Þjóðviljinn - 08.06.1946, Blaðsíða 4

4
Þ JÓÐ VILJINN
Laugardagur 8. júní 1946
þJÓÐVIUINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — SósíalistaflokKurinn
Ritstjórar: Kristinn E. Andrésson, Sigurður Guðmundsson, áb.
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Ritstjórnarskrifstofur: Skólavörðustíg 19. Símar 2270 og
6509 (eftir kl. 19.00 einnig 2184).
Afgreiðsla: Skóiavörðustíg 19, sími 2184.
Auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 6399.
Prentsmiðjusími 2184.
Áskriftarverð; kr. 8.00 á mánuði. — Lausasölu 50 aurar
Prentsmiðja Þjóðviljans h. f.
Reykvíkingar efla nýsköpunina með
því að fylkja sér um Einar Olgeirsson
og flokk hans, Sósíalistaflokkinn
Það er uggur í forustumönnum Sjálfstæðisflokksins í
Reykjavík um þessar mundir.
Meðal flokksmanna er sár óánægja með skipun fram-
boðslistans, og hún er þó enn meiri meðal manna utan
flokksins, sem hafa fylgt honum við kosningar
Flokksstjórnin reynir árangurslaust að draga úr þess-
ari óánægju flokksmanna með skrifum og ræðum um „ein-
ingu“, og það „drenglyndi" Bjarna Ben. að neyða meirihluta
flokksins til að láta undan ásókn Björns Ólafssonar. Fjöldi
Sjálfstæðismanna lætur ekki blekkjast af þessum gegn-
sæju afsökunum. Þeir hafa aðeins eina aðferð til að mót-
mæla uppgjöf meirihlutans fyrir heildsalaklíkunni, fyrir
þeim mönnum sem vilja slíta stjórnmálasamvinnunni, upp-
gjöfinni fyrir andstæðingum nýsköpunarinnar: Þeir geta
mótmælt með því að sýna flokksstjórninni að þeir láta
ekki bjóða sér mann eins og Björn Ólafsson, kenndan við
Coca Cola, með því að kjósa ekki þann flokk, sem hefur
verið svínbeygður undir Vísisklíkuna.
Það er eina málið, sem Bjarni Benediktsson og þeir
aðrir, sem eru að fara yfir í hóp andstæðinga stjórnar-
samstarfs og nýsköpunar, skilja. Og þeir eiga ráðninguna
skilið.
Þetta á þó enn frekar við um þá reykviska kjósendur
sem greitt hafa Sjálfstæðisflokknum atkvæði vegna þess
eins að þeir hafa talið hann nýsköpunarflokk og virt hann
fyrir þátttöku hans í stjórnarsamstai’finu. Þeir menn hafa
séð, hve rík ítök andstæðingar nýsköpunarinnar, aftur-
haldsöflin, sem vilja hana feiga, eiga í Sjálfstæðisflokkn-
um. Þeir hafa séð Sjálfstæðisflokkinn setja eindregnasta
óvin nýsköpunarinnar, Jón Árnason, steinrunninn aftur-
haldsmann, í jafn mikilvægt embætti og bankastjóraem-
bætti í Landsbankanum. Þeir hafa séð Sjálfstæðisflokkinn,
meira að segja formann Nýbyggingarráðs, bogna fyrir aft-
urhaldsvaldi Landsbankans i baráttunni um stofnlán til
ER DONUM
I NÖP VIÐ OKKUR?
Maður, sem er kunnugur Dön-
um, skrifar Baejarpóstinum eftir-
farandi:
„Hér í Reykjavík er mjög um
það talað að Danir séu haldnir
miklu hatri á Islendingum og
reyni að gera þeim allt til óvirð-
ingar. Auk þess séu Danir mestu
ómenni og frelsisher þeirra sér-
legur trantaralýður, enda komm-
únistar að þrem fjórðu hlutum.
Þessar sögur hafa verið bornar
út í pólitísku áróðursskyni, en
söguburðurinn í Reykjavík er
eitt sterkasta áróðurstæki aftur-
haldsins. Þessum óhróðurssögum
hefur mjög fjölgað eftir að karla-
kórinn íslenzki fór í ferðalag sitt.
