Þjóðviljinn - 27.08.1946, Blaðsíða 4

ÞJÖÐVUuIINN
Þriðjudagur 27. ágúst 1946.
þJÓÐVHJINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — SósíalistaflokKurinn
Ritstjórar: Kristinn E. Andrésson, Sigurður Guðmundsson, áb.
Fréttaritstjóri: Jón Bjamason.
ititstjórnarskrifstofur: Skólavörðustíg 19. Símar 2270 og
6509 (eftir kl. 19.00 einnig 2184).
Afgreiðsla: Skólavörðustíg 19, sími 2184.
Auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 6399.
Prentsmiðjusími 2184.
Áskriftarverð; kr. 8.00 á mánuði. — Laususölu 50 aurar
eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h. f.
Styrjaldir og hungur fylgja
auðvaldsskipulaginu
BÆJARPOSTIRIW
ASKRIFTAKORT A
LEIÐINNI REYKJAVÍK—
HAFNARFJÖRÐUR
„Hafnfirðingur“ skrifar mér
eftirfarandi bréf um ferðir áætl-
unarvagnanna milli Reykjavíkur
og Hafnarfjarðar.
„Eg er einn af mörgum Hafn-
firðingum, sem stv.nda vinnu í
Reykjavík. Eg verð því að fara
á milli minnsta kosti tvisvar ó
dag, og þar sem ég ekki á minn
eigin bíl, er e-kki um annað að
ræða fyrir mig en nota áætlun-
arferðirnar. Það er ekki lítill
peningur sem fer í það. 50 ferðir
á mánuði kosta 75,00 krónur.
Þetta er mjög t:'finnanlegt, og
því var ' ég að hugsa um það,
■hvers vegna sérleyfishafinn skuli
ekki hafa gefið út mánaðarkort,
Auðvaldið hefur á einum mannsaldri leitt tvær heims-
styrjaldir yfir þjóðirnar og undirbýr nú hraðan hina þriðju.
Blóð milljónanna er ekki storknað á vígvöllunum, þegar á-
róðurinn fyrir næstu f jöldamorðum hefst.
Mannleg tunga á engin orð til að lýsa þeim ógnum,
sem styrjöldunum fylgja. Milljónirnar, sem falla í orust-
unum, er jafnvel minnsta blóðtakan. Ennþá fleiri milljónir j sem gæfu réttindi til að fara á-
verða örkumla og hamingjusnauðar. Eyðileggingin á öll- kveðinn fjölda ferða á milli.
um verðmætum, efnalegum og menningarlegum, verður! Þessi kort yiðu seld með lækk“
... ... . .... ...... . , ,, ... J uðu verði, t. d, 50 ferðir fyrir 50
ekki metin í neinum tolum. Vitfirring þessa alls ætti að , , ,. ,
° I kronur. Með þessu sparaðist mer,
vera deginum ljósari. Mannkynið brennir og eyðileggur í og Sðrtjm> sem eins er ástatt fyr-
dag, það sem það með miklu striti og hugsjónaeldi reisti ir, mikill peningur, jafnframt þvi,
»m sérleyfishafinn ynni það, að
i gær.
En auðvaldsdrottnarnir, vopnaframleiðendur og aorir
Stríðsæsingarmenn, hugsa ekki um slíkt. Þeir eiga aðeins
fá peningana greidda í einu lagi
fyrirfram“.
„Bæjarpósturinn“ tekur undir
eitt sjónarmið: gróðann og vaidastreituna. Mannslífin eru'þessa sjáifsögðu tillögu „Hafn-
auðvaldinu einskis virði, óhamingja þjóðanna snertir eng- firðings“ og beinir henni jafn-
an streng í brjósti auðvaldsdrottnanna. Um mannúð, harn-
ingju eða siðgæði er ekki við þá að ræða. Auðsöfnunin er
þeirra eina mark og mið. En trú fólksins á hugsjónirnar, á;
mannréttindin, hagnýta þeir sér í hagsmunatilgangi og til
þess að vekja stríð milli þjóða og einstaklinga.
Allt ættu þetta að vera auðsæ sannindi hverjum þeim,
framt til hlutaðeigandi aðila.
BERJAFERÐIR
Um hverja helgi þyrpast nu
Reykvíkingar upp í sveit til' að
tína ber. Iielzt er farið eitthvað
í nágrennið, svo að ekki sé of-
sem lifað hefur síðustu áratugi og ekki gengið með lokuð! iöngum tíma eytt i ferðirnar, upp
augu fyrir öllu, sem fram hefur farið í heiminum. En þjóð- i Mosfellssveit, eitthvað suður
irnar eru ótrúlega seinar að læra og auðvaldið hefur líka^ fyrir Hafnarfjörð, en sumir fara
lengra, til Þingvalla, austur fyrir
fjall, allt eftir því, hvað fólki
finnst það hafa ráð á eða tíma
til. Og heim er komið að kvöldi
með fullar dósir, krukkur, kassa
og hver veit hvað, af krækiberj-
um og bláberjum.
