankans, er
taldi því upphaflega flest til foráttu, en þó fór svo að
lokum að stjórn Landsbankans lýsti því yfir að hún
sætti sig við lögin, ef hún fengi að framkvæma þau.
Sósíalistaflokkurinn var andstæður því að fá stjórn
Landsbankans þessa framkvæmd í hendur og vildi láta
Fiskveiðasjóð annast hana svo sem upphaflega var ráð
fyrir gert — en aðrir flokkar þingsins lögðust á sveif
með Landsbankavaldinu í þessu og höfðu sitt fram. En
svo er þetta mál nú vinsælt orðið að vart er trúlegt að
jafnvel Landsbankastjórnin áræði að reyna að gera erfitt
fyrir um framkvæmd þess, slíkur styrr sem um hana
hefur staðið.
Hvílíkur munur er á aðbúnaði að sjávarútveginum
með þessum lögum, eða var fyrir stríð, sést bezt á því að
þá voru höfuðlánin í hengingarvíxlum með ca. 8%
vöxtum, — en nú eru vextirnir lánstíminn allt að
15 og 20 ár og lánað út á allt að % eða % kostnaðarverðs,
en það gerir mörgum efnaminni mönnum eða samtökum
kleift að ráðast í skipakaup eða byggingu fiskiðjufyrir-
tækis, sem þedm hefði verið ókleift ella.
O
Lögin um stofnlán sjávarútvegsins munu marka
tímamót í sögu sjávarútvegsins á íslandi eins og öll sú
nýsköpun sjávarútvegsins, sem þáu eru fjárhagslegur
grundvöllur að.
HVERNIG VIÐ SKIPTUM
BÆNUM OKKAR
„Borgari" skrifar mér eftir-
farandi hugleiðingar: „Við
Reykvíkingar skiptum bænum
okkar í daglegu tali niður i Mið-
bæ, Vesturbæ og Austurbæ, og
mun þá venjulega átt við þann
hluta bæjarins sem liggur innan
Hringbrautar. Þau bæjarhverfi
sem liggja utan Hringbrautar
teljum við svo úthverfi, s. s.
Kleppsholt, Sogamýri, Höfða-
hverfi, Norðurmýri, Grímsstaða-
holt og Skerjafjörð. Miðbæinn
teljum við miðdepil viðskipta- og
skemmtanalífsins og samgangn-
anna innanbæjar".
NÝR „MIÐBÆR?"
„Ennþá er þessari skiptingu
svona farið, en ýmislegt bendir
nú til þess að þetta sé að breyt-
ast. Bærinn hefur þanizt svo út
á síðustu árum, að sumar þær
götur er áður töldust til úthverfa
bæjarins geta ekki talizt það
lengur. Þessi gífurlega útfærsla
bæjarins hlýtur að leiða til þess,
að nýju bæjarhverfin verði að
koma sér upp sínum eigin mið-
stöðum skemmtana- viðskipta-
lífsins. Vísir að þessari nýju
skipulagningu er þegar að mynd-
ast sums staðar. Er það einna
mest áberandi við Hlemmtorg á
mótum Laugavegar og Rauðar-
árstígs og þar í grennd. Þar hafa
á síðustu árum risið af grunni
tvö veitingahús og skemmtistað-
ir, Röðull og Þórscafé, auk hins
myndarlega samkomusalar nýju
Mjólkurstöðvarinnar. Allmargar
verzlanir eru einnig- á þessum
slóðum, og sumar nýjar af nál-
inni. Tvær af bifreiðaslöðvum
bæjarins, Litla bílstöðin og Þrótt
ur, hafa flutt sig þarna inn eft-
ir og von er á útibúi frá Hreyfli
í Austurbænum, og er líklegt að
það verði sett upp einhvers stað-
ar á þessum slóðum. Siðast en
ekki sízt má telja, að verið er
að reisa stærsta kvikmyndahús,
sem til þessa hefur verið byggt
hér í bænum, við Hringbraut og
Njálsgötu. Er talið að það muni
taka 8—900 manns í sæti“.