Sagt er að hann hafi fengið slæm
ar viðtökur í Danmörku, að fáir
áheyrendur hafi komið að hlusta
á hanr. og að kommúnistar hafi
meira að segja gert allsherjar-
verkfall til að spilla fyrir kórn-
um. Nú megum vér Islendingar
ekki láta vanmáttarkennd vora
birtast í fáránlegu yfirlæti. Karla
kórssöngur er í litlum metum 1
Danmörku og er ekki talinn til
merkilegra listgreina. Þess var
því ekki að vænta að koma nokk
urra raddprúðra Islendinga til
Kaupmannahafnar, þeirrar borg-
ar Norðurlanda sem er kunnug
glæsilegustu listamönnum heims,
vekti mikla athygli. Þó voru
Kaupmannahafnarblöðin vingjarn
leg í umsögnum sínum. En um
Dani er það mála sannast að þeir
eru sú þjóð, sem mest veit um
Island og Islendinga, þeim er vel
til vor og tala yfirleitt um oss
af meiri vinsemd en vér um þá
En það er ástæða til að gera sér
það ljóst að sögufourðinum í
Reykjavík er oft stjórnað af pólit
ískum agentum og myrkramönn-
um.“
Kommúnistahöturum til leið-
inda vil ég bæta því við þetta
bréf, að „Land og Folk“, mál-
gagn danska kommúnistaflokks-
ins, fór mjög lofsamlegum orð-
um um söng Karlakórs S. I. K. í
Kaupmannahöfn.
HÖFUÐBORG
FYLLIRAFTANNA
Annað bréf hefur Bæjarpóstin-
um borizt frá manni, sem fengið
hefur nóg af fylliriinu í Reykja-
vík:
„Það hefur verið sagt um
Reykjavík, að hún sé höfuðborg
fylliraftanna, og má vissulega iil
sanns vegar færast. Daglegt líf í
bænum mótast að miklu leyti af
ölæði, slagsmálum og hverskonar
villimennsku. Flestir dansleikir
hér og aðrar opinberar skemmt-
anir eru með því sniði, sem hafn-
arknæpur og verstu brennivíns-
búlur erlendra stórborga eru al-
ræmdar fvrir. Svo virðist sem
menn sæki slíkar skemmtanir
fyrst og fremst með það fyrir
augum að drekka frá sér vitið
og gefa Neanderthalsmanninum í
sjálfum sér lausan tauminn. —
Skemmtunum þessum lýkur
venjulega með því að fleiri eða
færri liggja ósjálfbjarga á altari
Bakkusar, en karlmenn þeir, sem
uppi standa, gefa sig alla að því
að lemja á náunganum eða æla
yfir borð og bekki. Kunningi
minn einn hefur lýst slíkri
Reykjavíkur-skemmtun allvel í
bundnu máli og er hér brot af
kvæðinu:
Dömurnar þrælast í dansinn
villta,
drukknar bullur skera hrúta;
borðum er velt og brotnir stólar,
folóðug nef vfir glösum slúta."
FYLLIRIIÐ
BREIÐIST ÚT UM BÆINN
„Þegar svo skemmtuninni er
lokið, tekur allur skarinn á rás
um bæinn við ámátlegum öskr-
um, og óhljóðum, brjótandi rúð-
ur og hótandi friðsömum vegfar-
endum kjaftshöggum og hvers-
konar pyndingum. Venjulega
stendur lögreglan ráðþrota gagn-
vart þessari svakalegu fylkingu,
og getur maður ekki álasað
henni, því enginn má við margn-
um. Auk þess er Steinninn víst
venjulega orðinn yfirfullur um
þetta leyti nætur, og þess vegna
í ekkert hús að venda með fylli-
raftana. — Drykkjuskapur þessi
heldur svo áfram sleitulaust fram
á morgun víðsvegar um bæinn
með þeim afleiðingum að mikill
hluti bæjarbúa liggur andvaka
og missir allan svefn sökum ólát-
anna.“
HVAÐ SKAL GERA?
„Ég er ekki á móti því að
menn skemmti sér, en ég tel þær
skemmtanir full glæfralegar, sem
hafa í för með sér algjört aftur-
hvarf til frummannsins. Ég veit
að allir hugsandi menn eru mér
sammála um það, að ástandið í
áfengismálum okkar er til stór-
skammar og hlýtur að leiða til
örgustu spillingar, ef ekki verður
við spornað tafarlaust. Auk þess
eru æfintýralegár lýsingar á öl-
æði farnar að verða ein aðaluppi-
staðan í blaðagreinum, sem er-
lendir menn skiáfa um höfuðstað
Islands, og gæti vel svo farið, að
aðrar þjóðir kæmust á þá skoð-
un, að hér búi eintómir alkóhól-
istar af verstu tegund, en slíkt
álit mundi alls ekki happasælt
fyrir fámenna þjóð, sem vill búa
vel að sjálfstæði sínu, og vera
öðrum óháð. Þess vegna
vil ég spyrja Bæjarpóstinn og
alla lesendur hans, hvaða tillög-
ur þeir hafa fram að færa til
úrbóta á þessu mikilvæga máli.“
Þetta er harðort bréf, en því
miður sannleikanum samkvæmt
í höfuðatriðum. Er hér vissulega
um að ræða eitt mesta vandamál
þjóðarinnar, og mun Bæjarpóst-
urinn taka það til nánari athug-
unar innan skamms.