í skemmtilegu ,og fróðlegu út-
varpserindi, sem dr. Áskell Löve
flutti fyrir nokkru í útvarpið um
ætli sér við fyrsta tækifæri að hleypa heiminum í nýtt bál.j íslenzkar nytjajurtir, minntist
En milli styrjaldanna rækta auðdrottnarnir hungrið.
„Hetjurnar", sem tilbeðnar eru á stríðsárunum, fá að laun-
um, er heim koma, atvinnuleysi og hungur. Og jafnvel við-
urstyggilegri glæpur en sjálfar styrjaldirnar er hin póli-
tiska hagnýting hungursins og matvæladreifingarinnar hjá
auðvaldinu.
óendanlegar aðferðir til þess að blekkja með almenning,
villa honum sýn um hinar raunverulegu orsakir til þeirrar
vitfirringar, sem þjóðirnar eru tældar út í á nokkurra ára
fresti.
Frekja auðdrottnanna hefur aldrei verið meiri en eft-
ir síðustu styrjöld. Það er strax farið að hefja opinber-
an áróður fyrir hinni næstu. Það er engu líkara en auðvald
Bandaríkjanna og Breta hafi tekið við af nazistunum og
hann á berin okkar. Hann gat
þess, hve gífurlega mikilvægur
fjörefnaforði þau hefðu verið
okkur á umliðnum öldum og hye
okkur væri nauðsynlegt enn í
dag að færa okkur þau í nyt,
ekki sízt vegna þess, að erlendir
Hagskýrslur um kornframleiðslu heimsins sanna, svo' ávextir fást ekki fluttir til lands-
að ekki verður hnekkt, að nægilegur forði er til að koma í ins.
veg fyrir hungursdauða í hverju landi. Engu að síður eru]
milljónir manna látnar hrynja niður úr hungri og aðrar
enn fleiri milljónir látnar draga fram lífið á hungursnöf.
í helztu kornlöndunum, eins og Bandaríkjunum, Kan-
ada, Ástralíu og Argentínu, er næg uppskera til að fæða
allar þjóðir, sem lifa nú við fæðuskort. En heldur en að
selja hveitið til hinna sveltandi þjóða, er það notað til
skeppnufóður. Og hvers vegna? Vegna þess að það er gróða
vænlegra fyrir stórauðvaldið en flytja það út. Og þetta er
ekki hið eina, að hveitinu sé sóað, samtímis því sem millj.
líða hungursdauða, heldur er sú matvæladreifing, sem fram-
kvæmd er, hagnýtt til pólitískrar kúgunar af hálfu auð-
berjategundir, sem ég kann ekki
að nefna, sem yxu í Skandinavíu
við svipuð skilyrði og hér eru
fyrir hendi, sem ekki vaxa hér á
landi. Kvað hann það i fyllsta
lagi athugandi, hvort þær gætu
þrifist hér á landi. Væri óskandi,
að slikar athuganir færu fram.
En áður en við snúum okkur
að því, ættum við að gera meira
af því að tína þau ber, sem nú
þegar vaxa hér. Þau eru bæði
bragðgóður og hollur matur. En
einn hængur er á því. Húsmæð-
ur hafa soðið berin niður og bú-
ið til úr þeim sultur' og saft. En
til þess þarf sykur og með núver.
andi sykurskammti er loku fyr-
ir það skotið, að um slíka niður-
suðu geti verið að ræða í stór-
um stíl. Það hefur áður verið
bent á það hér í c.álkunum, hví-
lík fjarstæða það er að meina
húsmæðrum að fá nægilegan syk-
ur til niðursuðu á ávöxtum með-
an bakaríum og sælgætisgerð-
um er veittur s.vkurskammt-
ur til framleiðsiu á vondu
og jafnvel óhoilu „bakkelsi"
og svonefndu sælgæti. Við höfum
ékki of mikið af bætiefnaríkri
fæðu í skammdeginu, þótt ekki
sé verið að draga úr henni mcð
beinum aðgerðum.