VIÐ LÆKJARTORG OG
HLEMMTORG
„Má af þessu sjá að Austur-
bæingar hafa bráðlega lítið að
sækja til annarra bæjarhluta, og
verður það til mikils hagræðis
fyrir þá.
Ýmislegt bendir því til þess
að Miðbærinn hætti að vera það
sem áður var: miðdepill bæjar-
lífsins, en, í staðinn verði hér
eftir talað um tvo „Miðbæi“,
þ. e. við Lækjartorg og Hlemm-
torg. Borgari“.
DÝR HNAPPAGÖT!
L. C. skrifar mér um viðskipti
sín við fataviðgerðastofu hér í
bænum:
„í Bæjarpósti Þjóðviljans 9.
apríl, segir Kr. Þ. frá viðskipt-
um sínum við eina af úrsmíða-
stofum bæjarins, og virðist-, sem
von er, ekki stórhrifinn af við-
skiptunum.
Öðrum til athugunar ætla ég
að segja Bæjarpóstinum frá híið-
stæðu atviki, viðskiptum mín-
um við fataviðgerðastofu hér í
bæ.
Hnappagötin á rykfrakka mín-
um þurftu viðgerðar. Eg fór því
með hann á viðgerðarstofu, sem
mikið auglýsir, og þar var spjör-
inni veitt móttaka, og mátti ég
vitja hennar á tilteknum tima.
Eg sendi greindan pilt eftir
frakkanum, þegar þar að kom.
Honum var sagt að viðgerðin
kostaði 25.00 kr. og bað hann
þá um sundurliðaðan reikning“.
EKKI VERÐLAGSBROT HELD-
UR OKUR!!
„Þegar ég hafði athugað reikn-
inginn, fór ég með hann á skrif-
stofu v/:rðlagsstjóra. Þegar hann
hafði verið þar til athugunar 8—
10 vikur, var mér afhentur hann
og tjáð, að þetta heyrði ekki
undir þessa stofnun. Slíkt og
þvílíkt skyldi kært sem okur á
skrifstofu sakadóimara.
Ekki hef ég ennþá snúið mér
þangað, því að hver veit nema
ég yrði sendur þaðan til Heró-
desar og frá Heródesi til Píla-
tusar. Eg hneppi bara mínum
hnöppum í illa viðgerð en rán-
dýr hnappagöt og brýt heilann
um, hvað það er, sem skrifstofa
verðlagsstjóra á að sjá um.
L. C.
HEIMILISHAGIR í FRAM-
SÓKNARFLOKKNUM
Þessi vísa er sögð upprunnin
á Svalbarðaströnd, flutt Jónasi
frá Hriflu á stjórnmálafundi:
Hver einasti hvolpur sem alið
ég hef
nú orðinn er stóreflis hundur,
og ef ég þeim bita og bein
ekkf gef,
þeir bíta og rífa mig sundur.
LEIÐRÉTTING
Meinlegar prentvillur voru í
Bæjarpóstinum í gær í bréfi
menntamanns. Málsgreinin „Und-
irgefni o. s. frv“, ofarlega í öðr-
um dálki átti að vera á þessa
leið; „Undirgefni er til í stað
frelsis, hið ljóta í stað fegurð-
ar, fylgi við erfðakenningar í
stað þess að óstunda sannleik-
ann, trú á ofsjónir og ástríður í
stað greindar og hófsamra hug-
sjóna, for-myrkvun á greinarmun
góðs og ills og samsinning þess
að allir séu jafn gildir og hvert
sálarástand jafnhátt öðru“. Of-
arlega í 3. dálki átti að standa
„kanna“, en ekki „kunna“.