Hvenær koma
bráðabirgða-
kikvellirnir?
Katrín Pálsdóttir bar fram fyr
irspurn á siðasta bæjarstjórn-
arfundi um það, hvað gert hefði
jÞungur borgarstjóri á veiku hálmstrái
Morganblaöiö reilaiar /neð þvi í í/icr, «ð Sjálfstu’öis-
flokkurinn fái 5 þingmenn kjörna í Reykjavik, vegna þess
«ð hlutföllin i bæjarsljórnarkosningiinum i vetur hafi
gefiö þau úrstit, miðað viö S menn kosna.
Þaö er veikt hálmstrá sem liinn þungi borgarstjóri
ætlar sér aö hanga á. Morgunblaöiö gleymir því, «ð sam-
sjávarútvegsins, einu mesta átaki nýsköpunarinnar. Og
svo loks sjá þeir Sjálfstæðisflokkinn í Reykjavík láta und-
an áróðri og taumlausri frekju heildsalavaldsins og Vísis-
liðsins með því að tryggja einum óvinsælasta manni lands-
ins, Birni Ólafssyni, Coca cola-ráðherranum úr hrunstjórn-
inni, þingsæti.
Það þarf áreiðanlega engan áróður til þess að Reyk-
víkingum, sem fylgzt hafa með baráttunni um nýsköjiun-
arhugmyndina og framkvæmd hennar, skiljist, að til þess
að tryggja framgang hennar sé rétt að efla þann flokk,
sem hefur Einar Olgeirsson að formanni og efstan á lista
sínum í Reykjavík. Með því að efla Sósíalistaflokkinn, með
því að gefa C-listanum í Reykjavík góðan kosningasigur
eru reykvískir kjósendur að lýsa því yfir, að þeir vilji gefa
Einari Olgeirssyni og flokki hans aukin tækifæri til að
vinna að framkvæmd nýsköpunarinnar. Reykvíkingar vita,
að það umboð þeirra verður ekki misnotað. Þeir vita, að
engin hætta er á því, að Sósíalistaflokkurinn glúpni fyrir
hnefa Landsbankavaldsins eða annarra óvina nýsköpun-
arinnar. Þeir treysta Einari Olgeirssyni til að fara með
aukið vald í framkvæmd hennar.
verið varðandi tillögu hennar um
að konla upp bráðabirgðaleik-
völlum.
Tómas Jónsson borgarrit-
ari svaraði því að bæjarverk-
fræðingur hefði nýlega lagt
fram tillögur um bráðabirgða
leikvelli í útjöðrum bæjarins
og yrðu tillögur hans lagðar
fyr'r næsta bæjarráðsfund.
Leikvellir —
slysavamir
kvæmt hlutföllununx frá bæjarstjórnarkosningunum vant-
uöi Sósíalislaflokkinn aöeins 155 atkvæöi til aö fá þrjá
menn kjörna.
Ilálmstrá Bjarna veröur enn veikara ef þess er minnzl,
aö fjóröi maöur á lista Sósíalislaflokksins er Katrín lækn-
ir Thoroddsen, en luin veröur landskjörinn þingmaöur ef
þrir sósíalistar veröa kosnir. Og þaö veröa áreiöanlega
fteiri en 105 reykvískar konur, sem sjá til þess, aö Kairín
komist á þing, •—því veröi þaö ckki, á engin kona sæti á
Alþingi íslendinga næslu fjögur ár.
Nei, Morgunblaöiö þarf ekki aö halda aö hægl sé
aö endurtaku blekkingamoldviöri íhaldsins frá bæjar-
í þessu sambandi gat Kat-
rín þess að Jón Oddgeir Jóns-
son, fulltrúi Slysavarnafélags
íslands, en hann vinnur nú
að ráðstöfunum til að koma
í veg fyrir umferðaslys, hefði
komið að máli við sig og lagt
áherzlu á nauðsyn þess að
komið yrði upp bráðabirgða-
leikvöllum, sökum þess að
það væri ekki hægt að vísa
stjórnarkosningunum tvisvar á sama árinu. Reykvikingar
munu sýna heildsalavaldinu mi í tvo heimana 30. júní,
og tryggja kosningu Katrínar Thoroddsen.
börnunum af götunni, ekki hægt
að koma þeiiu úr mestu um-
ferðaslysahættunni nema með
því að fá þeim einhverja staði
til að vera á.
Benti Katrín á nokkra
staði inni í bænum, sem nú
eru ónotaðir, en e. t. v. væri
hægt að nota í þessu skyni.
Kvaðst .hún trcysta því að
bæjarráð afgvciddi þetta mál
fljótt og vel.