SKEMMDA SMJÖRIÐ
Kona nokkur hringdi til mín
um daginn og kvartaði undan
því að skemmdu og óskemmdu
Etc;-1
smjöri væri blandað saman og
síðan selt sem erlent smjör. Hafði
hún nýlega keypt slíkt smjör í
matvörubúð hér 1 bænum. Á
umbúðunum stóð: erlent smjör,
en innihaldið vircist vera all-
misjafnt. Var sumt gullt sumar-
smjör, en hnotað hafði verið
saman við það hvítu vetrar-
smjöri, og vildu þessar tvær
smjörtegundir illa samlagast.
Allt virtist benda til þess, að
hér hefði skemmdri vöru verið
hnoðað saman við óskemmda, því
þegar smiör þetba var notað ofan
á brauð var óbragð að sumum
sneiðunum en öðrum ekki.
Hafði konan farið með sýnis-
horn af smjöri þessu til matvæla-
eftirlitsins og kvartað undan
svikunum. Fékk hún þær upplýs-
inar, að fleiri hefðu kvartað und
an þessari vöru, t-n matvælaeftir-
litið teldi þetta ekki svikna vöru,
og mundi ekki gera neinar rað-
stafanir í þessu smiörmáli.
HVAÐ ER ÞÁ
VÖRUSVIK?
Af þessu dæmi virðist ljóst, að
matvælaeftirlitið telji það ekki
vörusvik, þótt verið sé að pranga
út skemmdri vöru með því að
blanda henni saman við ó-
skemmda. En eftir frásögn kon-
unnar að dæma var svo í þessu
tilfelii. Álit neyte.ada er hinsveg-
ar þveröfugt. Þeir álíta að verkn
að sem þennan bevi tvímælalaust
að meta sem vörusvik, og þeim
kemur bað nokkuð undarlega
fyrir að matvælaeftirlitið, sem
þó á að gæta hagsmuna neytenda
á þessu sviði, skuli líta öðrum
augum á það mál.
Mót norrænna þingmanna
ENN UM NIÐURSUÐU
OG SYKURSKAMMT
Hann gat einnig um ýmsar
Framhald af 3. síðu.
þessi mót muni leiða til auk
innar norrænnar samvinnu,
til blessunar fyrir Norður-
landaþjóðirnar?
— Eg held það sé bezt að
segja sem minnst' um það, en
þó tel ég efalítið að þau
greiði fyrir menningarsam-
vinnu þessara frændþjóða, og
það er vissulega mjög mjkils
vert, en hvort raunhæf sam-
vinna getur tekizt á öðrum
sviðum læt ég ósagt, en orðin
eru til alls fyrst, og vel gæti
svo farið, að þær umræður,
sem hafnar eru um sam-
vinnu á sviði fjármála og at-
vinnumála geti síðar leitt til
árangurs, en það hygg ég að
eigi langt í land.
— En hvað seg'r þú í frétt-
um af frænd’um okkar N*orð-
mönnum?
— Norðmenn eru glæsileg
ógna þau henni með svipu hungursins. Slíkt er eðli auð-
valdsins, þess skipulags, sem fyrir löngu hefur kallað yfir
sig dauðadóminn, þó að alþýða heimsins eigi ennþá eftir að
kveða hann upp yfir því.
Hið brýnasta fyrir alþýðu hvers lands er að skilja eðli
auðvaldsskipulagsins og afla sér þekkingarinnar á því að
útrýma því. Meðam auðvaldsskipulagið er ekki afnumið, er
\ aldsríkjanna Þoli þau. ekki stjómarfar eintrverrar þjóðar, hvnrlri tmgrgfmtggrrr-úriðnr, frelsi né-rétti»>ti l >reimirmm.
þjóð, sem hefur gengið undir
þungt próf og staðizt það
með heiðri. Það er hressandi
dirfska, framfarahugur og
frelsisþrá, sem einkennir
Norðmenn. Þeir munu
brátt byggja allt upp. sem
n'ður var brotið og gamli
Noregur mun eiga glæsilega
framtíð fyrir höndum.
Þær viðtökur, sem fulltrú-
ar annarra landa fengu hjá
Norðmönnum eru ógleyman-
legar. Við íslendingar viljum
vera gestrisnir, en gestrisn-
ari en Norðmenn getum við
aldrei orðið ef dæmt er eftir
þeiih viðtökum, sem við feng
um á þessu móti.
— Það mun hafa verið
rætt eitthvað um næsta
móti?
— Já, enda er það víst rétt,
sem norsk blöð höfðu eftir
Þorsteini Ö, Stephensen, sem
um þessar mundir sat nor-
rænt leikaramót í Oslo, að
aðalverkefni allra svona
funda sé að undirbúa næsta
fund, en í þessu tilfelli er
það samt sem áður stjórn
þingmannasambands Norður-
landa, sem undirbýr næsta
mót. en í Oslo var ákveðið að
það skvldi verða í Reykjavík
árið 1947.