Bókmenntir
Lygn streymir Don
Mikael Sjólókoff:: Lygn
streymir Don. — ÞýÖ.:
Helgi Sœmundsson. —
Útg.: Guðjón Ó. Guð-
jónsson. — Reykjavík
1945.
Allir sem á bók eru læsir
munu á einu máli um, að
nokkrar kröfur beri að gera
til þeirra, er flytja vilja
skáldverk af einu tungumáli
á annað. Undirstöðuskilyrði
eru vitanlega þau að þýðand-
inn kunni hlutaðeigandi tung
ur til nokkurrar hlítar. Einn-
ig þarf hann að vera hagur
á mál og smekkvís og ekki
alls óskyggn á anda þann, er
svífur yfir vötnum hinnar
sönnu listar. En skorti hann
heiðarleika og virðingu fyrir
verkum annarra, eru þessir
kostir gagnslausir.
Þessi almennu sannindi
komu mér í hug við lestur
ritsmíðar þeirrar, er Helgi
Sæmundsson sendi frá sér í
vetur undir nafninu: Lygn
streymir Dön. Hann kunn-
gerir að hann hafi þýtt bók-
ina eftir enskri þýðingu, sem
hatin ekki skilgreinir nánar.
Hafj hann þýtt þá bók ná-
kvæmlega má það kallast
furðuleg fundvísi að finna
slíka þýðingu og er þá Helgi
Sæmundsson ekki jafn ein-
stætt fyrirbrigði í heimi bók-
menntanna og vænta mætti.
Fjarlæg er þessi þýðing þeim
dönsku og þýzku þýðingum,
sem ég hef séð, en þær eru
báðar þýddar beint úr frum-
málinu en svo líkar að vart
ber þar orð á milli. í íslenzku
þýðingunni er heilum og hálf
um málsgreinum sleppt at-
hugasemdalaust og þar að
auki þriðja og síðasta hluta
bókarinnar, enda eru tvö
fyrri bindi þýzku þýðingar-
innar 1004 bls., en íslenzka
útg. aðeins 665 bls. og laus-
lega áætlað 40.000 orðum
styttri. Vera má að Sjólókoff
sé nokkuð langorður stund-
i um, enda hefur hann tæpast
orðið fyrir áhrifum af vorum
kjarnyrta vestfirzka skálda-
skóla, en slíkt er ekki þýð-
andans að lagfæra, að
minnsta kosti ekki.án þess
að láta þess getið ‘að bókin
sé endursögn en ekki þýð-
ing í þess orðs venjulega
skilningi. Auk þessa virðist
hending ein *oft ráða meiru
Um þýðingar á erlend-
um bókum
Frarnli. af 3. síðu.
vaka neitt annað en sómi
þjóðarinnar á sviði þessara
viðskipta sem annarra.
Ennþá hefur þessi áskorun
verið endurnýjuð af hálfií Rit-
höfundafélags íslands og mun
Bandalag ísl. Kstamanna í
heild bera hana fram eftir að-
alfund sinn, eins og venja þess'
er.
Er nú þess að vænta að
ger’ð verði gangskör að því að
koma á réttan rekspöl þessu
sanngjarna metnaðarmáli, sem
fyrst og fremst tryggir að
ekki verði litið á hið unga ís-
lenzka lýðveldi sem hóp sjó-
ræningja á andlegu sviði, og
ábyrgist að hinu leytinu ís-
lenzkri alþýðu betri og fágaðrí
þýðingar á erlendum verkum.
Um þetta mál má skrifa
margt því til stuðnings og
verður vissulega gert ef nokk
ur þörf krefur.
Þessg.r línur eru aðeins örfá
inngangsorð til að vekja at-
hyglina. Ild. St.
um þýðingar einstakra orða
en vandvirkni og kunnátta.
Þýðandinn virðist hafa
vissu fyrir því að höfundur-
inn sé áttavilltur á austri og
Framhald á 7. síðu